Fadak.IR Fadak Solutions
English Русский العربية فارسی
Articles Management Studies Language


/ Digital Media / Video Game / Religion and Video Game

EDWARD SAID The Myth of ‘The Clash of Civilizations


      PART ONE – INTRODUCTION
      PART TWO – SAID TAKES QUESTIONS FROM THE AUDIENCE
      ادوارد سعید

PART ONE – INTRODUCTION

Thank you very much. I'm going to start, in fact, talk throughout about an essay and a book written by Samuel Huntington entitled The Clash of Civilizations. When it first appeared in 1993 in the journal Foreign Affairs, it had a question mark after it and it announced in it's first sentence that world politics is entering a new phase. Three years later Huntington expanded the essay, some would say bloated it, to the size of a book without a question mark. The new book which was published last year, entitled The Clash of Civilizations and the Emerging World Order. My premise is that the essay is better than the book. I mean it got worse the more he added to it. So I'll concentrate most of my attention on the essay but make some comments about the book as we go along.
Now, what Huntington meant when he said that world politics was entering a new phase was that whereas in the recent past world conflicts had been between ideological camps, grouping the first, second and third worlds into warring entities, the new style of politics which he discerned would entail conflicts between different and presumably clashing civilizations. I quote him, "The great divisions among humankind and the dominating source of conflict will be cultural. The clash of civilizations will dominate global politics." Later he explains how it is that the principal clash will be between Western and non Western civilization, but he spends most of his time in the two works, discussing the disagreements, potential or actual, between what he calls the West on the one hand, and on the other, Islamic and Confucian civilizations. In terms of detail, a great deal more attention, hostile attention, is paid to Islam than to any other civilization including the West. In much of the tremendous interest subsequently taken in Huntington's essay, I think derives from its timing rather than exclusively from what it says.
As he himself notes, there have been several intellectual and political attempts since the end of the Cold War to map the emerging world situation, and this includes Francis Fukuyama’s thesis on the end of history, which nobody talks about, so the end of Fukuyama really. (laughter) And the thesis put about during the latter days of the Bush Administration, the theory of the so-called New World Order. But, there have been more serious attempts to deal with the coming millennium in works by Paul Kennedy for example, Eric Hobsbawm, less interesting and more rabid Conor Cruise O'Brien, Robert Kaplan and a book that's apparently making the rounds in campuses on Jihad vs. McWorld by Benjamin Barber. All these books have looked at the coming millennium with considerable attention to the causes of future conflict, which has given them all, I think justly, cause for alarm.
The core of Huntington's vision, which is not really original with him, is the idea of an unceasing clash, a concept of conflict, which slides somewhat effortlessly into the political space vacated by the unremitting war of ideas and values embodied in the unregretted Cold War of which of course, Huntington, was a great theorist. I don't think therefore it's inaccurate to suggest that what Huntington's providing in his work, especially since it's primarily addressed to influential opinion and policy makers, is in fact a recycled version of the Cold War thesis that conflicts in today's and tomorrow's world will remain not economic or social in essence but ideological. And if that is so, one ideology, the West, is the still point or the locus, around which for Huntington all other civilizations turn. In effect then, the Cold War continues, but this time on many fronts, with many more serious and basic systems of values and ideas like Islam and Confucianism struggling for ascendancy and even dominance over the West. Not surprisingly, therefore, Huntington concludes his essay with a brief survey, not only his essay but his book as well, with a survey of what it is that the West must do to remain strong and keep it's opponents weak and divided.
He says, "The West must exploit differences and conflicts among Confucian and Islamic states to support in other civilizations groups sympathetic to Western values and interests. To strengthen international institutions that reflect and legitimate western interests and values, and to promote the involvement of nonwestern states in those institutions." And that's a very interventionist and quite aggressive attitude towards other civilizations to get them to be more western. So strong and insistent is Huntington's notion that other civilizations necessarily clash with the West and so relentlessly aggressive and chauvinistic is his prescription for what the West must do to continue winning, so that the reader is forced to conclude that he's really most interested in continuing and expanding the Cold War by other means, rather than advancing ideas that might help us to understand the current world scene or ideas that would try t o reconcile between cultures. Not only will conflict continue, but he says, the conflict between civilizations will be the latest phase in the evolution of conflict in the modern world. It's as a very brief and rather crudely articulated manual in the art of maintaining a wartime status in the minds of Americans and others, that Huntington's work has to be now understood. I go so far as saying that it argues from the standpoint of Pentagon planners and Defense industry executives, who may have temporarily lost their occupations after the end of the Cold War but have now discovered a new vocation for themselves. But perhaps because Huntington is more interested in policy prescriptions than he is either in history or careful analysis of cultures, Huntington in my opinion is quite misleading in what he says and how he puts things. A great deal of his argument, first of all, depends on second and third hand opinion that scants the enormous advances in our concrete understanding and theoretical understanding of how cultures work. How they change, and how they can best be grasped or apprehended. A brief look at the people and opinions he quotes suggests that journalism and popular demagoguery are his main sources rather than serious scholarship or theory. When you draw on tendentious publicists and scholars, you already prejudice the argument in favor of conflict and polemic rather than in favor of true understanding and the kind of cooperation between peoples that our planet needs. Huntington's authorities are not the cultures themselves but a small handful authorities picked by him, because, in fact, they emphasize the latent bellicosity in one or another statement by one or another so-called spokesperson for or about that culture. The giveaway for me is the title of his book and his essay, The Clash of Civilizations. Which is not his phrase but Bernard Lewis's. On the last page of Lewis's essay titled, The Roots of Muslim Rage, which appeared in the September 1990 issue of the Atlantic Monthly, Lewis speaks about the current problem with the Islamic world, I quote: (this is incredible stuff.) "It should by now be clear," Lewis says, "that we are facing a mood and movement in Islam far transcending the level of issues and policies and the governments that pursue them. This is no less than a clash of civilizations. The perhaps irrational, but surely historic receptions of an ancient rival against our” (whenever you hear the word our, you want to head for the exit) “Judeo Christian heritage, our secular present and the world-wide expansion of both. It is crucially important that we on our side should not be provoked into an equally historic but also equally irrational reaction against that rival." In other words we shouldn't be as crazy as they are. And, of course Lewis is very much listened too at the Council of Foreign Relations, the New Yorker Review of Books and so and so forth. But few people today with any sense would want to volunteer such sweeping characterizations as the one's advanced by Lewis about a billion Muslims scattered through five continents, dozens of differing languages and traditions and histories. Of them all, Lewis says that they all are enraged at western modernity. As if a billion people were really only one person and western civilization was no more complicated a matter than a simple declarative sentence. But what I do want to stress is first of all how Huntington has picked up from Lewis, in the classic kind of Orientalist gesture, the notion that civilizations are monolithic and homogeneous and second how, again from Lewis, he assumes the unchanging character of the duality between us and them. In other words, I think it's absolutely imperative to stress that like Lewis, Huntington doesn't write neutral, descriptive and objective prose, but is himself a polemicist whose rhetoric not only depends heavily on prior arguments about a war (inaudible) but in effect perpetuates them. Far from being an arbiter between civilizations, which is what he suggests he might be doing, Huntington is a partisan, advocate of one civilization over all the others. Like Lewis, Huntington defines Islamic civilization reductively, as if what most matters about it is it supposed anti-Westernism. I mean it doesn't matter to him that Muslims have other things to do than to think about the West with hatred. But you get the impression that that's all they are thinking about is how to destroy the West, bomb it and destroy the whole world really. For his part, Lewis tries to give a set of reasons for his definition that Islam has never modernized, that it never separated between Church and State, that it's incapable of understanding other civilization, all of them complete untruths. I mean, of course the Arabs, Muslims have traveled well before the Europeans in the East, in Africa, and in Europe and were great discoverers of other civilizations well before Marco Polo and Columbus. But Huntington doesn't bother with any of this. For him Islam, Confucianism, and the other five or six civilizations, Hindu, Japanese, Slavic, Orthodox, Latin American and African that still exist, are separate from each other and consequently potentially in a conflict, which he wants to manage, not resolve. He writes therefore as a crisis manager, not as a student of culture and civilizations, nor as a reconciler between them. At the core, and this is what has made his work strike so responsive a chord among post-Cold War policy makers, is this sense that you saw in crisis managing prose during the Vietnam War, this sense of cutting through a lot of unnecessary details. You go through masses of scholarship and huge amounts of experience and you boil all of it down to a couple of catchy easy to quote and remember ideas, which are then passed off as pragmatic, hard-headed, practical, sensible, clear. Now I come to the more serious part of what I have to say, is this the best way to understand the world we live in? Is it wise to produce a simplified map of the world and then hand it go generals and civilian lawmakers as a prescription for first comprehending and then acting in the world? Doesn't this in effect prolong and deepen conflict? What does it do to minimize civilizational conflict? Do we want the clash of civilizations? Doesn't it mobilize nationalist passions and therefore nationalist murderousness? Shouldn't we be asking the question, why is one doing this sort of thing? To understand or to act? To mitigate or to aggravate the likelihood of conflict? I'd want to begin to survey the world situation by commenting on how prevalent it has become for people to speak now in the name of large, and in my opinion, undesirably vague and manipulable abstractions like 'the West' or 'Japanese culture' or 'Slavic culture' or 'Islam' or 'Confucianism'. Labels that collapse particular religions, races and ethnicities into ideologies that are considerably more unpleasant and provocative than Gabino and Renan did 150 years ago. Let me give a couple of examples to illustrate what I mean. The language of group identity makes a particularly strident appearance from the middle to the end of the nineteenth century as the culmination of decades of international competition between the great European and American powers for territories in Africa and Asia. In the battle for the empty spaces of Africa, the so called Dark Continent, France and Britain, Germany, Belgium, Portugal resort not only to force but to a whole slew of theories and rhetorics for justifying their plunder. Perhaps the most famous of such devices is a French notion of the civilizing mission – la mission civilizatrice – a notion underlying which is the idea that some races and cultures have a higher aim in life than others. This gives the more powerful, the more developed, the more civilized, the higher, the right to colonize others, not in the name of brute force, or plunder, both of which are standard components of the exercise, but in the name of a noble ideal. Conrad's most famous story, The Heart of Darkness, is an ironic, even terrifying enactment of this thesis that as the narrator puts it, “the conquest of the Earth which mostly means the taking it away from those who have a different complexion, a slightly flatter noses than ourselves is not a pretty thing, when you look into it too much. What redeems it, is the idea. An idea at the back of it, not a sentimental pretense but an idea, and an unselfish belief in the idea, something you can bow down before and sacrifice to.” In response to this sort of logic two things occur. One is that competing imperial powers invent their own theory of cultural destiny in order to justify their actions abroad. Britain had such a theory, Germany had one, Belgium had one and of course in the concept of Manifest Destiny, the United States had one too. These redeeming ideas dignify the practice of competition and clash, whose real purpose as Conrad quite accurately saw, was self aggrandizement, power, conquest, treasure, and unrestrained self-pride. I'd go so far as to say that what we today call the politics or the rhetoric of identity, by which a member of one ethnic or religious or national or cultural group, puts that group at the center of the world, derives from that period of imperial competition at the end of the last century, and this in turn, provokes the concept of worlds at war that quite obviously is at the heart of Huntington's article. In the related of political economy, geography, anthropology, and historiography, the theory that each world is self enclosed, has it's own boundaries and special territory is applied to the world map, to the structure of civilizations, to the notion that each race has a special destiny, a psychology and an ethos. Renan said for example, that the Chinese race, its destiny is to serve, they are a docile people and they must serve. The Black race must be the bearers, the laborers of mankind cause they are strong in physique and can work hard, that kind of – all these ideas almost without exception are based not on the harmony but on the clash or conflict between worlds. The second thing that happens is that the lesser people, the objects of the imperial gaze so to speak; respond by resisting their forcible manipulation and settlement. We now know that active resistance to the white man began the moment he set foot in places like Algeria, East Africa, India and elsewhere. Later, primary resistance was succeeded by secondary resistance. The organization of political cultural movements determined to achieve independence and liberation from imperial control. At precisely the moment in the nineteenth century that among the European and American powers a rhetoric of cultural self-justification begins to be widespread, a responding rhetoric among the colonized people develops, one that speaks in terms of African or Asian or Arab or Muslim unity, independence, self-determination. In India for example, the Congress party was organized in 1880 and by the turn of the century, had convinced the Indian elite that only by supporting Indian languages, industry and commerce could political freedom come. These are ours and ours alone, runs the argument, and only by supporting our world against theirs, note the “us versus them”, construction, can we finally stand on our own. One finds a similar logic at work during the Meiji period in modern Japan. Something like this rhetoric of belonging is also lodged at the heart of each independence movement, nationalism. And it achieved the result shortly after the World War II, not only of dismantling over a period of about twenty years the classical empires but of winning independence for dozes of countries thereafter. India, Indonesia, most of the Arab countries, Indochina, Algeria, Kenya, etc. all these emerged onto the world scene sometimes peacefully, sometimes as the effect of internal development as in the Japanese instance, or of ugly colonial wars and wars of national liberation. In both a Colonial and post-Colonial contacts therefore, rhetorics of general, cultural or civilizational specificity went in two potential directions, one, a utopian line that insisted on an overall pattern of integration and harmony between all peoples, the other a line that suggested as to how all cultures were so specific and jealous as to reject and war against all the others. Among instance of the utopian, are the language and institutions of the United Nations founded in the aftermath of World War II, and the subsequent development out of that of various attempts of world government predicated on co- existence, voluntary limitations of sovereignty, the integration of peoples and cultures harmoniously. Among the second are the theory and practice of the Cold War and more recently the idea of a clash of civilizations, which appears to be a necessity for a world of so many parts and indeed even a certainty. According to this, cultures and civilizations are basically separated from each other, that is to say the core of Islam is to be separated from everything else. The core of the West is to be separated from all the others. I don't want to be invidious here. In the Islamic world there has been a resurgence of rhetoric and movements stressing the innate opposition between Islam and the West, just as in Africa, Europe, Asia and elsewhere movements have appeared that stress the need for excluding or exterminating, as in Bosnia, others as undesirable. White Apartheid in South Africa was such a movement as is the Zionist idea that Palestine should be for the Jews only and the Palestinians as non-Jews should have a lesser place. Afro-centricity, Islam-centricity are movements that also stress the independence and separateness of cultures. Within each civilizational camp we will notice that there are official representatives of that culture who make themselves into its mouthpiece. Who assign themselves the role of articulating 'our' or for that matter 'their' essence. This always requires compression, reduction, exaggeration. So in the first and most immediate level then, statements about what 'our' culture is, civilization is, or ought to be, necessarily involves a contest over the definition. That's why I think it's more accurate to say that the period that we're living in is not the clash of civilizations but the clash of definitions. Anyone who has the slightest understanding of how cultures really work, knows that defining the culture, saying what is for members of that culture, is always a major and even in undemocratic societies, an ongoing contest. There are conical authorities to be selected, regularly revised, debated, selected, dismissed. There are ideas of good and evil, belonging or not belonging, hierarchies of values to be specified, discussed, and re-discussed. Each culture moreover defines its enemies, what stands beyond it and threatens it, an other to be despised and fought against. But, cultures are not the same. There is an official culture, a culture of priests, academics, and the state. It provides definitions of patriotism, loyalty, boundaries and what I've called belonging. It is this official culture that speaks in the name of the whole. But it's also true, and this is completely missing from the Clash of Civilization argument as we hear it in Huntington, in addition to the mainstream or official culture, there are dissenting or alternative, unorthodox, heterodox, strands that contain many anti- authoritarian themes in them that are in competition with the official culture. These can be called the counter-culture, an ensemble of practices associated with various kinds of outsiders, the poor, immigrants, artistic Bohemians, workers, rebels, artists. From the counter-culture comes the critique of authority and attacks on what is official and orthodox. No culture is understandable without some sense of this ever-present source of creative provocation from the unofficial to the official. To disregard the sense of restlessness in the West, in Islam, in Confucianism within each culture and to assume that there's complete homogeneity between culture and identity, is to miss what is vital and fertile in culture. A couple of years ago Arthur Schlesinger wrote a book called the Disuniting of America, which is a kind of cris de coeur about the way in which American history, which for him is the history of Bancroft and Adams and so on, is dissolving into something quite different. And he says that new groups in American society want the writing of history to reflect not only an America that was conceived of and ruled by Patricians and landowners, but an America in which slaves, servants, laborers and poor immigrants played an important, but as yet unacknowledged role. The narratives of such people, silenced by the great discourses whose source was Washington, the investment banks of New York, the universities of New England, and the great industrial fortunes of the middle and far west, have come to disrupt the slow progress and unruffled serenity of the official story. They ask questions, interject the experience of social unfortunates, and make the claims of lesser peoples, of women, Asian and African Americans, and various other minorities, sexual as well as ethnic. There's a similar debate inside the Islamic world today which in the often hysterical outcry about the threat of Islam, Islamic Fundamentalism and terrorism that one encounters so often in the media, is often lost sight of completely. Like any other major world culture Islam contains within itself an astonishing variety of currents and counter- currents. I would say that it is this extremely widespread attitude of questioning and skepticism towards age-old authority that characterizes the post war world in both east and west. And it's that that Huntington cannot handle and therefore resorts to the business of this clash of cultures or class of civilizations. To theorists of that sort, civilization identity is a stable and undisturbed thing, like a room full of furniture at the back of your house. This is extremely far from the truth, not just in the Islamic world but throughout the entire surface of the globe. To emphasize the differences between cultures is completely to ignore the literally unending debate about defining the culture or civilization within those civilizations including western ones. These debates completely undermine any idea of a fixed identity and hence the relationships between identities. What Huntington considers to be a sort of ontological fact of political existence, to wit, the clash of civilizations. Too much attention paid to managing and clarifying the clash of cultures obliterates something else, the fact of a great and often silent exchange and dialogue between them. What culture today, whether Japanese, Arab, European, Korean, Chinese, Indian, has not had long intimate and extraordinarily rich contacts with other cultures? There is no exception to this exchange at all. Much the same is true of literature where readers for example of Garcia Marquez, Naguib Mahfuz, Kenzaburo Oe exist far beyond the national or cultural boundaries imposed by language and nation. In my own field of comparative literature, there's a commitment to the relationships between literatures as to their reconciliation and harmony despite the existence of powerful ideological and national barriers between them. And this sort of cooperative collective enterprise is what one misses in the proclaimers of an undying clash between cultures. The lifelong dedication that has existed in all modern and ancient societies among scholars, artists, musicians, visionaries and prophets, to try to come to terms with the other, with that other society or culture that seems so foreign and so distant. It seems to me that unless we emphasize and maximize a spirit of cooperation and humanistic exchange, and here I don't speak simply of uninformed delight or amateurish enthusiasm for the exotic but rather a profound existential commitment and labor on behalf of the other. Unless we do that, we are going to end up superficially and stridently banging the drum for our culture in opposition to all the others. And we know also in another very important study of the way cultures work, the book, co-authored or co-edited by Terrence Ranger and Eric Hobsbawm, that even tradition can be invented. I mean the idea of a culture and a civilization being something that's stable and fixed is completely disproved by this notion of how traditions can be invented, manufactured for the occasion so the traditions are really not the wonderfully stable things that we are but rather abstractions that can quite easily be created, destroyed, manipulated and so on. As I've argued in several of my own works, in today's Europe and the United States what is described as Islam, for instance, because this is where the burden, I think of Clash of Civilizations thesis goes, what is described as Islam belongs to the discourse of Orientalism, a construction fabricated to whip up feelings of hostility and antipathy against a part of the world that happens to be of strategic importance for it's oil, it's threatening adjacence to Christianity, it's formidable history of competition with the West. Yet this is a very different thing, that what to Muslims who live within it's domain, Islam really is. There's a world of difference between Islam in Indonesia and Islam in Egypt. By the same token, the volatility of today's struggle over the meaning and definition of Islam is evident, in Egypt, where the secular powers of society are in conflict with various Islamic protest movements and reformers over the nature of Islam and in such circumstances the easiest and least accurate thing is to say, "That is the world of Islam, and see how it is all terrorists and fundamentalists and see also how different, how irrational they are, compared to us." But the truly weakest part, and I conclude here, the weakest part of the clash of cultures and civilizations thesis is the rigid separation assumed between them despite the overwhelming evidence that today's world is, in fact, a world of mixtures, of migrations and of crossings over, of boundaries traversed. One of the major crises affecting countries like France, Britain and the U.S. has been brought about by the realization, now dawning everywhere, that no culture or society is purely one thing. Sizeable minorities, North Africans in France, the African Caribbean, and Indian populations in Britain, Asian and African elements in this country, dispute the idea that civilization, that prided themselves on being homogeneous can continue to do so. There are no insulated cultures or civilizations. Any attempt made to separate them into the watertight compartments alleged by Huntington and his ilk does damage to their variety, their diversity, their sheer complexity of elements, their radical hybridity. The more insistent we are on the separation of the cultures, the more inaccurate we are about ourselves and about others. The notion of an exclusionary civilization is to my way of thinking an impossible one. The real question then is whether in the end we want to work for civilizations that are separate or whether we should be taking the more integrative but perhaps more difficult path which is to try to see them as making one vast hole, whose exact contours are impossible for any person to grasp, but whose certain existence we can intuit and feel and study. In view of the depressing actualities around us, the presence of intercultural, interethnic conflicts, it does seem to me ostrich-like to suggest that we in Europe and the U.S. should maintain our civilization, which Huntington calls the West, by holding everyone and all the others at bay, increasing the rifts between peoples in order to prolong our dominance. That is in effect what he argues and one can quite easily understand why it is that his essay was published in Foreign Affairs and why so many policy makers have drifted toward it as allowing the U.S. to extend the mindset of the Cold War into a different time and for a new audience. Much more productive and useful is a new global mentality or consciousness that sees the dangers we face from the standpoint of the whole human race. These dangers include the pauperization of most of the globe's population, the emergence of virulent local, national, ethnic and religious sentiment as in Bosnia, Rwanda, Lebanon, Chechnya and elsewhere, the decline of literacy and onset of a new illiteracy based on electronic modes of communication, television and the new information global superhighway, the fragmentation and threatened disappearance of the grand narratives of emancipation and enlightenment. Our most precious asset in the face of such a dire transformation of history is the emergence not of a sense of clash but a sense of community, understanding, sympathy, and hope, which is the direct opposite of what Huntington provokes. If I may quote some lines by the great Martiniqueian poet, Aime Cesaire that I used in my book On Culture and Imperialism, and I never tire of quoting these lines, and he speaks here for man, l’homme in French, but “the work of man is only just beginning and it remains to conquer all the violence entrenched in the recesses of our passion and no race possess the monopoly of beauty, of intelligence, of force, and there's a place for all at the rendezvous of victory” and what they imply, these sentiments prepare the way for dissolution of cultural barriers as a kind of blockage between cultures as well as of the pride that prevents the kind of benign globalism already to be found for instance in the environmental movement, in scientific cooperation, in the women's movement, and the universal concern for human rights, in concepts of global thought that stress community and sharing over racial, gender or class dominance. It would seem to me therefore, that efforts to return the community of civilizations to a primitive stage of narcissistic struggle, needs to be understood, not as descriptions about how in fact civilizations behave, but rather as incitements to wasteful conflict and un-edifying chauvinism and that seems to be exactly what we don't need.

PART TWO – SAID TAKES QUESTIONS FROM THE AUDIENCE

What are the commonalities that can unite us?
Well I think there are already all kinds of commonalities. I think the first step is to actually recognize them as actually having taken place. I think, also for me, the idea that cultures are somehow separate entities and exist all by themselves with occasional interruptions by people with darker skin or whiter skin or whatever, is simply wrong. I mean, I think the first thing, and I think this is where education is terribly important, and probably one of the reasons why the conservative movement, not just here, but in most countries of the world, has something very important in common, and that is, the constantly accented cry about tradition. We should go back to our tradition, we should learn our languages, we should concentrate on our books, and our culture. That sort of thing. And I think that's bankrupt. I mean, I think all systems of education alas are still deeply, sometimes unconsciously, nationalistic. So I think we have to de-nationalize education and realize, and make it possible for people to understand that we live in a very complex and mixed world in which you can’t separate cultures and civilizations from each other but, in fact, history ought to be taught as the exchange and of course the clash of civilization. I think that's the first step and once you go from there then I think we have a better understanding of the way certain kinds of conflict are wasteful and hopeless. I mean ethnic cleansing, the idea of Apartheid, all of these schemes for isolating people. And so on and so forth. I think it's fairly clear and straight forward. Alas, it requires a lot of work because you're bucking a very, very strong entrenched position, which says that we are the center of the world, whoever we are. And all of what I've said is really intended as a critique of that kind of monotheistic position. Is “difference” something we should try and avoid? What I was talking about was not, and I'm glad you brought it up because I don't want to be understood as suggesting that we're in the kind of attitude that I'm trying to describe, I'm trying to eliminate difference. I mean there's a great deal of difference between flattening everything out into some kind of univocal, homogenized philosophy and – so that's one possibility and I'm obviously against that, I'm also against the idea of saying that everything is clashing and it's different and so on and so forth. That strikes me as the major flaw in Huntington's proposal. I think it's a prescription for war. He actually says it. And third is the other alternative, which is what I call co-existence. But co- existence with the preservation of difference, in other words that you be able to live with those who are different from you in all kinds of way, assuming that there's a kind of, as English poet Jared Manley Hopkins says, is a kind of radical inscape to each individual. There's a different kind of construction to all people in some way, which applies to all languages, to all cultures, if you want to use that phrase. And so it's the idea of respecting the difference but living with it. Human history is really a long history of compelling difference, either by assimilation or by extermination, by domination. I'm certainly not suggesting that what we need is a unified and simplified and reduced culture that includes everyone without distinction, everybody should wear the same uniform and so on. That's not what I'm talking about, I'm really talking about the preservation of difference. Recognizing that difference is all. But co-existence between them, rather than saying we'll we are different therefore you have to stay away from us or, we have to protect ourselves against you, or we should destroy you. That's very dangerous. I think there are indications as I suggested at the end of my talk in movements of what might be called a benign global consciousness in for example the environmental movement where environments differ but they are all threatened and they differ in different ways and have to be preserved and studied according to those differences, not according to some universal model. How do we combat ideas such as the “clash of civilizations”? How to combat it? Well, this is one way to combat it, to reveal it for what it is. And to debate it and through the various kinds of processes of education I talked about. Plus, I think, one of the things that's very striking to me, as somebody who travels in and out of the United States a fair amount is the fact that most American intellectuals are really not as conscious as they perhaps ought to be of how powerful the effects of U.S. intervention is throughout the world. I mean, you know, therefore the main duty for an American intellectual is to think about the responsibility of addressing this vast interventionary power which is scattered all over the world where U.S. interests are to be found. I mean I think that's an important moral and political task that has to be defined and in this period of basically inertness where there isn't much debate on intellectual and policy issues outside the great think tanks and centers like the Rand Corporation and the Pentagon and so on and so forth. That seems to be terribly important. What are we going to do with all these nuclear devices that are secreted all over the country and all these B-2 bombers and etc. I mean this is a vast military budget that is supposed to police the world. How do these ideas of coexistence relate to the question of  Palestine? No I think that the situation with the Palestinians is at this moment really quite, well it's verging on the catastrophic I'd say. I mean it's not a happy moment. Not only is there really quite crazy in my opinion, egregious is the word, I sometimes use for Netanyahu, but he's a bloody, there's something quite bloodthirsty about him. And this is the head of the, as Mr. Arafat called him, our Peace Partners, on the one hand and on the other you have the United States pretty much backing Israel. I mean there are a few bleats here and there from Albright and a couple of others saying, well please time out on the settlements. I mean the suggestion being if you count to ten and during the count of ten you don't build any settlements you're somehow being a nice guy. And then after ten you can build all the settlements you want which is the theory. And supplying Israel with billions of dollars a year, they say three billion, there was a letter in the Times yesterday exactly about that, why don't we say something to them about it—we keep on punishing the Palestinians, we withhold $100 million of aid and here for the Palestinians because they are not fighting terrorism enough, which means pretty much lock everybody up. So why don't we withhold some of the aid to Israel? I think it's a very good question. It's never asked. (applause) It's a catalogue of woes. And then we're at a moment in our history, I mean as Palestinians that we are led by, I don't know words fail me, I don't know what we're led by, but not a very bright leadership. (laughter) Going from one mistake after another without a – and you know there's a kind of natural thing that occurs amongst most people that in times of trouble you don't want to change horses in midstream. There's a leader and we're beset on all sides, we can't move, the refugees can't have – no passports, they are unable to work, they are unable to travel. There's seven million Palestinians in the world today, more or less facing the same problems, some obviously worse than others and the people on the West Bank and Gaza have lost 50% of their income over the last four years since the peace process began. And unemployment is up to anywhere between 30% and 60% and houses are constantly being destroyed and property is taken from Palestinians and new settlements are being built in Jerusalem. Jerusalem is being Judaized. In all of this it's very difficult to say that there's much brightness on the horizon. I think it's a particularly bad period, which I'm afraid will get worse because the leadership is very shaky, Arafat has very little popularity now for obvious reasons. I mean he hasn't delivered anything except problems and he keeps rounding people up and the Israelis tell him to do and his men in Washington keep on conceding more to the Israelis agreeing to more humiliating terms, and I think the main problem and I think this will probably help a great deal in the near future, will be the clarification of what it is that we're all about. I mean for years we used to say that we want to liberate Palestine and then we say we want to liberate a part of Palestine, then we want sovereignty on that, then we accept autonomy on that, we don't even get that, so our horizon keeps shrinking and people don't know what the whole struggle is all about. And until that is made clear, unless there is some kind of consensus, which is bound to arise at some point, I think our situation will get worse. And finally, it's been my -- it's been our view that the United States plays an extremely important role and I think the view of most people, I mean I'm talking about citizens like ourselves is that the situation in the Middle East especially with regard to Israel and the Palestinians is simply unacceptable. This is the most extraordinary kind of flouting of the rules of international and even national behavior. Collective punishment is the order of the day. People are killed all the time and the idea is that Israel can do this and we continue to pay for it. So, what I've been surprised by is the absence of a movement in this country of people who are willing to take this quite important issue, and it's a movement I think that a lot of Jews have to be involved in, and I don't think, I know it's Rosh Hashanah so I don't think, (applause) – it's not something you can turn your head away from because this is done in the name of the Jewish people. And I think it's a quite important political and historical struggle and at the bottom is a question of fairness and justice. Not of the United States, but of the future of these two peoples who have to in some way share Palestine. But I think the role of the United States and the United States citizenry is absolutely central, raised consciousness and asking questions and not allowing these things to happen in the name of the West and the great and the good and beautiful without demurral and I think if I might just say one more thing to my Jewish friends, that I think the crisis is a crisis of conscience. That is to say until there's a widespread recognition and acknowledgement of what Israel cost the Palestinians and that the present identity Israel today is fundamentally intertwined with the tragedy of the Palestinians, one caused by the other, there will never be peace, because you can't continue to sweep away the fact that Israel was constructed on the ruins of another society and by the mass dispossession of another people who remain unacknowledged as just sort of obscure natives in the background, back to the desert, let them go to one of the other Arab countries. That's been the position. The Oslo Accords say specifically that Israel bears no responsibility for the costs of the occupation. This after twenty years, twenty- six years of military occupation, no responsibility. As an Israeli journalist said, he said we took over the country in 1948 from the British. The British left us the Port of Haifa, a road system and an electrical system, a large number of municipal buildings and lots of prisons and we could build Israel. Without that there would be no state today. If we had taken Palestine in 1948 the way we left Gaza for the Palestinians, there would be no Israel. We destroyed the economy, we deported most of the capable people, we forced the people to live in hovels and refugee camps over a period, I mean, anybody's been to Gaza it's one of the most criminal places on earth because of Israeli policy of occupation. And they bear no responsibility for it. I mean that's simply unacceptable even for the Jewish people who have suffered so much. It's unacceptable. You cannot continue to victimize somebody else just because you yourself were a victim once. There has to be a limit. (Applause)

ادوارد سعید

ادوارد سعید (۱۹۳۵-۲۰۰۳) متفکر فلسطینی-آمریکایی و استاد سابقِ ادبیات در دانشگاه کلمبیا در آمریکا است. آنچه در زیر می‌خوانید برگردان سخنرانی او در سال ۱۹۹۶ در دانشگاه ماساچوست در اَمهرست است که در باب مقاله و کتاب ساموئل‌هانتینگتون درباره‌ی «برخورد تمدن‌ها» ایراد شده است.
امروز درباره‌ی مقاله‌ و کتابی به قلم ساموئل‌هانتینگتون با عنوان «برخورد تمدن‌ها» صحبت خواهم کرد. زمانی که این مقاله برای نخستین بار در 1993 در نشریه‌ی Foreign Affairs منتشر شد، علامت سؤالی در انتهای آن قرار داشت. در نخستین جمله‌ی آن عنوان شده بود که سیاست در عرصه‌ی جهانی در حال ورود به مرحله‌ی جدیدی است. سه سال بعد،‌هانتینگتون مقاله را بسط داد، یا به گفته‌ی برخی به آن شاخ و برگ اضافه داد، و آن را به یک کتاب تبدیل کرد. این کتاب، که سال گذشته انتشار یافت، برخورد تمدن‌ها و ظهور نظم جهانی نام دارد. به نظرم مقاله‌‌ی‌هانتینگتون بهتر از کتابش است. هر چقدر به آن اضافه کرد، بدتر شد. به همین علت به مقاله توجه بیشتری نشان خواهم داد اما در طی مطالبم درباره‌ی کتاب نیز نظراتم را مطرح خواهم کرد.
منظور‌هانتینگتون از این که سیاست در عرصه‌ی جهانی در حال ورود به مرحله‌ی جدیدی است، این بود: در حالی که در گذشته‌ی نه چندان دور کشمکش‌ها بین جناح‌های ایدئولوژیک بود و جهان اول و دوم و سوم را به خصم یکدیگر مبدل می‌کرد، اینک سبک جدیدی از سیاست‌ در حال شکل‌گیری است که منجر به ستیز بین تمدن‌های مختلف و ظاهراً متعارض خواهد شد. «اختلافات عمده بین نوع بشر و منشأ اصلی تعارض‌ها فرهنگی خواهد بود، برخورد تمدن‌ها بر سیاست جهانی مسلط خواهد شد.» اندکی بعدتر توضیح می‌دهد که چرا برخورد اصلی بین تمدن‌های غربی و غیرغربی خواهد بود اما بخش عمده‌ی این دو اثر به بحث درباره‌ی تعار‌ض‌های بالقوه یا بالفعل، بین آنچه او غرب و تمدن‌های اسلامی و کنفوسیوسی می‌خواند، اختصاص دارد. در جزئیات به اسلام بیش از هر تمدن دیگری، از جمله تمدن غربی، توجه شده است، توجهی که با خصومت همراه است.
تصور می‌کنم بخش اعظم توجه چشمگیری که نصیب مقاله‌ی‌هانتینگتون شد به زمان‌سنجی او مربوط باشد تا صِرف گفته‌هایش. همان‌طور که او نیز اشاره دارد، از پایان جنگ سرد تلاش‌های فکری و سیاسی متعددی برای تبیین وضعیت نوین جهان صورت گرفت، از جمله‌ می‌توان به نظریه‌ی فرانسیس فوکویاما درباره‌ی پایان تاریخ اشاره کرد، که امروزه کسی دیگر درباره‌ی آن صحبت نمی‌کند و به این ترتیب می‌توانیم در واقع از پایان فوکویاما صحبت کنیم.
لب لباب دیدگاه‌هانتینگتون، که در واقع خودش مبدع آن نیست، ایده‌ی ستیز دائمی است. این برداشت از تعارض به کمک فضایی که نبرد بی‌امان ایده‌ها و ارزش‌ها در دوران جنگ سرد __ جنگی که‌هانتینگتون از عمده‌ترین نظریه‌پردازانش بود __ فراهم ساخته بود تقریباً به راحتی وارد سپهر سیاست شد. به این ترتیب تصور می‌کنم پربیراه نیست اگر بگوییم آنچه‌هانتینگتون در آثار خود ارائه می‌کند، به ویژه از آنجا که مخاطب اصلی آن سیاست‌گذاران متنفذ است، در واقع نسخه‌ای از این نظریه‌ی جنگ سرد است که ماهیت کشمکش در جهان امروز و فردا اقتصادی یا اجتماعی نیست بلکه ایدئولوژیک است. و اگر چنین باشد، به باور‌هانتینگتون یکی از ایدئولوژی‌ها، یعنی ایدئولوژی غربی، نقطه یا جایگاهی است که سایر تمدن‌ها حول آن می‌گردند.
به این ترتیب در واقع، جنگ سرد تداوم می‌یابد اما این بار در جبهه‌های متعددی در جریان است و نظام‌های ارزشی مهم‌تر و اساسی‌تری مانند اسلام و آیین کنفوسیوس می‌کوشند بر غرب برتری یا حتی استیلا بیابند. جای شگفتی نیست که‌هانتینگتون در پایان مقاله و کتاب خود فهرستی از کارهایی به دست می‌دهد که غرب می‌تواند و باید انجام دهد تا قدرتمند باقی بماند و دشمنانش را ضعیف و متشتت نگاه دارد: «غرب باید با بهره‌برداری از اختلاف‌ها و کشمکش‌ها بین دولت‌های اسلامی و کنفوسیوسی از سایر گروه‌ها و تمدن‌های همدل با منافع و ارزش‌های غربی حمایت کند، آن دسته از نهادهای بین‌المللی را تقویت کند که منافع و ارزش‌های غربی را بازتاب می‌دهند و به آنها مشروعیت می‌بخشند و همچنین مشارکت دولت‌های غربی در این نهادها را تشویق کند.» تلاش برای غربی کردن سایر تمدن‌ها اقدامی بسیار مداخله‌جویانه و ستیزه‌جویانه است.
هانتینگتون به قدری در برداشت خود از این که سایر تمدن‌ها ضرورتاً با غرب برخورد خواهند داشت راسخ و مصر است، و در توصیه‌های خود به غرب به منظور پیروزی در این کشمکش‌ها به قدری ستیزه‌جو و شووینست است که خواننده‌ی آثارش به ناچار به این نتیجه می‌رسد که او بیشتر به تداوم و توسعه‌ی جنگ سرد با روش‌هایی دیگر علاقه دارد و نه ترویج ایده‌هایی که می‌توانند به فهم ما از وضعیت کنونی جهان یاری رسانند یا ایده‌هایی که می‌توانند تمدن‌ها را با یکدیگر آشتی دهند.
به گفته‌ی‌هانتینگتون نه تنها کشمکش‌ها تداوم خواهد یافت بلکه برخورد بین تمدن‌ها آخرین مرحله از جریان تکاملی کشمکش‌ها در جهان مدرن است. اثر او دستورالعملی مختصر و تااندازه‌ای ناپخته در باب هنر حفظ وضعیت جنگی در اذهان آمریکاییان و دیگران است. حتی می‌توانم بگویم استدلال‌های او از منظر طراحان پنتاگون و مدیران صنایع جنگ‌افزاری مطرح شده‌اند، کسانی که فعلاً پس از جنگ سرد مشاغل خود را از دست داده‌اند اما اکنون حرفه‌ی جدیدی یافته‌اند.
هانتینگتون بیشتر به تداوم و توسعه‌ی جنگ سرد با روش‌هایی دیگر علاقه دارد و نه ترویج ایده‌هایی که می‌توانند به فهم ما از وضعیت کنونی جهان یاری رسانند یا ایده‌هایی که می‌توانند تمدن‌ها را با یکدیگر آشتی دهند.
نگاهی گذرا به افراد و نظراتی که وی از آنها نقل قول می‌کند نشان می‌دهد که منابع اصلی او روزنامه‌نگاران و عوام‌فریبان‌اند و نه پژوهش‌ها و نظریه‌های جدی. هنگامی که از پژوهشگران و روزنامه‌نگاران مغرض استفاده می‌کنید، استدلال شما پیشاپیش به سود کشمکش و جدل خواهد بود و نه مفاهمه‌ی درست و آن نوع همکاری و مشارکتی بین مردم که جهان ما به آن نیاز دارد. آنچه مسئله را بیش از هر چیز دیگری برای من آشکار می‌کند عنوان مقاله و کتاب‌هانتینگتون است، «برخورد تمدن‌ها»، که جمله‌ی خود او نیست بلکه برگرفته از برنارد لوئیس است.
لوئیس در آخرین صفحه از مقاله‌ی خود با عنوان «ریشه‌های خشم مسلمانان»، که در سپتامبر 1990 در The Atlantic Monthly منتشر شد، درباره‌ی مشکل کنونی جهان اسلام صحبت می‌کند. او می‌نویسد: «باید تا کنون آشکار شده باشد که ما در اسلام با روحیه و جنبشی مواجه‌ایم که از سطح مسائل و سیاست‌ها و حکومت‌هایی که آنها را دنبال می‌کنند بسیار فراتر می‌رود. این وضعیت چیزی کمتر از برخورد تمدن‌ها نیست: برداشتی احتمالاً نامعقول اما قطعاً تاریخی از رقیبی قدیمی علیه میراث یهودی-مسیحی ما و سکولاریسم کنونی ما و گسترش جهانی هر دو. آنچه اهمیت اساسی دارد این است که ما، در این سو، نباید تحریک شویم و واکنشی همان اندازه تاریخی، اما همان مقدار نامعقول، علیه این رقیب نشان دهیم.» به عبارت دیگر، ما نباید مثل آنها دیوانه باشیم.
اما امروزه هیچ فرد عاقلی چنین توصیفات فراگیری را درباره‌ی یک میلیارد مسلمان که در پنج قاره پراکنده‌اند، به چندین زبان مختلف صحبت می‌کنند و سنت‌ها و تاریخ‌های مختلفی دارند به کار نمی‌برد. لوئیس می‌گوید همه‌‌ی آنان از مدرنیته‌ی غربی خشمگین‌اند. چنانچه گویی این یک میلیارد نفر یک شخص‌اند و تمدن غربی چیزی در حد گزاره‌‌ای خبری است. آنچه بر آن تأکید دارم این است که‌هانتینگتون رویکرد کلاسیک و شرق‌شناشانه‌ی لوئیس را مبنی بر این که تمدن‌ها یکپارچه و همگن‌اند اقتباس کرده است و همچنین این فرض را از لوئیس وام گرفته است که دوگانگی ما و آنها تغییرناپذیر است. به عبارت دیگر، فکر می‌کنم تأکید بر این نکته ضرورت دارد که نوشته‌های‌هانتینگتون، همانند لوئیس، عینی و توصیفی نیستند بلکه او مجادله‌گری است که گفتارش نه تنها متکی بر استدلال‌های گذشته درباره‌ی جنگ همه علیه همه است بلکه در واقع چنین استدلال‌هایی را تداوم می‌بخشد.
هانتینگتون بر خلاف آنچه ادعا می‌کند، داوری بین تمدن‌ها نیست بلکه مدافع پروپاقرص یکی از آنهاست. او همانند لوئیس توصیفی تقلیل‌گرایانه از اسلام دارد، چنانچه گویی مهم‌ترین امر درباره‌ی اسلام ضدیت فرضی آن با غرب است. بنا بر تصور او گویا مسلمانان کاری جز فکر کردن درباره‌ی غرب و نفرت از آن ندارند. از آثار او چنین استنباط می‌شود که تنها دغدغه‌ی فکری آنان این است که چگونه غرب را نابود کنند، آن را بمباران و جهان را نابود کنند. لوئیس تلاش می‌کند با ارائه‌ی دلایلی توضیح دهد که چرا اسلام هرگز مدرن نشده است، بین دین و دولت تمایز ایجاد نکرده و نتوانسته سایر تمدن‌ها را درک کند. این موارد کاملاً نادرست‌اند. اعراب، مسلمانان، بسیار پیشتر از اروپاییان در شرق، آفریقا و اروپا سیاحت کرده‌اند و پیش از مارکوپولو و کولومبوس تمدن‌های دیگر را کشف کرده‌اند، اما این مسائل برای‌هانتینگتون اهمیتی ندارند.
برای او اسلام و آیین کنفوسیوس و سایر پنج یا شش تمدن هندی، ژاپنی، اسلاوی، ارتدوکسی، آمریکای لاتین، و آفریقایی که هنوز وجود دارند از یکدیگر جدا هستند و در نتیجه بین آنها ستیزی بالقوه وجود دارد و‌هانتینگتون خواهان مدیریت این تنش‌ها و نه رفع آنهاست. به این ترتیب او در قامت مدیر بحران و نه دانشجوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها یا آشتی‌دهنده‌ی بین آنها قلم می‌زند. جوهر مطلب او همان چیزی است که در گفتار مدیریت بحران دوران جنگ ویتنام می‌دیدید، و به همین علت سیاست‌گذاران دوران پس از جنگ سرد این اندازه به مطالب او رغبت نشان می‌دهند زیرا او می‌گوید جزئیات ناضروری را کنار بگذاریم. آنان حجم انبوه پژوهش‌ها و تجارب را به تعدادی ایده‌های گیرا که به آسانی در حافظه می‌مانند و به راحتی می‌توان آنها را نقل قول کرد، تقلیل می‌دهند و سپس آنها را به جای گزاره‌هایی عملگرا، حسابگرانه، عملی، معقول و روشن جا می‌زنند.
آیا این بهترین روش برای فهم جهانی است که در آن زندگی می‌کنیم؟ آیا فراهم ساختن نقشه‌ای ساده‌شده از جهان و سپس ارائه‌ی آن به نظامیان و قانونگذاران به عنوان رهنمودی برای فهم جهان و عمل بر اساس آن، کاری حکیمانه است؟ آیا این کار در عمل موجب تداوم و تعمیق کشمکش‌ها نمی‌شود؟ آیا ما به دنبال برخورد تمدن‌ها هستیم؟ آیا این سخنان شور ملی‌گرایانه را تحریک نمی‌کند و در نتیجه منجر به خشونت‌های ملی‌گرایانه نمی‌شود؟
اکنون می‌خواهم برای ارزیابی وضعیت جهان به این نکته بپردازم که تا چه اندازه انتزاعیات بزرگ و، به نظرم، به شکل نامطلوبی مبهم و قابل‌دستکاری‌ مانند فرهنگ غربی یا ژاپنی یا فرهنگ اسلاو یا اسلام یا آیین کنفوسیوس رواج پیدا کرده‌اند. برچسب‌هایی که ادیان، نژادها و گروه‌های قومی خاصی را به ایدئولوژی‌هایی فرو می‌کاهند؛ کاری ناپسندتر و بحث‌برانگیزتر از آنچه گوبینو و رنان 150 سال پیش انجام می‌دادند.
شاید معروف‌ترین شعار، مفهوم فرانسوی «مأموریت متمدن‌سازی» باشد. این مفهوم مبتنی بر این ایده است که برخی نژادها و فرهنگ‌ها نسبت به سایرین اهدافی والاتر در زندگی دارند. این امر به کشورهای قدرتمندتر، توسعه‌یافته‌تر، متمدن‌تر این حق را می‌دهد که نه به نام زور و غارت __ دو جزء معمول استعمار __ بلکه به نام آرمانی والا دیگران را استعمار کنند.
اجازه بدهید با چند مثال منظورم را روشن کنم. زبان هویت گروهی از نیمه‌های قرن نوزدهم تا پایان آن، در اثر دهه‌ها رقابت بین‌المللی بین قدرت‌های بزرگ اروپایی و آمریکایی بر سر قلمروهایی در آفریقا و آسیا، وفور چشمگیری می‌یابد. در نبرد بر سر دستیابی به فضاهای خالی آفریقا، این به اصطلاح قاره‌ی سیاه، فرانسه و بریتانیا، آلمان، بلژیک و پرتغال برای توجیه غارت خود نه تنها از زور بلکه از مجموعه‌ای از نظریه‌ها و شعارها نیز کمک می‌گیرند.
شاید معروف‌ترین شعار، مفهوم فرانسوی «مأموریت متمدن‌سازی» باشد. این مفهوم مبتنی بر این ایده است که برخی نژادها و فرهنگ‌ها نسبت به سایرین اهدافی والاتر در زندگی دارند. این امر به کشورهای قدرتمندتر، توسعه‌یافته‌تر، متمدن‌تر این حق را می‌دهد که نه به نام زور و غارت –دو جزء معمول استعمار- بلکه به نام آرمانی والا دیگران را استعمار کنند. در واکنش به چنین استدلال‌هایی دو امر اتفاق می‌افتد. قدرت‌های استعماری رقیب به منظور توجیه اقدامات فرامرزی خود دست به ابداع نظریه‌های خود در باب تقدیر فرهنگی می‌زنند. این ایده‌های توجیهی به ایده‌های رقابت و کشمکش اعتبار می‌بخشند، ایده‌هایی که هدف واقعی آنها خودستایی، قدرت، استیلا و غرور عنان‌گسیخته است.
حتی می‌توانم بگویم که آنچه امروز سیاست هویت می‌خوانیم، امری که به کمک آن یک گروه قومی یا مذهبی یا ملی یا فرهنگی خود را در مرکز جهان قرار می‌دهد، ناشی از رقابت استعماری در پایان قرن گذشته است. و این امر در مقابل، مفهوم «جهان‌های در حال ستیز» را پیش می‌کشد، مفهومی که آشکارا جوهر مقاله‌ی‌هانتینگتون است. در رشته‌های اقتصاد سیاسی، جغرافیا و تاریخ‌نگاری، این نظریه که هر جهان محصور است و مرزها و قلمرو خاص خود را دارد در رابطه با ساختار تمدن‌های جهان به کار گرفته می‌شد و این برداشت که هر نژاد سرنوشت، روانشناسی و خلقیات خاص خود را دارد رواج می‌یابد.
برای مثال رنان می‌گفت که تقدیر نژاد چینی، خدمتکاری است. آنان مردمی مطیع‌اند و باید خدمت کنند. نژاد سیاه باید باربر باشند زیرا به خاطر قدرت جسمانی‌شان می‌توانند سخت کار کنند. تمام این ایده‌ها، تقریباً بی‌هیچ استثنائی، مبتنی بر تعارض و ستیز بین جهان‌ها هستند و نه توافق و همدلی بین آنها.
دومین امری که اتفاق می‌افتد این است که ضعفا، ابژه‌های نگاه استعماری، از طریق مقاومت در برابر فریب و مستعمره‌سازی قهری آنان واکنش نشان می‌دهند. اکنون می‌دانیم که مقاومت فعال در برابر سفیدپوستان همان لحظه‌ای آغاز شد که آنان قدم بر خاک مکان‌هایی چون الجزیره، شرق آفریقا، هند و نقاط دیگر گذاشتند. این مقاومت اولیه بعدها جای خود را به مقاومت ثانویه داد: سازماندهی جنبش‌های سیاسی و فرهنگی به منظور کسب استقلال و رهایی از کنترل استعماری. درست همان زمانی که در قرن نوزدهم در میان قدرت‌های اروپایی و آمریکایی گفتار خودتوجیه‌گری فرهنگی (cultural self-justification) رواج یافت در میان مردم استعمارزده نیز گفتاری واکنشی شکل گرفت که از وحدت، استقلال، و خودمختاری مردم آفریقا، آسیا، عرب یا مسلمان سخن می‌گفت.
برای مثال در هند حزب کنگره در 1880 شکل گرفت و در پایان قرن نخبگان هند را قانع کرد که تنها با حمایت از زبان‌ها، صنعت و تجارت هندی است که می‌توان به آزادی سیاسی دست یافت. آنها استدلال می‌کردند که: این امور تنها به ما تعلق دارند و صرفاً با حمایت از جهان خودمان در برابر جهان آنان __ به ساختار «ما در برابر آنان» توجه کنید __ خواهیم توانست عاقبت استقلال بیابیم. در بطن هر جنبش استقلال ملی‌گرایانه‌ای چنین گفتاری وجود دارد. اندکی پس از جنگ جهانی دوم نتایج این گفتار آشکار شد، نه تنها در خلال بیست سال امپراتوری‌های کلاسیک از هم پاشیدند بلکه چندین کشور به استقلال دست یافتند. هند، اندونزی، اغلب کشورهای جهان عرب، هندوچین، الجزیره، کنیا و بسیاری کشورهای دیگر قدم به عرصه‌ی جهان گذاشتند. به این ترتیب، در فضای استعماری و پسااستعماری، گفتارهای مربوط به ویژگی‌های فرهنگی یا تمدنی در دو جهت بسط یافتند. از یک سو، نگرشی آرمانشهری که بر الگوی کلی انسجام و سازگاری بین تمام مردم تأکید داشت و دیگری، نگرشی که باور داشت هر فرهنگ به قدری منحصر به فرد و خودخواه است که به دنبال جنگ با سایرین است.
یکی از نمونه‌های رویکرد آرمانشهری، زبان و نهادهای سازمان ملل است که متعاقب جنگ جهانی دوم ایجاد شد و بر اساس آن تلاش‌های متعددی برای حکومت جهانیِ مبتنی بر همزیستی، محدودسازی داوطلبانه‌ی حاکمیت، همبستگی همدلانه‌ی مردم و فرهنگ‌ها صورت گرفت. از نمونه‌های رویکرد دوم، نظریه و اقدامات جنگ سرد و، در همین اواخر، ایده‌ی برخورد تمدن‌ها است که به نظر می‌رسد برای جهانی با اجزای متعدد ضروری و حتی قطعی است. بنا بر این نظریه، فرهنگ‌ها و تمدن‌ها اساساً از یکدیگر مجزا هستند. جوهر و اصل اسلام را باید از سایر چیزها تفکیک کرد و همچنین باید جوهر و اصل غرب را از سایر چیزها مجزا کرد.
اگر بر روحیه‌ی همکاری و مبادله‌ی بشردوستانه تأکید نکنیم و برای افزایش آن تلاش نکنیم، کارمان به آنجا خواهد رسید که به شکلی سطحی و پرهیاهو بر طبل حمایت از فرهنگ خودمان و ضدیت با سایر فرهنگ‌ها خواهیم کوفت.
نمی‌خواهم جانبدارانه صحبت کنم. در جهان اسلام نیز جنبش‌ها و گفتمان‌هایی رواج یافته‌اند که بر تعارض ذاتی اسلام و غرب تأکید دارند. درست همانند آفریقا، اروپا، آسیا و سایر نقاط، جنبش‌هایی سر برآورده‌اند که بر ضرورت طرد، یا همانند مورد بوسنی، حذف دیگریِ نامطلوب تأکید دارند. از جمله چنین جنبش‌هایی آپارتاید سفیدپوستان در آفریقای جنوبی و ایده‌ی صهیونیسم است که بنا بر آن فلسطین فقط به یهودیان تعلق دارد و فلسطینیان، به عنوان غیریهودیان، جایگاه فروتری دارند. آفریقا محوری و اسلام‌محوری جنبش‌هایی هستند که بر استقلال و تفکیک فرهنگ‌ها تأکید دارند.
در هر جناح فرهنگی، با نمایندگان رسمی آن فرهنگ روبه‌رو هستیم که خود را سخنگوی آن می‌دانند و نقش بیان جوهر و ماهیت «ما» را بر عهده می‌گیرند. این امر همواره مستلزم فشرده‌سازی، تقلیل‌گرایی و مبالغه است. به این ترتیب، در نخستین لایه، گزاره‌هایی درباره‌ی این که فرهنگ یا تمدن ما چیست یا چگونه باید باشد مستلزم ستیزی بر سر تعریف است. به همین علت فکر می‌کنم دقیق‌تر باشد اگر بگوییم دورانی که در آن زندگی می‌کنیم عصر برخورد تمدن‌ها نیست بلکه دوره‌ی برخورد تعاریف است. هر کس که کوچک‌ترین فهمی از نحوه‌ی کارکرد فرهنگ داشته باشد می‌داند که تعریف فرهنگ، یعنی بیان چیستی آن برای اعضای همان فرهنگ، همواره ستیزی اساسی است. مراجع اصیل و معتبر باید انتخاب شوند، مرتباً بازبینی شوند، بر سر آنها بحث شود و جرح و تعدیل شوند. درباره‌ی خیر و شر، تعلق و عدم‌تعلق، سلسله‌مراتب ارزش‌ها افکار و آرایی وجود دارند که باید مشخص شوند و مکرراً مورد بحث قرار بگیرند. همچنین، هر فرهنگ دشمنان خود __ آنچه بیرونی است و تهدید محسوب می‌شود، و دیگری‌ای که باید از آن بیزار بود و علیه آن جنگید __ را مشخص می‌کند.
اما فرهنگ‌ها مشابه یکدیگر نیستند. فرهنگی رسمی، فرهنگ روحانیان، دانشگاهیان و دولت وجود دارد. این فرهنگ تعاریف میهن‌دوستی، وفاداری، مرزها و تعلق را مشخص می‌کند. این فرهنگ رسمی به نام کل صحبت می‌کند. اما این نیز حقیقت دارد __ حقیقتی که در استدلال برخورد تمدن‌هایی که‌هانتینگتون مطرح کرده غایب است __ که علاوه بر فرهنگ غالب یا رسمی، گرایش‌های بدیل و دگراندیش و نامتعارفی با مضامین ضدمرجعیت نیز وجود دارند که در حال رقابت با فرهنگ رسمی‌اند. این گرایش‌ها را می‌توان ضدفرهنگ خواند و مجموعه‌ای از اقداماتی است که با «خارجی‌ها» مرتبط دانسته می‌شوند، یعنی فقرا، مهاجران، سنت‌شکنان هنرمند، کارگران، شورشیان و هنرمندان. این ضدفرهنگ‌ها مرجعیت را نقد می‌کنند و به خوانش‌های رسمی و متداول می‌تازند. هیچ فرهنگی را بدون در نظر گرفتن این منبع خلاق تحریک‌آمیز و همیشه‌حاضر نمی‌توان درک کرد. نادیده گرفتن این جنب و جوش در غرب، اسلام، آیین کنفوسیوس و هر فرهنگ دیگری و تصور این که بین فرهنگ و هویت همسانی وجود دارد در واقع بی‌توجهی به امری حیاتی و زاینده در فرهنگ است.
امروزه در داخل جهان اسلام مباحثی در جریان است که در غوغای جنون‌آمیز رسانه‌ها درباره‌ی تهدید اسلام، بنیادگرایی اسلامی، و تروریسم کاملاً مغفول مانده‌اند. اسلام همانند سایر فرهنگ‌های جهانیِ عمده در درون خود کثرت خارق‌العاده‌ای از جریان‌ها و ضدجریان‌ها دارد. به باور من خصوصیت بارز جهان پساجنگ در شرق و غرب، همین رویکرد بسیار شایعِ پرسشگری و تردید درباره‌ی مراجع کهن است.‌هانتینگتون توانایی پرداختن به این مسئله را ندارد و به همین علت سراغ «برخورد تمدن‌ها» می‌رود. برای چنین نظریه‌پردازانی، هویت تمدنی چیزی استوار و شفاف است، مانند اتاقی پر از مبلمان در خانه‌تان. اما این فاصله‌ی زیادی با حقیقت دارد، نه تنها در جهان اسلام بلکه در سراسر جهان. تأکید بر تفاوت فرهنگ‌ها بحث‌های بی‌پایان درباره‌ی تعریف فرهنگ و تمدن را در آن تمدن‌ها، از جمله تمدن غربی، کاملاً نادیده می‌گیرد.
این بحث‌ها هر انگاره‌ای درباره‌ی هویت ثابت را کاملاً سست می‌کند و در نتیجه رابطه‌ی بین هویت‌ها، همان چیزی که از نظر‌هانتینگتون واقعیت هستی‌شناختی حیات سیاسی است، دیگر امری سخت و صلب نیست. توجه بیش از اندازه‌ای که به مدیریت و روشنگری درباره‌ی برخورد فرهنگ‌ها صورت گرفته است باعث نادیده گرفتن امر دیگری شده است: واقعیتِ مبادله‌ی خاموش و گفتگو بین آنها. امروزه کدام فرهنگ، از ژاپنی، عربی، اروپایی گرفته تا کره‌ای، چینی و هندی، با فرهنگ‌های دیگر روابط تنگاتنگ و پرحاصلی نداشته است؟ همین امر درباره‌ی ادبیات نیز صادق است، در آنجا نیز خوانندگان آثار نویسندگانی مانند گارسیا مارکز، نجیب محفوظ، کِنزابورو اوئه از مرزهای تحمیلی زبان و ملیت فراتر می‌روند.
در تمام جوامع کهن و مدرن عالمان، هنرمندان، موسیقی‌دانان، دوراندیشان و پیامبران همواره تلاش کرده‌اند تا با «دیگری»، آن جامعه یا فرهنگ دیگری که غریبه و بعید به نظر می‌رسد، کنار بیایند. تصور می‌کنم اگر بر روحیه‌ی همکاری و مبادله‌ی بشردوستانه تأکید نکنیم و برای افزایش آن تلاش نکنیم __ منظورم صرفاً لذت ناآگاهانه یا شور خام‌دستانه نسبت به امور ناآشنا و نامتعارف نیست بلکه بر تعهد اگزیستانسیالی ژرف و کوششی به نفع «دیگری» اشاره دارم __ کارمان به آنجا خواهد رسید که به شکلی سطحی و پرهیاهو بر طبل حمایت از فرهنگ خودمان و ضدیت با سایر فرهنگ‌ها خواهیم کوفت. همچنین پژوهش مهم دیگری نیز وجود دارد، کتابی تألیف اریک‌هابسباوم و ترنس رنجر، که نشان می‌دهد سنت‌ها را می‌توان ابداع کرد. این اثر با نشان دادن این که سنت‌ها را می‌توان ابداع و گاه جعل کرد ایده‌ی استوار و نامتغیر بودن فرهنگ و تمدن را کاملاً رد می‌کند. در نتیجه، سنت‌ها در واقع چیزهای خارق‌العاده‌ی ثابتی نیستند بلکه اموری انتزاعی‌اند که تقریباً به راحتی می‌توان آنها را ایجاد، ویران یا دستکاری کرد.
در حقیقت ضعیف‌ترین بخش نظریه‌ی برخورد تمدن‌ها و فرهنگ‌ها، تمایز سفت و سختی است که بین فرهنگ‌ها قائل است به رغم شواهد فراوانی که نشان می‌دهد جهان امروز در واقع جهان آمیختگی، مهاجرت، و عبور از مرزها است.
همان‌طور که در بسیاری از کتاب‌هایم استدلال کرده‌ام، در اروپا و آمریکای امروز آنچه به عنوان اسلام توصیف می‌شود به گفتمان شرق‌شناسی تعلق دارد، برساخته‌ای که برای تحریک احساس خصومت و بیزاری علیه بخشی از جهان پدید آمده است که از قضا به خاطر نفت اهمیتی استراتژیک، مجاورت تهدیدآمیزی با مسیحیت و تاریخچه‌ی شگرفی از رقابت با غرب دارد. با این حال این توصیف با معنای واقعی اسلام برای مسلمانانی که در این قلمرو زندگی می‌کنند بسیار متفاوت است. بین اسلام در اندونزی و اسلام در مصر دنیایی تفاوت وجود دارد. به همین نحو، بی‌ثباتی مبارزات امروز بر سر معنا و تعریف اسلام را در مصر می‌توان مشاهده کرد جایی که در آن بین نیروهای سکولار جامعه با جنبش‌های اعتراضی و اصلاح‌طلبانه‌ی اسلامی بر سر ماهیت اسلام کشمکش وجود دارد. در چنین شرایطی، آسان‌ترین و غیردقیق‌ترین چیزی که می‌توان گفت این است که: «این جهان اسلام است، ببینید چطور همه‌ی آنان تروریست و بنیادگرا هستند و ببینید نسبت به ما چه اندازه غیرعقلانی‌ترند.»
اما در حقیقت ضعیف‌ترین بخش نظریه‌ی برخورد تمدن‌ها و فرهنگ‌ها، تمایز سفت و سختی است که بین فرهنگ‌ها قائل است به رغم شواهد فراوانی که نشان می‌دهد جهان امروز در واقع جهان آمیختگی، مهاجرت، و عبور از مرزها است. یکی از عمده‌ترین بحران‌هایی که فرانسه، انگلیس و آمریکا را تهدید می‌کند پی بردن به این نکته است که هیچ فرهنگ یا جامعه‌ای خالص نیست. اقلیت‌های نسبتاً بزرگی مانند آفریقایی‌ها در فرانسه، جمعیت آفریقایی، کارائیبی و هندی در انگلیس، جمعیت آسیایی و آفریقایی در آمریکا دیگر به تمدن‌هایی که روزی به یکدستی خود افتخار می‌کردند، اجازه‌ی چنین تصوری را نمی‌دهند. هیچ فرهنگ یا تمدن مجزا و منفکی وجود ندارد. هر تلاشی برای تفکیک آنها به قطعاتی منسجم و مجزا، کاری که‌هانتینگتون و همفکرانش انجام می‌دهند، تکثر، تنوع، پیچیدگی اجزاء و اختلاط اساسی آنها را نادیده می‌گیرد. هر اندازه بر تفکیک فرهنگ‌ها بیشتر پافشاری کنیم، توصیف‌های ما از خودمان و دیگران نادقیق‌تر می‌شود. در شیوه‌ی تفکر من تصور تمدنی خالص، تصوری ناممکن است.
پرسش حقیقی این است که آیا در نهایت ما می‌خواهیم در راه تمدن‌هایی منفک از هم بکوشیم یا باید راهی تلفیقی، اما احتمالاً دشوارتر، در پیش بگیریم یعنی بکوشیم آنها را به عنوان یک کل گسترده در نظر بگیریم که هیچ کس نمی‌تواند خطوط کلی آن را ترسیم کند اما قطعیت وجود آن را می‌توان به شهود دریافت و احساس کرد و کاوید. با توجه به واقعیات مأیوس‌کننده‌ای که در اطراف ما وجود دارند، یعنی وجود کشمکش‌های بین‌فرهنگی و بین‌قومی، ساده‌لوحانه خواهد بود که بگوییم ما باید در اروپا و آمریکا تمدن خود را، که‌هانتینگتون آن را تمدن غربی می‌خواند، حفظ کنیم به این صورت که دیگران را از خود دور نگه داریم و به منظور تداوم سلطه‌ی خود شکاف بین مردم را افزایش دهیم.
در حقیقت این استدلالی است که‌هانتینگتون مطرح می‌کند و به سادگی می‌توان دید که چرا این مقاله در Foreign Affairs منتشر می‌شود و چرا بسیاری از سیاست‌گذاران به آن گرایش دارند: زیرا این مقاله به آمریکا اجازه می‌دهد ذهنیت جنگ سرد را به زمانی متفاوت گسترش دهد و برای آن مخاطبانی جدید بیابد. آنچه بسیار سودمندتر و ثمربخش‌تر است، ذهنیت جهانی جدیدی است که از منظر کل نوع بشر به خطراتی که با آن مواجه‌ایم می‌نگرد. این خطرات عبارت‌اند از فقیر شدن اغلب جمعیت جهان، پیدایش احساسات مهلک محلی، ملی و قومی __ همانند بوسنی، رواندا، لبنان و چچن __ افول سواد و دانش و آغاز شکلی جدید از بی‌سوادی بر مبنای اشکال ارتباطی الکترونیکی و فروپاشی و نابودی روایت‌های کلانِ رهایی و روشنگری.
باارزش‌ترین دارایی ما در مواجهه با چنین دگرگونی سهمگین تاریخ، نه حس رودررویی بلکه حس ارتباط، مفاهمه، همدلی و امید است، اموری که با آنچه‌هانتینگتون قصد ترویج آن را دارد کاملاً در تناقض است. اجازه بدهید شعری از شاعر بزرگ اهل مارتینیک، امه سزر، نقل کنم که در کتاب خودم درباره‌ی فرهنگ و امپریالیسم از آن استفاده کرده‌ام، او در اینجا درباره‌ی انسان صحبت می‌کند: «اما کار انسان تازه در شُرُف آغاز است، هنوز باید بر تمام خشونت‌های جایگیر در اعماق شور و اشتیاقمان غلبه بیابیم. زیبایی، هوش و زور در انحصار هیچ نژادی نیست. در میعادگاه پیروزی برای همگان جایی هست.» چنین احساساتی راه را برای از میان برداشتن موانع فرهنگی، که چونان حایلی بین فرهنگ‌ها عمل می‌کنند، هموار می‌کند و همچنین موجب از بین رفتن غروری می‌شود که مانع از گسترش جهانی‌گرایی مطبوعی است که همینک نیز در اموری متعدد به چشم می‌خورد: جنبش محیط‌زیست، همکاری‌های علمی، جنبش زنان، دغدغه‌ی جهانی نسبت به حقوق بشر، مفاهیم تفکر جهانی که به جای سلطه‌ی نژادی، جنسیتی و طبقاتی بر اجتماع و سهیم‌ کردن تأکید دارند.
در نتیجه به نظرم تلاش‌ها برای بازگرداندن جوامع تمدنی به وضعیت بدویِ مبارزه‌ی خودخواهانه را نباید توصیف رفتار واقعی تمدن‌ها در نظر گرفت بلکه آنها محرک تنشی غیرضروری و شووینیسمی مشمئز کننده‌اند، اموری که به نظرم دقیقاً همان چیزهایی هستند که باید از آنها اجتناب کنیم.

برگردان:‌هامون نیشابوری

برخورد تمدن‌ها

(3) (PDF) Clash of Civilisations vs. Cross-cultural Dialogue | Sidi Omar - Academia.edu

 
 

 

 


Articles
Digital Media
Humanities
IT Management
Coumputer
Miscellaneous
Product & Services
About Fadak
Management
Contemporary Management Journal
Managerial Verses
Photography Quotes
Photo is written
Management Researcher Bank
Management articles titles
Educational Resources (Seminary & University)
Studies
Observatory - Personalities
Observatory - Cultural
Observatory - Academic
Observatory - Media
Observatory - scientific events
Language
Dictionary
Russian Language Test
Russian Proverb
English Proverb
Four language sentences
logo-samandehi
About | Contact With Us | Privacy Policy | Terms | Cookies Policy |
Version (Pre-Alpha) 2000-2022 CMS Fadak. ||| Version : 5.2 ||| By: Fadak Solutions Old Version