معرفی و چکیده کتاب روش تحقیق دکتر طبیبی

پژوهش

- روش علمی: جنبه‌هایی از استدلال منطقی را با سایر وجوه شناخت در هم می‌آمیزد تا به ابداع نظامی در حل مساله بپردازد.

- چهار چوب روش علمی: الف) شناخت و بیان مساله ب) ساختن فرضیه ج) گردآوری داده د) تحلیل داده را استنتاج بر تایید را رد فرضیه

- ویژگی پژوهش علمی: 1-ترتیب و نظامندی 2-کنترل 3-شواهد تجربی 4- تعمیم
فصول پژوهش:
1-معرفی پژوهش (پروپزال) 2- پیشینه پژوهش (سابقه تاریخی چهارچوب نظری ومروری بر پژوهشهای مربوط) 3 ابعاد و مراحل انجام مقدمه -نمونه-روش-ابزار-روایی
- پایایی -شیوه گردآوری - روش تحلیل یافته) 4- تحلیل یافته‌ها، بحث و نتیجه گیری و ارائه الگو 5-خلاصه نتایج وپیشنهادات
فصل اول: پروپوزال نویسی : پیشنهاد پژوهش (Research proposal) موارد مهم در تهیه پروپزال:
- عنوان
- چهارچوب مفهومی
- بیان مساله به اهمیت موضوع
- اهداف
- سوالات / فرضیات
- روش پژوهش
- دامنه پژوهش
- امکانات
- محدودیتها
- مرور بر پژوهشهای مربوط
- مفاهیم و واژه
- مراجع.

عنوان پژوهش

ا- انتخاب:

1. کوتاه و ساده
2. نظریه ثابتی را اعلام نکند
3. کاربردی
4. تکراری نباشد و جدید باشد
5. بیش از 3 متغیر نباشد
6. مورد حمایت سازمان
7. واژه انگلیسی نداشته باشد
8. جهت گیری و پیش داوری نداشته باشد
9. یک عنوان خوب، ابتدا قبل از هر کار با یک سه ضلعی سروکار دارید .

خود عنوان وابسته به 2عامل است 1
- مطالعه متون که هر چه بهتر انجام شود بهتر عنوان دارید 2
- بیان مسئله، تشخیص اینکه چه مسئله‌ای وجود دارد تا عنوان بهتری انتخاب شود .
- هیچ گاه عنوان تک متغیره انتخاب نشود، نقش شما صفر است (مثلا بررسی جایگاه جوانان در تهران) بین 2 تا 3 متغیر باشد مثل (رابطه فقر و بیسوادی در جنوب تهران) == یک متغیره: مطالعه فقر در جنوب تهران
- دو متغیره: رابطه فقر و بی سوادی در جنوب تهران سه متغیره: اعتیاد
- ارشد و دکتری: در ارشد شما بررسی متغیر را دارید و در رساله دکتری حتما یک الگو داشته باشید .
- عنوان فرعی: چنانچه در عنوان لازم شود که ارائه شود در آنصورت از (:) استفاده شود . مثل = برنامه ریزی استراتژیک : در نظام بهداشت ودرمان

- عنوان اگر علمی و به شیوه درست باشد، خواننده می‌تواند حدث بزند : 1
- چه مشکل و مسئله‌ای داشته 2
- هدف‌ها چه بوده
- از کاربرد واژه‌هایی مثل بررسی، ارزیابی، مطالعه (به جز مطالعه تطبیقی) دوری کنید. اینها عنوان را به ناحق مفصل می‌کنند بیان مساله (problem statement):
- بیان مسئله در واقع سناریوی که نویسنده تنظیم می‌کند و همراه با استنادات روشن می‌نماید چه مساله یا مشکلی وجود داشته که پژوهشگر را بر آن داشت تا چنین پژوهشی انجام دهد . حجم این قسمت می‌تواند از 1 تا 4و5 صفحه باشد . فقط یادتان بماند که مساله دامنه وسیع تری از مشکل دارد .
- اولین گام در هر پژوهش علمی، تشخیص مساله(چیزی آنطور که باید باشد، نیست و بیان آن است.

- منابع شناسایی مساله:

1. تجربه
2. مرور پژوهشهای گذشته
3. نظریه‌ها
4. ایده‌ها از منابع مختلف

- طرح سوالات در مساله پژوهش

1. چه چیز موجب بروز مساله شده
2. مساله چه ویژگی‌هایی دارد
3. مسله تا چه حد و برای چه کسانی موثر است.
4. تداوم مشکل چه مسائلی را به همراه خواهد داشت.

- اجزای بیان مساله
بخش اول: در این بخش باید 1
- کلیه متغییر‌های اصلی را مطرح وروابط آنها را تشریح نمود: برای این کار یکی از ابزارهای مورد استفاده نمودار استخوان ماهی است، نحوه کاربرد آن به این صورت است که مشکل یا معلول در محل رأس نمودار (سر ماهی) و علت‌های بروز مشکل در قسمت باله‌های ماهی درج می‌شود. در این بخش در صورت لزوم می‌توان به تاریخچه بروز مساله پرداخت وسیر تحولات را مطرح ساخت. 2
- اشاره به اهمیت مساله: برای بیان اهمیت می‌توان گستره موضوع، یعنی اینکه چه بخشی از جامعه وچه سازمانهایی درگیر مشکل هستند با تکیه بر آمار اشاره نموده و از منظر دیگر حدت مشکل نیز مطرح میگردد، در اینجا می‌توان به مطالب و منابع مختلف از آثار اندیشمندان و صاحبنظران و دیگر پژوهشگران و آمار‌های داخلی و بین المللی استناد کرد . 3
- نحوه برخورد با مشکل و4
- عوارض ناشی از تداوم مشکل مطرح می‌شود.

- بخش دوم: 5
- راه حل یا عوامل موثر بر حل مشکل مطرح شوند، دقت شود که به طور مجمل به پژوهش‌ها اشاره شود و تنها یافته‌های مهم مطرح شوند.

بخش سوم : در بخش پایانی بیان مساله باید منظور از انجام پژوهش، توضیح دقیق تری از اینکه می‌خواهید در این پژوهش چه کاری را به انجام برسانید .

تفاوت مسئله و مشکل: مسئله به موضوعی گفته میشود که باید باشد ولی نیست و یا نباید باشد ولی هست. مسئله مشکل تعریف شده است. مشکلات حل نمی‌شوند بلکه ابتدا به مسئله تبدیل می‌شوند و بعد مسئله حل می‌شود. مشکل، مسئله‌ای است که تمام عوامل و متغیرهای مؤثر در آن برای ما مشخص نیست. وقتی اطلاعات ما در یک مسئله کافی نباشد، با مشکل روبه رو هستیم.
تدوین چارچوب مفهومی:
- تعریف: یک الگوی مفهومی مبتنی بر روابط تئوریک میان شماری از عواملی که در موردمساله پژوهش با اهمیت تشخیص داده شده اند. روابط موجود میان متغیرهای شناسایی شده.
- ویژگیها:
- بیان شود چگونه دو یا چند متغیر باهم ارتباط دارند
- و نمودار چهارچوب مفهومی ترسیم شود.
اهداف : ( objectives ): انواع اهداف: هدف آرمانی(Ideal objective) هدف اصلی( main objective)-اهداف ویژه( specific objectives)-اهداف کاربردی (applied objectives)
- عنوان،هدف اصلی پژوهش نیست. برای تدوین هدف اصلی، عنوان را به صورت وسیله‌ای بنگرید، به آن عنوانی که می‌رسید هدف اصلی است . مثال : رابطه فقر، بی سوادی واعتیاد در جنوب تهران هدف اصلی : کاستن از معضل فقر، بی سوادی و اعتیاد در جنوب تهران (اشاره‌ای به متغیر‌ها)
- هدف آرمانی دور نما و یک آرزو: پژوهشگر آنچه که آروز دارد پژوهش او از دیگر پژوهش‌های مشابه در آن زمینه و در راستای کار او انجام پذیرد،روزی چنان هدفی محقق خواهد شد . مثلا: انجام پژوهشی که حاصل آن بتواند در گسترش فرهنگ جوامع حاشیه‌ای به نحو شایسته موثر واقع شود.
- اهداف ویژه تحقق آنها موجب دستیابی به هدف اصلی می‌شود و آغاز هر هدف ویژه با یکی از دو واژه 1
- شناخت : پدیده‌ای وجود دارد و پژوهشگر در صدد شناسایی آن است 2
- تعیین: پدیده‌ای وجود ندارد و پژوهشگر در صد بوجود آوردن آن است (طی پژوهش )، خواهد بود. مثال : شناخت پدیده فقر در جنوب تهران یا تعیین رابطه فقر، بی سوادی واعتیاد در جنوب تهران
- بازای شناخت هر متغیر و همچنین تعیین رابطه با تاثیر هر متغیر بر متغیر‌های دیگر می‌توانید اهداف ویژه بسازید . حتما سعی کنید در تدوین اهداف ویژه از متغیرهای اصلی استفاده کنید زیرا اگر بخواهید از متغیر‌های فرعی تعدادی بی شماری اهداف ویژه، سوالات وفرضیات خواهید داشت .
- اهداف کاربردی : مشخص می‌سازد که جنبه کاربردی این پژوهش می‌تواند مورد استفاده چه افراد و سازمانهایی قرار گیرد.
سوالات پژوهش(Research Questions):
- به ازای هر هدف ویژه با همان شماره وهمان متغیر، یا متغیر‌ها، پژوهشگر اقدام به تدوین سوالات می‌کند .
- اهدافی که با شناخت شروع شده است، سوال مربوط به آنها با چگونه است پایان می‌پذیرد و اهداف ویژه‌ای که با تعیین شروع می‌شود سوال مربوط به آنها، با آیا شروع می‌شود. مثال :
- پدیده فقر در جنوب تهران چگونه است ؟
- آیا بین فقر و بی سوادی رابطه معناداری وجود دارد؟
فرضیات( Hypothesis)
- فرضیه عبارت است از عبارت یا جمله‌ای که در آن ادعایی وجودداشته با شد . فرضیه برگرفته از سوال پژوهش است. فرضیه پاسخی بخردانه،احتمالی و موقت به سوال پژوهش است (روابط متغیرها) که در مراحل بعدی پژوهش،درستی یا نادرستی آن مورد آزمایش قرار می‌گیرد.|
- در پژوهش‌های کمی و تجربی و در پژوهش‌های ترکیبی شاهد تدوین فرضیه هستیم.

- انواع فرضیات: 1
- فرضیه اخص (ویژه ): بر پایه هر سوال پژوهشی تدوین می‌شود(اکثر مردم جنوب تهران فقیر هستند) 2
- فرضیه اعم یا اهم اصلی ): در آن تمامی متغیر‌های اصلی موجود در عنوان نقش دارند. ( بین فقر، بی سوادی و اعتیاد رابطه معناداری وجود دارد).
- ویژگی‌های فرضیه:1
- با حقایق علمی هماهنگ باشد 2
- آزمون پذیر باشد 3
- بدون ابهام باشد و ساده 4
- رابطه بین متغیرها را پیش بینی کند مرور بر پژوهش: |
- شیوه مطلب برداری از متون (پاسخ به wh 6): در متون علمی باید بدانید که به دنبال چه هستید . 1-کی 2-کی 3-کجا 4-چه 5-چگونه 6-چرا
- نقد (Critique) پژوهش‌ها: در دوره دکتری مرور بر پژوهش‌ها در فصل دوم باید حتما همراه با نقد باشد . از روش (6wh) نقد طی 4 مرحله صورت می‌گیرد : ( شرح مختصر
- نقاط ضعف – نقاط قوت و قضاوت نهایی) دامنه، امکانات و محدودیتهای پژوهش:
- دامنه پژوهش: پژوهشگر باید از 3 منظر دامنه پژوهش خود را مشخص کند. 1-زمینه علمی پژوهش چه ابعادی از لحاظ علمی آن زمینه در بردارد و آن ابعادی که جای سوال و ابهام دارد را باید ذکر کنید که در بر نمی‌گیرد . 2
- از نظر دامنه مکانی: مثالا: عملکرد حسابرسی دولت در جنوب ایران 3
- دامنه زمانی : مثال 3: چه زمان یا دوره‌ای را مورد مطالعه قرار می‌دهد . مثل 8 سال دفاع مقدس
- امکانات پژوهش : چنانچه پژوهشگر با امکاناتی کاملا استثنایی از هزاران نفر دیگر که آن امکانات را نداشته باشند، مواجه باشد، قید می‌نمایید .
- محدویت‌ها: -کمبود زمان – کمبود نیروی انسانی متخصص انگیزه پایین مدیران در انجام پژوهش – عدم دسترسی به سایت‌ها و بانک اطلاعاتی مفاهیم وواژه‌ها : در یک پژوهش علمی مهمترین واژه‌های کلیدی موجود در عنوان، اهداف، سوالات و فرضیات پژوهش، یعنی مهمترین متغیرهای مورد پژوهش می‌باید به دو صورت نظری و عملیاتی تعریف شوند . یعنی هر واژه یا مفهوم تک به تک ابتدا باید مورد تعریف نظری قرار گیرد و سپس تعریف عملیاتی ارائه شود . مفهوم: ترکیبی از واژه‌ها مثل برنامه ریزی استراتژیک واژه : مفرد است
- مثل برنامه
- تعریف نظری واژه‌ها صرفا از منابع علمی موثق با رفرنس است و در عملیاتی هر واژه مشخص می‌کند منظور شما از آن در پژوهش چیست.
مراجع /کتابنامه ( References / bibliography ): مراجع: منابعی هستند که پژوهشگر در اصل متن به آنها استناد می‌کند. کتابنامه: شامل مراجع (refrences) و دیگر منابع مرتبط با آن .
- پایان مقالات علمی منحصرا (references) داریم
- در پایان کتاب و رساله دکتری کتابنامه خواهید داد. (bibliography)
روش‌های پژوهش:
1
- انواع تحقیق از نظر نتایج
- بنیادی: کسب دانش یا درک زمینه علمی تازه (حاصل گسترش مرزهای دانش)
- مثال: "دستاورد‌های نوین دانش استراتژیک"
- کاربردی: یافتن پاسخی برای حل یک مشکل علمی در دنیای واقعی و معمولا برای محصول خاص یا کشور خاص انجام می‌گیرد و از دل پژوهش‌های کاربردی، پژوهش‌های توسعه‌ای بدست می‌آمد و می‌تواند منتهی به بنیادی هم شود
- مثال: "ارائه الگوی مدیریت استراتژیک برای خاورمیانه"
- توسعه ای: نواوری در روش‌ها و دستگاهها و محصولات و یا بهبود آنها منجر می‌شود. 2
- از نظر فرآیند اجرا:
- کمی: بر استدلال قیاسی قوانین منطقی و ویژگیهای قابل اندازه گیری تجربیات انسان و متغیرهای کمی تکیه دارد.
- کیفی: به گردآوری و تحلیل مطالب بدون ساختار مشخص و گاهی داستانی پرداخته می‌شود و نتیجه کاملا انتزاعی از برداشتهای انسان ارائه میشه. 3
- از نظر منطق اجرا: |
- قیاسی: فرد واقعیتهای شناخته شده و مسلم را در کنار هم قرار داده و از قیاس آن واقعیتها به نتیجه جدید می‌رسد.(از کل به جزء رسیدن)
- استقرایی: اساس مطالعه بر تعقل، استدلال و منطق ارسطویی استوار است. در این روش از راه مشاهده جزئیات به احکام جدید می‌رسیم و عکس روش قیاسی
است. (در روش علمی دانشمندان برای رسیدن به روشی معتبر، جنبه‌های مثبت روش قیاسی و استقرایی را ترکیب می‌کنند))
4
- از نظر هدف:
- توصیفی: در صدد بیان حالت یا وصفی از پدیده‌ها هستند که در حال گذر است. پژوهش منحصرا در پی کشف و توضیح روابط و همبستگی نیست بلکه بیشتر درصدد توصیف موقعیت‌ها و تشریح جنبه‌ای از پدیده مورد نظر است.
- تحلیلی: زمانی که یک پژوهش به صورت رسمی با هدف آزمودن فرضیه‌ای طراحی شده باشد، پژوهشگر با مداخله در یک فرآیند، رابطه علت معلولی را مورد بررسی قرار می‌دهد که به تجربی و شبه تجربی تقسیم می‌شود.
- همبستگی در قسمتی از پژوهش که می‌خواهید رابطه با تاثیر 1 یا چند متغیر را روی هم نشان دهید پژوهش همبستگی دارد.
- آزمایشی با تجربی: رابطه علت و معلول مشخص می‌شود. مهمترین روش پژوهش. در این روش پژوهشگر تمام متغیر‌ها را تحت کنترل قرار می‌دهد و منحصرا به دستکاری یک متغیر می‌پردازد و اثر آن را بر پدیده می‌آزماید. پژوهش‌های تجربی را در صورتیکه چند بار تکرار کنیم و به نتیجه یکسان برسیم، حاصل کار به صورت یک تئوری، یک قانون و در نهایت یک اصل در می‌آید.
- نیمه تجربی: پژوهش‌های تجربی را می‌توان روی کلیه پدیده‌های فیزیکی موجود در کائنات انجام داد، حتى جسم انسان. اما از آنجا که پای اندیشه ورفتار
انسان در میان باشد، نمی‌توان تمام متغیر‌هارا کنترل کرد. لاجرم پژوهشگر مجبور است به نوع دیگر پژوهش تجربی دست بزند به نام نیمه تجربی
- تاریخی: در این پژوهش‌ها، پژوهشگر قسمت عمده متغیر‌هارا ثابت فرض می‌کند و منحصرا به دستکاری 1، 2 و 3 متغیر می‌پردازدو اثر آن را بر پدیده اندازه گیری می‌کند.در این مکان مشخص این نتیجه را دارد. قدیمی‌ترین نوع پژوهش‌ها هستند، این پدیده‌ها از نوع گذشته نگر هستند، .
- اکتشافی: چنانچه ابعاد کلی یک پدیده یا پدیده‌های مورد پژوهش روشن نباشد، ابتدا پژوهشگر به پژوهش‌های اکتشافی دست می‌زند .
- پیمایشی در صدر سنجش نگرش انسانها یا گروههای انسانی در یک زمینه خاص هستند. با استفاده از پرسشنامه، نمونه‌ای از جامعه را مورد بررسی قرار می‌دهند.
- تحلیل محتوا: یکی از روش‌هایی که با استفاده از آن در پرسشنامه‌ها با طیف لیکرت می‌توانید تحلیل کیفی کنید و آن را به کمی تبدیل کنید. ابداع روش تحلیل محتوا کمک شایانی کرد به پژوهشهای کیفی. فصل مشترک بین کمی و کیفی است.
- میدانی: پژوهشگر شخصا در میدان حضور می‌یابد با این شرط که وجود و حضور او به عنوان یک عامل خارجی تلقی نشود. عامل مهم و دیگر در این روش پژوهش این است که ابزار این پژوهش مشاهده است. چنانچه لازم باشد پژوهشگر سوالاتی مطرح کند، این سوالات در قالب چک لیست ارائه می‌شود نه پرسنامه. در پیمایشی نگرش را می‌سنجیم (تئوری ) و در میدان عمل را(عمل).
- متا آنالیسز یا فراتحلیل: پژوهش اول به وسیله متخصصان کمی انجام شد به صورت کمی ولی در سالهای اخیر به پژوهشهای کیفی مخصوص به وسیله جامعه شناسان انجام می‌پذیرد. این پژوهش بدین لحاظ انجام می‌شود؛ چنانچه پژوهشهایی روی متغیرهای مشخص و معین با روشهای مختلف انجام شود ولی نتایج آنها یکسان نباشد؛ پژوهشگر فراتحلیل می‌آید و پژوهشهای مذبور را زیر سوال برده و مورد پژوهش قرار می‌دهد تا مشخص کند علت یا علل اختلاف نتایج در چیست؟ علل اختلاف این نتایج می‌تواند در روش ؛ حجم نمونه؛ ابزار پژوهش و دیگر مسائل باشد کار پژوهشگر فراتحلیل در نهایت می‌بایست هم علل این اختلاف را روشن کند و در نهایت خود به روشی یونیک / منحصر به فرد ؛ جامع و قابل قبول از نظر علمی که نتیجه واحدی در بر داشته باشد ارائه نماید. 5
- پژوهشهای تطبیقی: نوعی از توصیفی. (ورود به بحث الگوی دکتری) در این روش پژوهشگر در صدد آن است تا 2 یا چند آدیده اعم از کشور، سازمان و ... را مورد مقایسه قرار دهد. و اینجا 3 سوال داریم: 1-از نظر علمی چه وجه تشابهی بین این پارادایمها وجود داشته که ما آنها را انتخاب کرده ایم؟
- در پژوهشهای تطبیقی منتهی به ارائه الگو مطلقا بحث جامعه و نمونه مطرح نیست و مورد هم ندارد. مثلا شما می‌گویید من می‌خواهم 4 تا را مقایسه کنم و پارادایم‌های a , b , c , d , e را داریم. پارادایم یعنی (پدیده‌های انتخابی برای مطالعه تطبیقی) 2 با چه شاخص‌هایی می‌خواهید ارزیابی کنید؟ 3
- نحوه یا شیوه انجام این تطبیق چیست؟

- پژوهشهای تطبیقی که منجر به الگو می‌شود نه جامعه دارد و نه حجم نمونه ؛ چون در پژوهش نمونه را به جامعه تعمیمی می‌دهیم ولی در الگو تعمیم در کار نیست و نمونه‌ای نیست که به جامعه تعمیمی یابد. در سطح phd شما ارائه الگو می‌دهید که تطبیقی است.
- برای طراحی الگو چاره‌ای نداریم جز یادگیری مدل تطبیقی
- پس پایه‌‌اش پاردایم‌های عملی است و نه تئوریک
الگو: (مدل): -تعریف: مظهری کوچک شده که دارای تمامی ویژگیهای پدیده اصلی است . درواقع نمایشی گویا و مختصر از یک پدیده پیچیده است.
- انواع الگوها ؛
1- شمایلی مظاهری کوچک شده از پدیده اصلی.
2- الگوهای فیزیکی از تمام نظرها با پدیده اصلی مشابه هستند فقط اندازه آن‌ها کوچکتر است.
3- الگوهای ریاضی : به صورت یک یا چند معادله.
4- الگوهای نموداری: با خط، نقطه و عدد، مثل منحنی عرضه و تقاضا
5- الگوهای قیاسی : بعضی از ویژگیهای پدیده‌های اصلی را ما انتخاب می‌کنیم و آنرا روی کاغذ می‌آوریم اینها را به هم وصل می‌کنیم که بعنوان مظهری از پدیده اصلی است. مثل ادم که یک خط دایره‌ای برای سر و یا مردو زن در WC اگر دامن باشد خانم‌ها و اگر دیگری آقایان.
6- الگوهای توصیفی: با نگارش و نوشتن و شرح دادن پدیده کوچک، پدیده بزرگ را نشان می‌دهد.
7- الگوهای شبیه سازی: در الگوهای شبیه سازی یک پدیده که در ذهن است و یا مایلیم بسازیم می‌آییم ارکان ابعاد یا متغیرهای مختلفی را باهم ترکیب کرده و کنار هم می‌گذاریم و آنقدر جابه جا می‌کنیم تا شبیه‌ترین حالت به پدیده اصلی شود.
- اعتبار الگو: برای معتبر سازی الگو:
الف-expliment : زمان می‌گیرید و الگو را به اجرا می‌گذارید در صورت جواب جامعه علمی قبول می‌کند. که قویترین روش است.
ب-testing: با استفاده از علم آمار و ریاضی الگویمان را تست می‌کنیم اگر جواب داد جامعه علمی می‌پذیرد.
ج- الگوی ما کیفی بود و با دو روش مذبور قابل سنجش نبود و یا زمان کافی برای دوروش قبل نبود، ناچاریم از یکی از سه شیوه زیر استفاده کنیم:
شیوه delfy : A : دلفی با تکنیکی: ما سوالاتی را دباره الگوی پیشنهادی خودمان مطرح و در اختیار اندیشمندان، اساتید و صاحب نظران، دست اندرکاران و کارشناسان قرار می‌دهیم. حداقل برای سه بار و طی هر مرحله اصلاحات و پیشنهادات آن نفرات را روی الگو لحاظ می‌کنیم تا در نهایت الگویی ارائه می‌دهیم که اکثریت قریب به اتفاق اندیشمندان آن را تایید کنند. (جامعه کلی می‌پذیرد). در دلفی بالای 90 ٪ نمی‌دانند موضوع چیست ولی میز گرد تحلیل رو در رو است.
شیوه expert panel:
B : میزگرد خبرگان: در این جا پرسش نامه‌ای در کار نیست. عده‌ای از اندیشمندان و اساتید و دست اندرکاران دعوت می‌شوند برای یک یا چند روز در یکی محل . پژوهشگر در آنجا به ارائه الگوی خودش با شرح مراحل انجام و تدوین آن برای آنها می‌پردازد. شرکت کنندگان با پژوهشگر و یکدیگر به چالش می‌پردازند و هر بعد کار را زیر سوال برده و مورد تحلیل قرار می‌دهند و در پایان دوره همه آنها روی یک الگوئی نهایی توافق می‌کنند. آن الگوی نهایی پژوهشگر محسوب می‌شود و جامعه علمی می‌پذیرد. دلفی زیاد خوب نیست چون پرسشنامه می‌خواهد ولی میز گرد نخبگان بهتر است.
شیوه focus group:
C : گروههای کانونی: پژوهشگر الگوی خودش را به نظر خواهی کسانی که باید این الگو را به اجرا بگذارند یا بر آنها اعمال شود می‌گذارد.
به شش صورت با الگو سرو کار داریم: أطراحی 2
- بومی سازی 3
- توسعه 4
- ارائه 5
- تبیین 6
- شبیه سازی 1
- طراحی الگو:(designing): برای طراحی الگو در عمل معمولا به صورتهای زیر اقدام می‌شود:
- مطالعه تطبیقی الگوهای تئوریک منتخب + تحلیل وضع موجود سازمان یا کشور مورد نظر و ارائه الگوی پیشنهادی
- مطالعه تطبیقی الگوهای واقعی منتخب + تحلیل وضع موجود سازمان یا کشور مورد نظر و ارائه الگوی پیشنهادی
- ترکیب 1 و 2 که بسیار مشکل است و حاصل همه اینها می‌شود الگوی نوین پیشنهادی
- مطالعه تطبیقی الگو یا الگوهای انتخابی + حقیقت یابی سازمان خودمان (که در درون سازمان ما چه می‌گذرد و ارائه پیشنهاد
- مثلا سیستم حسابداری شرکتها در آلمان در ترکیه
- اینطوری است. این الگوها را در می‌آوریم بر اساس چی مقایسه می‌کنیم؟ براساس ویژگیهای مشترک آنالیز می‌کنیم که سازمان من در قیاس با این کشور کجاست؟ و براساس آن یک الگو طراحی می‌کنیم.
- سازمان مورد نظر را تحلیل وضع موجود می‌کنیم نسبت به همان شاخص‌ها و بعد اقدام به طراحی الگوی پیشنهادی می‌کنیم. 2- بومی سازی الگو:(model localisation): پژوهشگر منحصرا یک الگو را اعم از واقعی یا تئوریک انتخاب و با توجه به معیارها و موازین سازمان خویش دست کاری می‌نماید و برخی از ابعاد آن را دگرگون می‌کند تا این الگو متناسب با شرایط سازمان مورد نظر باشد. 3- توسعه الگو: الگویی وجود دارد ما این الگو را گرفته و تکمیل می‌کنیم و ابعاد را به آن اضافه می‌کنیم. 4- ارائه یک الگو: یعنی الگویی به صورت کلی و جامع وجود دارد و شما آن را ارائه می‌دهید در یک سازمان دیگر. 5- تبیین یک الگو: اگر یک الگو را بگیرید به شرح و تفصیل و پرداختن به جنبه‌های کاربردی ابعاد خرد آن بپردازد این تبیین یک الگو است و فرق آن با ارائه اینست که شما ژرف نگر هستید و الگو را باز می‌کنید و کامل ریز و جزئیات آن را معرفی می‌کنید . 6- شبیه سازی الگو: ممکن است یک الگو را دیده یا ندیده باشید ؛ اول تعریف و ارکان آن را مشخص و ابعاد و محورها را تعریف و سپس متغیرها و ارکان آن را مرتب تغییر می‌دهید و آزمون می‌کنید تا در نهایت الگویی طراحی شود که براساس اندیشه و خواسته شما شبیه الگوی مورد نظر باشد.
روش استناد
- تعریف استناد: یکی از ابعاد بسیار مهم در پژوهش و هر مطلبی ؛ هر خبری و هر ایده‌ای که از هر کجا گرفته شده باشد می‌بایست مورد استناد قرار گیرد؛ یعنی اشاره شود که این مطلب کجا و در چه تاریخی و کجا و کدام صفحه نوشته است که به این امر استناد گویند.
couve
- روشهای مختلف استناد: -روش Apa: ( زمینه روانشناسی-علوم تربیتی
- رفتاری بهداشت و....) روش Harvard: (اختصاصا رشته‌های تخصصی پزشکی
- روش Vancouver: ( نشریات علمی جهانی)
- روش Turabian: (خانم کی ترابیان) (زمینه‌های تاریخ فلسفه
- باستان شناسی
- حقوق
- ادبیات علوم سیاسی جامعه شناسی) -روش apa : الف
- در متن: پس از ارائه یک جمله یا عبارت و قبل از قراردادن نقطه انتهایی جمله، پرانتز را باز و درآن (فامیل نویسنده، شماره صفحه) را نوشته -
- چنانچه از یک نویسنده چند اثر منتشر شده باشد در آنصورت در پرانتز ذکر سال انتشار الزامی است. مثلا (طبیبی، 5) اگر اثر تا 3 نویسنده داشت، فامیل هر 3 را نوشته (احمدی، میر، محمودی، 56) واگر تعداد بالای 3 نفر بود، نفر اول را با همکاران احمدی وهمکاران، 5)
- چنانچه از یک نویسنده چند اثر و در یک سال منتشر شده باشد به صورت زیر عمل می‌نماییم. -روش apa: ب
- در رفرنس: نام خانوادگی، نام.(سال انتشار) . عنوان کتاب، مکان نشر : ناشر
- از مقاله: نام خانوادگی، نام.(سال انتشار). عنوان مقاله، نام نشریه، دوره مثلا (شماره)، شماره صفحه مقاله درنشریه
- از پایان نامه یا رساله: فامیل، نام.(سال دفاع). عنوان رساله،ارشد یا دکتری، نام دانشگاه، شهر و دانشگاه، کشور محل دانشگاه .
- از وب سایت‌ها: موضوع سرچ شده. نام وفامیل نویسنده. تاریخ بازیابی مطلب از آدرس وب سایت
- در انتها در منابع ذکر شود و جلوی "ان شماره می‌گذاریم و در متن رفرنس می‌نویسیم مثلا (وب 1) و بعد (وب 2) | روش turabian: تنها روشی است که پانویس دارد و حتما در پانویس هر صفحه اطلاعات کامل منابع استفاده شده در آن صفحه را ارائه می‌دهد. الف:در متن: یا (نام خانوادگی، سال انتشار، شماره صفحه) را در متن می‌نویسیم یا مثل در رفرنس APA را در پا نویس. -ب: در رفرنس: در پانویس اول نام را می‌آوریم و بعد فامیل ولی مثل روش‌های دیگر رفرنس دهی ابتدا فامیل می‌آوریم. مثلا در پانویس بهرام دلگشایی در منبع: دلگشایی، بهرام (مثل APA بدون سال انتشار)
- از مقاله:
- در پانویس: نام، فامیل (عنوان مقاله)، عنوان مجله، شماره صفحه.
- در فهرست منابع: (مثل APA بدون سال انتشار)
:Vancouver wings
:VanCOUve
الف: در متن:
- مطلب که تمام شد فقط یک شماره می‌دهید ولی پانویس ندارد . پایان فصل ما رفرنس می‌دهیم ولی شماره را در متن می‌دهیم.

- وقتی راجع به یک مطلب دو یا سه نفر صحبت کنند، مطلب که تمام شد شماره‌های آن رفرنسها را می‌نویسیم ( 2، 3، 5، 6 )

- نه در روش‌هاروارد و نه در ونکور شماره صفحه مطلب مورد استفاده قید نمی‌گردد.
- ب: در فهرست منابع: تنها روشی که منبع نویسی شماره استناد و صفحه می‌نویسیم ونکور است. شماره استناد
- نام خانوادگی نام. عنوان کتاب. مکان نشر:ناشر؛ (سال انتشار). شماره صفحه.
- از مقاله : شماره استناد
- نام خانوادگی نام. عنوان مقاله. نام نشریه: (سال انتشار) ؛ دوره (شماره نشر): شماره صفحه.
روش harvard: شباهت با APA دارد. تصویب رشته‌های علوم پزشکی با روش‌هاروارد است.
- الف: در متن: شبیه APA است با این تفاوت که در متن با شیوه‌هاروارد مطلب که تمام شد پرانتز باز می‌کنیم فامیل نویسنده + سال انتشار شماره صفحه الزامی نیست(BOND 2000 P5) در نتیجه در‌هاروارد سال الزامی است. در APA صفحه الزامی بود ولی سال الزامی نبود.
- ب: در رفرنس: فامیل نویسنده، حرف اول نام. (سال انتشار )، عنوان کتاب، محل انتشار، نام ناشر
- از مقاله : نام خانوادگی، حرف اول نام.(سال انتشار) عنوان مقاله نام نشریه، دورہ(شماره نشر)، شماره صفحه.
ارکان مقاله علمی scientific articles
- چرا مقاله علمی؟ معمولا حاصل پژوهش علمی در قالب یک یا چند مقاله علمی به منظور آگاهی و استفاده دیگر پژوهشگران و علاقه مندان ارائه می‌شود، بنابراین ارائه مقاله علمی حتما بسته به انجام یک پژوهش علمی است. نمی‌توان با مراجعه به کتابخانه، مقاله علمی داد به جز در علوم انسانی

- ارکان مقاله:
1.عنوان
2. چکیده
3.مقدمه
4. مواد و روش‌ها 4. یافته‌ها 5.بحث و نتیجه گیری
6.مراجع
2- چکیده: بر 2 نوع است: 1-چکیده ساختاری 2-چکیده غیر ساختاری در نظم سیستماتیک و نحوه تدوین با هم هیچ تفاوتی ندارند، تفاوت منحصرا در عناوین فرعی است که بصورت برجسته و مشخص در چکیده ساختاری ارائه می‌شود ولی در چکیده غیر ساختاری، خیر. حتما چکیده را به صورت ساختاری، ابتدا بنویسید و در صورتیکه مجله مورد نظر، از چکیده غیر ساختاری استفاده می‌نمایید به راحتی می‌توانید با برداشتن عناوین فرعی، چکیده را بصورت غیر ساختاری در آورید.
حجم چکیده در مقاله علمی از یک پاراگراف 15 سطری تجاوز نمی‌کند.
- در رساله دکتر از 30 سطر(حداکثر 3پاراگراف) تجاوز نمی‌کند.

- ساختار و محتوای چکیده ساختاری:
1- زمینه: یک جمله (2 . 5 سطری) در آن اشاره به بیان مسئله و یا سابقه تاریخی آن زمینه می‌نماید.
2- هدف:
3- روش‌ها: حداکثر 2 جمله است که در آن اشاره به جامعه و نمونه، روش‌های به کار گرفته ابزار پژوهش و شیوه تحلیل داده‌ها می‌نمایید.
4- یافته‌ها: قسمت عمده حجم چکیده را به خود اختصاص می‌دهد که در آن اشاره به یافته‌های اصلی پژوهش مربوط می‌نمایید.
5 نتیجه گیری : فقط یک جمله و با استفاده از فرمول 4 گانه : (1-نوعی جمع بندی از یافته‌ها بدون عدد و رقم 2-آینده نگری 3-تعمیم 4- پیشنهاد یا پروپزال. مثال: رابطه فقر، بی سوادی و اعتیاد نتیجه گیری : با توجه به سطح گسترده فقر، بی سوادی و اعتیاد
(1) در جنوب تهران در چنین جوامعی (3) ارائه برنامه‌های آموزشی (4) مداوم، میتواند به کاهش چشمگیر 3 معضل مذبور منتهی گردد(2).

- واژه‌های کلیدی: حداکثر 6 واژه از واژه‌ها و مفاهیم کلیدی موجود در عنوان یا اصل مقاله . مثلا اگر گفتید رابطه فقر، بی سوادی و اعتیاد در جنوب تهران، کلید واژه می‌شود : فقر، بی سوادی، اعتیاد و جنوب تهران 3- مقدمه: قسمت عمده حجم یک مقاله علمی را دو عنوان در بر می‌گیرد (مقدمه و یافته‌ها)
- در این قسمت پژوهشگر ابتدا به صورت ضمنی اشاره به بیان مساله می‌پردازد سپس کار اصلی را انجام می‌دهد. کار اصلی عبارت است از یک پژوهشگر روی پژوهش‌های مربوطه (به جز کتاب مقالات و رساله‌ها مرور را انجام می‌دهد. در این قسمت روی مقالات و رساله‌های مختلف با استفاده از (wh 6) مرور را انجام می‌دهید.
- انتظار می‌رود حد اکثر یک پاراگراف راجع به هر منبع مطلب ارائه دهید.
- انتظار دارند که شما در این قسمت حد اقل از 20 منبع مختلف استناد نمایید(تکراری نباشد)
- حجم مقالات علمی در علوم اجتماعی حداکثر 15صفحه، در علوم انسانی حد اکثر 20 و در موارد استثنایی تا 25 صفحه.|
- منابع در مقاله علمی: در مقاله علمی منابع رفرنس است (refrence)
4-مواد و روش‌ها: در علوم اجتماعی و علوم انسانی فقط روش‌ها است و مواد نیست ؛ در این قسمت حتی المقدور 1 پاراگراف اشاره می‌کنید به جامعه نمونه، شیوه نمونه گیری، نوع و روشهای پژوهشی به کار رفته، ابزار پژوهش، اشاره به روایی و پایایی و ابزار پژوهش، شیوه گردآوری داده و نحوه تحلیل داده‌ها، نوع نرم افزار و آمار مورد استفاده را حتما بیاورید.
5- یافته‌ها (خام و تحلیل شده): این قسمت مثل مقدمه قسمت عمده حجم مقاله را به خود اختصاص می‌دهد در این قسمت پژوهشگر همراه با جداول، نمودارها، به شرح آنچه که یافته است و در نهایت تحلیل می‌پردازد. معمولا در قسمت یافته‌ها استنادی در کار نیست.(به جز موارد استثنایی) 6- بحث و نتیجه گیری: این 2 تحت یک عنوان و به دنبال هم می‌آیند، در بخش بحث پژوهشگر ابتدا مروری ذهنی بر یافته‌ها می‌نماید و سپس یافته‌های خود(همراه با استنادات) را با یافته‌های دیگر پژوهشگران مورد مقایسه قرار می‌دهد و خاطر نشان می‌سازد که تا چه حد یافته‌های او در راستای یافته‌های دیگر پژوهشگران است یا با آنها مغایرت ندارد. در این قسمت حتما باید استنادات باشد. یافته‌های من با یافته‌های X در یک راستا است، یافته‌های من منطبق با یافته‌های ۷ است، یافته‌های من با یافته‌های Z مغایر است.
- در مقدمه و در بحث (3 استناد) استناد الزامی است و در نتیجه گیری استنادی نخواهد بود. برای نتیجه گیری چه در چکیده و در اصل مقاله، از 4 فرمول استفاده می‌شود. در قسمت نتیجه گیری برای مقاله منحصرا در یک پاراگراف حداکثر نتیجه گیری نمایید، برای رساله 1تا 2 پاراگراف و برای کتاب از 1 پاراگراف به بالا. 7
- مراجع (آخرین رکن یک مقاله علمی) منحصرا منابعی که در متن ذکر شده باید به آن استناد کنید.

دسته بندی دوم

- کتاب تدوین پایان نامه، رساله، طرح پژوهشی و مقاله علمی / تالیف دکتر طبیبی، دکتر ملکی، دکتر دلگشایی/ انتشارات فردوس

سر فصل:
 فلسفه پژوهش
 مهمترین منابعی که یک پژوهشگر باید در آغاز کار بدان بپردازد
 پروپوزال
 رساله پژوهشی
)Objectiveness (و اهداف )Significant( عنوان، وجوه تمایز □
1- Main objectives – اهداف اصلی
2- Ideal objectives – اهداف آرمانی
0- Specific objectives – اهداف ویژه
Applied objectives – اهداف کاربردی -4
)Research question (سوال پژوهش □
)Research hypothesis (فرضیات پژوهش □
)Research delimitation (دامنه پژوهش □
1- دامنه موضوعی
2- دامنه زمانی
0- دامنه مکانی
)Research methods (روشهای پژوهش □
)Research facility (امکانات پژوهش □
)Research limitation (محدودیت پژوهش □
□ مروری بر پژوهش‌های مربوطه) Literature review(
)Terms & definition (تعریف مفاهیم و واژه‌ها □
)Tentative chapters (موضوع آزمایشی □
)References / Bibliography (کتابنامه و مراجع □
 )Scientific articles( مقالات علمی
)Title( عنوان □
□ چکیده )Abstract( – چکیده‌های ساختاری و چکیده‌های غیر ساختاری
)Material & methods (مواد و روشها □
)Results finding (یافته‌ها □
)Discussion and conclusion (بحث و نتیجه گیری □
)References( منابع □
 مدل‌ها و انواع آنها) Models(
□ شیوه‌های معتبرسازی الگو یا مدل
 روشهای استناد) Quotation(
□ شیوه انجمن روانشناسی آمریکا) APA(
□ شیوه ونکوور
□ شیوه ترابیان
□ شیوه‌هاروارد
 ابزارهای پژوهش
□ پرسشنامه
□ شیوه‌های نگارش و تدوین
□ مشاهده، مصاحبه، شیوه‌ها و انواع آن
 )Curriculum Vitae, Resume( شیوه نگارش رزومه


نکته: فصول یک رساله با توجه به تعداد متغیرهای پژوهش مشخص می‌شود.

دو عاملی که برای رساله مهم نبوده ولی برای پروژه‌های پژوهشی بسیار مهم اند:
1- )Tense( زمان
2- اعتبارات )Funds(


:)Why research( فلسفه پژوهش
هر انسانی به دلایل زیر دست به پژوهش میزند
1- وجود مشکل یا معضلی در محیط کار یا زندگی، مانند اولویت کارهای تحقیقاتی که بر اساس مشکلات موجود در محیط جهت حل مشکل تعیین میشوند.
2- سفارش یک فرد یا سازمان، مانند سفارش یک کارخانهدار که اولویت کارهای پژوهشی را مشخص و ابلاغ میکند.
0- بررسی متون علمی
4- علایق شخصی و تمایلات شخصی

:)Resources( منابع
مهمترین منابعی که یک پژوهشگر قبل از انجام پژوهش بررسی میکند:
Dissertation Abstracts International (DAI) موسسه نشریه -1
این نشریه به مرکزیت میشیگان بوده که دو نسخه از رساله دکتری )در امریکا، کانادا،مکزیک و اروپا( را جمعآوری و نگهداری مینماید. انتشار سالیانه آن دارای 0 جلد )volume( می‌باشد.
Volume A: علوم انسانی Volume B: (Applied Sciences) علوم عملی Volume C: تمامی رشته‌ها در اروپا
رسالههای دکتری مهمترین و جدیدترین پروژههای پژوهشی است که انجام میپذیرد که به وسیله بالاترین سطح دانشجویان صورت گرفته که آنها این پروژه را به تنهایی انجام نداده و تحت نظر یک هیات )حداقل 5 نفری( به پژوهش میپردازند. فرض بر این است که مطلب کاملا مورد تایید این هیات قرار گرفته است. در نتیجه اساتید خبره نظارت دارند تا:
الف( ایده‌ای منحصر به فرد) Unique( محور پژوهش قرار گیرد.
ب( به اهم مشکل و مساله پی برده شود.
ج( روشهای پژوهشی که دیگران به کار برده‌اند مورد ارزیابی قرار گیرد.
د( ابزار گردآوری مناسب دادهها مورد استفاده قرارگیرد.
ه( مروری بر پژوهشهای گذشته صورت پذیرد. )در فصل دوم( و( روشهای تحلیل دادههای مناسب بکار گرفته شود.
ز( در نهایت از پیشنهاداتی برای پژوهشهای آتی استفاده گردد.

2- Books in print نشریه
این نشریه سالی یکبار منتشر گشته که خلاصهای در خصوص کتابها از گذشته با امروز می‌باشد.
مرتب شده بر اساس موضوع :Volume subject مرتب شده بر اساس نام نویسنده :Volume authorموارد مندرج در این نشریه، نام نویسندگان، عنوان کتاب، نام ناشر، سال انتشار، محل انتشار،ISBN، قیمت کتاب و یک اشاره کوتاه به زمینه اصلی کتاب.
کاربرد این منبع در فصل دوم رساله، قسمت چارچوب نظری بوده که در این قسمت،صرفا به کتابهای ذیربط استناد میگردد و نه مقاله و نه مجله و نه رساله.
همچنین در قسمت مرور بر پژوهشهای مربوطه، در 03% موارد استناد به مجلات و مقالات و 13% استناد به رسالهها می‌گردد و حق استناد به کتاب وجود ندارد.

Specific books in print e.g.: Media B.I.P, Business B.I.P

3- )Scientific journal (نشریات علمی
ERIC (Education Resources Information Center)
CIJE (Current Index Journal Education)
Business in reviewمقالات مجلات علمی از نظر محتوی به صورت کامل تحت کنترل میباشند. برخی کنترلها شامل کنترل سردبیر، هیات تحریریه، داوران، ویراستار تخصصی میباشد.
امتیاز برتری مقاله آن است که، مقاله حاصل بروزترین پژوهشهای علمی بوده که به صورت مقاله علمی تجلی پیدا نموده است .انتظار میرود که در مقاله حداقل 23 استناد به پژوهش و یا مقاله علمی مربوطه وجود داشته باشد.
نکته: در رساله عملی و مقاله قرار نیست که مطالب تدریس گردد و باید کاری که می‌بایست صورت پذیرد مطرح شود.
4- )Public documents (اسناد دولتی
مجموعه قوانین، آیین نامهها، مقررات، دستورالعملها، خطمشیها، مقابله نامهها، تفاهم نامهها و...
5- )Electronic documents (اسناد الکترونیکی
منحصرا مواردی همچون مجلات الکترونیکی بوده که نویسنده و مرجع مشخصی داشته باشند.
Answer.com
BMN.com (Bio Medical Network – شبکه علوم پزشکی )
سایت مقاله یابFindarticle.com جستجوی منابع مورد نظر:
 PhD dissertations in …………
 Scientific articles in ………….
 Books related to ………………