اسناد نقشه جامع علمی و فرهنگی کشور

قوانین و مقررات

سند چشم انداز 1404
نقشه جامع علمی کشور
برنامه پنجم توسعه کشور
سیاست‌های کلی مقام معظم رهبری در ایجاد تحول بنیادین
سند تحول بنیادین آموزش و پرورش
برنامه درس ملی جمهوری اسلامی ایران
مصوبات کلی و عمومی شورای عالی آموزش و پرورش
مصوبات راهنمای برنامه‌های درسی شورای عالی آموزش و پرورش
مصوبات ویژه مدارس شورای عالی آموزش و پرورش

سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق ۱۴۰۴

متن کامل سند چشم‌انداز بیست ساله‌ی جمهوری اسلامی ایران در افق ۱۴۰۴ هجری شمسی؛ که در تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۸۲ توسط رهبر معظم انقلاب به سران قوای سه‌گانه ابلاغ شد:
با اتکال به قدرت لایزال الهی و در پرتو ایمان و عزم ملی و کوشش برنامه‌ریزی شده و مدبرانه‌ی جمعی و در مسیر تحقق آرمان‌ها و اصول قانون اساسی‌، در چشم‌انداز بیست‌ساله، ایران کشوری است توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه با هویت اسلامی و انقلابی، الهام‌بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و موثر در روابط بین‌الملل.
جامعه‌ی ایرانی در افق این چشم‌انداز چنین ویژگی‌هایی خواهد داشت:

• توسعه یافته، متناسب با مقتضیات فرهنگی، جغرافیایی و تاریخی خود، متکی بر اصول اخلاقی و ارزش‌های اسلامی، ملی و انقلابی، با تأکید بر مردم‌سالاری دینی، عدالت اجتماعی، آزادی‌های مشروع، حفظ کرامت و حقوق انسان‌ها و بهره‌مندی از امنیت اجتماعی و قضایی.
• برخوردار از دانش پیشرفته، توانا در تولید علم و فناوری، متکی بر سهم برتر منابع انسانی و سرمایه‌ی اجتماعی در تولید ملی.
• امن، مستقل و مقتدر با سامان دفاعی مبتنی بر بازدارندگی همه‌جانبه و پیوستگی مردم و حکومت.
• برخوردار از سلامت، رفاه، امنیت غذایی، تأمین اجتماعی، فرصت‌های برابر، توزیع مناسب درآمد، نهاد مستحکم خانواده، به دور از فقر، تبعیض و بهره‌مند از محیط زیست مطلوب.
• فعال، مسئولیت‌پذیر، ایثارگر، مؤمن، رضایت‌مند، برخوردار از وجدان کاری، انضباط، روحیه‌ی تعاون و سازگاری اجتماعی، متعهد به انقلاب و نظام اسلامی و شکوفایی ایران و مفتخر به ایرانی بودن.
• دست یافته به جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه‌ی آسیای جنوب غربی (شامل آسیای میانه، قفقاز، خاورمیانه و کشورهای همسایه) با تأکید بر جنبش نرم‌افزاری و تولید علم، رشد پرشتاب و مستمر اقتصادی، ارتقاء نسبی سطح درآمد سرانه و رسیدن به اشتغال کامل.
• الهام‌بخش، فعال و مؤثر در جهان اسلام با تحکیم الگوی مردم‌سالاری دینی، توسعه‌ی کارآمد، جامعه‌ی اخلاقی، نواندیشی و پویایی فکری و اجتماعی، تأثیرگذار بر همگرایی اسلامی و منطقه‌ای بر اساس تعالیم اسلامی و اندیشه‌های امام خمینی(ره).
• دارای تعامل سازنده و مؤثر با جهان بر اساس اصول عزت، حکمت و مصلحت.

ملاحظه: در تهیه، تدوین و تصویب برنامه‌های توسعه و بودجه‌های سالیانه، این نکته مورد توجه قرار گیرد که شاخص‌های کمی کلان آن‌ها از قبیل نرخ سرمایه‌گذاری، درآمد سرانه، تولید ناخالص ملی، نرخ اشتغال و تورم، کاهش فاصله‌ی درآمد میان دهک‌های بالا و پایین جامعه، رشد فرهنگ و آموزش و پژوهش و توانایی‌های دفاعی و امنیتی، باید متناسب با سیاست‌های توسعه و اهداف و الزامات چشم‌انداز، تنظیم و تعیین گردد و این سیاست‌ها و هدف‌ها به صورت کامل مراعات شود.

سند نقشه جامع علمی کشور

متن مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی
مصوبه «سند نقشه جامع علمی کشور»
مصوب 679  جلسه مورخ 1389-10-14  شورای عالی انقلاب فرهنگی
شماره ابلاغ : 1779/90/دش
تاریخ ابلاغ : 1389-02-24
شرح:
دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی
معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
وزارت آموزش و پرورش
مجلس شورای اسلامی  
مصوبه «سند نقشه جامع علمی کشور» که در جلسات 662، 663، 664، 666، 667، 668، 670، 671، 672، 673، 674، 675، 676، 677، 678 و 679 مورخ 21/2/89، 4/3/89، 18/3/89، 15/4/89،29/4/89، 26/5/89، 6/7/89، 20/7/89، 27/7/89، 4/8/89، 11/8/89، 18/8/89، 2/9/89، 16/9/89، 30/9/89 و 14/10/89 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است، به‌پیوست برای اجراء ابلاغ می‌شود:
مقدمه
دستیابی به آرمان­های بلند نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران مستلزم تلاش همه­جانبه در تمام ابعاد فرهنگی، علمی، اجتماعی و اقتصادی است. از این رو تدوین و اجرای برنامه­های پیشرفت در بازه­های زمانی معین و اختصاص منابع لازم برای تحقق اهداف این برنامه­ها از لوازم ضروری احراز جایگاهی در شأن ایران اسلامی است. از سوی دیگر مقولۀ علم و فناوری از مهم­ترین زیرساخت­های پیشرفت کشور و ابزار جدی رقابت در عرصه­های مختلف است. به این ترتیب تحقق آرمان­های متعالی انقلاب اسلامی ایران نظیر احیای تمدن عظیم اسلامی، حضور سازنده، فعال و پیشرو در میان ملت­ها و کسب آمادگی برای برقراری عدالت و معنویت در جهان در گرو پیشرفتی همه­جانبه در علم است؛ علمی که دارای سه شاخصۀ عدالت، معنویت و عقلانیت است. در پرتو چنین علمی است که جامعه بشری آمادگی تحقق حکومت جهانی انسان کامل را یافته و در سایه چنین حکومتی ظرفیت و استعدادهای بشر به شکوفایی و کمال خواهد رسید.
تحقق این هدف نیازمند ترسیم نقشه راهی است که در آن نحوه طی مسیر، منابع و امکانات لازم، تقسیم کار در سطح ملی و الزامات طی این مسیر به طور شفاف و دقیق مشخص شده باشد. ازاین‌رو لازم است چشم‌انداز و راهبردهای علم و فناوری در سطوح کلان و عملیاتی­تر نظیر برنامه‌های پنج‌ساله توسعه کشور، تدوین شود. در ترسیم این نقشه کوشش شده، تا با الهام‌گیری از اسناد بالادستی و بهره‌گیری از ارزشهای بنیادین آنها و توجه به اهداف راهبردی نظام جمهوری اسلامی ایران، چشم‌انداز علم و فناوری در افق 1404 هجری شمسی تبیین شود. در این چشم‌انداز، «جمهوری اسلامی ایران با اتکال به قدرت لایزال الهی و با احیای فرهنگ و برپایی تمدن نوین اسلامی- ایرانی برای پیشرفت ملی، گسترش عدالت و الهام­بخشی در جهان، کشوری برخوردار از انسان­های صالح، فرهیخته، سالم و تربیت‌یافته در مکتب اسلام و انقلاب و با دانشمندانی در تراز برترین­های جهان؛ توانا در تولید و توسعۀ علم و فناوری و نوآوری و به کارگیری دستاوردهای آن و پیشتاز در مرزهای دانش و فناوری با مرجعیت علمی در جهان» خواهد بود.
رهبر معظم انقلاب اسلامی با درکی هوشمندانه از ظرفیت کشور در ایفای این نقش خطیر و نیز با اشراف بر امکانات و استعدادهای عظیم موجود در کشور، خواستار هدف­گذاری دقیق در زمینۀ علم و فناوری و برنامه­ریزی­های عملیاتی، زمان­بندی شده و یکپارچه در سطوح مختلف این عرصه شده­اند. ایشان بارها بر لزوم بهره­برداری بهینه از مجموعۀ منابع کشور برای حرکتی منظم و پیوسته از وضعیت موجود به جایگاه علمی آرمانی، در قالب نقشۀ جامع علمی کشور تأکید داشته‌اند. این تأکیدات در کنار رهنمودهای سالهای گذشتۀ معظم­له با مضامین جنبش نرم­افزاری و نهضت تولید علم و نیز انتظار جدی ایشان برای اهتمام و جدیت در مسیر پیشرفت علمی کشور موجب گردید که تدوین نقشۀ جامع علمی کشور به طور ویژه در دستور کار شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گیرد.
نقشۀ جامع علمی کشور بنا به تعریف، مجموعه‌ای است جامع و هماهنگ و پویا و آینده‌نگر، شامل مبانی، اهداف، سیاستها و راهبردها، ساختارها و الزامات تحول راهبردی علم و فناوری مبتنی بر ارزش‌های اسلامی برای دستیابی به اهداف چشم‌انداز بیست‌ساله کشور در این سند  تلاش شده بر مبانی ارزشی و بومی کشور، تجربیات گذشته و نظریه‌ها و نمونه‌های علمی و تجارب عملی تکیه شود. در این خصوص توجه به نکات زیر ضروری است:
    نقشه جامع علمی کشور در چارچوب رهنمودهای رهبر ‌کبیر انقلاب اسلامی(ره) و مقام معظم رهبری و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است و با پیش­بینی سازوکارهای لازم بروز رسانی، توانایی تبیین ساحت علمی الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت را دارا می­باشد.
    این نقشه حاصل برنامه‌ریزی و فعالیت و تلاش کارگروه‌های متعدد کارشناسی در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛ معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛ انجام پژوهشهای گوناگون؛ بهره گرفتن از پژوهشهای موجود و مشارکت جمع زیادی از صاحب‌نظران و اندیشمندان عرصه علم و فناوری کشور اعم از دست‌اندرکاران سیاستگذاری و مدیریت کلان نظام علمی کشور، مدیران، استادان و پژوهشگران دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها، قطب‌ها و انجمنهای علمی، کارشناسان آموزش و پرورش، صاحبنظران حوزه علمیه قم و مدیران و مسئولان علم و فناوری از دستگاه‌ها و بخش‌های اجرایی کشور است که از همه آنان قدردانی و تشکر می‌شود.
    مجموعه پژوهشها و آرای صاحبنظران که پشتوانه علمی و پژوهشی این نقشه محسوب می‌شوند در قالب مجلدات متعدد تحت عنوان اسناد پشتیبان نقشه جامع علمی کشور تنظیم و برای بهره­برداری به تدریج توسط دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در دسترس عموم قرار می‌گیرد.
با ابلاغ نقشه جامع علمی کشور لازم است کلیه دستگاه‌های اجرایی و نهادها نهایت تلاش خود برای اجرای کامل برنامه‌ها و انجام اقدامات لازم را به‌کار گیرند. امید است که با اجرای این نقشه زمینه و بستر لازم برای تحقق کامل اهداف نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و انتظارات به‌حق مقام معظم رهبری از جامعه علمی فراهم شود، ان‌شاءالله.

فصل اول: ارزشهای بنیادین و الگوی نظری نقشه جامع علمی کشور

1-1. مبانی و ارزشهای بنیادین نقشه جامع علمی کشور
مبانی ارزشی نظام علم و فناوری کشور بر پایۀ مبانی نظری که در مجموعۀ اسناد پشتیبان نقشۀ جامع علمی کشور ارائه شده، استوار است و به مثابۀ روح حاکم بر حرکت علمی کشور، مشخص کنندۀ جهت‌گیریهای نظام و اولویت‌ها و باید و نبایدها در عرصه‌های آموزش، پرورش، پژوهش و فناوری برای حرکت در مسیر بسط اندیشه الهی و گسترش اندیشه حاکمیت جهانی و نیل به جامعه جهانی سرشار از عدالت و توحید تحت مدیریت انسان کامل است. مهمترین این ارزشها عبارتند از:
    حاکمیت جهان‌بینی توحیدی اسلام در کلیۀ ابعاد علم و فناوری؛
    علم هدایتگر و هدفمندی آخرت‌گرایانۀ علم و فناوری؛
    عدالت‌محوری، پرورش استعدادها و دستیابی همگان به خصوص مستضعفان در حوزه علم و فناوری، و تقویت خلاقیت، نوآوری و خطر‌پذیری در علم؛
    کرامت انسان با تکیه بر فطرت حقیقت‌جو، عقلگرا، علم‌طلب و آزادگی وی؛
    آزاداندیشی و تبادل آراء و تضارب افکار (جدال احسن)؛
    توجه به اصل عقلانیت، تکریم علم و عالم، ارزشمندی ذاتی علم و ضرورت احترام حقوقی و اخلاقی به آفرینش‌های فکری- علمی؛ ودستاوردهای علمی بشری و بهره‌گیری از آنها در چارچوب نظام ارزشی اسلام؛
    علم و فناوری کمال آفرین، توانمندساز، ثروت‌آفرین و هماهنگ با محیط زیست و سلامت معنوی و جسمی و روانی و اجتماعی آحاد جامعه؛
    ایجاد تحول بنیادین علمی بخصوص در بازبینی و طراحی علوم انسانی در چارچوب جهان‌بینی اسلامی؛
    تعامل فعال و الهام‌بخش با محیط جهانی و فرآیندهای توسعۀ علم و فناوری در جهان؛
10. اخلاق‌محوری، تقدم مصالح عمومی بر منافع فردی و گروهی، تقویت روحیۀ تعاون و مشارکت و مسئولیت‌پذیری آحاد جامعۀ علمی و نهادهای مرتبط با آن.
1-2. ویژگی‌های اصلی الگوی نظام علم و فناوری و نوآوری
الگوی مناسب نظام علم و فناوری و نوآوری ویژه جامعه ایرانی که به دنبال احیای فرهنگ و ایجاد تمدن نوین اسلامی ـ ایرانی است باید ویژگی‌های اصلی زیر را داشته باشد:
1. ترکیب عرضه‌محوری و تقاضامحوری: با توجه به اهداف و آرمانها و اولویتهای بلندمدت نظام و کافی نبودن تقاضا‌های بخشهای اقتصادی و صنعتی از موارد مذکور، برخی حوزه‌های اولویت‌دار باید مورد حمایت ویژه قرار گیرند. این وجه از نظام علم و فناوری معطوف به تولید و عرضه دانش بر مبنای اهداف و آرمانهای جامعه است. از سوی دیگر افزایش تقاضای نظامهای فرهنگی، سیاسی، صنعتی و اقتصادی ملی و فراملی و در نتیجه تجاری‌کردن دانش و فناوری، اهمیت ویژه‌ای در پیشرفت همه جانبه و پایدار کشور دارد. بنابراین، الگوی مناسب برای نظام علم و فناوری جامعه ایرانی در این زمینه ترکیبی از الگوهای عرضه‌محوری و تقاضا‌محوری است.
2. اجتماع دو رویکرد برون‌مداری و درون‌مداری: نظام علم و فناوری جامعه ایرانی از نظر توجه به نیازها و قابلیتها و ظرفیتهای بومی و مزیتهای نسبی کشور، درون‌مدار است. از سوی دیگر با توجه به فرصتهای پیش‌رو در جهان و کشورهای اسلامی، در عرصه علم و فناوری با جهان اسلام و سایر کشورها مشارکت فعال دارد و بنابراین در این زمینه برون‌مدار است.
3. تلفیق آموزش با تربیت و پژوهش و مهارت: از آنجا که علم و عمل توأمان، عامل پیشرفت همه‌جانبه و پایدار کشور است، باید الگوی تفکیکی حاکم بر نظام فعلی علم و فناوری به سرعت در جهت الگویی تلفیقی تحول یابد. بدین منظور این تلفیق باید از آموزش ابتدایی آغاز و در تمام دوره‌های آموزشی ادامه یابد و در نتیجه الگوی آموزشی حافظه‌مدار فعلی جای خود را به الگوی مبتنی بر یادگیری دانش به همراه تربیت انسانها و پرورش مهارتها و پژوهش بدهد. در نظام آموزش عالی نیز رویکرد پژوهش‌محوری تقویت خواهد شد.

فصل دوم:وضع مطلوب علم و فناوری

وضع مطلوب علم و فناوری بر مبنای وضع موجود علم و فناوری و تحلیل نقاط قوت و ضعف و فرصتها و تهدیدها  که در مجموعه اسناد پشتیبان نقشه جامع علمی آمده تدوین گردیده است.

2-1. چشم‌انداز علم و فناوری جمهوری اسلامی ایران در افق 1404هجری شمسی

جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 هجری شمسی در علم و فناوری، با اتکال به قدرت لایزال الهی و با احیای فرهنگ و برپایی تمدن نوین اسلامی- ایرانی برای پیشرفت ملی، گسترش عدالت و الهام بخشی در جهان، کشوری خواهد بود:
    · برخوردار از انسانهای صالح، فرهیخته، سالم و تربیت شده در مکتب اسلام و انقلاب و با دانشمندانی در طراز برترینهای جهان؛
    · توانا در تولید و توسعه علم و فناوری و نوآوری و به‌کارگیری دستاوردهای آن؛
    · پیشتاز در مرزهای دانش و فناوری با مرجعیت علمی در جهان.

 2-2.  اهداف کلان نظام علم و فناوری کشور

1. دستیابی به جایگاه اول علم و فناوری در جهان اسلام و احراز جایگاه برجسته علمی و الهام‌بخشی در جهان؛
2. استقرار جامعه دانش‌بنیان، عدالت‌محور و برخوردار از انسانهای شایسته و فرهیخته و نخبه برای احراز مرجعیت علمی در جهان؛
3. تعمیق و گسترش آموزشهای عمومی و تخصصی همراه با تقویت اخلاق و آزاداندیشی و روحیه خلاقیت در آحاد جامعه، به‌ویژه نسل جوان؛
4. دستیابی به توسعه علوم و فناوریهای نوین و نافع، متناسب با اولویتها و نیازها و مزیتهای نسبی کشور؛ و انتشار و به‌کارگیری آنها در نهادهای مختلف آموزشی و صنعتی و خدماتی؛
5. افزایش سهم تولید محصولات و خدمات مبتنی بر دانش و فناوری داخلی به بیش از 50 درصد تولید ناخالص داخلی کشور؛
6. ارتقای جایگاه زبان فارسی در بین زبانهای بین‌المللی علمی؛
7. کمک به ارتقای علم و فناوری در جهان اسلام و احیای موقعیت محوری و تاریخی ایران در فرهنگ و تمدن اسلامی؛
8 . گسترش همکاری در حوزه‌های علوم و فناوری با مراکز علمی معتبر بین المللی.

2-3. اهداف بخشی نظام علم، فناوری و نوآوری کشور

 1. دستیابی آحاد جامعه به سطح مناسب دانش عمومی و از بین رفتن بی‌سوادی؛
2. پوشش کامل دوره آموزش عمومی؛
3. ایجاد نظام آموزشی مناسب برای هدایت دانش‌آموزان درجهت:
3-1. کسب فضایل، شناخت مسئولیتها و وظایف در برابر خدا، خود، جامعه و خلقت؛
3-2. تقویت قدرت تفکر و خردورزی؛
3-3. کسب آمادگی برای ورود به زندگی مستقل و تشکیل خانواده؛
3-4. حضور مسئولانه و مؤثر در نظام اجتماعی؛
3-5. پرورش استعدادهای شغلی و پدید آوردن آینده شغلی برای برآوردن نیازهای جامعه؛
3-6. پرورش استعدادهای علمی برای ورود به دوره تخصصی؛
4. دستیابی به سطح دانش و مهارت نیروی کار کشور متناسب با معیار جهانی و در جهت پاسخگویی به نیازهای جامعه و بازار کار داخلی و بین‌المللی؛
5. کسب رتبه نخست در رتبه‌بندی دانشگاههای جهان اسلام و احراز جایگاه شاخص در بین دانشگاه‌های دنیا؛
6. دستیابی به نسبت مطلوب تعداد دانشجویان تحصیلات تکمیلی به کل دانشجویان متناسب با سطح‌بندی دانشگاهها و نیازهای کشور؛
7. ارتقاء سطح مطلوب تولید علم در علوم انسانی براساس مبانی اسلامی و نیازهای بومی؛
8. تثبیت جایگاه کشور در:
    علوم و فناوری‌های حوزه نفت و گاز به منظور دستیابی به نقش محوری در منطقه؛
    فناوری اطلاعات به منظور کسب جایگاه اول در حوزه علم و فناوری در جهان اسلام؛
    فناوری زیستی به‌منظور کسب 3 درصد از بازار جهانی مربوطه؛
    فناوریهای نانو و میکرو به‌منظور کسب 2 درصد از بازار جهانی مربوطه؛
9. کسب دانش طراحی و ساخت نیروگاههای هسته‌ای، دستیابی به دانش انرژی گداخت و دستیابی به فناوری اعزام انسان به فضا و کسب دانش طراحی و ساخت و پرتاب ماهواره به مدار زمین آهنگ (GEO)، با مشارکت جهان اسلام و همکاریهای بین‌المللی.

فصل سوم:اولویت‌های علم و فناوری کشور

3-1. اهداف اولویت‌بندی و رویکرد پشتیبانی از اولویتها

استخراج اولویتهای علم و فناوری کشور در سند حاضر حاصل ترکیب رویکردهای مزیت‌محور، نیازمحور، مرزشکن و آینده‌نگر است. بر این اساس و به‌منظور تحقق اولویتها، نوع پشتیبانی از آنها بسته به وضع موجود علوم و فناوریهای مرتبط و نوع توسعه کمی و تحول و ارتقای کیفی مورد نظر در طیف وسیعی از پشتیبانی‌های فکری، مالی، قانونی، منابع انسانی و مدیریتی متغیر خواهد بود. برخی رویکردهای پشتیبانی از اولویتهای علم و فناوری عبارتند از:
-         هدایت سرمایه‌گذاری‌ها از طریق برنامه‌های پنج‌ساله و بودجه‌های سالیانه و ردیفها و تسهیلات مالی متمرکز؛
-         هدایت نظام آموزش برای تأمین و جذب نیروهای نخبه و متخصص مورد نیاز در حوزه‌های اولویت‌دار؛
-    اصلاح و ایجاد ساختارها و فرایندها، تنظیم و تدوین و تصویب سیاستها و ضوابط تشویقی خاص برای رشد سریع (میانبُر) در حوزه‌های اولویت‌دار؛

3-2. اولویتهای علم و فناوری کشور

از آنجا که حصول اطمینان از رشد و شکوفایی در برخی از اولویتها نیازمند توجه و هدایت و پشتیبانی در سطوح کلان مدیریتی کشور است و در برخی دیگر رشد و توسعه با پشتیبانی مدیریت‌های میانی و تخصیص غیرمتمرکز منابع حاصل خواهد شد، اولویت‌ها به‌ترتیب در سه سطح الف و ب و ج تنظیم شده‌اند. این دسته‌بندی ناظر بر نحوه و میزان تخصیص منابع، اعم از مالی و انسانی و توجه مدیران و مسئولان است.
اولویتهای الف
  در فناوری[5]: فناوری هوافضا-  فناوری اطلاعات و ارتباطات - فناوری هسته‌ای[6] – فناوری‌های نانو و میکرو – فناوری‌های نفت و گاز - فناوری زیستی – فناوری‌های زیست محیطی[7]–  فناوری‌های نرم و فرهنگی؛
در علوم پایه و کاربردی: ماده چگال- سلول‌های بنیادی و پزشکی مولکولی- گیاهان دارویی- بازیافت و تبدیل انرژی- انرژی‌های نو و تجدیدپذیر- رمزنگاری و کدگذاری- علوم شناختی و رفتاری؛
   در علوم انسانی و معارف اسلامی: مطالعات قرآن و حدیث - کلام اسلامی-  فقه تخصصی - اقتصاد، جامعه‌شناسی، علوم‌سیاسی، حقوق، روان‌شناسی، علوم تربیتی و مدیریت مبتنی بر مبانی اسلامی- فلسفه‌های مضاف متکی بر حکمت اسلامی - فلسفه ولایت و امامت - اخلاق کاربردی و حرفه‌ای اسلامی - سیاستگذاری و مدیریت علم، فناوری و فرهنگ – زبان فارسی در مقام زبان علم؛
  در سلامت: سیاستگذاری و اقتصاد سلامت - دانش پیشگیری و ارتقای سلامت با تأکید بر بیماری‌های دارای بار بالا و معضلات بومی - الگوهای شیوه زندگی سالم منطبق با آموزه‌های اسلامی - استفاده از الگوهای تغذیه بومی؛
  درهنر: حکمت و فلسفه هنر - هنرهای اسلامی ایرانی - هنرهای مرتبط با انقلاب اسلامی و دفاع مقدس -  اقتصاد هنر - فیلم و سینما - رسانه‌های مجازی با تأکید بر پویانمایی و بازی­های رایانه‌ای - معماری و شهرسازی اسلامی- ایرانی - موسیقی سنتی و بومی ایران – ادبیات و شعر و داستان نویسی - طراحی هنری ایرانی اسلامی و لباس و فرش ایرانی.
 اولویتهای ب
در فناوری: لیزر - فوتونیک - زیست‌ حسگرها - حسگرهای شیمیایی - مکاترونیک - خودکارسازی و روباتیک - نیم‌رساناها - کشتی‌سازی - مواد نوترکیب – بسپارها(پلیمرها)- حفظ و احیای ذخایر ژنی- اکتشاف و استخراج مواد معدنی - پیش‌بینی و مقابله با زلزله و سیل - پدافند غیرعامل؛
در علوم پایه و کاربردی: ژئوفیزیک- ایمنی زیستی- بیو انفورماتیک- اپتیک- فیزیک انرژی‌های بالا و ذرات بنیادی- محاسبات و پردازش اطلاعات کوانتومی- نجوم و کیهان‌شناسی- فیزیک اتمی و شتابگرها- علوم ژنی- محاسبات نرم و سیستم‌های فازی- توپولوژی؛
در علوم انسانی و معارف اسلامی: اخلاق اسلامی و مطالعات بین‌رشته‌ای آن - الهیات - عرفان اسلامی - فلسفه - غرب شناسی انتقادی - کارآفرینی و مهارت‌افزائی - تاریخ اسلام و ایران و انقلاب اسلامی-  مطالعات زنان و خانواده مبتنی بر مبانی اسلامی - تاریخ علم (با رویکرد تاریخ اسلام و ایران) - جغرافیای سیاسی؛
 در سلامت: داروهای جدید و نوترکیب - مدیریت اطلاعات و دانش سلامت - طب سنتی - تجهیزات پزشکی -  سلولی و مولکولی - ژن درمانی - فرآورده‌های زیستی - فناوری تغذیه‌؛
 در هنر: مطالعات انتقادی هنر مدرن - مطالعات تطبیقی حوزه‌های هنر- هنرهای سنتی و صنایع دستی - خوشنویسی - هنرهای نمایشی - مباحث میان رشته‌ای هنر و شاخه‌های علوم با تاکید بر نگاه اسلامی.
اولویتهای ج
در فناوری: اپتوالکترونیک - کاتالیستها - مهندسی پزشکی - آلیاژهای فلزی - مواد مغناطیسی – سازه‌های دریایی - حمل و نقل ریلی - ایمنی حمل و نقل - ترافیک و شهرسازی - مصالح ساختمانی سبک و مقاوم – احیای مراتع و جنگلها و بهره‌برداری از آنها - فناوری‌های بومی؛
در علوم پایه و کاربردی: جبر و ریاضیات غیرخطی- ریاضیات گسسته و ترکیباتی- آنالیز تابعی و همساز- سیستم‌های دینامیکی و احتمال- کنترل و بهینه‌سازی- زیست ریاضی- پلاسما- بیوفیزیک- فیزیک سیستم‌های پیچیده- بیوشیمی- شیمی سبز- مواد سیلیکونی- تکتونیک و زمین‌شناسی مهندسی- فرآوری و استحصال و تلخیص مواد آلی و معدنی- مخاطرات زیست محیطی- تغییرات اقلیمی- اقیانوس‌شناسی و علوم دریایی- تنش‌های زیستی و غیرزیستی- تولید ارقام و گونه‌های مناسب با بهره‌برداری از تنوع زیستی- بهینه‌سازی الگوی کشت منطقه‌ای- جامعه‌شناسی زیستی؛
در سلامت:  علوم میان‌‌رشته‌ای بین علوم پایه با علوم بالینی - مقابله با انواع اعتیاد - ایمنی غذایی - امنیت غذایی؛

فصل چهارم: راهبردها و اقدامات ملی برای توسعه علم و فناوری در کشور

4-1.  راهبردهای کلان توسعه علم و فناوری در کشور

راهبرد کلان 1: اصلاح ساختارها و نهادهای علم و فناوری و انسجام بخشیدن به آنها و هماهنگ‌سازی نظام تعلیم و تربیت، در مراحل سیاستگذاری و برنامه‌ریزی کلان
راهبرد کلان 2: توجه به علم و تبدیل آن به یکی از گفتمانهای اصلی جامعه و ایجاد فضای مساعد، برای شکوفایی و تولید علم و فناوری بر مبنای آموزه‌های اسلامی از طریق توسعه و تعمیق و به‌کارگیری مؤلفه‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی
راهبرد کلان 3: جهت دادن چرخه علم و فناوری و نوآوری به ایفای نقشی مؤثرتر در اقتصاد  
راهبرد کلان 4: نهادینه کردن مدیریت دانش و ابتنای مدیریت جامعه بر  اخلاق و دانش براساس الگوهای ایرانی- اسلامی در نهادهای علمی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و دفاعی- امنیتی
راهبرد کلان5: نهادینه کردن نگرش اسلامی به علم و تسریع در فرایندهای اسلامی شدن نهادهای آموزشی  و پژوهشی
راهبرد کلان6:  تحول و  نوسازی  نظام تعلیم  و تربیت اعم از آموزش و پرورش و آموزش عالی به‌منظور انطباق با مبانی تعلیم و تربیت اسلامی  و تحقق اهداف کلان نقشه
راهبرد کلان7: جهت‌دهی آموزش، پژوهش، فناوری‏ و نوآوری به سمت حل مشکلات و رفع نیازهای واقعی و اقتضائات کشور با توجه به آمایش سرزمین و نوآوری در مرزهای دانش برای تحقق مرجعیت علمی
راهبرد کلان 8:  تربیت و توانمندسازی سرمایه انسانی با تأکید بر پرورش انسانهای متقی و  کارآفرین و خودباور و خلاق، نوآور و توانا در تولید علم و فناوری و نوآوری  متناسب با ارزشهای اسلامی و نیازهای جامعه
راهبرد کلان 9:   تعامل فعال و اثرگذار در حوزه علم و فناوری با کشورهای دیگر به‌ویژه کشورهای منطقه و جهان اسلام  
راهبرد کلان 10:  متحول‌سازی و ارتقای کمّی و کیفی علوم انسانی و هنر مبتنی بر معارف اسلامی
راهبرد کلان 11:  جهت‌دهی به چرخه علم و فناوری و نوآوری برای ایفای نقش مؤثرتر در حوزه  علوم پزشکی و سلامت
راهبرد کلان 12:  جهت‌دهی به چرخه علم و فناوری و نوآوری برای ایفای نقش مؤثرتر حوزه فنی و مهندسی  
راهبرد کلان 13:  توسعه و تعمیق و تقویت آموزش و پژوهش در حوزه علوم پایه

4-2 راهبردها و اقدامات ملی متناسب با راهبرد‌های کلان توسعه‌ علم و فناوری در کشور:

راهبرد کلان 1:
 اصلاح ساختارها و نهادهای علم و فناوری و انسجام بخشیدن به آنها و هماهنگ‌سازی نظام تعلیم و تربیت، در مراحل سیاستگذاری و برنامه‌ریزی کلان
راهبردهای ملی:
    سیاستگذاری و ارتقا‌ی هماهنگی و هم‌افزایی در بخشهای مختلف کشور برای اجرایی کردن نقشه جامع علم و فناوری؛
    همسوکردن سیاستهای توسعه صنعتی و اقتصادی کشور، به‌ویژه برنامه‌های پنج‌ساله توسعه، با سیاستهای کلان توسعه علم و فناوری در کشور؛
    تعیین حدود مدیریت و مالکیت نهادهای مرتبط با حوزه علم و فناوری ؛
    ساماندهی نظام مالکیت فکری در حوزه‌های علم و فناوری؛
    بازنگری، اصلاح، یکپارچه‌سازی، ساده‌سازی و روزآمد کردن قوانین و مقررات نظام علم و فناوری کشور؛
    اصلاح فرآیندها و ساختارهای نظارت و ارزیابی علم، فناوری و نوآوری ملی و تعیین استاندارد‌های بومی در حوزه علم و فناوری در چارچوب نیازهای اقتصادی و اجتماعی کشور؛
    ساماندهی نظام تأمین مالی توسعه علم و فناوری؛
    سازماندهی نظامهای حرفه‌ای مبتنی بر دانش علمی و فنی برای اداره واحدهای اقتصادی ـ اجتماعی و نهادینه کردن فرهنگ مهارت‌گرایی و پژوهش‌محوری و کارآفرینی در نظام علم و فناوری و نوآوری؛
    ایجاد هماهنگی در سیاستگذاری و برنامه‌ریزی در بین دوره آموزش رسمی عمومی، آموزش مهارتی و حرفه‌ای و آموزش عالی به منظور تداوم فرایند فعالیت‌های تعلیم و تربیت؛
10. سیاستگذاری و برنامه‌ریزی مشترک شورایعالی حوزه‌های علمیه و شورایعالی انقلاب فرهنگی بمنظور ساماندهی و ارتقای تعامل حوزه و دانشگاه در تولید و توسعه علم در پرتو آموزه‌های اسلامی؛
11.  ایجاد هماهنگی میان نظام تعلیم و تربیت رسمی و غیر رسمی در کشور و کاهش فاصله مرزهای میان آنها.
اقدامات ملی:
    طراحی سازوکار لازم برای سیاستگذاری اجرایی، اجرایی کردن نقشه جامع علمی، تصویب و ابلاغ برنامه‌های ملی و نظارت و ارزیابی‌های مربوطه؛(1)[8]
    ایجاد هماهنگی و انسجام بین نهادهای ذیربط در علم و فناوری و تکمیل نهادهای مرتبط با چرخه علم و فناوری؛(1)
    توانمندسازی بخش غیردولتی در نظام علم و فناوری و کاهش تصدی‌گری دولت همزمان با تقویت ابعاد نظارتی آن؛(3)
    افزایش سهم وقف و خیریه در توسعه و پشتیبانی از مؤسسات و نهادهای علم و فناوری؛(3)
    ثبت و اعتبارسنجی مالکیت فکری در حوزۀ علم و فناوری در قوۀ مجریه؛(4)
    ایجاد نهاد دادرسی تخصصی علم و فناوری برای رسیدگی به شکایات و دادخواهی‌ها در قوۀ قضائیه؛(3و4)
    ایجاد نظام ثبت اختراع امتحانی (اثباتی) در حوزه‌های اولویت‌دار؛(4)
    اصلاح و ترمیم و تکمیل نظام پشتیبان ثبت اختراع و اکتشاف از جمله دفاتر خصوصی تنظیم و پیگیری حقوقی ثبت اختراع و اکتشاف، دفاتر خصوصی تحلیل اختراع و اکتشاف؛ و مراکز اطلاع‌رسانی فناوری؛(4)
    تقویت و ساماندهی قوانین و مقررات مالکیت فکری در عرصه مقالات علمی و کتب علمی و پایان‌نامه‌ها و ثبت اختراعات و نرم‌افزارهای فنی و تخصصی(4)
10. ساماندهی نظام استاندارد علم و فناوری با حفظ وظایف برنامه‌ریزی و نظارت برای دولت و ارایه خدمات آزمایشگاهی با مشارکت بخش غیر‌دولتی و بومی‌کردن استانداردها و تدوین استانداردهای جدید با مشارکت نهادهای علمی و مدنی و دانش بنیان؛(6)
11. طراحی نظام کارآمد برای نظارت و ارزیابی و استقرار نظام‌های جامع رتبه‌بندی و تضمین کیفیت نهادهای علمی و فناوری و نوآوری با تأکید بر حفظ حقوق متقاضیان و شفاف‌سازی و رونق بازار عرضه و تقاضا؛(6)
12. ساماندهی و پویاسازی و تسهیل نظام تأمین مالی مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی با حفظ ارزشها و رعایت استانداردهای مربوطه؛ (7)
13.  افزایش نقش و سهم دولت در حمایت از پژوهشهای راهبردی و بنیادین با تأکید بر بهره‌برداری از نتایج آنها؛(7)
14.  هدفمند کردن اعتبارات پژوهشی و تسهیل ‌سازوکارهای مالی به منظورتوسعه پژوهش‌های تقاضامحور؛(7)
15. استفاده از سازوکارها و مشوقهای مالی متنوع از جمله معافیت مالیاتی، کمک، وام، معافیتهای گمرکی و تعرفه‌ای برای تقویت نقش بخش خصوصی و بنگاههای نوآور در حوزه علم و فناوری؛(7)
16. ساماندهی بودجه دستگاهها و شرکتهای دولتی و الزام آنها به تأمین منابع مورد نیاز پژوهشها درجهت تحقق اهداف و شاخص‌های نقشه جامع؛(7)
17. حمایت از ایجاد و توسعه و تامین بهنگام منابع نهادهای مالی نظام علم و فناوری و نوآوری، از جمله صندوقهای سرمایه‌گذاری خطر‌پذیر، صندوق‌های توسعه فناوری، شرکتهای تامین سرمایه و بانک‌های توسعه فناوری و نوآوری؛ (7)
18.  ایجاد بازار فرابورس مؤسسات و شرکتهای دانش‌بنیان و حمایت از ورود آنها به بازار بورس؛(7)
19.  ایجاد شبکه‌ هماهنگی و همکاری فعالیتهای مالی بین نهادهای تأمین مالی علم و فناوری؛(7)
20. ایجاد تسهیلات قانونی برای افزایش سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی در تحقیق و توسعه و ارتقای سهم اعتبارات پژوهشی بخش غیردولتی از تولید ناخالص داخلی؛(7)
21. سیاستگذاری و برنامه‌ریزی مشترک و متمرکز تربیتی برای رسانه‌ها و نهادها و مراکز مؤثر بر تربیت به‌منظور همسویی با نظام رسمی آموزش و پرورش؛(11)
راهبرد کلان 2
توجه به علم و تبدیل آن به یکی از گفتمان‌های اصلی جامعه و ایجاد فضای مساعد، شکوفا و مولد علم و فناوری برمبنای آموزه‌های اسلامی از طریق توسعه و تعمیق  و به‌کارگیری مؤلفه‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی
راهبردهای ملی:
    تقویت نگاه دینی به مقولۀ علم و علم‌آموزی و فریضه قلمدادکردن آن و گسترش و ترویج آموزه‌های قرآن کریم و معصومین(علیهم‌السلام) در تربیت علمی و آداب تعلیم و تعلم؛
    توسعه فرهنگ مطالعه و تتبع و تحقیق؛ تقویت روحیه پرسشگری و حقیقت‌جوئی و یادگیری مادام‌العمر در سطح عموم و استفاده از یافته‌های تحقیقاتی و علمی در زندگی روزمره به صورت عاملی برای توسعه اجتماعی و بهبود زندگی؛
    فرهنگ‌سازی عمومی برای تقویت جنبش نرم‌افزاری و تولید بومی علم در جامعه و ارتقای آگاهیهای علمی عمومی در ابعاد مختلف فرهنگی و سیاسی و اقتصادی؛
    ارتقای منزلت و صلاحیت حرفه‌ای و مرجعیت علمی و اجتماعی معلمان، استادان، پژوهشگران و فناوران؛
    گسترش فضای تولید علم و فکر با حمایت از کرسیهای آزاداندیشی و نظریه‌پردازی و کانونهای تفکر و مناظرات علمی مبتنی بر جدال احسن و نقدپذیری عالمانه؛
    ارتقای سطح مشارکت دانشمندان و نقش‌آفرینان در عرصه علم و فناوری در ایفای رسالتهای اجتماعی و تعمیق و ترویج و احترام به ارزش‌های اصیل اسلامی و ایرانی و اخلاق حرفه‌ای و بهره‌برداری از ذخایر غنی فرهنگی؛
    استفاده از ظرفیت رسانه‌ها برای پیشبرد اهداف نظام علم و فناوری در کشور؛
اقدامات ملی:
    ایفای نقش فعال‌تر مساجد به عنوان پایگاههای علمی و فرهنگی در ترویج و انتشار علم در سطح عموم مردم؛(1)
    ساده‌سازی زبان علم برای عموم مردم و تولید واژگان مناسب لازم به منظور نهادینه کردن فرهنگ استفاده از علم و دستاوردهای علمی در زندگی؛(2)
    افزایش دسترسی به منابع علمی از طریق گسترش کتابخانه‌های عمومی و مجازی در مناطق مختلف و حمایت از تولید و انتشار این منابع همسو با نظام علم و فناوری و نوآوری کشور؛(2)
    به‌کارگیری فنون علمی و خلاقانه در روش‌های تعلیم و تربیت و تدوین متون درسی بخصوص در آموزش و پرورش به منظور ترویج تفکر خلاق علمی از پایین‌ترین سنین؛(2)
    تقویت انگیزه‌های معنوی و تشویق اعتباری و مادی برای جلب نخبگان جامعه به سمت حرفه‌های معلمی، استادی، پژوهشی و فناوری؛(4)
    حل مشکلات اجتماعی و معیشتی معلمان و پژوهشگران به منظور فراهم آوردن بستر لازم برای فعالیتهای علمی؛(4)
    طراحی ساز و کار اجرایی و تعیین متولی تدوین، ترویج و نظارت بر اخلاق حرفه‌ای و معیارها و ضوابط رفتاری در محیط‌های علمی و پژوهشی؛ (6)
    نهادینه‌سازی تعهد و انضباط اجتماعی و قانون‌مداری و روحیه  تلاش برای گسترش عدالت و رفاه و سلامت جامعه در دانش‌آموختگان با مشارکت معلمان و استادان؛ (6)
    اختصاص بخش مهمی از برنامه‌های رسانه ملی به موضوعات علمی و فناوری با زبان ساده و عامه ‌فهم؛(7)
10.  طراحی و اجرای مناظرات علمی در رسانه‌های عمومی با موضوعات تخصصی در حوزه علم و فناوری و حمایت از کرسی‌های آزاد ‌اندیشی و نظریه‌پردازی و نقد و مناظره؛(7)
11. انتخاب برترین رسانه‌های عمومی بر مبنای میزان توجه به علم و فناوری و تخصیص جوایز جشنواره‌ها و حمایت دولتی بر مبنای آن؛(7)
راهبرد کلان 3
جهت دادن چرخه علم و فناوری و نوآوری به ایفای نقش مؤثرتر در اقتصاد
راهبردهای ملی:
    ترویج فرهنگ کسب‌وکار دانش‌بنیان و فرهنگ کارآفرینی و ارتقای توانایی علمی و فناوری و مهارتی افراد با تأکید بر نیازهای جامعه و ایجاد آمادگی جهت پذیرش مسئولیت‌های شغلی؛
     افزایش نقش علم و فناوری در توانمندسازی و ارتقای بهره‌وری در بخش‌های صنعتی و تولیدی و خدمات تخصصی و عمومی ؛
    تسهیل‌ و کارآمدسازی فرایند عرضه و تقاضا و انتقال و انتشار علم و فناوری و توسعه زیرساختهای رقابت‌پذیری در تولیدات فناوری و خدمات و محصولات مربوطه؛
اقدامات ملی:
    تبیین و ترویج آموزه‌های دینی در خصوص قداست و فریضه بودن کسب‌وکار متقن و دانش‌بنیان؛(1)
    ساماندهی و رتبه‌بندی مؤثرتر انجمن‌های علمی و شرکتهای دانش‌بنیان و مؤسسات پژوهشی غیردولتی و حمایت از ارجاع کار به آنها؛(1)
    حمایت از توسعه آموزش مهارتهای پیشرفته با مشارکت بخش خصوصی، به منظور افزایش سهم کشور از بازارهای بین‌المللی؛(1)
    حمایت از سرمایه‌گذاری بنگاه‌های اقتصادی در تولید و تجاری‌سازی علم و فناوری؛(2)
    الزام دستگاهها و سازمانهای اجرایی برای شناسایی و سامان‌دهی و بهره‌گیری مناسب از دستاوردهای علمی و فناوری کشور؛(2)
    حمایت از بازارسازی برای محصولات نوآورانه به ویژه از طریق اولویت‌دهی به محصولات و خدمات داخلی در خریدهای دولتی، اطلاع‌رسانی درمورد نیازهای آینده آنها و حمایت از استقرار شرکتهای علمی نوآور داخلی در مناطق آزاد به منظور توسعه صادرات؛(2)
    تسهیل مراحل راه‌اندازی و فعالیت شرکتهای دانش‌بنیان اعم از اخذ پروانه و مجوز، امور واردات و صادرات، بیمه و رفع موانع استقرار آنها در شهرها؛(3)
    ساماندهی فن‌بازارهای عمومی و ایجاد فن‌بازارهای تخصصی در حوزه‌های اولویت‌دار کشور؛(3)
    حمایت از ایجاد مراکز ارائه خدمات پشتیبان «ایده تا بازار» و نهادهای واسط حقوقی، مالی، فنی و اداری در موضوعات اولویت‌دار علم و فناوری؛(3)
10. کمک به بازاریابی و صادرات و خدمات پس از فروش محصولات فناورانه شرکتهای دانش‌بنیان از طریق ساماندهی و هدایت جوایز و مشوقهای صادراتی و حمایت از ایجاد سازوکارهای تبلیغاتی برای بازاریابی و توسعۀ شرکتهای واسط بازرگانی و پشتیبانی؛(3)
11. تدوین سازوکار‌های حقوقی و تشویقی دانشگاهها و پژوهشگاهها برای فروش دستاوردها و ایجاد انتفاع برای دانشگاهها، پژوهشگاه‌ها و محققان نظیر حمایت از ایجاد شرکتهای دانش‌بنیان با مشارکت سهامی مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی؛(3)
12.  حمایت از توسعۀ مراکز رشد و پارکهای علم و فناوری با تأکید بر مشارکت بخش خصوصی؛(3)
13. پشتیبانی از تعامل بخشهای تحقیقاتی و صنعتی از طریق حمایت از شکل‌گیری نهاد تحقیق و فناوری ملی، ایجاد و گسترش مراکز انتقال و تجاری‌سازی فناوری و دریافت خدمات و محصولات فناوری تحت مجوز (لیسانس) مؤسسات معتبر داخل؛(3)
14. اختصاص بخشی از اعتبارات طرحهای توسعه‌ای بزرگ کشور به انتقال و یادگیری فناوری و الزام مدیریت این طرحها به تدوین پیوست فناوری و مستندسازی فناوریهای انتقالی با محوریت واحدهای تحقیق و توسعه و ایجاد بانک اطلاعات این فناوریها؛(3)
راهبرد کلان 4
  نهادینه کردن مدیریت دانش و ابتنای مدیریت جامعه بر  اخلاق و دانش براساس الگوهای ایرانی- اسلامی در نهادهای علمی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و دفاعی- امنیتی
راهبردهای ملی:
    پیاده‌سازی فرایند مدیریت دانش و اطلاعات در نهادها و دستگاه‌های مختلف؛
    ارتباط مستمر و هم‌افزا در بین سه جریان تولید و انتشار و کاربرد و توسعه دانش و تقویت فرایند تبدیل ایده به محصول؛
    ساماندهی و تسهیل مشارکت دانشمندان در نظام تصمیم‌گیری کلان کشور و نهادینه‌سازی فرهنگ پژوهش و ارزیابی و نظارت در سطوح مختلف تصمیم‌گیری؛
    ساماندهی و تقویت انجمن‌ها و جمعیت‌های علمی به منظور ایفای نقش مرجعیت علمی و ارتقای مشارکت در تصمیم‌سازی‌ها و توسعه و ترویج و انتشار علم و فناوری؛
    ارتقای کیفی و کمی همایش‌های علمی و نشست­ها و مجامع علمی معتبر داخلی با رویکرد دست‌یابی به تحقق مرجعیت علمی؛
    رصد و پایش و آینده­نگاری علم و فناوری و نوآوری و نیازهای بازار.
اقدامات ملی:
    استقرار نظام مدیریت دانش و تقویت سازوکارهای تبدیل دانش ضمنی به دانش صریح و انتشار و استفاده از آنها به ویژه با تقویت زیرساختهای فناوری اطلاعات و ارتباطات؛ (1)
    حمایت از ایجاد و توسعۀ شبکه‌های تحقیقاتی و فناوری به منظور افزایش تعاملات و تسهیل انتقال و انتشار دانش؛(2)
    تقویت و انسجام بخشی به نظام اطلاعات علمی و فناوری کشور با مأموریت استانداردسازی و اصلاح فرآیندهای تولید، ثبت، داوری و سنجش و ایجاد بانک‌های اطلاعاتی یکپارچه برای رساله‌ها، پایان‌نامه‌ها، طرح‌های پژوهشی و فناوری، مقالات، مجلات و کتب علمی و اختراعات و اکتشافات پژوهشگران؛ (2)
    رتبه‌بندی و ساماندهی انتشارات علمی و تقویت پایگاه استنادی علوم جهان اسلام(ISC) ؛(2)
    طراحی ساز‌وکار لازم برای بهره‌مند ساختن سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزیها و تصمیم‌گیریهای کلان کشور از پژوهش‌های تأیید‌شده در مراجع معتبر علمی از جمله فرهنگستانها و مؤسسات و کانون‌های تفکر و انجمن‌های علمی مرتبط؛ (3)
    اصلاح مقررات واگذاری طرح‌های مطالعاتی و تحقیقاتی و فناوری ملی در راستای اولویت دادن به مؤسسات پژوهشی و فناوری داخلی؛(3)
    اولویت‌دهی به میزان مشارکت در برنامه‌ریزی‌های ملی، میزان اثر بخشی در توسعه علم و فناوری، و افزایش کمیت و کیفیت برنامه‌های ترویجی در حوزه علم و فناوری در شاخصهای ارزیابی و رتبه‌بندی انجمن‌ها و جمعیت‌های مردمی؛(4)
    حمایت از برگزاری ‌همایش‌های تخصصی توسط انجمن‌ها و جمعیت‌های علمی به ویژه در حوزه‌های اولویت‌دار و تسهیل واگذاری نشریات علمی و تخصصی به آنها؛(4)
    تسهیل و تشویق حضور و مشارکت دانشمندان در همایش‌های داخلی و بین‌المللی در حوزه‌های اولویت­دار؛(5)
10. ایجاد نهادهای رصد علم و فناوری در حوزه‌های اولویت‌دار با مشارکت انجمن‌های علمی و مراکز دانشگاهی و مؤسسات غیردولتی؛(6)
 راهبرد کلان5  
  نهادینه کردن نگرش اسلامی به علم و تسریع در فرایندهای اسلامی شدن نهادهای آموزشی  و پژوهشی
راهبردهای ملی:
    نهادینه‌سازی نگرش اسلامی در برنامه‌ها و متون آموزشی؛
     توسعه فضای تعامل فکری دانشمندان علوم دینی و سایر علوم؛
    تعامل مؤثر و سازنده نهادهای علمی حوزوی و دانشگاهی به منظور تقویت نگرش اسلامی به علم و بازسازی تمدن نوین اسلامی؛
    ارتقای سطح آگاهی و اعتقاد و رفتار اسلامی در فعالان و نهادهای عرصه علم و فناوری و اسلامی شدن نمادها در مؤسسات آموزشی و پژوهشی؛
اقدامات ملی:
    بازنگری برنامه‌ها و محتواهای آموزشی براساس مبانی نظری و ارزشی و نگرش اسلامی؛ (1)
    حمایت از پژوهش و تولید محتوا و تدوین برنامه‌های آموزشی برای تبیین ارتباط علوم طبیعی و علوم جدید با آموزه‌های دینی و نگرش توحیدی؛ (1)
    حمایت از پژوهش‌ها و مطالعات برای شناسایی نگرش‌های غیراسلامی از قبیل اومانیستی و سکولاریستی در متون آموزشی و اصلاح آنها براساس آموزه‌های اسلامی؛ (1)
    تدوین تاریخ علوم طبیعی و ریاضی در دوره تمدن اسلامی و معرفی دانشمندان مسلمان و آثار آنان در رشته‌های مربوطه؛ (1)
    ارتقای همکاری نظام‌مند حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها و آموزش و پرورش در فرایند برنامه ریزی آموزشی و تألیف کتب درسی به منظور تعمیق تعالیم دینی و تقویت ابعاد تربیتی؛ (1)
    حمایت از برگزاری نشست‌ها و هم اندیشی‌های مشترک میان دانشمندان علوم انسانی و علوم پایه و طبیعی با دانشمندان علوم دینی برای بررسی چالشهای حوزه علم و دین؛ (2)
    حمایت از شبکه‌سازی دانشمندان و مؤسسات تحقیقاتی دینی در حوزه‌های مختلف دانش خصوصاً علوم انسانی؛ (2)
    حمایت از تأسیس پژوهشکده‌های بین‌رشته‌ای مأموریت‌گرا در حوزه‌های دین و علم با حضور محققان حوزه و دانشگاه؛ (3)
    حمایت از حضور مؤثر و نظام‌مند مدرسین حوزه در دانشگاه و بالعکس، به منظور استفاده از تجربیات یکدیگر و تقویت تعاملات فکری؛ (3)
10. طراحی برنامه‌های ترویجی هدفمند به منظور ارتقای سطح دانش و معرفت دینی و سیاسی و اجتماعی و فرهنگ عفاف در فعالان عرصه علم و فناوری مطابق با ارزش‌های انقلاب اسلامی و متناسب با رشته تخصصی و علایق و تجارب آنان؛ (4)
11. ایجاد سازوکار برای توأم ساختن فعالیتهای آموزشی و پژوهشی اعضای هیأت علمی با نقش تربیتی و اخلاقی آنان در مراکز آموزش عالی و پژوهشی؛ (4)
12. نظام‌مندکردن و تدوین ضوابط مناسب برای فعالیتهای سیاسی و فرهنگی دانشجویان و اعضای هیأت علمی به منظور ارتقای ‌معرفت و اندیشه دینی؛ (4)
13.  رعایت ویژگی‌های معماری اسلامی و ملی در طراحی فضاهای کالبدی نهادها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی؛ (4)
راهبرد کلان6
تحول و نوسازی  نظام تعلیم  و تربیت اعم از آموزش و پرورش و آموزش عالی به‌منظور انطباق با مبانی تعلیم و تربیت اسلامی  و تحقق اهداف کلان نقشه
راهبردهای ملی:
     هدفمند‌سازی حمایت مالی و سرمایه‌گذاری و هزینه‌کرد دولت در آموزش عالی در راستای افزایش کارآمدی و پاسخگویی با رعایت اصل سی‌ام قانون اساسی؛
     انسجام بخشی و تقویت یکپارچگی در سیاستگذاری و نظارت و اعتبارسنجی در نظام آموزش عالی کشور؛
     طراحی الگوی گسترش آموزش عالی کشور متناسب با حوزه‌های اولویت‌دار علم و فناوری، نوع مؤسسات، اوضاع اقلیمی و نیازهای جامعه و اشتغال فارغ‌التحصیلان مبتنی بر نقشۀ جامع علمی کشور؛
     ارتقای بهره‌وری مؤسسات آموزشی عالی و پژوهشی در چارچوب نظام تعلیم و تربیت اسلامی؛
     افزایش دسترسی همگانی به آموزش ؛
     ارتقای بهره ‌وری و تقویت بنیه مالی نظام آموزش و پرورش؛
     تحول در نگرش‌ها و روش‌ها و محتواهای آموزشی براساس جهان‌بینی و تعلیم و تربیت اسلامی به منظور ارتقای توانایی‌ها و تقویت تفکر منطقی و خلاق و جستجوگر در دانش‌آموزان و دانشجویان منطبق با آموزه‌های اسلامی در زمینه‌های فردی و خانوادگی و اجتماعی؛
     بالا بردن توان مدیریت منابع انسانی و ارتقای صلاحیت علمی و حرفه‌ای و منزلت اجتماعی و سطح معیشتی معلمان؛
     اصلاح و تقویت سازوکار مدیریت مدارس به منظور ارتقای کارآمدی آنها؛
10.  ارتقای نقش و جایگاه خانواده در تعلیم و تربیت؛
اقدامات ملی:
     تدوین طرح جامع ساماندهی هدفمند سرمایه‌گذاری دولت در آموزش عالی به منظور شفاف سازی هزینه‌های تمام شده تحصیلی در مؤسسات آموزش عالی و ارتقای کارآمدی آنها؛ (1)
     افزایش استقلال مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی در مدیریت امور اداری، منابع مالی، در‌آمدها و هزینه‌ها از طریق افزایش اختیارات و مسئولیت‌پذیری هیأت‌های امنای آنان؛ (1)
     تقویت نظام راتبه (بورس) تحصیلی دانشجویان مستعد به منظور ارتقای نظام آموزش عالی کشور؛ (1)
     هدایت منابع و بودجه‌های آموزشی و پژوهشی به سوی نیازها و مأموریت‌های ملی؛ (1)
     اصلاح و تدوین نظام برنامه‌ریزی آموزشی و پژوهشی براساس مبانی اسلامی با توجه به نیازهای  واقعی جامعه و نهادهای متقاضی در کشور؛(2)
     استقرار نظام سنجش و پذیرش دانشجو در آموزش عالی کشور به منظور هماهنگی و انسجام‌بخشی در سطوح  سیاستگذاری و نظارت و اجرا؛ (2)
     حمایت از مشارکت مردم و نهادهای عمومی و غیردولتی و همچنین گسترش فرهنگ وقف در حوزه آموزش عالی با حفظ کارکردهای سیاستگذاری و نظارتی دولت؛ (2)
     توسعه فرهنگ پژوهش و کار‌آفرینی در آموزش عالی و برقراری تعامل فعال با نهادها و بنگاههای اقتصادی و اجتماعی در برنامه‌ریزی‌های آموزشی؛ (2)
     ایجاد نهاد ملی مدیریت ارزشیابی و اعتبارسنجی و تضمین کیفیت در نظام آموزش عالی تحت نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی؛(2)
10.  تقویت نظارت و اعمال سیاستهای آموزشی و پژوهشی کشور در دانشگاهها، خصوصاً دانشگاههای غیردولتی؛(2)
11. ساماندهی و توسعه قطبهای علمی از جمله قطب‌های مشترک بین حوزه و دانشگاه، به منظور انجام فعالیتهای علمی ویژه و مأموریت‌گرا در حوزه‌های اولویت‌دار؛ (2)
12. اعطای مأموریت ویژه به برخی از مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی ممتاز و تقویت دوره‌های پسادکتری به منظور گسترش مرزهای دانش و احراز رتبه‌های ممتاز در رتبه‌بندی جهانی؛(2)
13.  جهت‌دهی دانشگاههای برتر کشور به اهتمام بیشتر در دوره‌های تحصیلات تکمیلی؛(3)
14. رصد دائمی ظرفیت‌های محیطی و اقتضائات اجتماعی و تنظیم ظرفیت دانشگاه‌‌ها در مقاطع و حوزه‌های مختلف علمی متناسب با رتبۀ علمی آنها و نیازهای حال و آینده براساس اصول و ملاحظات آمایش سرزمین؛ (3)
15.  ارتقای نقش مناسب زن و مرد در خانواده و جامعه اسلامی با اصلاح سازوکار جذب و هدایت تحصیلی دانشجویان؛ (3)
16. تخصیص منابع به مؤسسات آموزشی و پژوهشی با لحاظ نمودن اصول تمرکز‌‌زدایی و مأموریت‌گرایی در موضوعات مورد نیاز هر منطقه کشور؛(3)
17.  حمایت از شکل‌گیری و توسعه مؤسسات آموزشی غیردولتی مبتنی بر اهداف و ارزشهای نقشه جامع علمی کشور؛ (3)
18.  ایجاد سازوکارهای انگیزشی برای توسعۀ رقابت سالم در فعالیت‌های مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی؛ (4)
19.  ترویج پژوهش‌محور کردن آموزش و مسئله‌محور کردن پژوهش؛ (4)
20.  حمایت از به‌کار‌گیری فناوریها و روشهای جدید آموزشی در آموزش عالی؛ (4)
21. بازتعریف نظام ارتقای اعضای هیأت علمی و پژوهشگران براساس ضوابط کیفی و اهداف و ارزشهای نقشۀ جامع علمی کشور؛ (4)
22.  طراحی و استفاده از سازوکارهای انگیزشی مناسب برای جذب اعضای هیأت علمی متعهد و نخبه؛ (4)
23.  تسهیل اخذ مجوز و فعالیت مؤسسات پژوهشی غیر دولتی و ایجاد نظام رتبه‌بندی و ارتقای علمی پژوهشگران آنها؛(4)
24. ایجاد سازوکار مناسب برای حضور تمام‌وقت اعضای هیأت علمی در دانشگاهها و افزایش تعاملات علمی استاد و دانشجو در خارج از کلاس با تأکید بر شاگرد‌پروری؛ (4)
25. توسعه نظام آموزش الکترونیک و زیرساختهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در حوزه آموزش عالی و آموزش و پرورش؛(5)
26.  افزایش سهم آموزش دوره عمومی از بودجه دولت و عملیاتی کردن آن؛ (6)
27. تقویت مشارکت عمومی در آموزش و پرورش با حفظ کارکردهای سیاستگذاری و نظارتی نظام از طریق تسهیل تأسیس مدارس غیر دولتی، حمایت از فعالیتهای آموزشی، تشویق واقفین و خیرین و حمایت از گسترش مدارس موفق؛ (6)
28.  حمایت از نهادهای غیر دولتی برای تولید و پشتیبانی از محتوا و تجهیزات آموزشی و کمک آموزشی؛ (6)
29. ایجاد نظام رتبه‌بندی مدارس و مؤسسات آموزش و پرورش به منظور شفاف‌سازی عملکرد و ارتقای کیفیت و تقویت انگیزه‌های رقابت؛ (6)
30.  ایجاد نظام سنجش و ارزشیابی و تضمین کیفیت در تعلیم و تربیت رسمی و عمومی کشور؛ (6)
31. ایجاد سازوکارهای سنجش توانمندی‌های دانش‌آموزان و معلمان و عملکرد مدارس، مستقل از مؤسسات مجری آموزش؛ (6)
32.  رصد دائمی شرایط محیطی به منظور پاسخگویی پیوسته و پویای آموزش و پرورش به نیازهای حال و آینده جامعه؛ (7)
33. تربیت و توانمندسازی دانش‌آموزان در شئون دینی، خانوادگی، اجتماعی، زیستی و بدنی، هنری، حرفه‌ای، علمی و فناوری برای ورود به عرصه‌های مختلف زندگی و جامعه و پرهیز از جهت‌گیری محض دوره آموزش عمومی به سمت آموزش عالی؛ (7)
34. بازنگری و بازتولید محتوا و روشهای آموزشی و پرورشی به منظور تعمیق تربیت اسلامی و حیات دینی و اعتقاد و التزام به ارزشهای انقلاب اسلامی در دانش‌آموزان و دانشجویان و آشنایی آنان با فرهنگ و تمدن اسلامی؛ (7)
35. بازنگری در محتوا و روشهای آموزشی با تمرکز بر اصلاح بینش‌ها و مهارتها در کنار ارائۀ اطلاعات و دانش به منظور انتقال مفاهیم پایۀ علمی، علاقمندسازی دانش‌آموزان به علم، ایجاد روحیه خودباوری و توانمندسازی ایشان؛ (7)
36. ارتقای جایگاه مهد‌کودک‌ها و آموزش پیش‌دبستانی در نظام تعلیم و تربیت به منظور رشد خلاقیت‌ها و مهارت‌های لازم و روحیۀ جستجوگری؛ (7)
37. ایجاد سازوکارهای لازم برای رشد خلاقیتهای علمی و هنری و مهارتی و تربیت تفکر منطقی و عقلانی و روحیه جستجو‌گری در دانش‌آموزان؛ (7)
38. تقویت و حمایت از آموزشهای مهارتی از طریق تمرکز در سیاستگذاری و نظارت به همراه تقویت مشارکت بخشهای غیردولتی؛ (7)
39. جهت‌دهی کتابها، نشریات، وبگاه‌ها (سایت‌ها) و وب‌نوشتهای (وبلاگ‌های) آموزشی و کمک آموزشی در راستای تعلیم و تربیت اسلامی و اهداف تعیین‌شده در نظام آموزش و پرورش؛ (7)
40. تقویت جایگاه رشته‌های علوم انسانی و معارف اسلامی در نظام آموزش و پرورش و جهت‌دهی نخبگان به سمت تحصیل در این حوزه‌ها از طریق ارتقای کیفی محتوا و شیوه‌های آموزشی؛ (7)
41.  ارتقا و افزایش جذابیت آموزش‌های قرآنی و اصلاح روش‌های آموزشی دینی و عربی؛ (7)
42. تقویت نظام استعدادیابی و مشاوره و هدایت تحصیلی در آموزش عمومی و بازنگری و بازتولید محتوا و روش‌های آموزشی و پژوهشی به منظور تحقق نقش شایسته زن و مرد در جامعه اسلامی؛ (7)
43.  تقویت تعامل مسجد و مدرسه به منظور ارتقای نقش آنها درتربیت دینی محله؛(7)
44.  استقرار نظام صلاحیت حرفه‌ای معلمان به منظور طبقه‌بندی مشاغل و حرفه‌ها؛ (8)
45. استقرار نظام شایسته‌سالاری و طراحی سازوکارهایی برای مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی در مدیریت‌های آموزش و پرورش؛ (8)
46. برنامه‌ریزی برای گزینش و جذب نیروی انسانی متعهد و متخصص برای حرفه معلمی و ارتقای مستمر سطح بینش و مهارت و دانش آنها؛(8)
47.  طراحی و استقرار نظام جامع تربیت معلم؛ (8)
48. ارتقای سطح معیشتی و شأن اجتماعی و توانایی‌های علمی و عملی معلمان و طراحی سازوکار لازم برای تمرکز بر تدریس و اختصاص بخشی از ساعات موظف معلمان به پژوهش و مطالعه؛ (8)
49.  افزایش اختیارات و مسئولیتهای مدیریت مدرسه در چارچوب برنامه‌ها و ارزشیابی مستمر آموزش و پرورش؛ (9)
50.  افزایش همکاری اولیای دانش‌آموزان با مدرسه و آموزش خانواده‌ها؛ (9)
51.  تدوین برنامه جامع مشارکت میان خانواده و نهادهای تربیتی و آموزشی؛(10)
راهبرد کلان7
 جهت‌دهی آموزش، پژوهش، فناوری‏ و نوآوری به سمت حل مشکلات و رفع نیازهای واقعی و اقتضائات کشور با توجه به آمایش سرزمین و نوآوری در مرزهای دانش برای تحقق مرجعیت علمی
راهبردهای ملی:
    ساماندهی نظام مدیریت پژوهش در کشور؛
2.  سیاستگذاری و برنامه‌ریزی مستمر و پویا در حوزه علم و فناوری بر پایه تأمین نیازهای جامعه و تحولات جهانی و دستیابی به مرجعیت علمی کشور
    سیاستگذاری و برنامه‌ریزی در حوزۀ علوم و فناوریهای دفاعی و امنیتی با رعایت سیاستهای مصوب شورایعالی امنیت ملی؛
    توسعه و متوازن‌سازی زیرساخت‌، امکانات و تجهیزات، متناسب با سیاستها و راهبردهای پیشرفت علم و فناوری و نوآوری؛
    ارتقای سطح شاخصهای بهره‌وری در نظام علم و فناوری و نوآوری کشور؛
    ساماندهی داوری علمی به منظور ارتقای کیفیت مجلات و انتشارات علمی؛
اقدامات ملی:
     ارزیابی و دسته‌بندی مؤسسات پژوهشی و تعیین جایگاه تشکیلاتی مناسب آنها بین وزارتخانه‌ها، دستگاههای علمی، صنعتی و اجرایی، شفاف سازی مأموریت آنها؛(1)
     ارتقای کارآمدی مراکز پژوهشی وابسته به دستگاههای اجرایی با رویکرد تمرکز بر حل مسائل و رفع نیازهای دستگاههای مربوطه و تقلیل انجام فعالیتهای پژوهشی قابل اجرا در سایر مراکز پژوهشی و دانشگاهی؛(1)
     طراحی سازوکارهای خاص ارتقای محققان مراکز پژوهشی وابسته به دستگاههای اجرائی برای تشویق تحقیقات توسعه‌ای و کاربردی؛(1)
     الزام دستگاههای اجرایی به تهیه اسناد تحول راهبردی علم و فناوری در حوزۀ مربوطه؛(2)
     تقویت آموزش و پژوهش و فناوری در حوزه‌های اولویت‌دار علم و فناوری و هدایت منابع و اعتبارات دولتی و عمومی آنها؛(2)
     حمایت از توسعه علوم و فناوری‌های میان‌رشته‌ای؛(2)
     لحاظ‌نمودن میزان رفع نیازهای جامعه در شاخصهای رتبه‌بندی مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی و نظام انگیزشی پژوهشگران و فناوران؛(2)
     حمایت­ از حوزه­های علم و فناوری که برای حفظ استقلال کشور و رفع نیازهای اولیه جامعه  شامل فرهنگ، سلامت، غذا، مسکن، اشتغال و ازدواج  ضروری­اند ؛‌(2)
     حمایت ویژه از مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی ممتاز در راستای تحقق مرجعیت علمی؛(2)
10.  توسعه و تقویت سازوکارهای بهره‌گیری جامعه از توانایی و قابلیت‌های صاحبان مهارت و خبرگان بدون مدرک؛(2)
11. بازتعریف جایگاه و رسالت فرهنگستانها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی در تحلیل جریان علمی کشور و ارائۀ پیشنهادات در توسعۀ مرزهای دانش و نظریه‌پردازی؛(2)
12. ایجاد نهاد هماهنگی برای برنامه‌ریزی اجرایی و اولویت‌بندی‌ در حوزۀ علوم و فناوری‌های دفاعی و امنیتی با حضور نمایندگان دستگاه‌های ذیربط (و رعایت سیاستهای مصوب شورای عالی امنیت ملی)؛(3)
13.  تدوین اسناد و الگوهای پیشرفت علم و فناوری در حوزه دفاعی و امنیتی؛(3)
14.  حمایت از ایجاد و توسعه آزمایشگاه­های ملی و مراکز خدمات تخصصی در حوزه­های اولویت­دار؛(4)
15. حمایت از ایجاد و توسعه شبکه­های آزمایشگاهی تخصصی در حوزه­های اولویت­دار و طراحی سازوکارهای انگیزشی مناسب برای مشارکت داوطلبانه در شبکه ؛ (4)
16.  تدوین شاخص­های سنجش بهره­وری نظام علم و فناوری و پایش آنها؛(5)
17.  حمایت از جوایز ملی تعالی و ارتقای عملکرد در نهادهای علم و فناوری و نوآوری؛(5)
18.  تقویت سازوکارهای انگیزشی، معنوی، اعتباری و مادی به منظور ارتقای کیفیت داوری علمی؛(6)
19.  ایجاد سازوکارهای رتبه‌بندی داوران و استانداردسازی و آموزش شیوه‌های داوری علمی؛(6)
راهبرد کلان 8
  تربیت و توانمندسازی سرمایه انسانی با تأکید بر پرورش انسانهای متقی و کارآفرین و خودباور و خلاق و نوآور و توانا در تولید علم و فناوری و نوآوری  متناسب با ارزشهای اسلامی و نیازهای جامعه
راهبردهای ملی:
    ارتقای نظام مشاور و استعدادیابی و هدایت تحصیلی کشور؛
    بهبود هرم ترکیب نیروی انسانی نظام به ‌منظور تحقق برنامه‌های رشد و توسعه نهادهای آموزشی و پژوهشی؛
    ارتقای شایسته‌سالاری برای انتصاب افراد در جایگاههای مدیریتی علم و فناوری؛
    ارتقای همکاری‌های علمی و تحقیقاتی در بین پژوهشگران، اعضای هیئت علمی، دانشجویان و طلاب در عرصه‌های مختلف علم و فناوری؛
    ارتقای بهره‌وری منابع انسانی مؤسسات علمی و پژوهشی اعم از اعضای هیئت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی و تقویت روحیه تلاش جهادی و گسترش تعاملات معلم و متعلم؛
    استفاده از حداکثر ظرفیت و تجارب نخبگان، دانشمندان، اعضای هیئت علمی، مدیران و متخصصان شاغل و بازنشسته دولتی و غیردولتی و خصوصی در آموزش ‌و‌ پژوهش.
اقدامات ملی:
    طراحی و استقرار نظام جامع مشاوره و استعدادیابی و هدایت به منظور هدایت دانش‌آموزان و دانشجویان به سوی رشته‌های علمی متناسب با اولویتهای کشور براساس استعداد و علاقه‌مندی و تواناییهای آنها و اولویت‌های کشور؛ (1)
    توسعه ظرفیت جذب و به‌کارگیریِ منابع انسانی متخصص کشور در مراکز علمی دولتی و غیردولتی؛ (2)
    بازتعریف نظام انتصاب و ارتقای مدیران نهادهای آموزشی و پژوهشی، استادان و پژوهشگران براساس ملاکهای کیفی و تقویت نظام شایسته‌سالاری در نهادهای آموزشی و تحقیقاتی؛ (2,3)
    حمایت از فعالیت تمام وقت اعضای هیئت علمی با تأمین هزینه‌های رفاهی ایشان و فعالیت تمام وقت دانشجویان دوره دکترا با تأمین هزینه‌های تحصیلی و معیشتی ایشان با نظارت استادان راهنما؛ (5)
    اختصاص پژوهانه برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی در جهت حمایت از پایان‌نامه‌ها و فعالیت‌های پژوهشی ایشان با نظارت استادان راهنما؛ (5)
    توسعۀ مهارتهای تحقیقاتی اعضای هیئت علمی و محققان و پژوهشگران و دسترسی به منابع اطلاعاتی؛ (5)
    تدارک برنامه‌های تربیتی و فرهنگی در سطوح مختلف در راستای تحقق آرمانهای انقلاب شکوهمند اسلامی؛ (5)
    طراحی سازوکار همکاری پاره وقت نخبگان، دانشمندان، اعضای هیئت علمی، مدیران و متخصصان شاغل و بازنشسته دولتی و غیردولتی در مؤسسات آموزشی ‌و‌ پژوهشی؛ (6)  
راهبرد کلان 9
   تعامل فعال و اثرگذار در حوزه علم و فناوری با کشورهای دیگر به‌ویژه کشورهای منطقه و  جهان اسلام
راهبردهای ملی:
1. توسعه زبان فارسی به عنوان یکی از زبان‌های علمی در سطح جهان؛
2. توسعه و تقویت شبکه‌های مناسبات ملی و فراملی دانشمندان و پژوهشگران و همکاری  بین‌المللی با اولویت کشورهای اسلامی و کشورهای فارسی‌زبان ؛
3. اصلاح سازوکارها و قوانین استخدام، ارتقای محققان و تخصیص مشوقها، راتبه‌های (بورسهای) تحصیلی، فرصتهای مطالعاتی و پژوهانه‌ها برای افزایش همکاریهای بین‌المللی محققان ؛
4. همکاری فعال با جهان اسلام و ایفای نقش پیشگامی برای تولید معرفت علمی مورد نیاز تمدن نوین اسلامی؛
5. برنامه‌ریزی به منظور کسب رتبه اول علم و فناوری در  منطقه و جهان اسلام.
اقدامات ملی:
    افزایش پذیرش دانشجویان خارجی به منظور گسترش زبان فارسی و بسترسازی مرجعیت علمی کشور با اولویت‌ کشورهای اسلامی و همسایه؛(1)
    تقویت جریان معادل‌سازی برای واژه‌های علمی بیگانه در تمام رشته‌ها و تأکید بر نگارش مقالات علمی- تخصصی به زبان روان فارسی؛ (1)
    توسعه و ابداع روش‌های سهل و سریع فارسی آموزی؛ (1)
    حمایت از تأسیس رشته زبان فارسی در دانشگاههای مختلف جهان؛ (1)
    اصلاح و تحول در روشهای آموزش زبان به ویژه زبان عربی و انگلیسی در مقاطع آموزش عمومی؛ (2)
    ایجاد و توسعه نمایندگی‌های علمی و فناوری در سفارتخانه‌های جمهوری اسلامی ایران در حوزه‌های اولویت‌دار به منظور انتقال دستاوردها و تجارب جهانی در فناوریهای پیشرفته و صادرات دستاوردهای جمهوری اسلامی ایران در عرصه فناوری به سایر کشورها؛  (2)
    همکاری بین‌المللی با اولویت کشورهای جهان اسلام با توجه به مزیتهای نسبی و منابع هر کشور؛ (2)
    ایجاد شبکه‌های پژوهشی در داخل و خارج از کشور برای انتشار و تبادل دانش و فناوری متناسب با اولویتهای ملی و بهره‌گیری از فرصتهای جهانی؛ (2)
    ایجاد پژوهشگاههای بین‌المللی فراملی به منظور توسعۀ همکاریهای بین‌المللی به ویژه با کشورهای جهان اسلام؛ (2)
10.  تأکید بر برگزاری سمینارهای منطقه‌ای و بین‌المللی و ترجمۀ آثار ایرانی- اسلامی به زبانهای مختلف منطقه و جهان؛ (2)
11. تقویت جریان اطلاعات مفید در حوزه علم و فناوری و توسعۀ فعالیتهای انجمنهای علمی و نهادهای پژوهشی کشور در سطح بین‌المللی با اولویت کشورهای جهان اسلام؛  (2)
12. ساماندهی تعامل و ارتباطات بین‌المللی در حوزه علم و فناوری بین سازمانها، مجامع، دانشمندان و متخصصان و افزایش برگزاری نشست‌های علمی مشترک؛ (2)
13. حمایت از طرحهای پژوهشی و فناوری بین‌المللی با سرمایه‌گذاری مشترک و تسهیل همکاریهای با مؤسسات فناوری خارجی و گسترش تعاملات فناورانه با کشورهای دارای فناوری پیشرفته با روشهایی نظیر مشارکت در کنسرسیومها با رعایت سیاستهای نظام؛ (2)
14. فراهم آوردن بستر مشارکت دانشمندان ایرانی در مجامع و مراکز برتر جهان و بهره‌گیری از دانشمندان شناخته‌شده جهانی در ایران برای تبادل آرا و نظریات و معرفی پدیده‌های نو علمی با اولویت‌ کشورهای جهان اسلام؛  (2)
15.  تبدیل پدیده خروج نخبگان به فرصتی برای گسترش نگرش و منطق انقلاب اسلامی به سراسر جهان ؛ (2)
16. ایجاد سازوکار‌های حمایتی، اعطای بورسهای تحصیلی، فرصتهای مطالعاتی و پژوهانه برای افزایش همکاریهای بین‌المللی دانشگاهها و حضور آنها در مجامع و شبکه‌های علمی بین‌المللی؛  (3)
17. تقویت و توسعه نظام‌مند همکاری دانشگاههای کشور با دانشگاههای بزرگ و معتبر جهانی، به‌ویژه با دانشگاههای جهان اسلام با اولویت دوره‌های تحصیلات تکمیلی و با انجام پژوهشهای مشترک؛ (3)
18.  اصلاح قوانین و مقررات مربوط به انتقال فناوری به کشور و ایجاد و توسعه نهادهای انتقال و بومی‌سازی فناوری از خارج به داخل و بالعکس؛(3)
19.  حمایت از مطالعات لازم برای شناسایی، نحوه توانمندسازی و نیازهای علمی و پژوهشی جهان اسلام و کشورهای منطقه؛ (4)
20.  ترجمه منابع علمی ایرانی اسلامی و ارسال کتب فارسی مرجع حاوی تولیدات و نظرات علمی دانشمندان کشور به مراکز و کتابخانه‌های معتبر جهان؛ (4)
21.  بهره‌گیری از فرصتهای جهانی و توانمندیهای ملی برای توسعه و تعالی حوزه علوم انسانی و اجتماعی براساس مبانی بینشی و ارزشی اسلام؛ (4)
22.  مشارکت فعال در تنظیم معیارها و اهداف نظام اعتبارسنجی  و رتبه‌بندی مراکز آموزش عالی در منطقه و جهان اسلام؛  (4)
23. تقویت و توسعه همکاری الهام‌بخش و اثرگذار با دانشگاههای کشورهای جهان اسلام و بهره‌برداری از ظرفیت دانشگاههای کشورهای پیشرو در علم و فناوری از طریق تبادل استاد و دانشجو و اجرای دوره‌های آموزشی مشترک در رشته‌های اولویت‌دار؛ (4)
24.  جلب مشارکت مؤثر متخصصان و پژوهشگران ایرانی و غیر ایرانی مقیم خارج از کشور؛ (5)
25.  حمایت از ارائه مقالات معتبر علمی در عرصه بین‌المللی و ثبت اختراعات و اکتشافات؛ (5)
راهبرد کلان 10
متحول‌سازی و ارتقای کمّی و کیفی در علوم انسانی و هنر مبتنی بر معارف اسلامی
راهبردهای ملی:
    1.       توسعه هدفمند علوم انسانی بر پایه فطرت الهی انسانها و معارف اسلامی و ساماندهی آموزش‌ها و پژوهش‌های آن؛
     تقویت تعامل مؤثر حوزه و دانشگاه به منظور تولید علوم انسانی و هنر؛
     ترویج و تعمیق نقد و مناظره و گسترش کرسی‌های نظریه‌پردازی در حوزه علوم انسانی و هنر و معارف اسلامی؛
     گسترش گرایشهای میان‌رشته‌ای در درون علوم انسانی و بین رشته‌های علوم انسانی با سایر علوم، براساس نگرش اسلامی با رویکرد رفع نیازهای علمی و اجتماعی؛
     ایجاد ساختارهای خاص حمایت از توسعه کیفی علوم انسانی و معارف اسلامی؛
     توسعه و بومی‌سازی هنر و علوم انسانی کاربردی و متناسب‌سازی رشته‌های آنها با نیازهای واقعی کشور؛
     ساماندهی و تقویت هدفمند آموزش زبانهای خارجی به منظور تحول کیفی در آن؛
     بسترسازی و تقویت ساختارهای حمایتی برای رشد هنر متعهد؛
     حمایت از توسعه آموزش و پژوهشهای بنیادی و کاربردی در حوزه هنر متعهد؛
اقدامات ملی:
1.  حمایت از تولید و کاربردی کردن علوم انسانی با جهت‌گیری اسلامی؛ (1)
2.  ایجاد سازوکار روزآمدسازی محتوای  آموزشی در رشته‌های علوم انسانی و هنر مبتنی بر مبانی اسلامی و نظارت بر ارتقای کیفی آن؛  (1)
3.  اصلاح آموزشهای علوم انسانی به منظور توجه بیشتر به مطالعات بنیادی و تأکید بر آموختن اصول و مبانی و قواعد اساسی علوم مربوطه مبتنی بر مبانی اسلامی؛ (1)
4.  توسعه پژوهشهای بنیادی معرفتی در حوزه علوم انسانی مبتنی بر مبانی اسلامی و ارائه تولیدات علمی آنها به جهان؛ (1)
5. حمایت از تأسیس انجمن‌ها و پژوهشگاه‌ها و قطبهای علمی مشترک بین حوزه و دانشگاه به منظور شکل‌گیری و تکوین دیدگاهها و نظریات اسلامی در حوزه علوم انسانی؛ (2)
6.  طراحی و توسعه برنامه‌های پژوهشی، فرصت‌های مطالعاتی و آموزشی مشترک میان حوزه و دانشگاه و ایجاد مراکز پژوهشی و آموزشی مشترک؛ (2)
7.  طراحی سازوکارهای لازم برای تربیت و جذب معلمان و مربیان و مدرسان دروس معارف اسلامی و علوم انسانی در مدارس و دانشگاهها با استفاده از توانمندی‌ها و ظرفیت‌های حوزه‌های علمیه؛(2)
8.  تدوین قوانین و مقررات مورد نیاز و تقویت کرسیهای نظریه‌پردازی و نقد و مناظره جهت تولید علوم انسانی و تحقق مرجعیت علمی؛ (3)
    ایجاد سازوکارهای تشویق نظریه‌پردازان در حوزه‌های علوم انسانی و معارف اسلامی و انتشار دستاوردهای آنان؛ (3)
10.  ارتقای جایگاه کرسیهای نظریه پردازی برای فعالیت در سطح بین‌المللی با تأکید بر جهان اسلام؛(3)
11.  ایجاد سازوکارهای لازم برای تقویت مواجهه انتقادی و تطبیقی با متون ترجمه‌ای در علوم انسانی؛(3)
12.  ایجاد گرایش‌های میان‌رشته‌ای بین شاخه‌های علوم اسلامی و علوم انسانی و سایر علوم؛ (4)
13.  حمایت از مطالعات و ایجاد فلسفه‌های رشته‌های مختلف علوم بر پایه فلسفه و حکمت اسلامی؛(4)
14.  اصلاح جریان استعدادیابی و هدایت تحصیلی برای جذب استعدادهای برتر در علوم انسانی و معارف اسلامی؛ (5)
15.  حمایت از تأسیس و فعالیت مراکز نخبه‌پرور در حوزه علوم انسانی مبتنی بر مبانی اسلامی؛ (5)
16. ایجاد نظام حمایت معنوی و اعتباری و مالی از پژوهش‌های علوم انسانی مبتنی بر مبانی اسلامی و حمایت از تألیفات، رساله‌ها، پژوهشها و سمینارهای علمی تخصصی در این زمینه؛ (5)
17.  حمایت از پایان‌نامه‌ها و رساله‌های تحصیلی در رشته‌های علوم انسانی و هنر برای رفع نیازهای کشور(6)
18.  حمایت از توسعه پارک‌های علم و فناوری ویژه علوم انسانی و هنر براساس نیازها و استعدادهای منطقه‌ای و استانی؛ (6)
19. تقویت سازمانهای مردم‌نهاد (سمن) و اجتماعات علمی- حرفه‌ای در حوزه پژوهشهای علوم انسانی مبتنی بر مبانی اسلامی؛ (6)
20. بازنگری در توسعه کمی و کیفی رشته‌های علوم انسانی و میزان پذیرش دانشجو براساس نیازهای جامعه و وجود فرصتهای شغلی؛ (6)
21. توسعه رشته‌های علوم ‌انسانی و هنر منوط به وجود منابع علمی متناسب با نگرش ‌اسلامی و مدرسان دارای صلاحیت و مسلط بر مبانی اسلامی؛(6)
22. ساماندهی مؤسسات آموزش زبانهای خارجی و متنوع سازی آموزش آنها از طریق شفاف‌سازی نیازهای کشور برای تعاملات بین‌المللی علم و فناوری؛ (7)
23.  بومی‌سازی و تدوین برنامه‌های درسی و محتوای آموزشی در زمینه آموزش زبانهای خارجی با توجه به فرهنگ اسلامی؛ (7)
24. تقویت استفاده از زبان فارسی در حوزه‌های تخصصی علوم با تأکید بر معادل‌سازی مفهومی برای اصطلاحات تخصصی و ترویج آنها در مجامع علمی و تلاش برای تبدیل زبان فارسی به زبان علم؛ (7)
25.  حمایت از تولیدات هنری با رویکرد معرفی ارزشهای انقلاب اسلامی و دفاع مقدس؛ (8)
26. حمایت از تولیدات هنری به منظور تقویت جلوه‌های عملی و ملموس هنر متعهد در شئون مختلف زندگی و احیای هنرهای سنتی فراموش شده؛ (8)
27.  تدوین نظام ثبت حقوقی آثار هنری؛(8)
28. تقویت و راه‌اندازی حوزه‌های میان‌رشته‌ای بین هنر و دیگر رشته‌های علوم براساس آموزه‌های اسلامی به ویژه فلسفه و فقه و هنر؛(9)
29. تدوین و گسترش و تعمیق دروس مربوط به مبانی نظری هنر متعهد و توسعه رشته‌های هنرهای محلی و منطقه‌ای در چارچوب فرهنگ اسلامی؛(9)
30.  هدایت آموزش و پژوهشهای هنری برای نیل به هنر متعهد و نقد و ارزیابی جلوه‌های هنری حاکم بر زندگی امروز؛(9)
31.  زمینه‌سازی و تقویت مطالعات برای معرفی هنرمندانه معارف اسلامی به منظور افزایش اثرگذاری معارف دینی در جامعه؛(9)
32.  حمایت از تأسیس و گسترش فعالیت مراکز آموزشی و پژوهشی هنر اسلامی با مشارکت حوزه‌های علمیه؛ (9)
راهبرد کلان 11
جهت‌دهی به چرخه علم و فناوری و نوآوری برای ایفای نقش مؤثرتر در حوزه  علوم پزشکی و سلامت
راهبردهای ملی:
    توسعه و بومی‌سازی علوم و فناوری‌های سلامت در کشور ؛
    توسعه آموزش و پژوهش در زمینه ترویج شیوه‌های زندگی سالم و اسلامی و نیز عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت و بهداشت؛
اقدامات ملی
    توسعه آموزشها و پژوهشهای حوزه تغذیه و پیشگیری، به منظور بهره‌مندی از مواد غذایی سالم و حفظ سلامت جامعه؛ (1)
    تولید دانش با تأکید بر بیماریها و معضلات بومی؛ (1)
    تقویت ارتباط علوم سلامت و بالینی و طب سنتی اسلامی-ایرانی با علوم پایه و علوم اسلامی و علوم ‌انسانی و علوم اجتماعی؛ (1)
    ساماندهی بازار محصولات و تجهیزات سلامت در کشور به منظور حمایت از تولید علم و فناوریهای بومی ؛(1)
    توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در عرصه سلامت به منظور ایجاد نظام سلامت الکترونیک با رعایت اخلاق اسلامی و امنیت اجتماعی و حریم خصوصی؛ (1)
    تقویت نظام آموزشی با رویکرد تربیت سرمایه انسانیِ متخلق به اخلاق حرفه‌ای مبتنی بر تعالیم اسلامی؛ (2)
راهبرد کلان 12
جهت‌دهی به چرخه علم و فناوری و نوآوری برای ایفای نقش‌آفرینی مؤثرتر در حوزه فنی و مهندسی
راهبردهای ملی:
    توجه ویژه به توسعه نیازمحور علوم و فناوری‌های مهندسی برای تولید و جذب فناوری با توان رقا‌بتی و ثروت‌‌آفرینی همراه با حفظ محیط زیست و الگوی صحیح مصرف و رعایت اخلاق حرفه‌ای؛
    تقویت ساختارهای حمایت از توسعۀ تقاضامحور فعالیتهای فنی و مهندسی؛
اقدامات ملی:
    1.      تقویت شرکتهای فنی و مهندسی به منظور کسب توان طراحی مفهومی و پایه؛(1)
    2.      حمایت از شرکتهای طراحی مهندسی برای مشارکت در طرح‌های بین‌المللی؛(1)
    3.      ایجاد سازوکارهای لازم به منظور تسهیل و تشویق صادرات و خدمات فنی و مهندسی؛(1)  
    4.   واگذاری طرحهای کلان ملی پژوهش و فناوری به متخصصان داخلی به منظور ارتقای خودباوری و توانمندی ملی و درجهت تأمین نیازهای آتی کشور و جهان؛(1)
    5.      تدوین معیارهای اخلاق حرفه‌ای مهندسی و ترویج و نظارت بر رعایت آنها؛ (1)  
    تشویق دانش‌آموختگان فنی و مهندسی به سمت ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان خصوصی و تعاونی در پارکها و مراکز رشد علم و فناوری از طریق ارائۀ تسهیلات خاص به آنها؛(2)
    توسعه‌ و ساماندهی نظامهای مهندسی به منظور افزایش کارآمدی و پاسخگویی آنها؛(2)
    حمایت از شرکتهای طراحی و مهندسی به منظور کاربردی کردن دانش فنی تولید شده در پژوهشگاهها و دانشگاهها؛(2)
راهبرد کلان 13
  توسعه و تعمیق و تقویت آموزش و پژوهش در حوزه علوم پایه
راهبردهای ملی:
    تشویق و هدایت مؤسسات علمی و آموزشی در توسعه علوم پایه به منظور گسترش مرزهای علم و پاسخگویی به نیازهای جامعه؛
    افزایش بهره‌وری نهادها و زیرساخت‌ها در حوزۀ علوم پایه؛
اقدامات ملی:
    تعریف طرحهای کلان ملی و حمایت از آنها در حوزه‌های اولویت‌دار و افزایش سرمایه‌گذاری بخشهای صنعت و بازار در آنها؛ (1)
    الزام و تشویق طرحهای مطالعاتی و تحقیقات کاربردی و توسعه‌ای به هزینه‌کرد بخشی از اعتبارات خود در پژوهشهای علوم پایه مرتبط ؛(1)
    تشویق نظریه‌پردازی در علوم پایه برای کشف مسیرهای جدید و میانبر علمی؛ (1)
    بازنگری و ارتقای روش‌ها‌ و محتوای آموزش علوم پایه در کلیه سطوح تحصیلی؛ (1)
    تقویت تعامل میان علوم پایه با سایر علوم؛ (1)
    شبکه‌سازی مؤسسات آموزشی و پژوهشی در حوزۀ علوم پایه به منظور افزایش هماهنگی و همکاری و تقویت تحقیقات بین‌رشته‌ای از طریق اشتراک امکانات و تجهیزات، تقسیم کارهای پژوهشی و جذب نخبگان علمی؛(2)

فصل پنجم: چارچوب نهادی علم و فناوری و نوآوری

5-1تقسیم کار ملی در نظام علم و فناوری

الف) سیاستگذاری کلان و نظارت و ارزیابی          
سیاستگذاری و تصمیم‌گیری کلان و راهبردی نظام علم و فناوری، روزآمد سازی و اجرایی کردن نقشۀ جامع علمی کشور و ارزیابی و نظارت بر حسن اجرای آن، سیاستگذاری کلان برای همکاری‌های بین‌المللی در عرصه علم و فناوری و تصویب اسناد ملی فناوریهای اولویت‌دار بر عهدۀ شورای عالی انقلاب فرهنگی است که با سازوکار مورد نظر شورا انجام می‌گیرد.
ب) سیاستگذاری اجرایی و هماهنگی و انسجام‌بخشی اجرای نقشه جامع علمی کشور
به منظور تهیه و تصویب و ابلاغ سیاستهای اجرایی، طراحی سازوکار تحقق اهداف نقشه و اصلاح ساختارها و فرآیندهای مربوطه، هماهنگی و انسجام بخشی در اجرای نقشه جامع علمی و نظارت بر حسن اجرای آن، «ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور» توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی با ترکیب زیر ایجاد می‌گردد:
    دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی (رئیس)
    چهار نفر از اعضای حقیقی به انتخاب شورا
    رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها با اجازه معظم‌له
    وزیر علوم، تحقیقات و فناوری
    معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری
    وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
    وزیر آموزش و پرورش
    رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی
    رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی
10.  یک نفر از مدرسین حوزوی به انتخاب شورای عالی حوزه‌های علمیه
تبصره: با توجه به تنوع ارتباط نظام علم و فناوری با عرصه‌های مختلف فرهنگی، صنعتی، تولیدی و خدماتی، در موارد لازم از وزرا و رؤسای نهادهای ذیربط جهت شرکت در جلسات ستاد و کمیسیون‌های مربوط دعوت به عمل خواهد آمد.
 ج) برنامه‌ریزی و اجرا و فرهنگ‌سازی
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، معاونت علمی و فناوری رئیس جمهوری و بنیاد ملی نخبگان، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت آموزش و پرورش، فرهنگستانهای کشور، جهاد دانشگاهی، مرکز همکاریهای فناوری و نوآوری ریاست جمهوری، سایر وزارتخانه‌ها و نهادها و مؤسسات علمی و فناوری، صدا و سیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر نهادها و دستگاههای تبلیغی و فرهنگی کشور، در فرآیند اجرایی‌نمودن و فرهنگ‌سازی نقشه در چارچوب سیاستهای مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی با ستاد راهبری اجرای نقشۀ جامع علمی کشور همکاری می‌نمایند.

5-2. نظام اجرا، نظارت، ارزیابی و به­روز رسانی نقشه جامع علمی کشور

اتخاذ تدابیر لازم در لایه‌های مختلف نظام علم و فناوری و ترسیم صحیح و شفاف گردش فعالیت‌ها و تعاملات در بین اجزای نظام، ضامن اجرای نقشه و ارتقای بهره‌وری کشور در این زمینه است. همچنین حفظ و استمرار کارکرد نقشه جامع علمی مستلزم پایش و مراقبت از پیشرفت اجرای نقشه در افق زمانی پیش‌بینی‌شده برای آن و مراقبت از صحت و اعتبار اجزای مختلف نقشه است. این پایش و مراقبت باید به‌گونه‌ای باشد که جهت‌گیری نظام اجرایی نقشه به سوی دستیابی به اهداف آن حفظ شود و در صورت بروز هرگونه تغییرات اثرگذار در مفروضات و اوضاع محیطی، این تغییرات در کوتاه‌ترین زمان شناسایی و آثار آن تحلیل شود و  مراجع مربوط اقدامات اصلاحی مورد نیاز  را به تصویب برسانند. به این منظور:
1- ستاد راهبری اجرای نقشۀ جامع علمی کشور با ایجاد سازوکارهای لازم و استفاده از نهادهای مختلف، ضمن انجام تصمیم‌گیریهای لازم و ابلاغ مصوبات، وظیفه نظارت بر تحقق اهداف نقشه و ارزیابی پیشرفت کار را عهده‌دار است.
2- ستاد راهبری اجرای نقشۀ جامع علمی کشور موظف است پس از تصویب و ابلاغ نقشه جامع علمی در فواصل زمانی خاص به تکمیل و به‌روزرسانی اولویتهای علم و فناوری کشور، ارائۀ اسناد ملی مربوطه و تعیین نوع پشتیبانی در هر زمینه اقدام کند.
3- ستاد راهبری اجرای نقشۀ جامع علمی کشور با همکاری دستگاه‌ها و نهادهای مسئول و مؤسسات پژوهشی- مطالعاتی شاخصهای علم و فناوری مورد نیاز وکمیتهای مطلوب مربوطه را تکمیل و  بروز می‌رساند.
4- ستاد راهبری اجرای نقشۀ جامع علمی کشور موظف است با همکاری دستگاههای ذیربط گزارش وضع موجود علم و فناوری کشور را براساس شاخصهای نقشه جامع علمی کشور طی یکسال تدوین کند. علاوه بر آن این ستاد گزارش ارزیابی وضع موجود علم و فناوری کشور را هر ساله براساس آخرین شاخص‌ها تدوین می‌کند و به شورای عالی انقلاب فرهنگی تسلیم می‌نماید.
5- ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور موظف است با رصد وضعیت پذیرش دانشجو در رشته‌ها و مقاطع تحصیلی در دانشگاههای دولتی و غیر دولتی سالیانه گزارش میزان نیاز کشور به این رشته‌ها و مقاطع را با توجه به اولویت‌های ملی و تهدیدها و فرصت‌ها و امکانات کشور تهیه کند و به همراه گزارش اقدامات خود برای اصلاح وضع موجود، به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه نماید.
6- کلیۀ دستگاههای اجرایی موظف‌اند در چارچوب سیاستهای اجرایی ستاد راهبری اجرای نقشۀ جامع علمی، طرحها و برنامه‌های خود را برای اجرای این نقشه تدوین و برای بررسی و تصویب به ستاد تسلیم نمایند. ستاد موظف است میزان پیشرفت و عملکرد طرحها و برنامه‌های ارائه‌شده دستگاه‌های اجرایی را در فواصل یکساله به شورای عالی انقلاب فرهنگی گزارش نماید.
7- شورای عالی انقلاب فرهنگی در صورت نیاز جهت اصلاح و تصویب قوانین با مجلس شورای اسلامی تعامل خواهد داشت.
8- ستاد راهبری اجرای نقشۀ جامع علمی کشور موظف است ضمن رصد و پایش اوضاع محیطی و رقبا و تحولات جهانیِ علم و فناوری با رویکرد آینده‌پژوهی، نقشه جامع علمی کشور را به صورت دوره‌ای، روزآمد می‌نماید و برای تصویب به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه دهد.
نقشۀ جامع علمی کشور در 5 فصل، در جلسات 662، 663، 664، 666، 667، 668، 670، 671، 672، 673، 674، 675، 676، 677، 678 و 679 مورخ 21/2/89، 4/3/89، 18/3/89، 15/4/89،29/4/89، 26/5/89، 6/7/89، 20/7/89، 27/7/89، 4/8/89، 11/8/89، 18/8/89، 2/9/89، 16/9/89، 30/9/89 و 14/10/89 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب نهایی رسید و از تاریخ تصویب لازم‌الاجراست و کلیه مصوبات و سیاستهای قبلی مغایر، لغو و بلا‌اثر خواهد بود.ص/679.6
محمود احمدی‌نژاد
رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی
[1] . شاخصهای تفصیلی علم و فناوری در مجموعه اسناد پشتیبان نقشه جامع علمی کشور موجود است.
[2] . در ارتباط با شاخصهای کیفی و یا شاخص‌هایی که کمیت مطلوب آنها در افق 1404 مشخص نشده است به فصل 5 بخش 5-2 بند 3 مراجعه شود.
[3] .توزیع کمیتهای مرتبط با سرمایه انسانی در حوزه‌های مختلف باتوجه به نیاز واقعی کشور توسط ستاد راهبری اجرای نقشه جامع تصویب خواهد شد. البته در حوزه علوم انسانی کمیتهای مطلوب توسط شورای تخصصی تحول علوم انسانی پیشنهاد خواهد شد.
[4]. ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور  براساس بند (ب) بخش (5-1) نهاد متولی اعتبار سنجی اختراعات و اکتشافات را معرفی خواهد نمود.
[5]. علوم مورد نیاز هر دسته از فناوریها در همان سطح از اولویتها قرار می‌گیرند.
[6]. از جمله شکافت و گداخت.
[7]. از جمله مدیریت و فناوری آب، خاک و هوا - کاهش آلودگی آب، خاک و هوا -  مدیریت پسماند-  بیابان زدایی -  مبارزه با خشکسالی و شوری.
[8].  شماره انتهای هر اقدام ملی مشخص کننده شماره راهبرد ملی مربوطه است.

نقشه مهندسی فرهنگی کشور

نمایه کمّی نقشه مهندسی فرهنگی

مقدمه

در جهان‌بینی اسلامی، فرهنگ به معنای اخصّ آن مشتمل بر نظام اعتقادات، ارزش‌ها، اخلاقیات و رفتارها بوده و منبعث از وحی و جهت‌دهنده و محتوابخش نظام‌ها و بخش‌های جامعه است. باورها و اعتقادات و ارزش‌های اسلامی، شاکله نهادها و سازمان جامعه اسلامی را ایجاد و در تار و پود اندیشه و تفکر و کردار و رفتار فردی و اجتماعی فرد مسلمان تنیده شده است. چنین یکپارچگی و در‌هم‌تنیدگی کل‌نمای اعتقادات و باورها، ارزش‌ها و رفتار‌ها، دین اسلام را به یک فرهنگ(فرهنگ اسلامی) مبدل ساخته است.
فرهنگ اسلامی در هر جامعه و کشوری با حفظ ماهیت و اصالت الهی و جهان‌شمول خویش، شکل و صورتی متناسب با مقتضیات جغرافیایی، تاریخی، زبانی و... به‌خود می‌گیرد. فرهنگ اسلامی- ایرانی همان فرهنگ متعالی اسلامی است که در روح و کالبد فرهنگ ایران‌زمین دمیده شده و متناسب با تاریخ، جغرافیا، مذهب، زبان و... در طی 14 قرن گذشته توسعه و تکامل یافته‌ است.
در چند دهه اخیر، به واسطه تغییر و تحولات اساسی و فراگیر در عرصه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی- امنیتی، اقتصادی و فناوری در مقیاس منطقه‌ای و جهانی، نقش ممتاز و تعیین‌کننده فرهنگ(فرهنگ‌های ملی و منطقه‌ای) در عرصه‌های ملی، بین‌المللی و جهانی نمایان‌تر شده ‌است. انقلاب اسلامی ایران، به عنوان نقطه عطف تحولات معنوی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی قرن بیستم از ظرفیت‌ها و توانایی‌های بالفعل و بالقوه عظیمی در این حوزه برخوردار است و پیشرفت و تعالی همه‌جانبه کشور، مستلزم بهره‌گیری مؤثر و هوشمندانه از آن در سطح ملی و مناسبات و تعاملات منطقه‌ای و جهانی است. در حقیقت، فرهنگ به معنای اخص‌ آن، از مختصات ذاتی، مزیت‌های راهبردی، انحصاری و سرنوشت‌ساز کشور و نظام ‌جمهوری اسلامی ایران می‌باشد که همواره مورد تأکید معمار کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری(مد‌ظله‌العالی)بوده است
تحقق آرمان‌ها و اهداف جامعه اسلامی مستلزم تأمین کارکرد‌های فرهنگی آن است. مقام معظم رهبری(مد‌ظله‌العالی) فرهنگ را عامل شکل‌دهنده به ذهن و رفتار عمومی و جهت‌بخش و تأثیرگذار در عرصه تصمیمات کلان کشور دانسته و مهندسی فرهنگ را به منزله بازشناسی، آسیب‌شناسی، پالایش و ارتقابخشی فرهنگ و جهت‌دهی آن بر پایه هویت اصیل اسلامی- ایرانی با توجه به شرایط و مقتضیات ملی و جهانی تبیین می‌نمایند.
معظم‌له، مهندسی فرهنگی را بازطراحی، اصلاح و ارتقای شئون و مناسبات نظام‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کشور مبتنی بر فرهنگ مهندسی شده معرفی و این وظیفه و مأموریت خطیر را به شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان قرارگاه اصلی فرهنگی و مرکز مهندسی فرهنگی کشور محول می‌فرمایند. در واقع می‌توان جوهره و کارکرد مهندسی فرهنگی را تحقق و تأمین نحوه تعامل مؤثر و ارتباط ساز‌مند و پویای نظام‌‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی با نظام فرهنگی دانست.
شورای عالی انقلاب فرهنگی برای عمل به رهنمودهای مقام معظم رهبری(مد‌ظله‌العالی) و تحقق اهداف و کارکردهای نهادی خود، تهیه و تدوین نقشه مهندسی فرهنگی کشور را در اولویت نخست خود قرار داد. در سال 1386 شورای عالی انقلاب فرهنگی با ایجاد  شورای تخصصی مهندسی فرهنگی(متشکل از اعضای محترم شورای عالی انقلاب فرهنگی، صاحب‌نظران و اندیشمندان و مدیران و مسئولان نهادها و دستگاه‌های اجرایی کشور) و  همچنین تجدید سازمان و تشکیلات دبیرخانه شورا، ظرفیت‌های علمی و کارشناسی و اجرایی کشور را برای تدوین نقشه مهندسی فرهنگی کشور بسیج نمود.
سند نقشه مهندسی فرهنگی به عنوان یک سند بالادستی با همکاری و مشارکت فعال و همه‌جانبه نهادها و  مراکز علمی- پژوهشی، محققان و اندیشمندان و کارشناسان حوزه و دانشگاه و دستگاه‌های اجرایی و فرهنگی ذی‌ربط تهیه و تنظیم گردیده است. افزون بر ظرفیت نهادها و دستگاه‌های علمی و اجرایی کشور، بالغ بر 300 نفر از محققان و کارشناسان در تهیه و تدوین این سند به صورت مستقیم و مستمر و بیش از 2000 نفر نیز به صورت غیرمستقیم و بخشی مشارکت و همکاری داشته‌اند.
به عنوان اولین گام در ترسیم وضع مطلوب و تدوین نقشه، لازم بود که تحلیلی از وضع موجود کشور در عرصه فرهنگ تهیه شود، به همین خاطر ضمن تشکیل کارگروه ویژه و با به‌کارگیری روش‌های مختلف و با بهره‌گیری از پژوهش‌های متعدد و نظرات صاحبنظران، ضمن ارایه تحلیلی کلان از وضعیت فرهنگی کشور از منظرهای گوناگون،گزارش‌های تحلیلی موضوعی نیز تهیه شد که به گونه‌ای به شناخت وضع موجود فرهنگ کشور در شاخص‌های مختلف کمک می‌کرد. این گزارش‌ها در جلسات متعدد شورای عالی انقلاب فرهنگی مورد بررسی و واکاوی قرار گرفت.
همچنین برای رصد، پایش، شناخت و نظارت بر روند تغییر و تحولات فرهنگی و انجام پیمایش‌های دوره‌ای، شاخص‌های تفصیلی فرهنگی تدوین شد که حسب نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ستاد  هماهنگی و راهبری اجرای نقشه مهندسی فرهنگی کشور بررسی و به تصویب خواهد رسید.
پیش‌نویس نقشه مهندسی فرهنگی در بیش از 150 جلسه شورای مهندسی فرهنگی بحث و بررسی گردید و نهایتاً شورای عالی انقلاب فرهنگی در 33 جلسه سند «نقشه مهندسی فرهنگی» را بررسی و در جلسه هفتصد و پنجاه و پنج مورخ 1393/08/20 به تصویب نهایی رسانید.
مجموعه حاضر، متن مصوب نقشه مهندسی فرهنگی کشور است که منطبق با اصول و ارزش‌های اسلام ناب محمدی(ص)، آرمان‌های انقلاب اسلامی، رهنمودهای رهبرکبیر انقلاب اسلامی امام خمینی(ره)  و مقام معظم رهبری(مد‌ظله‌العالی) و اسناد فرادستی مربوط طراحی، تدوین و به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده و شامل فصول زیر است:
1. کلیات؛ این بخش شامل تعاریف اساسی مفاهیم و اصطلاحاتی همچون فرهنگ، سطوح فرهنگ، فرهنگ ملی(اسلامی- ایرانی)، عمومی و حرفه‌ای، مهندسی فرهنگ، مهندسی فرهنگی، نقشه مهندسی فرهنگی، مدیریت راهبردی فرهنگ کشور، رصد و پایش فرهنگی، چشم‌انداز فرهنگی کشور، پیوست فرهنگی و قلمرو نقشه است.
2. مبانی، ارزش‌ها و اصول حاکم بر نقشه؛ مبتنی بر منابع و معارف اسلامی، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مبانی نظری معتبر و ارزش‌های فرهنگی اصیل اسلامی- ایرانی تهیه و تدوین شده است و شاکله و مبنای هدف‌گذاری، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی و مدیریت راهبردی و تحول و ارتقای فرهنگی کشور است.
3. چشم‌انداز فرهنگی کشور در افق 1404؛ ترسیم‌کننده قله‌ها و وضعیت مطلوب فرهنگی کشور در افق 1404 است که مبتنی بر مبانی، ارزش‌ها و اصول بنیادین فرهنگی کشور، رهنمودهای رهنمودهای رهبرکبیر انقلاب اسلامی امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری(مد‌ظله‌العالی)، سند چشم‌انداز ایران 1404 و سایر اسناد فرادستی و همچنین مقتضیات ملی، منطقه‌ای و جهانی طراحی شده است.
4. اهداف کلان فرهنگی؛ ترجمان زمان‌مند چشم‌انداز فرهنگی کشور در محورها و حوزه‌های راهبردی و کلیدی فرهنگی کشور است. اصولاً هر هدف کلان، وظایف و مأموریت‌های یک تا چند نهاد و دستگاه اجرایی را تحت پوشش قرار می‌دهد. همچنین مواردی به عنوان کمیت‌های مطلوب فرهنگی و اهداف کمّی، در نظر گرفته شد که لازم است با توجه به اعتبارات، امکانات، ظرفیت‌ها و توانمندی‌های دستگاه‌ها و نهادها در ستاد هماهنگی و راهبری اجرای نقشه مهندسی فرهنگی کشور تعیین شود.
5. اولویت‌های فرهنگی؛ تعیین‌کننده موضوعات و محورهای راهبردی در هر حوزه، محور یا هدف است که ضمن تعیین اولویت‌های رتبی و زمانی آنها، مبنا و چگونگی تخصیص منابع و سرمایه‌گذاری را ارائه می‌دهد.
6. راهبردها و اقدامات؛ شامل راهبردهای فرهنگی کلان و ملی و اقــدامات ملـی به شرح زیر است:
الف) راهبردهای فرهنگی: تعیین‌کننده مسیر و راهی است
که متناسب با فرصت‌ها و تهدیدها، قوت‌ها و ضعف‌های محیطی برای نیل به اهداف فرهنگی در دو سطح کلان و ملی طراحی و تدوین می‌شوند.
راهبردهای کلان ابزار تحقق اهداف کلان می‌باشند و راهبـردهای ملـی دربردارنده اهداف فرعی و راهکار تحقق آن هستند؛ در واقع راهبـردهای ملـی مبنای تعیین اقــدامات ملـی نقشه مهندسی فرهنگی کشور محسوب می‌شوند.
ب) اقــدامات ملـی: طرح‌ها و فعالیت‌هایی هستند که برای تحقق اهداف، طراحی و اجرا می‌شوند. اقــدامات ملـی ناظر به اهداف و متناسب با راهبردها تعیین و معمولاً در چارچوب برنامه‌های پنج‌ساله طراحی و در قالب یک یا چند برنامه سالانه اجرایی می‌شوند. اقــدامات ملـی غالباً فرابخشی و فرادستگاهی هستند و ماهیت ترکیبی دارند؛ با این وجود ممکن است در مواردی وجه پژوهشی، اجرایی و تقنینی بر سایر وجوه آن غلبه یابد.
7. چارچوب نهادی نظام فرهنگی کشور: ناظر به نگاشت نهادی، تقسیم کار ملی و استانی و نظام مدیریت راهبردی فرهنگی کشور بوده و هم‌چنین مبین سازمان و ساختار و فرایندهای کلان سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی، سازماندهی، هدایت و نظارت و ارزیابی فرهنگی کشور در سطح ملی و استانی برای اجرای نقشه مهندسی فرهنگی کشور است.

فصل اول : کلیات

1. فرهنگ
نظام‌واره‌ای است از «عقاید و باورهای اساسی»، «ارزش‌ها، آداب و الگوهای رفتاری» ریشه‌دار و دیرپا و «نمادها» و «مصنوعات» که ادراکات، رفتار و مناسبات جامعه را جهت و شکل می‌دهد و هویت آن را می‌سازد.
2. سطوح فرهنگ
منظور از سطوح فرهنگ، سطوح مورد مطالعه و مدیریت‌پذیر فرهنگ است که کل جامعه یا بخش قابل توجهی از آن را تحت پوشش قرار می‌دهد. در نقشة مهندسی فرهنگی کشور، فرهنگ در سه سطح زیر مورد شناسایی، بررسی، تحلیل و برنامه‌ریزی قرار می‌گیرد:
1. فرهنگ ملی(اسلامی- ایرانی)؛
2. فرهنگ عمومی؛
3. فرهنگ حرفه‌ای(فرهنگ معلمان، بازاریان، روحانیان، سیاست‌مداران، پزشکان، قضات و... ).
2-1. فرهنگ ملی(اسلامی- ایرانی)
نظام‌وارة باورها و عقاید اساسی، ارزش‌ها، آداب و الگوهای رفتاری باثبات و ریشه‌دار و نمادها و مصنوعات مردم مسلمان ایران(و عموماً در مرزهای جغرافیایی یک کشور) است؛ که طی قرن‌ها و هزاره‌ها ایجاد و تثبیت شده و به یک ملت هویت می‌بخشد.
2-2. فرهنگ عمومی
نظام‌وارة باورها، ارزش‌ها، نگرش‌ها و گرایش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، الگوهای رفتاری و نمادها و مصنوعاتی است که فضای عمومی و مشترک فرهنگی جامعه را در مقاطع زمانی معین شکل می‌دهد. فرهنگ عمومی بر ارزش‌ها، گرایش‌ها، الگوهای رفتاری و الگوی زندگی آحاد جامعه تأکید و در مقایسه با فرهنگ ملی(اسلامی- ایرانی)، عمق و پایداری کمتری دارد. فرهنگ عمومی تا حدود قابل ملاحظه‌ای تابع مقتضیات زمانی و مکانی جامعه و منعکس‌کننده عملکرد سایر نظام‌ها همچون نظام‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، قضایی، حقوقی و... است.
2-3. فرهنگ حرفه‌ای
نظام‌وارة بـاورها، ارزش‌ها و الگوهای رفتـاری و نمادهای شـاغلان و متصدیان هر حرفه است. ارزش‌های فرهنگ حرفه‌ای به واسطه سنوات طولانی آموزش‌های تخصصی و یا تجربه و کارورزی بلند‌مدت حاصل می‌شود. فرهنگ حرفه‌ای پزشکان، بازاریان، معلمان، قضات، نظامیان و روحانیان از جمله‌ این فرهنگ‌ها هستند.
3. مهندسی فرهنگ
فرایند بازشناسی، آسیب‌شناسی، پالایش و ارتقا‌بخشی فرهنگ و جهت‌دهی آن بر پایه هویت اصیل اسلامی- ایرانی با توجه به مقتضیات و شرایط ملی و جهانی است.
4. مهندسی فرهنگی
فرایند بازطراحی، اصلاح و ارتقای شئون و مناسبات نظام‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کشور بر اساس فرهنگ مهندسی شده با توجه به شرایط، ویژگی‌ها و مقتضیات ملی و جهانی است.
5. مدیریت راهبردی فرهنگ کشور
فرایند تدوین، تصویب و اعمال راهبردهای کلان فرهنگی، سازمان‌دهی و تقسیم کار ملی و نظارت و ارزیابی راهبردی در نظام‌های مختلف کشور با توجه به رهیافت‌های مهندسی فرهنگ و مهندسی فرهنگی و مقتضیات ملی و جهانی است.

6. رصد و پایش فرهنگی
مطالعه، توصیف، تحلیل، تبیین و پیش‌بینی نظام‌مند و مستمر الگو و روند تغییر و تحول در باورها و اعتقادات، ارزش‌ها، هنجارها، رفتارها، مصنوعات و نمادهای فرهنگی در سطوح ملی و بین‌المللی به‌منظور مسأله‌شناسی فرهنگی و اعمال مدیریت راهبردی فرهنگی در چارچوب نقشه مهندسی فرهنگی کشور است.
7. چشم‌انداز فرهنگی کشور
مجموعه‌ای هماهنگ از جهت‌گیری‌ها و اهداف مرحله‌ای فرهنگی قابل دست‌یابی در افق زمانی معین(1404) است که در تراز با سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران تدوین شده است.
8. پیوست فرهنگی
سندی است مشتمل بر مطالعات کارشناسی، مبین پیش‌بینی پیامدهای فرهنگی و اعمال الزامات و استانداردهای مربوط در هر نوع طرح، تصمیم و اقدام کلان فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، حقوقی و قضایی متناسب با مقتضیات و شرایط جامعه در چارچوب نقشه مهندسی فرهنگی کشور.
9. قلمروهای نقشه
قلمرو نقشه، نشانگر افق زمانی، گسترة موضوعی، جغرافیایی، اجرایی و مخاطبان نقشة مهندسی فرهنگی کشور است.
9-1. افق زمانی
نقشه مهندسی فرهنگی کشور، برای افق ایرانِ 1404 تدوین می‌شود.
9-2.گستره موضوعی
قلمرو و محورهای موضوعی نقشه، در سه سطح فرهنگ ملی(اسلامی- ایرانی)، عمومی و حرفه‌ای و چهار لایه باورها و مفروضات اساسی، ارزش‌ها، الگوهای رفتاری، نمادها و مصنوعات تعیین می‌شود.
9-3. قلمرو جغرافیایی:
الف) همه مناطق محصور در درون مرزهای ایران و همچنین تمامی اماکنی که طبق موازین بین‌المللی یا توافقات طرفینی در اختیار و تصرف نهادها و دستگاه‌های اجرایی کشور می‌باشد؛
ب) همه محیط‌ها و فضاهای مجازی(سایبری و دیجیتالی) که به‌طور مستقیم و یا غیرمستقیم، در چارچوب حاکمیتی نظام جمهوری اسلامی ایران قرار می‌گیرند.
9-4. قلمرو اجرایی:
الف) همه نهادها، دستگاه‌ها، مراکز و انجمن‌های کشور در بخش‌های دولتی و غیر‌دولتی(عمومی، خصوصی و مردم‌‌نهاد) است.
ب) در دو سطح ملی و استانی با نام «نقشه مهندسی فرهنگی کشور» و «نقشه مهندسی فرهنگی استان» طراحی، تدوین و اجرا می‌شود.
تبصره: در صورت نیاز، نقشه مهندسی فرهنگی در سطح منطقه‌ای(ترکیبی از دو یا چند استان) نیز تدوین می‌شود.
9-5. جامعه هدف:
1. شهروندان و اتباع جمهوری اسلامی ایران؛
2. سازمان‌ها و نهادهای کشور؛
3. جوامع فارسی زبان؛
4. جهان اسلام شامل: کشورها، ملل و جوامع مسلمان با تأکید بر خاورمیانه و منطقه؛
5. کشورهای منطقه با تأکید بر قرابت‌های جغرافیایی، فرهنگی، ‌تاریخی و سیاسی؛
6. ملل و کشورهایی که روابط و پیوند‌های سیاسی- فرهنگی و یا اقتصادی- فرهنگی قابل توجهی با نظام جمهوری اسلامی ایران دارند؛
7. دولت‌ها، جریان‌ها و گروه‌های معارض و یا متخاصمی که به اقدامات سازمان‌یافتة فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و... علیه منافع ملی جمهوری اسلامی ایران مبادرت می‌ورزند؛
8. سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای.
9. جامعة جهانی؛

فصل دوم : مبانی، ارزش‌ها و اصول

مبانی

1. فرهنگ، کلیتی واحد و متعامل از «عقاید و باورهای اساسی، ارزش‌ها، آداب، الگوهای رفتاری ریشه‌دار و دیرپا، نمادها و مصنوعات» در سطوح «فراملی، ملی، عمومی و حرفه‌ای» است.
2. فرهنگ به مثابه «روح جامعه» به زندگی فردی و اجتماعی انسان معنا و هویت می‌بخشد و شکل‌دهنده و اثرگذار بر ذهنیت و گرایش‌های افراد و جامعه و تعیین‌کننده رفتار عمومی است.
3. فرهنگ، جهت‌بخش جامعه و نظام‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است.
4. فرهنگ به صورت تدریجی و مستمر، «تحول‌پذیر، جهت‌دهنده، مدیریت‌پذیر، اکتسابی و انتقال‌پذیر» است.
5. زن و مرد فارغ از جنسیت در امکان کسب ارزش‏ها، یکسان و دارای حقوق و مسئولیت متناسب با تفاوت در خلقت هستند و این تفاوت، نشان‏دهنده برتری یک جنس بر جنس دیگر نیست.
6. خانواده واحد بنیادین جامعه، با هویتی حقیقی و مهم‌ترین رکن در فرهنگ‌سازی و انتقال فرهنگ جامعه است.
7. جامعه دارای هویت است و می‌تواند بستر تعالی و انحطاط آحاد جامعه باشد.
8. هر فرد(حقیقی و حقوقی) به تناسب جایگاه اجتماعی و توانمندی‌های خود در تغییرات و تحولات فرهنگی تأثیرگذار و تأثیرپذیر است.
9. فرهنگ اسلامی، فرهنگی مبتنی بر فطرت، قرآن و عترت، ایمان‌گرا، اخلاق‌محور، خردگرا، جهانی، تمدن‌ساز، پویا، پاسخ‌گوی مقتضیات و نیازهای زمانه، بدعت‌ستیز و خرافه‌زداست.
10. انسان دارای فطرت خدایی، منزلت خلیفه اللهی، کرامت و عبودیت بوده و دارای تکلیف، برخوردار از حقوق مشروع و آزادی و اختیار مبتنی بر مسئولیت در برابر خداوند است.
11. ولایت، از عناصر اصلی و ریشه‏ای فرهنگ اسلام ناب محمدی(ص) و انقلاب اسلامی و تجلی حاکمیت الهی در عرصه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است و در زمان غیبت امام عصر(عج)، در رهبری فقیه عادل جامع‏ الشرایط که امامت امت را بر عهده‏ دارد، متبلور می‏شود.
12. مبنای فرهنگ‌سازی مطلوب و حاکم بر فرهنگ کشور؛ «توحید، عدل، معاد، نبوت، امامت، ولایت و انتظار منجی و احکام اسلام ناب محمدی(ص)» است.
13. روحانیت و نهاد حوزه علمیه در حفظ، اصلاح و ارتقای فرهنگ اسلامی نقش اصلی دارند و شناخت معتبر اسلام و تبیین آن با روش اجتهادی ناظر به زمان و مکان، مسئولیت حوزه‏های علمیه و روحانیت است.
14. فرهنگ اسلامی مبتنی بر شناخت، ترویج و نهادینه کردن فضایل و مکارم اخلاق و تزکیه است.
15. فرهنگ اسلامی- ایرانی، ضد استکباری، مظهر عدالت‌خواهی و حامی مستضعفان و مظلومان در عرصه‏‌های منطقه‏ای و جهانی است.
16. فرهنگ اسلامی- ایرانی حاصل تعامل فعال و سازنده اسلام با تمدن تاریخی ایران است و هویت اسلامی- ایرانی درهم‌تنیده، یکپارچه و تفکیک‌ناپذیر است.
17. استقلال و اقتدار فرهنگی برآیند تعالی ذاتی، پویایی، انسجام فرهنگ در سطح درونی، جذابیت، ‌گسترش و نفوذ آن در سایر فرهنگ‌ها و ملت‌هاست.
18. تنوع و تفاوت‌های فرهنگی اقوام ایرانی به عنوان بخشی از میراث فرهنگی در چارچوب فرهنگ اسلامی- ایرانی، امری طبیعی و پذیرفته شده است.
19. نظام جمهوری اسلامی ایران وظیفه حفظ و صیانت از مرزهای فرهنگی و هویتی و ارتقای آن را عهده‌دار است.
20. رسالت اساسی جمهوری اسلامی، رسالتی فرهنگی است که با تعامل و تبادل فرهنگی با سایر فرهنگ‌ها تحقق می‌یابد.
21. برنامه‌‏ریزی و راهبری فرهنگی جامعه منطبق بر ارزش‏های اساسی مندرج در قانون اساسی، حق مردم و از وظایف نظام جمهوری اسلامی است.
22. هدایت و رهبری فرهنگی از شئون اصلی ولایت فقیه است.
23. تعامل و تبادل فرهنگی در چارچوب فرهنگ اسلام ناب محمدی(ص) و انقلاب اسلامی صورت می‌پذیرد.
24. تهاجم فرهنگی و جنگ نرم و مقابله با آن از مهم‌ترین مسائل فرهنگی کشور است.

ارزش‌ها

1. «تعقل»
عقل، حجت درونی و یکی از بسترهای جریان حجت بیرونی(وحی) است که به‌کارگیری آن موجب شکوفایی حیات طیبه در ابعاد فردی، خانوادگی و اجتماعی می‏شود.
1-1. عقلانیت اسلامی
به معنای تعالی عقل در پناه دین اسلام و بنیادی‌ترین هسته فرهنگ و تمدن اسلامی و معیار تعاملات فرهنگی جامعه اسلامی با سایر جوامع است.
1-2. حکمت سیاسی
در حکمت سیاسی عقلانیت اسلامی، پشتوانه نظری و عملی اقتدار و استقلال نظام سیاسی بوده و معیار تعاملات در عرصه‌های داخلی و بین‌المللی است.
1-3. بصیرت اجتماعی
عقلانیت اسلامی، پشتوانه ارتباطات منطقی و منسجم فردی، سازمانی و اجتماعی در جامعه اسلامی، عامل تشخیص بهنگام و مبنای هم‌گرایی و حضور هوشمندانه در مقابل جبهه کفر و نفاق است.
1-4. تدبیر معیشت
عقلانیت اسلامی، مبنای تأمین معاش حلال، پاک و عادلانه و عامل تعالی معنویت و انگیزه‏های الهی در اقتصاد است.

2. «ایمان»
ایمان، باور مبتنی بر معرفت و محبت نسبت به «خدا، غیب، صفات و عدل الهی، فرشتگان، انبیاء، کتاب‏های آسمانی، امامان و معاد» است که در قلب، زبان و عمل تجلی می‏یابد.
2-1. توحیدمحوری
نگاه به جهان به عنوان مجموعه‌ واحد و بهم پیوسته، با درک حضور باری تعالی و تعمیق معرفت و محبت به او در باورها، ارزش‏ها، رفتارها و نمادهای فردی- اجتماعی، جهت‏دهنده همه عرصه‏‌های زندگی به سوی حیات جاودانه اخروی بر مبنای وحی الهی، حق‌گرایی و عامل توکّل و اعتماد به خدای متعال و تفویض امور به اوست.
2-2. ولایت‌مداری
ولایت‌مداری، تجلی ولایت و حاکمیت خدا، استمرار ولایت پیامبر اعظم(ص) و ائمه معصومین(ع) در عرصه حیات سیاسی و اجتماعی، معیار مشروعیت، عامل اقتدار نظام سیاسی، مدار وحدت و انسجام، حضور عاشقانه امّت اسلامی در پاسداری از مرزهای اعتقادی، جغرافیایی و... و پشتوانه‏ تبعیت مؤمنانه و مبتنی بر محبّت از امام امّت است.
2-3. مهرورزی
منشأ الفت، اخوت، انسجام اجتماعی، نوع‏دوستی، عامل استحکام و توسعه ارتباطات بین مردم، اقوام، مناطق مختلف و پیروان مذاهب است.
2-4. عدالت
منشأ توازن و مواسات در سطوح مختلف فردی و اجتماعی و مبنای برخورداری آحاد جامعه از فرصت‌های برابر است.

3. «اخلاق»
ملکات پسندیده‏ای که از طریق تزکیه و خودسازی و با انگیزه الهی در رفتار انسان تجلی می‏یابد و تعالی‌بخش اندیشه و عمل اسلامی در جامعه دینی است.
3-1. تقوا
خاستگاه رشد و تعالی فضایل، رعایت واجبات و ترک محرمات، سبب خروج فرد و جامعه از دشواری‏ها و مبنای کرامت انسانی نزد خداوند است.
3-2. عزت و مدارا
عزت: استقلال و سربلندی جامعه اسلامی و ایمانی در اندیشه و عمل که مستلزم تعامل سازنده با جامعه خودی و مقاومت و پایداری در مقابل استکبار و دشمنان جامعه اسلامی است.
مدارا: محبت و همگرایی با آحاد جامعه اسلامی و دوستداران انقلاب اسلامی که مستلزم تحمل دیدگاه‏‌های متفاوت و بهره‏مندی از همه توانمندی‏‌هاست.
3-3. کرامت
پاسداشت حرمت و مقام والای انسانی نسبت به خویش و دیگران که مبتنی بر استعداد خلافت الهی است.
3-4. انفاق و ایثار
ترجیح منافع دیگران و مصالح جامعه بر منافع فردی و گروهی و صرف امکانات خود برای ایفای مسئولیت الهی و انسانی.

4. «علم»
معرفت، بصیرت و آگاهی نسبت به حقایق و واقعیات عالم هستی است که از طریق وحی، عقل و تجربه به دست می‏آید.
4-1. معرفت دینی
شناخت عقاید، احکام و اخلاق بر اساس اسلام ناب محمدی(ص) که جهت‏ دهنده و تعالی‏ بخش علوم و معارف بشری است.
4-2. معرفت هویتی
خودشناسی و آگاهی تاریخی و اجتماعی و بصیرت سیاسی که موجب اعتماد و خودباوری ملی و توانایی تحلیل موقعیت ملی و جهانی و نگرش مطلوب می‏گردد.
4-3. دانش‌های تخصصی و مهارت ارتباطی
شناخت نظام ارتباطی و آداب معاشرت اسلامی و توانایی تعامل و رفتار بر اساس آن در ساختار مناسبات اجتماعی، خانوادگی، سازمانی، ملی و جهانی است.
4-4. دانش‌های تخصصی و مهارت حرفه‏ای
دانش و مهارت به‌کارگیری اصول و قواعد اسلامی و علمی معتبر در جهت تولید ثروت حلال، پیشرفت دانش‏بنیان، توانمندی اقتصادی، افزایش بهره‏وری و ترویج اشتغال مفید است.

5. «عمل»
فعالیت‏های فردی و اجتماعی، مادی و معنوی، در عرصه‏‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است که با انگیزه الهی تحقق و با مجاهدت مؤمنانه ارتقا می‏یابد.
5-1. امر به معروف و نهی از منکر
دعوت و امر به نیکی و بازداشتن از بدی به عنوان وظیفه همگانی در تمام عرصه‏ها و سطوح اجتماعی است.
5-2. مردم‏سالاری
حضور و مشارکت مردم در اداره جامعه با راهبری ولایت فقیه که بر مبنای مشروعیت الهی و مقبولیت مردمی استوار است.
5-3. انضباط اجتماعی
قانون‏مداری و رعایت نظام اخلاقی و حقوقی در تعاملات و مناسبات اجتماعی است.
5-4. کار و تلاش
پشتکار، سخت‏کوشی و فعالیت جهادی به منظور ایجاد ارزش افزوده برای اعتلا و ارتقای کارآمدی نظام اسلامی و رفاه عمومی است.

اصول

اصول زیر بر نقشه مهندسی فرهنگی و تحقق و اجرای فرهنگ مطلوب، حاکم است:
1. اصل دین‌ مداری
مبانی، ارزش‌ها، اخلاق و احکام اسلام ناب محمدی(ص) بر فرهنگ و فرایند طراحی، تدوین، اجرا و ارزیابی مهندسی و مدیریت فرهنگی کشور حاکم می‌باشد. این اصل بر سایر اصول این سند حاکم است.
2. اصل فرهنگ‏ محوری
مؤلفه‌های فرهنگ اسلامی باید بر همه شئون و مناسبات جامعه در عرصه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، مدیریتی، قضایی و امنیتی حاکم شود.
3. اصل عدالت
استفاده همگان از فرصت‌ها، امکانات و خدمات فرهنگی و انجام فعالیت‌های فرهنگی متناسب با استعدادها، نیازها و ظرفیت‌ها در همه عرصه‏‌ها و سطوح رعایت شود.
4. اصل هدایت و راهبری
دولت اسلامی باید ضمن پرهیز از تصدی‏گری غیرضرور، نقش اساسی خود را در هدایت و راهبری، نظارت و حمایت از فعالیت‏های فرهنگی تقویت نماید.
5. اصل تعاون و مشارکت مردمی
زمینه‌سازی و حمایت از مشارکت حداکثری مردم و نهادهای مردمی در فعالیت‌های فرهنگی باید فراهم شود.
6. اصل آینده ‏نگری و آینده ‏نگاری
رصد، تبیین و ترسیم تحولات فرهنگی به منظور برنامه‌ریزی برای تحقق آینده مطلوب با الهام از جامعه مهدوی انجام می‌شود.
7. اصل جامعیت
مهندسی فرهنگی، جامع‌نگر بوده و باید ناظر بر تمامی ابعاد، سطوح، لایه‌ها، رده‏ها، مراحل و ارکان فرهنگ ملی و فراملی باشد.
8. اصل انسجام و هماهنگی
عناصر و فرایند مهندسی و مدیریت فرهنگی باید برخوردار از «نظم، جهت‏گیری، سازگاری و هم‌افزایی درونی و بیرونی» باشد.
9. اصل تعامل مؤثر
ضمن تأکید بر هویت و استقلال فرهنگ اسلامی، تعامل و تبادل فرهنگی بین دستگاه‏های داخلی و خارجی باید تعالی‏بخش باشد.
10. اصل تدریج
ارزش‌های مطلوب فرهنگی باید بر اساس اهداف مرحله‏ای و با توجه به اقتضائات و شرایط زمان و مکان در فرآیندی هدفمند تحقق یابد.
11. اصل کارآمدی
نظام فرهنگی کشور باید توانمندی عینیت‌ بخشیدن به اهداف مطلوب فرهنگی را داشته باشد.
12. اصل خلاقیت و نوآوری
برای شکوفایی و تعالی فرهنگی، باید راه‏های نو و مؤثر ابداع و به‌کار گرفته شود.
13. اصل تأمین منابع و هدایت سرمایه‌ها
تأمین سرمایه‌های انسانی و مادی مورد نیاز برای حوزه فرهنگ و گسیل هدفمند این سرمایه‏ها در سایر حوزه‏ها باید با رویکرد فرهنگی صورت گیرد.
14. اصل اعتدال و عقلانیت
دوری از تحجر، جزم‌اندیشی و تعصب بی‌جا، شعارزدگی، سطحی‌گرایی و ظاهرگرایی، عوام‌زدگی و خرافه‌گرایی در فرهنگ، ضروری است.

فصل سوم : چشم انداز فرهنگی

چشم‌انداز فرهنگی
با توکل به خداوند متعال و اعتصام به قرآن و عترت و در پرتو اسلام ناب محمدی(ص) و با عزم و مجاهدت ملی در راستای برپایی تمدن نوین اسلامی و زمینه‌سازی ظهور و نیل به جامعه مهدوی(عج) در افق 1404؛
ایران کشوری است با هویت اسلامی، ایرانی و انقلابی و پویای طریق جامعه‌ مهدوی(عج)، پیشتاز در اخلاق و رفتار حسنه، دارای جایگاه نخست در عرصه‌های فرهنگ و هنر، تعلیم و تربیت، علم و فناوری و اطلاعات، ارتباطات و رسانه در سطح منطقه و جهان اسلام، الهام‌بخش امت اسلامی و مستضعفان با تعامل فرهنگی مؤثر و سازنده در سطح جهانی و دست‌یافته به نظام فراگیر، کارآمد و منسجم فرهنگی هدایتگر تمامی شئون و نظامات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه.
فرهنگ جامعه ایران در افق این چشم‌انداز، چنین ویژگی‏هایی خواهد داشت:
1. برخوردار از هویت اسلامی، ایرانی و انقلابی و پویای طریق جامعه مهدوی(عج)؛ متمسک به قرآن و عترت و ولایت امام عصر(عج)، ایمان و عمل صالح، متعهد به نظام جمهوری اسلامی، ولایت فقیه، آرمان‏های امام خمینی(ره) و رهنمودهای مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی)، مبتنی بر عقلانیت اسلامی، مفتخر به ایرانی بودن، پاسدار میراث‌های ارزشمند ایرانی- اسلامی و زبان و ادبیات فارسی، متکی بر فرهنگ و تفکر بسیجی، برخوردار از روحیه مقاومت، ایثار، جهاد، شهادت، استکبارستیزی و حمایت از مستضعفان.
2. پیشتاز در اخلاق و رفتار حسنه؛
2-1. فرهنگی؛ عامل به احکام و مناسک دینی، مأنوس با قرآن کریم، برخوردار از سبک زندگی اسلامی- ایرانی، عفت عمومی، امنیت اخلاقی و روانی، نمادها و آیین‏های اسلامی ـ ایرانی؛
2-2. اجتماعی؛ برخوردار از مودّت، اخوّت، تعاون، مشارکت، مسئولیت‌پذیری و سازگاری اجتماعی، نشاط و سرزندگی، صداقت، اعتماد، اطمینان و انسجام اجتماعی بالا، جمعیت متعادل و متوازن و بهره‌مند از انضباط، قانون‏گرایی و جامعه امن؛
2-3. سیاسی؛ برخوردار از وحدت و امنیت ملی، عدالت‏محوری، استقلال فرهنگی و آزادی مسئولانه، مشارکت و مسئولیت‌پذیری سیاسی؛
2-4. اقتصادی؛ دارای وجدان کاری، روحیه همکاری و کار جمعی، کارآفرین و رضایت‌مند مبتنی بر الگوی صحیح مصرف و اتقان در عمل.
3. دارای جایگاه نخست در عرصه‏‌های؛
3-1. فرهنگ؛ بهره‌مند از معنویت دینی، کرامت انسانی و روحیه ایثار و شهادت، خانواده‏محور، امیدوار و آینده‏نگر، پرنشاط، خودباور، فعال و خطرپذیر، دارای روحیه حماسی و دفاعی، جمع‏گرا و ملتزم به نهادهای اجتماعی و حضور مسئولانه در جامعه؛
3-2. هنر؛ مبتنی بر حکمت اسلامی، تحکیم‌بخش ایمان و احیاگر فطرت بشر و عدالت، مردمی، مروج اخلاق و متعهد به ارزش‌‏های انقلاب اسلامی و گسترش‌بخش هنرهای سنتی ارزشمند؛
3-3. تعلیم و تربیت؛ مبتنی بر سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش؛
3-4. علم و فناوری؛ مبتنی بر فرهنگ اسلامی ـ ایرانی و نقشه جامع علمی کشور؛
3-5. اطلاعات، ارتباطات و رسانه؛ حضور تعیین‌کننده در فضای نوین سایبری، اطلاعات و ارتباطات مبتنی بر ارزش‏ها، شعائر اسلامی، گفتمان انقلاب اسلامی و اصل مسئولیت اجتماعی و بهره‏مند از نهادهای اصیل ارتباطی ـ تبلیغی بازآفرینی شده.

4. الهام‌بخش امت اسلامی و مستضعفان با تعامل فرهنگی مؤثر و سازنده در سطح جهانی؛ مبتنی بر:
4-1. مردم‌سالاری دینی و الگوهای کارآمد پیشرفت، دعوت به وحدت و همگرایی اسلامی و حمایت از مستضعفان و ستمدیدگان؛
4-2. شوق‏آفرینی نسبت به اسلام ناب محمدی(ص)، عدالت، صلح و امنیت جهانی، حقوق فطری و طبیعی انسان‏ها، رفاه عمومی، اخلاق و معنویت، خانواده و امید به فرجام نیک جهان.
5. دست‌یافته به نظام فراگیر، کارآمد و منسجم فرهنگی هدایت‌گر تمامی شئون و نظامات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه؛ مبتنی بر:
5-1. نظام فرهنگی کارآمد با تحول در اهداف، ساختارها، فرایندها، وظایف و مأموریت‌های نهادهای مردمی، عمومی و دولتی با رویکرد ایجاد انسجام، هم‏افزایی، ارتقای کارآمدی و محوریت مشارکت مردمی و بهره‏مند از نهادهای اصیل دینی؛
5-2. بازمهندسی نظام‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی با رویکرد فرهنگی و بر اساس مبانی، ارزش‏ها و اصول نقشه مهندسی فرهنگی کشور؛
5-3. توانمند در بازتولید قدرت نرم و مقابله مؤثر با جنگ نرم دشمن.

فصل چهارم : اهداف کلان فرهنگی

1. فراگیر شدن اُنس و تمسک به قرآن کریم و حاکمیت قرآن، عترت و عقلانیت اسلامی بر تلاش‌های نظری و عملی و تعالی هویت ملی و تقویت ایمان و عمل صالح؛
2. نهادینه شدن ولایت‌مداری و انتظار مصلح، آرمان‏های حضرت امام(ره) و رهنمودهای مقام معظم رهبری(مدظله العالی) و فرهنگ انقلابی و بسیجی؛
3. تعمیق خودباوری ملی و پاسداشت میراث‌های ارزشمند ایرانی- اسلامی و توسعه و ترویج زبان و ادبیات فارسی؛
4. تعمیق فرهنگ عمل به احکام و فروع دین و نهادینه شدن شعائر، نمادها و آیین‌ها به ویژه نماز، امر به معروف و نهی از منکر و عفت عمومی و حجاب؛
5. برخورداری از نهاد مستحکم و انسان‌ساز خانواده، نرخ باروری و رشد جمعیت متناسب و سبک زندگی اسلامی- ایرانی؛
6. نهادینه شدن روحیه همگرایی، کار جمعی و تعاون اجتماعی مبتنی بر نیکی و تقوا، ارتقای الفت، اخوت اسلامی و اعتماد اجتماعی، امیدواری، نشاط، صداقت، نظم و انضباط و قانون‌پذیری و امنیت عمومی و اجتماعی؛
7. نهادینه شدن فرهنگ عقلانیت، معنویت، عدالت و شایسته‌محوری در نظام‌های قانون‌گذاری، اجرایی و قضایی؛
8. برخورداری از اخلاق و فرهنگ اسلامی کار، کارآفرینی، سرمایه‌گذاری، تولید ثروت حلال و الگوی صحیح مصرف؛
9. دست‌یابی به هنر متعهد به ارزش‌های اسلامی، انقلابی، معرفت‌افزا، بصیرت‏بخش و استکبارستیز؛
10. برخوردار از نظام تعلیم و تربیت کارآمد و متعالی و دستیابی به جایگاه نخست علم و فناوری در منطقه و جهان اسلام؛
11. دست‌یابی به جایگاه برتر در تولید و تأمین نرم‌افزاری و سخت‌افزاری نظام اطلاعات، ارتباطات و رسانه‌ای کارآمد و مشارکت مؤثر در مدیریت جریان منطقه‌ای و جهانی اطلاعات، ارتباطات و رسانه؛
12. دست‌یابی به تصویر روشن و الهام‌بخش از فرهنگ اسلامی، ایرانی و انقلابی و توانمند در ارائه الگوی پیشرفت و وحدت امت اسلامی؛
13. بازآفرینی و استقرار نظام‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مهندسی‌شده بر مبنای اصول و ارزش‌های فرهنگ اسلامی و ارتقای قدرت نرم و توان مقابله مؤثر با جنگ نرم دشمن در عرصه‏های مختلف.

فصل پنجم : اولویت‌های فرهنگی

اولویت‌های فرهنگی
اولویت‌های فرهنگی شامل موضوعات، مسائل و چالش‌های اساسی است که ناظر به ارزش‌ها، الگوهای رفتاری، محصولات و نمادهای فرهنگی کشور در سطوح فرهنگ ملی(اسلامی- ایرانی)، عمومی و حرفه‌ای می‌باشند. اولویت‌ها، معیار و مبنای تخصیص منابع و امکانات کشور برای تحقق اهداف و چشم‌انداز فرهنگی کشور محسوب می‌شوند.

1- هویت اسلامی، ایرانی و انقلابی؛ قرآن و عترت، انتظار منجی، نماز و مسجد، ولایت‌ فقیه، فرهنگ بسیجی، ایثار و جهاد و شهادت، زبان، ادبیات و خط فارسی.

2- نهاد خانواده و جمعیت؛ الگوسازی خانواده اسلامی-ایرانی، تسهیل ازدواج، تحکیم خانواده و کاهش طلاق، جمعیت مطلوب(کیفی و کمی).

3- سبک زندگی اسلامی- ایرانی؛ معماری و شهرسازی اسلامی- ایرانی، عفاف، پوشش و آرایش بر اساس فرهنگ اسلامی- ایرانی، صله رحم و الگوهای تعاملات اجتماعی، خانوادگی و فردی با اولویت کودکان، نوجوانان و زنان.

4- اخلاق و فرهنگ عمومی جامعه:
فرهنگی؛ صداقت، راستگویی و درستکاری، تعاون و کارجمعی.
اجتماعی؛ اعتماد اجتماعی، امر به معروف و نهی از منکر، شایسته‌سالاری، انضباط اجتماعی، قانون‌گرایی و رعایت حقوق دیگران، فرهنگ حفظ محیط زیست.
اقتصادی؛ فرهنگ پیشرفت، اخلاق و فرهنگ کار و کارآفرینی، وجدان کار و اتقان در عمل، فرهنگ مصرف صحیح و پرهیز از اسراف، تجمل‌گرایی و اشرافی‌گری و رعایت حلال و حرام بویژه رباخواری.
سیاسی؛ وحدت، امنیت و اقتدار ملی حول ولایت فقیه، سلامت اداری، مردم‌سالاری دینی، مشارکت عمومی و عدالت اجتماعی، استقلال‌خواهی و آزادی مشروع و قانونمند.
5- هنر؛ ساماندهی سینما، تئاتر، موسیقی و هنرهای سنتی و محصولات چندرسانه‌ای و تربیت هنرمندان متعهد.
6- قدرت نرم ؛ بسیج و هم‌افزایی نیروها، تقویت سرمایه‌ها و قدرت نرم.
7- اطلاعات، ارتباطات و رسانه؛ تقویت محتوا، مصونیت‌بخشی و توسعه زیرساخت‌ها، نظام‌های جامع اطلاعاتی، ارتباطاتی و رسانه‌ای کشور.
8- تعامل منطقه‌ای و جهانی؛ گفتمان‌سازی برای تمدن نوین اسلامی و بیداری اسلامی، حمایت از مستضعفین و مقابله با نظام سلطه جهانی.
9- نظام فرهنگی فراگیر و کارآمد؛ ساماندهی جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی، استقرار نظام جامع راهبری و مدیریت فرهنگی کشور، مهندسی نظام‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و ... کشور با رویکرد فرهنگی و تربیت نیروی انسانی کارآمد بخش فرهنگی.

10- محصولات و صنایع فرهنگی؛ توسعه صنایع و محصولات فرهنگی، هنری و چندرسانه‌ای.

فصل ششم : راهبردها و اقدامات

راهبرد‌های کلان

1. نهادینه‌سازی فرهنگ تمسک به قرآن و عترت(امام عصر(عج)) و تبیین، ترویج، تقویت و ساماندهی شعائر الهی، نمادها و آیین‌های اسلامی ـ ایرانی؛
2. بازآفرینی نظام فکری، ساختارهای رسمی و غیررسمی و میراث تمدنی جامعه مبتنی بر جهان‌بینی و تعالیم اسلام ناب محمدی(ص)؛
3. تبیین، تشکیل، تحکیم، تعالی و ایمن‌سازی خانواده؛
4. جلوگیری از کاهش نرخ باروری کل و ارتقای آن متناسب با آموزه‌های اسلامی، اقتضائات راهبردی کشور، مطالعات جمعیت‌شناختی و آمایش و پایش مستمر جمعیتی؛
5. طراحی و نهادینه‌سازی آداب و سبک زندگی اسلامی– ایرانی در زمینه‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی مبتنی بر تقوای الهی و با الهام از سیره معصومین(ع)؛
6. انسجام‌بخشی و تقویت مشارکت فراگیر و نظام‌مند نهاد خانواده، نظام تعلیم و تربیت، سازمان‌های اجتماعی و اداری و سایر نهادهای مرتبط در گسترش نظم و انضباط، قانون‌گرایی و احساس امنیت عمومی و ظرفیت‌سازی و فرهنگ‌سازی برای رفع موانع فرهنگی، ساختاری و رفتاری؛
7. تبیین، نهادینه‌سازی و ارتقای اخلاق و رفتار و نظام حقوقی اسلام در حوزه‌های اجتماعی و سیاسی؛
8. طراحی و استقرار الگوی اسلامی اخلاق و فرهنگ کار و رفتار اقتصادی دولت و مردم در عرصه تولید، توزیع و مصرف؛
9. تبیین، ترویج و نهادینه‏سازی هنر متعهد، تعالی‌بخش، شوق‌آفرین و استکبارستیز و تعمیق درک زیباشناسانه عمومی و بهره‌گیری از ظرفیت هنر در تحکیم فرهنگ اسلامی- ایرانی و گفتمان انقلاب اسلامی مبتنی بر بیانات امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری(مدظله العالی)؛
10. طراحی و استقرار نظام جامع و کارآمد اطلاعات، ارتباطات و رسانه‌ای مبتنی بر آموزه‌های دینی، انقلابی و ارزش‌های اخلاقی، مقتضیات راهبردی کشور و سیاست‌های کلی نظام؛
11. گسترش تأثیرگذاری و ارزش‌آفرینی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر معرفی دستاوردها و الگوهای موفق در سطح جهانی برای جهانی شدن گفتمان اسلام ناب محمدی(ص) در موضوعات و مسائل بشری و جهانی؛
12. بازنگری و اصلاح اهداف و کارکردهای فرهنگی نظام‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مبتنی بر نقشه مهندسی فرهنگی کشور؛
13. ساماندهی جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی، راهبری فعال جنگ نرم و ارتقای مؤلفه‌های قدرت نرم نظام اسلامی.

راهبرها و اقدامات

راهبرد کلان 1
نهادینه‌سازی فرهنگ تمسک به قرآن و عترت(امام عصر(عج)) و تبیین، ترویج، تقویت و ساماندهی شعائر الهی، نمادها و آیین‌های اسلامی ـ ایرانی؛

راهبـردهای ملـی
1. تحقق بخشیدن به منشور توسعه فرهنگ قرآنی؛
2. نهادینه کردن سیره اهل بیت(ع) در کلیه شئون اجتماعی، خانوادگی و فردی؛
3. تبیین و نهادینه‌سازی «نیاز به نماز» در همه ابعاد و مراحل زندگی و تأمین شرایط و الزامات اقامه نماز؛
4. ایجاد انگیزه، توانمندی و زمینه تحقق امر به معروف و نهی از منکر؛
5. تبیین و ترویج فلسفه وجودی شعائر، نمادها و آیین‌های اسلامی، ایرانی و انقلابی مبتنی بر اسلام ناب محمدی(ص) و عترت و مقابله با تحریف آن؛
6. احیاء، بازتولید و ارتقای کارکردهای شعائر، نمادها و آیین‌های اسلامی، ایرانی و انقلابی و زمینه‌سازی برای ظهور و بروز آنها در کلیه شئون زندگی فردی، خانوادگی، نهادی و اجتماعی؛
7. مقابله فرهنگی با آیین‌ها و نمادهای واپس‌گرایانه، خرافی، انحرافی و بیگانه و پیرایش آیین‌های ملی در چارچوب آموزه‌های اسلامی؛
8. تبیین آداب، لطائف و اسرار احکام الهی و اجتناب از بسنده کردن به ظاهر مناسک.
اقدامات ملـی
1. اجرای کامل منشور توسعه فرهنگ قرآنی و به روزرسانی آن(1)
2. تهیه و اجرای طرح ملی حمایت از توسعه و نهادینه‌سازی سیره اهل بیت(ع)، فرهنگ انتظار و حکومت جهانی در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و اختصاص جایزه بین‌المللی در این زمینه(2)
3. طراحی و توسعه برنامههای پژوهشی، فرصت مطالعاتی و آموزشی مشترک میان حوزه و دانشگاه و ایجاد مراکز پژوهشی و آموزشی مشترک در زمینه سیره نظری و عملی اهل بیت(ع)(2)
4. برنامه‌ریزی برای زمینه‌سازی و نهادینه‌ کردن اُنس با نماز جماعت و مسجد و احیای کارکردهای فرهنگی- اجتماعی آن متناسب با نیازهای زمان و مخاطبان(3)
5. تدوین و اجرای برنامه ملی توسعه اقامه نماز جماعت در مساجد و نمازخانه‌ها و بهره‌گیری هم‌افزا از ظرفیت‌های آموزشی، پژوهشی، تبلیغی، رسانه‌ای و هنری در جهت تبیین و ترویج احکام، اسرار و آثار فردی و اجتماعی نماز بر طهارت ظاهری و باطنی و آرامش روحی و روانی برای همه اقشار جامعه(3و8)
6. ساماندهی و تقویت نظام پاسخ‌گویی به شبهات دینی و مسائل مستحدثه برای سطوح مختلف(4)
7. تدوین، تصویب و اجرای قانون امر به معروف و نهی از منکر، ساماندهی نهادها و دستگاه‌های مسئول و ارتقای ظرفیت‌های  نهادی و دانش و مهارت‌های  فردی مربوط(4)
8. برنامه‌ریزی برای مشارکت نظام‌مند مردم و نهادهای مردمی در چارچوب قوانین و مقررات برای اجرایی کردن امر به معروف و نهی از منکر و طراحی و استقرار نظام جامع انگیزشی و تشویقی مربوط و حمایت قانونی و رفع موانع(4)
9. برنامه‌ریزی برای هماهنگی و هم‌افزایی بخش‌های مردمی، اجرایی، اطلاعاتی و قضایی در مقابله با منکرات سازمان‌یافته در سطح جامعه(4)
10. ترویج و معرفی صحیح امر به معروف و نهی از منکر و ایجاد و تقویت زمینه‌ها و  سازکارهای عمومیت‌بخشی آن در عرصه‌های مختلف با بهره‌گیری از ظرفیت‌های آموزشی و پژوهشی، هنر و ادبیات توسط دستگاه‌های ذیربط(4)
11. ترویج پذیرش عقلانی اصول دین بویژه معادباوری و روشنگری در زمینه حکمت احکام و تبیین روح تعبد در عمل به آن متناسب با مخاطبان(4و8)
12. تبیین عقلانی و آموزش شعائر و آیین‌های اسلامی- ایرانی با تأکید بر فلسفه وجودی آنها و غنابخشی فکری و محتوایی مجالس و مراسم سوگواری عاشورا و شعائر حسینی متناسب با روح حماسی عاشورا(5)
13. ساماندهی و توانمندسازی، پشتیبانی و تغذیه فکری هیأت‌های مذهبی، مبلغان و سخنرانان مذهبی، مداحان، مدیحه سرایان و نهادهای متصدی امر عزاداری در برگزاری عزاداری‌ها، اعیاد و مناسبت‌های مذهبی(5)
14. ساماندهی و حمایت هدفمند و هم‌افزا از ظرفیت‌های آموزشی، پژوهشی، تبلیغی، رسانه‌ای و هنری جهت احیا، بازتولید و ارتقای کارکردهای شعائر، نمادها و آئین‌های اسلامی، ایرانی و انقلابی(5)
15. ساماندهی، بازنگری و غنی‌سازی و روزآمدسازی محتوایی برنامه‌ها و فعالیت‌های مناسبت‌های اسلامی، انقلابی و ملی برای اعتلای فرهنگ و اخلاق عمومی جامعه با تأکید بر دستگاه‌های اجرایی، نهادهای عمومی و بخش خصوصی(5و6)
16. برنامه‌ریزی برای بهره‌گیری از فرصت‌های معنوی و تربیتی مناسبت‌های ویژه همچون عاشورا، لیالی قدر، اعتکاف، عرفه، عید غدیر، نیمه شعبان و سایر مناسبت‌ها و جشن‌های میلاد ائمه اطهار(ع)(6)
17. تهیه و اجرای طرح جامع ارتقای هدفمند آگاهی‌های عمومی در زمینه انحرافات و خرافات مربوط به آیین‌های واپس‌گرایانه، انحرافی و ضاله و مواجهه مناسب با ذکر اکاذیب و نسبت مطالب خلاف واقع به ساحت قرآن کریم، پیامبر اعظم(ص)، اهل بیت(ع) و بزرگان دین(7)

راهبرد کلان 2
بازآفرینی نظام فکری، ساختارهای رسمی و غیررسمی و میراث تمدنی جامعه مبتنی بر جهان‌بینی و تعالیم اسلام ناب محمدی(ص)

راهبـردهای ملـی
1. تقویت جریان پژوهش و تولید علم بویژه علوم انسانی و اجتماعی مبتنی بر جهان‌بینی اسلامی؛
2. حاکم نمودن منطق راهبری و مدیریت اسلامی بر نظام تصمیم‌گیری کشور؛
3. تبیین و ترویج عالمانه فرهنگ مهدویت و انتظار؛
4. تبیین و ترویج اندیشه‌ها و آرمان‌های امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در مدیریت امور و راهبری فرهنگی جامعه؛
5. تبیین و ترویج مبانی نظری انقلاب اسلامی، اندیشه مهدویت، ولایت فقیه، جمهوری اسلامی و مردم‌سالاری دینی و تقویت امید و روحیه خودباوری ملی؛
6. اعتلای فرهنگ مقاومت، ایثار و شهادت؛
7. حفاظت، احیا و معرفی روزآمد آثار و ارزش‌های فرهنگ انقلاب اسلامی و دفاع مقدس؛
8. تبیین عالمانه تفکیک‌ناپذیری و هم‌افزایی هویت اسلامی، ایرانی و انقلابی به عنوان هویت ملی؛
9. ارتقای جایگاه و گسترش زبان و ادبیات فارسی با توجه به زبان‌های محلی و قومی؛
10. بازشناسی، حفظ و ترویج مواریث تمدنی و سنن ملی و قومی و تقویت تعامل فرهنگ‌های قومی با محوریت فرهنگ اسلامی- ایرانی و حفظ وحدت ملی.
اقدامات ملی
1. حمایت و پشتیبانی همه‌جانبه از تحول و ارتقای علوم انسانی (1)
2. تقویت فضای تضارب آراء و هم‌اندیشی آزاد بویژه تعامل فکری نخبگان و اندیشه‌ورزان حوزه و دانشگاه با تأکید بر حمایت از کرسی‌های آزاداندیشی و نظریه‌پردازی(1)
3. استمرار اصلاح، تقویت و تکمیل تحول در اهداف، کارکردها و ساختارها درسطوح مختلف تصمیم‌گیری بویژه نظام اداری و ارتقای سلامت آن در راستای تحقق سیاست‌های کلی نظام اداری ابلاغی مقام معظم رهبری(مد ظله العالی)(2)
4. ترویج فرهنگ علم‌گرایی و خردباوری در تمام سطوح فرهنگی و مدیریتی(2)
5. تدوین، ترویج و اجرای سند توسعه فرهنگ مهدویت و انتظار(3)
6. گفتمان‌سازی، ترویج و عملیاتی کردن اندیشه‌های امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در عرصه‌ها و سطوح مختلف مدیریت امور و راهبری فرهنگی جامعه(4و5)
7. تدوین و تبیین نظریه ملی فرهنگ مبتنی بر بنیان‌های معرفتی اسلامی(5)
8. معرفی و الگوسازی زندگی و سیره شهداء و ایثارگران انقلاب اسلامی، جهاد و دفاع مقدس به عنوان الگوهای عملی جوانان(6)
9. نماد‌سازی و بازنمایی فرهنگ مقاومت، ایثار و شهادت در محصولات فرهنگی، معماری و شهرسازی و ... متناسب با اقشار و مخاطبان(6)
10. ترویج و الگوسازی مراتب گذشت و ایثار در زندگی روزمره فردی، خانوادگی و اجتماعی(6)
11. تدوین و اجرای سند ملی فرهنگ دفاع و مقاومت، ایثار و جهاد و شهادت(6و7)
12. تدوین دائره المعارف جامع فرهنگ مقاومت و دفاع مقدس و حمایت از تولید و ترویج ادبیات و هنر در این زمینه(6و7)
13. حمایت از ایجاد و گسترش نهادها و تشکل‌های علمی و فرهنگی عمومی و مردم‌نهاد به ‏منظور تبیین، احیا و معرفی روزآمد آثار و بازتولید ارزش‏های فرهنگ انقلاب اسلامی و دفاع مقدس(7)
14. برنامه‌ریزی برای تکریم شهدا، ایثارگران و خانواده‌های آنها(7)
15. حمایت از نظریه‌پردازی، تبیین و ترویج یکپارچگی هویت اسلامی- ایرانی و انقلابی و پاسخگویی مؤثر به چالش‌های مربوط با بهره‌گیری بهینه از ظرفیت‌های رسانه‌‌های دیداری و شنیداری و ارتباط جمعی(8)
16. ایجاد زمینه، انگیزه و حمایت همه‌جانبه از تولید متون و آثار در حوزه‌های مختلف به زبان فارسی(9)
17. حمایت از فعالیت‌های فرهنگی، میراث فرهنگی و تولیدات هنری و ادبی اقوام ایرانی حول ارزش‌های اسلامی- ایرانی بویژه در مناطق مرزی مبتنی بر آمایش فرهنگی و سرزمینی(10)
18. معرفی دستاوردها و پیشرفت‌های کشور بویژه در عرصه‌های علمی و فرهنگی، آثار، فعالیت‌ها و نوآوری‌های دانشمندان گذشته و معاصر ایران و بزرگداشت آنها به شیوه‌های مختلف برای همه اقشار و اقوام(10)
19. تدوین فرهنگ و تاریخ اقوام ایرانی با تأکید بر وحدت ملی و شخصیت‌های فرهنگی و دینی در حوزه تمدن اسلامی- ایرانی(10)
راهبرد کلان 3
تبیین، تشکیل، تحکیم، تعالی و ایمن‌سازی خانواده
راهبـردهای ملـی
1. تبیین هویت قدسی نظام خانواده و نقش آن در کمال‌آفرینی؛
2. تسهیل ازدواج آگاهانه،‌ ساده، بهنگام و پایدار مبتنی بر ارزش‌ها و آموزه‌های اسلامی و سنت‌های ملی؛
3. تحکیم خانواده از طریق:
3-1. تقویت کارکردهای خانواده؛
3-2. نهادینه‌سازی نقش‌های حیاتی و تکالیف و حقوق متقابل اعضای خانواده؛
3-3. ارتقای مهارت‌های زندگی؛
3-4. طراحی و پیاده‌سازی الگوی خانواده و سبک زندگی اسلامی- ایرانی بر اساس آگاهی و علم، مبانی و ارزش‌ها، اخلاق، احکام و آموزه‌های اسلامی؛
3-5. ارتقای نقش همسری و مادری متناسب با حضور اجتماعی هماهنگ با شأن و منزلت زنان؛
3-6. تقویت نقش همسری و پدری مردان به عنوان راهبر خانواده؛
3-7. گسترش و تعمیق مودت، محبت و رحمت بین اعضای خانواده؛
3-8. حمایت از سالمندان و تأمین و ارتقای بهداشت جسمی و روانی و کیفیت زندگی سالمندان در خانواده و جامعه؛
3-9. تعلیم، تکریم و تأمین سلامت جسمی و روحی، امنیت و حقوق همه‌جانبه کودکان و نوجوانان.
4. التزام و اهتمام به حفظ و تعالی جایگاه خانواده در کلیه سیاستگذاری‌ها، برنامه‌ریزی‌ها و قانونگذاری‌ها در تمامی نظام‌های آموزشی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و حقوقی؛
5. ارتقای امنیت و سلامت خانواده، پیشگیری، مقابله و درمان آسیب‌ها و چالش‌های خانوادگی و اجتماعی مبتنی بر نگرش دینی و ملی؛
6. بازطراحی و تبیین منشور زن مسلمان و نهادینه‌سازی الگوی آن در ابعاد فردی، خانوادگی و اجتماعی در عرصه‌های مختلف جامعه.
اقدامات ملـی
1. برنامه‌ریزی برای تبیین و تقویت جایگاه و نقش دین و خانواده در تکامل اجتماعی و کمال‌ انسان(1)
2. مفهوم‌سازی، نظریه‌پردازی،‌ گفتمان‌سازی و الگوسازی برای تبیین حکمت الهی زوجیت و تعریف دینی از نهاد خانواده و قداست، کرامت و تعالی آن(1، 3-1و4)
3. فرهنگ‌سازی و برنامه‌ریزی آموزشی، تبلیغی و رسانه‌ای در خصوص معرفی موهبت الهی آرامش حاصل از ازدواج و تبیین هویت ارزشمند و بی‌بدیل بودن نهاد خانواده در ارتقای کمالات انسانی و نهادینه‌سازی ارزش‌های اخلاقی و معنوی با تأکید بر اصلاح نگرش‌ها و الگوهای رفتاری(1و3-1)
4. تدوین و اجرای «منشور جامع خانواده اسلامی»، «الگوی خانواده اسلامی‌ـ ایرانی»، «نظام جامع حقوقی و اخلاقی خانواده» و «نظام جامع سلامت خانواده» مبتنی بر ارزش‌ها و آموزه‌های اسلامی(1، 2، 3، 4و5)
5. معرفی و ترویج معیارها و شیوه‌های انتخاب همسر بر اساس آموزه‌های دینی و نقد ملاک‌ها و روش‌های ناهنجار در این زمینه با بهره‌مندی از همه ظرفیت‌های موجود بویژه مشاوره خانوادگی و افراد امین(2)
6. تسهیل امر شناسایی و همسرگزینی با بهره‌گیری از روش‌های اصیل خانوادگی سنتی و مشورت‌های افراد حقیقی و حقوقی ذیصلاح(2)
7. تسهیل ازدواج از طریق نهادها و ساختارهای ذیربط، تأمین مسکن مناسب ویژه زوج‌های جوان، صندوق‌های حمایتی، انواع بیمه‌ها،‌کمک هزینه‌ها، وام‌های مورد نیاز(ازدواج، جهیزیه، مسکن، اشتغال و …) و تسهیلات رفاهی ازدواج(2)
8. تقویت و ترویج ازدواج شرعی‌قانونی با توجه به حکمت تشریع و متناسب با شرایط و مقتضیات زمان و تعیین الزامات ایفای مسئولیت‌های زوجین و ضوابط حمایتی از زوجین و کودکان در اختلال‌ها و آسیب‌های وارده(2)
9. ساماندهی، حمایت و هدایت خیرین امر ازدواج برای تأمین امکانات ضروری ازدواج و ترویج ازدواج‌های ساده، آگاهانه و پایدار(2)
10. اعمال و تقویت رویکرد خانواده‌محوری در برنامه‌ها و شبکه‌ها و عنداللزوم راه‌اندازی شبکه‌های تخصصی و موضوعی با محوریت خانواده(2، 3، 4و5)
11. تدوین منشور مشاوره خانواده و توسعه کمّی، ارتقای کیفی و اصلاح، سامان‌دهی و نظارت و پایش مراکز مشاوره ازدواج و خانواده و خدمات اجتماعی مبتنی بر مبانی، روش‌ها و فنون اسلامی مشاوره(2، 3، 4و5)
12. حمایت هدفمند مادی و معنوی از ایجاد و فعالیت تشکل‌های مردم‌نهاد مروج ازدواج و تشکیل خانواده در سطح ملی و بین‌المللی(1، 2، 3، 4و5)
13. تدوین و اجرای قوانین و برنامه‌های مشوق دانشجویان و سربازان به ازدواج همچون افزایش مستمری، تخصیص امکانات خوابگاهی، رفاهی، تحصیلی و اشتغال منعطف و محل خدمت و تحصیل متناسب با شرایط زوجین(2و4)
14. برنامه‌ریزی برای تحقق ازدواج بهنگام متناسب با شرایط و مقتضیات فرهنگی و بومی(2 و 5)
15. تدوین و اجرای برنامه جامع و فراگیر آموزش و مهارت‌آموزی خانواده(2، 3-3، 3-5، 3-6 و 3-7)
16. تبیین و ترویج الگوی خانواده تراز جمهوری اسلامی ایران و گفتمان‌سازی و معرفی جمهوری اسلامی ایران به عنوان قطب خانواده‌محوری‌(2، 3و4)
17. تعامل با نهادهای بین المللی مرتبط با کودکان جهت بازنگری و تأثیرگذاری در قوانین و مقررات بین‌المللی مربوط(3-9)
18. ساماندهی، توسعه، عمق‌بخشی و حمایت از تولید و عرضه محصولات فرهنگی، هنری، تبلیغی و آموزشی خانواده مبتنی بر ارزش‌ها و آموزه‌های اسلامی و مرتبط با اهداف این مصوبه(2، 3، 4 و 5)
19. ایجاد نهضت خانواده‌گرا و موجد مودت در خانواده(2، 3 و 4)
20. بهره‌گیری از تعامل سازنده خانواده، مدرسه و مسجد در تحکیم خانواده(3-1، 3-4 و5)
21. برنامه‌ریزی بهینه برای ایفای نقش‌های عاطفی و حمایتی اعضای خانواده با تأکید بر گسترش صله رحم، گذشت و ایثار و معنویت، ارزش‌های اخلاقی و شادابی و نشاط اعضای خانواده(3-7)
22. ارتقای آگاهی‌ها و اصلاح باورها، نگرش‌ها و رفتارها و افزایش مهارت‌ها در زمینه حقوق و تکالیف و روابط متقابل بر اساس احکام، ارزش‌ها و آداب و سنن اسلامی(3-1، 3-3 و 3-5)
23. توسعه و ترویج الگوهای متنوع و منعطف مشارکت فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی زنان و بازنگری سیاست‌ها، قوانین، برنامه‌ها و الگوهای اشتغال زنان با تأکید بر تأمین نیازهای جامعه و متناسب‌سازی آنها با نقش‌های اساسی مادری، همسری‌ و خانوادگی و صیانت از منزلت‌ و کرامت زن در چارچوب فرهنگ اسلامی- ‌ایرانی(3-3و4)
24. زمینه‌سازی تأمین حقوق مادی و معنوی اعضای‌خانواده همچون حُسن معاشرت، مهریه، نفقه، اجرت‌المثل با رعایت اخلاق اسلامی و با توجه به ارزش‌های اسلامی(2، 3، 4و5)
25. معرفی زندگی پیامبر() و اهل بیت() ایشان و اسوه‌های قرآنی خانواده و تبیین نقش مؤثر ایشان در قوام و تکامل دین و جامعه در سطح ملی و بین‌المللی(3-1،3-4، 3-7و5)
26. بازنمایی و تقویت نقش مسئولانه و مؤثر پدر در تربیت فرزندان با حفظ کرامت و حقوق آنان و هدایت و خیرخواهی نسبت به اعضای خانواده و تأکید بر رعایت نقش‌های پدری، همسری و خانوادگی مرد(3-1، 3-3، 3-4و3-6)
27. تعیین شاخص‌های دقیق و عینی برای مفاهیم حقوقی خانواده و شناسایی خلاءهای قانونی، بازنگری و اصلاح قوانین و مقررات مرتبط با خانواده، تدوین آیین ‌دادرسی ویژه و تضمین اجرای احکام و قوانین(3-1،3-2،4و5)
28. برنامه‌ریزی برای توسعه و ارتقای فرهنگی جامعه و اعضای خانواده در خصوص حفظ کرامت، عزت و جایگاه سالمندان با محوریت خانواده و با مشارکت نهادها و دستگاه‌های آموزشی، رسانه‌ای و فرهنگی و تبلیغی دولتی و مردمی، خیرین، نهادهای دینی و شوراهای محلی(3-8)
29. طراحی و اجرای نظام مشاوره سالمندی و ایجاد نظام خدمات و حمایت‌های خانواده‌محور سالمندی(3-8)
30. طراحی شبکه‌های اجتماعی و سازکارهای استفاده از تجربیات سالمندان و برنامه‌ریزی برای حضور و مشارکت آنان در برنامه‌های فرهنگی، اجتماعی، تفریحی و محلی(3-8)
31. ارائه مشوق‌هایی همچون معافیت‌های مالیاتی و مرخصی‌ها برای خانواده‌هایی که نگهداری سالمندان و تأمین هزینه‌های آنان را بر عهده می‌گیرند(3-8)
32. آموزش بهداشت و شیوه زندگی سالم به سالمندان و افزایش آگاهی خانواده‌ها در خصوص تغییرات ناشی از سالمندی و گسترش طب سالمندی و تربیت و ساماندهی مراقبین خانگی سالمندان(3-8)
33. پیش‌بینی فضاهای اقامتی و طراحی فضاهای شهری و معماری مسکن متناسب با سالمندان(3-8)
34. تدوین سند ملی کودک و نوجوان مبتنی بر آموزه‌ها و معارف اسلامی با تأکید بر:
34-1. ارتقای نظام تعلیم و تربیت رسمی و غیررسمی کودکان به منظور تربیت نسلی سالم، صالح، مؤمن، خودشکوفا و انقلابی و متناسب با نیازها، ویژگی‌ها و خصائص فردی کودک و تأمین مصالح عالی وی؛(3-9)
34-2. بازنگری و بازتولید برنامه‌ها و محتواهای علمی- آموزشی و روش‌های تربیتی برای درونی‌سازی و تعمیق تربیت اسلامی کودک؛(3-9)
34-3. ضرورت پیش‌بینی تضمین‌های لازم ناظر بر حقوق کودکان؛(3-9)
34-4. توسعه فضاهای فرهنگی و اجتماعی خاص کودکان و بهره‌برداری از توان تأثیرگذاران در مورد کودکان؛(3-9)
34-5. تأمین عدالت آموزشی و توجه به مقتضیات سنی کودکان در آموزش؛(3-9)
34-6. شناخت همه‌جانبه چالش‌ها و آسیب‌های فرهنگی، اجتماعی، حقوقی، تربیتی و آموزشی کودکان و تحلیل مستمر آن.(3-9)
35. استانداردسازی فضاهای بازی، ورزش و تفریح و آموزش کودکان از نظر بهداشتی- محیطی و احیای بازی‌های سنتی و بومی مناسب و ترویج آن و پرهیز از تهیه و ساخت و ورود اسباب‌بازی‌های مغایر با هدف تربیت دینی کودکان(3-9)
36. توسعه مطالعات و پژوهش‌های کاربردی و توسعه‌ای در مراکز علمی و پژوهشی و تقویت مشارکت کمّی و کیفی نهادها و تشکل‌های دولتی و غیردولتی کودکان برای بهبود شرایط کودکان در کشور(3-9)
37. توسعه شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی ویژه کودک و ارائه محتواهای آموزشی و تربیتی برای کودکان، والدین و مربیان آنها(3-9)
38. ایجاد احساس مسئولیت و حساسیت نسبت به مسأله کودک آزاری و گزارش آن توسط مردم و به ویژه مطلعین محلی(3-9)
39. بازنگری در قوانین و مقررات مرتبط با موضوع کودک، متناسب با آموزه‌های دین اسلام و مصالح تربیتی کودکان(3-9)
40. رعایت موازین، احکام و ارزش‌های اصیل اسلامی ـ ایرانی در معماری خانه و مجتمع‌های مسکونی، شهرسازی و اماکن عمومی به منظور حفظ امنیت اخلاقی و حریم خانه و خانواده و پیش‌بینی الزامات اجرایی آن(3-4، 4و5)
41. تهیه و اجرای «پیوست خانواده» و تدوین شاخص‌های ارزیابی وضعیت خانواده در سیاست‌ها، قوانین و برنامه‌‌‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی به‌ویژه برنامه‌های توسعه پنج ساله(3، 4و5)
42. ایجاد رشته‌های مربوط به خانواده و پژوهشگاه ملی خانواده و زنان با مأموریت تولید منابع درسی و علمی لازم و هماهنگی و هدایت مراکز علمی و پژوهشی و پژوهش‌های مرتبط با خانواده(3-4،4و5)
43. برنامه‌ریزی برای حفظ حریم امن خانه و خانواده، تأمین امنیت و سلامت مادی و معنوی آن و مقابله با تهدیدات و خطرات جنگ نرم، تهاجم و ابتذال فرهنگی و جلوگیری از واردات، تولید و توزیع کالاها و محصولات ضدفرهنگی(4)
44. تهیه و اجرای برنامه پیشگیری و مقابله همه جانبه با جرایم خانوادگی و رفتار ظالمانه بین اعضای خانواده(5)
45. فرهنگ‌سازی برای پیشگیری از ناهنجاری‌ها و تعارضات درون خانواده و حل آنها با استفاده از حکمیت قرآنی، معتمدین فامیلی، محلی و مساجد و مراکز امداد و ارشاد خانواده و حمایت از خانواده‌‌های آسیب‌‌دیده یا در معرض آسیب(5)
46. متناسب‌سازی و لحاظ وظایف و نقش‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی زنان در سیاست‌ها، برنامه‌ها و اقدامات دستگاه‌ها(6)
47. نقد فعال، مستمر و مؤثر موقعیت و وضعیت زنان و خانواده در غرب و جریان‌های فمینیستی، انحرافی و ارتجاعی و پاسخ‌گویی به شبهات مربوط در سطح ملی و فراملی(6)
48. حمایت مادی و معنوی از طرح‌ها و برنامه‌ها با محوریت توسعه مطالبه‌گری نسبت به نظام حقوق فطری زنان مبتنی بر آموزه‌های دینی در سطح جهانی و پاسخ‌گویی به شبهات مربوط(6)
49. آسیب‌شناسی و مقابله همه‌جانبه مؤثر با استفاده ابزاری و نامناسب از زنان در عرصه‌های مختلف جامعه و حفظ کرامت و ارزش‌های ذاتی زنان(6)
50. شناسایی و رفع خلاء‌ها و آسیب‌های تربیتی، اخلاقی و قانونی و اصلاح آداب و رسوم و سنت‌های عرفی برای آموزش، استیفای حقوق شرعی زنان و تأمین نیازهای مادی و معنوی ایشان(6)
51. معرفی و ترویج الگوهای زنان برتر قرآنی و تاریخی جهان اسلام و معاصرسازی آنها و اعمال سیاست‌های تشویقی مناسب در این زمینه(6)
52. تولید و عرضه آثار و محصولات علمی و فرهنگی تبیین‌کننده نقش زنان در حرکت انقلابی و جهادی در عرصه‌های مختلف و معرفی الگوهای زن مبارز مسلمان در زمینه‌های مربوط(6)
53. ارتقا و متناسب‌سازی نظام تعلیم و تربیت کشور در جهت تربیت بانوان بر اساس سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش(6)
تبصره 1. ستاد ملی زن و خانواده موظف است با همکاری و مشارکت نهادها و دستگاه‌های ذی‌ربط، برنامه اجرایی این مصوبه را همراه با تقسیم کار ملی در مدت سه ماه تصویب و برای اجرا، ابلاغ نماید و ضمن پیگیری‌های لازم، گزارش عملکرد آن را سالانه به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه کند.
تبصره 2. طرح‌های تفصیلی مورد نیاز با هماهنگی ستاد ملی زن و خانواده توسط دستگاه‌های مسئول تهیه و پس از تصویب در ستاد مذکور، به اجرا گذاشته می‌شود.
تبصره 3. دستگاه‌ها موظفند اعتبارات مورد نیاز اجرای این مصوبه را با هماهنگی ستاد ملی زن و خانواده و معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور در برنامه سالیانه خود منظور نمایند.
تبصره 4. نظارت، رصد و پایش مستمر وضعیت خانواده و ارزیابی کمّی و کیفی عملکرد دستگاه‌های اجرایی بر اساس شاخص‌های نقشه مهندسی فرهنگی بر عهده شورای عالی انقلاب فرهنگی است.

راهبرد کلان 4
جلوگیری از کاهش نرخ باروری کل و ارتقای آن متناسب با آموزه‌های اسلامی، اقتضائات راهبردی کشور، مطالعات جمعیت‌شناختی و آمایش و پایش مستمر جمعیتی؛

راهبردهای ملی
1. فرهنگ‌سازی برای دست‌یابی به جمعیت مطلوب و اصلاح بینش و نگرش مسئولان و مردم نسبت به پیامدهای منفی کاهش باروری بویژه زیر حد جانشینی؛
2. تدوین سیاست‌ها، برنامه‌ها و قوانین و مقررات حمایتی و تشویقی برای دست‌یابی به نرخ باروری مناسب، جمعیت مطلوب و لغو سیاست‌ها، برنامه‌ها و قوانین و مقررات مشوق کاهش باروری؛
3. تدوین الگوی سبک زندگی و ترویج آن به‌ویژه فعالیت‌های اجتماعی، آموزشی و اشتغال زنان متناسب با معیارهای اسلامی و هماهنگ با مصالح خانواده به منظور ایفای هر چه کامل‌تر نقش مادری و همسری؛
4. ایجاد و استقرار نظام مدیریت فرابخشی و جامع جمعیت کشور؛
5. آمایش مستمر جمعیتی کشور و تدوین سیاست‌های مهاجرتی به منظور جهت‌دهی به جابجایی‌های جمعیتی در سطوح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی؛
6. اهتمام به ارتقای کیفی جمعیت کشور از طریق متناسب‌ ساختن نرخ باروری خانواده‌ها با شرایط و اقتضائات سلامت، معیشت و فرهنگ آنها.
اقدامات ملی
1. تهیه طرح جامع تولید و اجرای انواع برنامه‌های آموزشی، پژوهشی، اطلاع‌رسانی، نمایشی، تبلیغی و غیره در رسانه‌های جمعی بویژه صدا و سیما و شبکه‌های استانی آن با هدف گفتمان‌سازی و ترویج فواید فرزند‌آوری و تبیین آثار منفی کاهش نرخ باروری با رعایت شرایط و مقتضیات راهبردی(1و6)
2. تبیین نظریه جمعیتی اسلام و ترویج آن توسط روحانیت برای اصلاح نگرش مسئولان و مردم نسبت به فواید باروری و افزایش نرخ آن(1، 3و6)
3. تدوین و اجرای برنامه‌های ترویجی، آموزشی، پژوهشی و خدمات پزشکی توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در جهت اصلاح نگرش عمومی(1و2)
4. برنامه‌ریزی و فرهنگ‌سازی در تسهیل ازدواج، کاهش سن ازدواج و استحکام خانواده(1، 2و3)
5. حمایت از گسترش شبکه‌های اجتماعی و سازمان‌های مردم‌نهاد حامی کاهش سن ازدواج جوانان و استحکام خانواده(1و2)
6. آمایش و برنامه‌ریزی استانی و منطقهای جمعیت با در نظر گرفتن مقتضیات اساسی و راهبردی مربوط(1و5)
7. اصلاح نگرش‌ها و برنامه‌های درسی در سطوح آموزش و پرورش و آموزش عالی نسبت به جمعیت مطلوب و فرزندآوری و استفاده از ظرفیت‌های آنها در این زمینه(1، 3و6)
8. بازنگری کلیه سیاست‌ها، برنامه‌های توسعه و قوانین و مقررات کشور با تأکید بر اصلاح قوانین و مقررات تنظیم خانواده(2)
9. تدوین و تصویب برنامه‌های هوشمند برای ارتقای باروری(2و6)
10. تدوین و اجرای الگوها و برنامههای حضور اجتماعی مطلوب و تنوع‌بخشی به مشاغل زنان متناسب با مسئولیت‌های خانوادگی(همسری و مادری)(3)
11. ایجاد بانک‌های اطلاعاتی جامع جمعیتی ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی و رصد مستمر تحولات جمعیتی در جهت اهداف و سیاست‌های جمعیتی کشور(4)
12. سیاست‌گذاری توزیع و بازتوزیع جمعیت و اعمال آن در طرح‌ها و برنامه‌های توسعه ملی و منطقه‌ای(4و5)
13. بازنگری و وضع قوانین و مقررات حمایتی و تشویقی فرزندآوری به صورت پلکانی با رعایت سه معیار سن ازدواج، فاصله موالید و تعداد فرزندان از طریق پیش‌بینی الزاماتی همچون:(2، 3و6)
13-1. پوشش بیمه اجباری درمان رایگان مادر و کودک از ابتدای بارداری تا پایان دو سالگی کودک برای کسانی که فاقد پوشش بیمه درمانی می‌باشند؛
13-2. اختصاص سبد تغذیه رایگان ماهانه به مادران باردار و دارای فرزند زیر دو سال حداقل برای سه دهک درآمدی پایین و نیازمندان؛
تبصره 1. اقلام سبد تغذیه رایگان توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعیین می‌شود.
13-3. اختصاص بسته بهداشتی ـ درمانی رایگان شامل؛ مکمل‌های غذایی، دارو، آزمایش‌های دوره‌ای و موردی و معاینه‌های ماهیانه به مادران باردار و دارای فرزند زیر دو سال برای حداقل سه دهک درآمدی پایین و نیازمندان؛
تبصره 2. اقلام بسته بهداشتی درمانی رایگان توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعیین می‌گردد.
13-4. پوشش کامل بیمه‌ای برای درمان ناباروری‌های اولیه و ثانویه؛
13-5. افزایش مدت مرخصی استعلاجی زایمان به نه ماه و مرخصی بدون حقوق به 21 ماه و جمعاً به مدت 30 ماه به ازای هر فرزند و در مجموع 10 سال بصورت شناور با حفظ شغل برای کلیه شاغلان بخش دولتی و غیردولتی؛
تبصره 3. مرخصی استعلاجی و بدون حقوق قابل بازخرید نمی‌باشد و حداکثر تا 6 سالگی کودک قابل استفاده است.
13-6. اختصاص مرخصی استحقاقی دو هفته‌ای تولد فرزند به پدر؛
تبصره 4. این مرخصی قابل بازخرید نمی‌باشد.
13-7. افزایش سنوات تحصیلی دانشجویان مادر به ازای هر فرزند تا 4 نیم‌سال و کاهش سقف واحدهای درسی در هر نیم‌سال تا سقف 8 واحد؛
13-8. متناسب‌سازی نظام آموزشی کشور با ملاحظات جنسیتی و سیاست‌های جمعیتی در ساختار، محتوا و طول  مدت تحصیل؛
13-9. مراکز آموزش عالی موظفند در توزیع و تخصیص وام دانشجویی، وام ودیعه مسکن و همچنین تخصیص خوابگاه‌های دانشجویی، دانشجویان متأهل دارای فرزند را در اولویت قرار دهند؛
13-10. دانشجویان مادر دارای فرزند زیر سه سال می‌توانند تا 50 درصد واحدهای درسی نظری دوره تحصیلی خود را به صورت نیمه حضوری یا مجازی بگذرانند؛
تبصره 5. دستورالعمل اجرایی مربوط توسط وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و  بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تهیه و ابلاغ خواهد شد.
13-11. فراهم آوردن امکان حضور منعطف و کاهش ساعات کار موظف، ایجاد امتیازات خاص و تسهیلات لازم در طرح دورکاری و نیمه حضوری و سایر شیوه‌های مناسب اشتغال برای زنان باردار و مادران دارای فرزند زیر پنج سال؛
13-12. افزایش حق عائله‌مندی و اولاد در کلیه قوانین و مقررات استخدامی؛
13-13. اعطای مشوق‌های مالیاتی به خانواده متناسب با تغییرات در بُعد خانوار ازطریق تغییر در واحد مالیاتی از فرد به خانواده؛
13-14. حمایت از طراحی، ساخت و واگذاری مسکن‌های چند نسلی به خانواده‌های گسترده؛
13-15. احتساب خانه‌داری به عنوان شغل و کمک به بیمه بازنشستگی زنان متأهل خانه‌دار با پرداخت بخشی از حق بیمه توسط دولت متناسب با درآمد خانواده؛
13-16. مادران شاغل دارای 3 فرزند و بیشتر می‌توانند با داشتن هر میزان سابقه کار، علاوه بر میزان سنوات خود به ازای هر فرزند با یک سال افزایش سنوات بازنشسته شوند؛
13-17. مادران شاغل می‌توانند با هر میزان سابقه کار با همان میزان سنوات بازنشسته شوند؛
13-18. پرداخت وام قرض‌الحسنه «فرزند» به خانواده‌ها برای فرزندان سوم تا پنجم با بازپرداخت 10 ساله و بدون الزام به سپرده‌گذاری توسط بانک‌های عامل؛
تبصره 6. این تسهیلات به خانواده‌هایی که سن مادر حداکثر 39 سال باشد، اختصاص می‌یابد و آیین نامه اجرایی آن توسط وزارت اقتصاد و دارایی تهیه و به تصویب مراجع ذیربط خواهد رسید.
13-19. کاهش مدت خدمت سربازی متناسب با سن ازدواج و تعداد فرزندان و افزایش حقوق و تسهیلات آنها با رعایت ضوابط و مقررات مورد عمل ستاد کل نیروهای مسلح.
14. ارتقای آمادگی‌های جسمی و روحی جوانان برای تربیت نسل و بارداری از طریق:(2)
14-1. درج عناوین و سرفصل‌های مربوط به آماده‌سازی دختران و پسران از نظر سلامت جسمی و روحی و روانی برای عهده‌داری مسئولیت اداره خانواده و پرورش فرزندان در متون آموزشی مقاطع مختلف تحصیلی توسط وزارت آموزش و پرورش؛
14-2. افزایش اعتبارات، امکانات، ساعات درسی و فعالیت‌های ورزشی دختران و پسران در مدارس و دانشگاه‌ها؛
14-3. ایجاد رشته‌های تحصیلی متناسب با جایگاه و نقش خانواده و زن بر اساس فرهنگ اسلامی، همچون مدیریت خانه و خانواده در مقاطع مختلف توسط وزارتین آموزش و پرورش و علوم، تحقیقات و فناوری؛
14-4. اجرای مستمر طرح غربالگری سلامت دختران و پسران در مدارس و دانشگاه‌ها.
15. ترویج زایمان طبیعی و بدون درد و مقابله هدفمند با سزارین‌های غیرضروری و سودجویانه(2)
تبصره1: به‌منظور راهبری،‌ برنامه‌ریزی و نظارت و ارزیابی کلان جمعیتی، نهاد تخصصی مدیریت جامع جمعیت کشور توسط دولت تشکیل و با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط، نسبت به تهیه برنامه عمل با تقسیم کار ملی و دستورالعمل‌های لازم اقدام و گزارش عملکرد را هر شش ماه به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه می‌نماید.
تبصره 2: درصورت لزوم، قوانین و مقررات متناظر با هر یک از اقدامات ملی، حسب مورد از سوی مجلس شورای اسلامی و هیأت وزیران به تصویب می‌رسد.
راهبرد کلان 5
طراحی و نهادینه‌سازی آداب و سبک زندگی اسلامی – ایرانی در زمینه‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی مبتنی بر تقوای الهی و با الهام از سیره معصومین(ع)
راهبـردهای ملـی
1. طراحی و نهادینه‌سازی الگوی ارتباطات و تعاملات اجتماعی در فضای  واقعی، مجازی و کالبدی فرهنگی و اجتماعی در چارچوب آموزه‌های اسلامی؛
2. اصلاح الگوی مصرف و نهادینه کردن آن مبتنی بر نیازهای واقعی؛
3. تبیین و نهادینه‌سازی فرهنگ و الگوی تغذیه سالم در چارچوب نظام جامع سلامت مبتنی بر آموزه‌های اسلامی؛
4. تبیین و نهادینه‌سازی فرهنگ عفاف، پوشش و حجاب اسلامی در مناسبات و ارتباطات اجتماعی؛
5. هدایت، غنی‌سازی و ایجاد تعادل در اوقات زندگی در زمینه خودسازی و عبادت، کار و تلاش، ورزش و تفریحات سالم در سطوح فردی، خانوادگی و اجتماعی؛
6. تبیین و ترویج الگوی ورزش و تفریحات سالم بر اساس تعالیم اسلام؛
7. طراحی و نهادینه‌سازی الگوی معماری و شهرسازی اسلامی- ایرانی؛
8. ایجاد چشم‌انداز ملی استقلال اقتصادی، تولید و مصرف، فرهنگ‌سازی و اصلاح آگاهی‌ها، باورها، گرایش‌ها و نگرش‌ها برای تحقق آن.

اقــدامات ملـی
1. تدوین و اجرای برنامه جامع سبک زندگی اسلامی- ایرانی(1، 2، 3، 4، 5و6)
2. طراحی و پیاده‌سازی الگوی تعاملات اجتماعی مبتنی بر فرهنگ اسلامی- ایرانی با تأکید بر خودباوری، جمع‌گرایی نهادی، نشاط، امیدواری، آینده‌نگری و خطرپذیری(1)
3. برنامه‌ریزی برای تقویت فرهنگ و سبک زندگی اصیل روستایی و عشایری متناسب با مقتضیات و سبک زندگی اسلامی- ایرانی(1)
4. طراحی و اجرای برنامه انجام عبادات جمعی و تعامل محلی با محوریت مساجد و تقویت و گسترش ارتباطات خویشاوندی و حمایت از صله ارحام(1)
5. ضابطه‌مند نمودن و رعایت حریم‌ها و حدود شرعی در تعاملات کاری و ارتباطات مجازی(1)
6. حمایت از ایجاد و گسترش تشکل‌های مردم‌نهاد با محوریت موضوعات و ارزش‌های اسلام ناب محمدی() در جامعه و فضای مجازی(1)
7. ساماندهی و هدایت تشکل‌های مردم‌نهاد فعال در زمینه‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی موجود در جهت تقویت ارزش‌های فرهنگ اسلامی و نظارت بر آن(1)
8. تهیه و اجرای برنامه جامع الگوی صحیح مصرف و مقابله با مصرف‌گرایی، اسراف و تجمل‌گرایی(2)
9. برنامه‌‌ریزی برای افزایش سهم کالاها و محصولات فرهنگی- مذهبی در سبد مصرفی خانوار بویژه خانواده‌های روستایی و عشایری(2)
10. اصلاح نظام تبلیغاتی و رسانه‌ای با رویکرد ترویج مصرف کالاهای تولید داخل(2)
11. بسترسازی برای ترویج سبک زندگی اسلامی و فرهنگ صرفه‌جویی، قناعت و مصرف صحیح و بهینه در حوزه‌های انرژی، آب، حمل و نقل، دارو، خوراک و پوشاک مبتنی بر آموزه‌های دینی، منافع ملی و توجه به اقشار محروم(2)
12. تدوین و اجرای برنامه جامع آموزش و ترویج الگوی غذا و تغذیه اسلامی- ایرانی و تبیین نقش اغذیه حلال در سلامت افراد و معرفی اغذیه حرام و ناسالم و جلوگیری از تولید، توزیع و مصرف آنها(3)
13. پیش‌بینی ضمانت‌های لازم برای هماهنگ‌سازی و اجرای مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و سایر قوانین و مقررات مربوط در زمینه گسترش فرهنگ عفاف و حجاب و بازنگری و به روزرسانی آن(4)
14. تدوین و اجرای سند مد و لباس و ترویج پوشش منطبق با آموزه‌های اسلامی و ملی و حمایت از تولید و توزیع آن و مقابله هوشمند با واردات، تولید و توزیع پوشاک و لباس‌های مبتذل و غیراسلامی(4)
15. بازنگری و اصلاح نظام آموزشی و تعلیم و تربیت با رویکرد تثبیت عفاف و حجاب و حذف نمادهای فرهنگی منحط غربی و زدودن مظاهر خودباختگی در مقابل فرهنگ بیگانه(4)
16. رعایت هماهنگ و هدفمند اصل عفاف و حجاب در کلیه سیاست‌گذاری‌ها و مدیریت عمومی جامعه و بازنگری در سیاست‌های مغایر آن بویژه سیاست‌های آموزشی، تجاری، اقتصادی، تبلیغی و رسانه‌ای(4)
17. طراحی ضوابط و استانداردهای ملی اصلاح و ارتقای سلامت محیط‌های گوناگون اجتماعی اعم از دولتی و خصوصی از قبیل محیط‌های آموزشی، رسانه‌ای، تجاری و اقتصادی، کسب و کار، ورزشی و تفریحی به منظور تسهیل‌ رعایت عفاف و حجاب(4)
18. مدیریت و برنامه‌ریزی راهبردی مهدکودک‌ها و تمرکز اداره آنها در بخش دولتی و عمومی با توجه به نقش تعیین‌کننده آنها در فرهنگ‌پذیری کودکان(4)
19. تدوین و اجرای برنامه جامع غنی‌سازی اوقات فراغت و تفریحات سالم در ابعاد فردی، خانوادگی و اجتماعی در سنین مختلف و ارائه الگوی مناسب بر اساس آموزه‌های اسلامی- ایرانی و حمایت از توسعه و گسترش هدفمند نهادها و مؤسسات فعال این حوزه(5)
20. تدوین و اجرای برنامه جامع ورزش همگانی، قهرمانی و بومی و توجه به کارکردهای ورزش در ابعاد مختلف با تأکید بر اخلاق و آموزه‌های اسلامی و متناسب‌سازی زیرساخت‌ها و امکانات ورزشی هماهنگ با نیازهای زنان و مردان در مناطق شهری و روستایی(6)
21. تهیه و تصویب سند جامع الگوی اسلامی- ایرانی شهرسازی و مسکن با تأکید بر:
21-1- تهیه و تصویب سند حوزه معماری و تهیه سند جامع ارتقای کیفی سیما و منظر شهری برای شهرهای دارای طرح ‏جامع(7)
21-2- حمایت از ساخت و ساز هماهنگ با اقلیم و الگوهای سنتی معماری اسلامی- ایرانی و احتراز از معرفی و ترویج فضاهای زیستی بیگانه و متضاد با فرهنگ ملی(7)
21-3- بررسی و تصویب طرح‏های بناهای عمومی و دولتی مهم و تأثیرگذار در ‏سیمای شهری و روستایی از لحاظ معماری و طراحی شهری‏(7)
21-4- تهیه الگوهای معماری مسکن معاصر بر اساس آموزه‏های معماری اسلامی- ‏ایرانی(7)
22. تبیین و ترویج چشم‌انداز ایران 1404 و برنامه‌ریزی برای معرفی دستاوردهای اقتصادی، فنی و تکنولوژیک کشور در سطوح و اقشار مختلف جامعه و حمایت از صادرات محصولات داخلی(8)
23. افزایش فرهنگ بهره‌وری و کیفیت تولید داخلی، معرفی کاهش قیمت تمام‌شده به عنوان ارزش ملی و ارتقای استانداردهای خدمات پس از فروش و نظام تبلیغات بازرگانی(8)
حمایت فرهنگی و معنوی از طرح‌های موفق و نوآوری‌های عرصه تولید و بهینه‌سازی مصرف و نوآوران(8)
راهبرد کلان 6
انسجام‌بخشی و تقویت مشارکت فراگیر و نظام‌مند نهاد خانواده، نظام تعلیم و تربیت، سازمان‌های اجتماعی و اداری و سایر نهادهای مرتبط در گسترش نظم و انضباط، قانون‌گرایی و احساس امنیت عمومی و ظرفیت‌سازی و فرهنگ‌سازی برای رفع موانع فرهنگی، ساختاری و رفتاری
راهبـردهای ملـی
1. فراهم آوردن زمینه‌های اجرای صحیح، دقیق، عادلانه، مؤثر و پیوسته قوانین و مقررات؛
2. ارتقای احساس امنیت عمومی و اجتماعی کشور با مشارکت دستگاه‌های ذی‌ربط و نهادهای اجتماعی؛
3. رصد تغییر و تحولات فرهنگی و اجتماعی مؤثر بر امنیت فردی و اجتماعی و اتخاذ رویکرد پیشگیرانه از وقوع جرم و بروز آسیب‌های اجتماعی؛
4. زمینه‌سازی تحقق نظارت عمومی و مطالبه اجتماعی برای اجرای قانون و برخورد با متخلفان در کلیه سطوح؛
5. نهادینه‌سازی ارتباط و تعامل مؤثر خانواده، مسجد، مدرسه، محله با پلیس و بسیج در مقوله نظم و امنیت اجتماعی؛
6. آموزش قانون‌گرایی، نظم و انضباط و رفتارهای اجتماعی متعالی متناسب با سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی در همه برنامه‌های آموزشی و همچنین برنامه‌های صدا و سیما؛
7. کاهش تقاضا به مواد مخدر، روانگردان‌ها، دخانیات، نوشیدنی‌ها و اغذیه حرام با تکیه بر اقدامات فرهنگی و ایجابی حمایتی به‌ویژه برای خانواده‌های در معرض آسیب و آسیب‌دیده.

اقــدامات ملـی
1. طراحی و اجرای برنامه بلندمدت ارتقای آگاهی، آموزش و درونی‌سازی تعهد و احترام به قانون در بین مسئولان و مردم و بهره‌گیری از نمادهای مختلف ملی و محلی و الگوهای رفتاری قانون‌گرایانه گروه‌های مرجع در ترویج قانون‌گرایی(3،1و4)
2. برنامه‌ریزی برای بهره‌گیری از ابزارهای فرهنگی، آموزشی و رسانه‌ها برای پیشگیری و مقابله با ناهنجاری‌های فرهنگی و اجتماعی(1)
3. برنامه‌ریزی برای تنقیح و شفاف‌سازی قوانین و مقررات حاکم بر فعالیت‌های مختلف کشور(1و3)
4. گسترش نظام‌مند و هدفمند سازمان‌های مردم‌نهاد برای تقویت فرهنگ پیشگیری از جرم و بروز آسیب‌های اجتماعی با تأکید بر دستگاه‌های فرهنگ‌ساز کشور همچون صدا و سیما، آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه و سایر رسانه‌های گروهی(3،1و6)
5. برنامه‌ریزی برای آموزش قوانین و مقررات و حقوق و تکالیف عمومی و اجتماعی در حوزه‌ها و سطوح مختلف(1و6)
6. طراحی، برنامه‌ریزی و اجرای مدیریت هوشمند آسیب‌های اجتماعی با رویکرد فرهنگی(2،1و6)
7. برنامه‌ریزی برای ارتقای فرهنگ عمومی و رعایت قوانین و مقررات در حوزه‌های محیط زیست و فرهنگ ترافیکی کشور(1و2)
8. تقویت و حمایت از خدمات راهنمایی و مشاوره‌ای و مددکاری اجتماعی در سطح جامعه با رویکرد پیشگیری و کاهش جرم و توسعه بهداشت روانی و سلامت معنوی مبتنی بر آموزه‌های اسلامی(1و2)
9. برنامه‌ریزی برای پیوند بین اخلاق اجتماعی و قانون و تأکید بر احترام به قانون به عنوان وظیفه‌ای دینی، اخلاقی و اجتماعی در تمام برنامه‌های آموزشی و ترویجی نهادهای فرهنگی و آموزشی(1و2)
10. اجرای برنامه‌های فراگیر آموزشی و بازآموزی و توسعه قابلیت‌ها و توانمندی‌های فرهنگی و تخصصی نهادهای ذیربط متناسب با چالش‌ها و نیازهای فزاینده کشور(1و2)
11. طراحی و اجرای برنامه جامع مقابله قانونی و نظام‌مند با تظاهر به نقض قوانین الهی و اجتماعی در همه عرصه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی(3،1و4)
12. تدوین و اجرای سند فرهنگی امنیت عمومی و اجتماعی کشور با تأکید بر:
12-1- تقویت و ارتقای ادراک و احساس امنیت در جامعه؛(2و3)
12-2- طراحی و استقرار نظام مدیریت هوشمند امنیت عمومی و اجتماعی کشور؛(2و3)
12-3- ایجاد سازکارهای درمان و بازپروری آسیب‌دیدگان اجتماعی و فرهنگی.(2و3)
13. طراحی و استقرار نظام نظارت عمومی و مطالبه اجتماعی در چارچوب امر به معروف و نهی از منکر برای اجرای قانون و برخورد با متخلفان حدود و احکام شرعی و قانونی(3)
14. برنامه‌ریزی برای اعمال رویکرد پیشگیرانه در طراحی و فرآیند تصویب قوانین و مقررات(4)
15. طراحی و استقرار نظام تعامل و همکاری خانواده، مسجد، مدرسه، بسیج و پلیس برای ایجاد نظم و امنیت اجتماعی و محله سالم(4و5)
16. تدوین و اعمال استانداردهای رفتاری در زمینه اجرای احکام و حدود الهی، قانون‌گرایی، نظم و انضباط و رفتارهای اجتماعی مطلوب از طریق برنامه‌های آموزشی، رسانه‌ای و فرهنگی و اجتماعی(6)
17. طراحی و تدوین برنامه جامع فرهنگی و اطلاع‌رسانی در القاء مضرات و آسیب‌های فردی و اجتماعی مصرف مواد مخدر، روانگردان‌ها، دخانیات، نوشیدنی‌ها و اغذیه حرام از طریق مراجع تخصصی و حرفه‌ای و مراکز فرهنگی و تربیتی مرتبط(7)
18. برنامه‌ریزی برای ارتقای مهارت و توانمندسازی خانواده‌های در معرض آسیب و یا آسیب‌دیده در حوزه اعتیاد به مواد مخدر، روانگردان‌ها، دخانیات، نوشیدنی‌ها و اغذیه حرام و گسترش اقدامات پیشگیرانه و درمانی با بهره‌گیری از آموزه‌های دینی و فرهنگی(7)
راهبرد کلان 7
تبیین، نهادینه‌سازی و ارتقای اخلاق و رفتار و نظام حقوقی اسلام در حوزه‌های اجتماعی و سیاسی
راهبـردهای ملـی
1. تبیین الگوی رفتار و مناسبات مردم و مسئولان مبتنی بر نظریه مردم‌سالاری دینی؛
2. نهادینه‌سازی و ارتقای اخلاق و رفتار اجتماعی به ویژه تعاون، صداقت، اعتماد، گذشت و فداکاری در کارگزاران، نهادها و مردم به عنوان وظیفه اسلامی؛
3. تبیین و تحقق نظام حقوقی اسلام در حوزه‌های اجتماعی به ویژه سلامت، محیط زیست و تغذیه؛
4. نهادینه‌سازی الگوها و سازکارهای اسلامی نشاط و شادابی و سفر و گردشگری.

اقــدامات ملـی
1. برنامه‌ریزی برای تبیین و تحکیم و نهادینه‌سازی شاخص‌های الگوی رفتار متقابل مسئولان با مردم همچون ولایت‌مداری، استکبارستیزی، شفافیت و پاسخ‌گویی، تقوای سیاسی و پرهیز از دنیاطلبی و برتری‌جویی در کارگزاران و مدیران(1)
2. احیا، تبیین و گسترش امر به معروف و نهی از منکر، فرهنگ نقادی و انتقادپذیری در مناسبات مردم، سازمان‌ها، احزاب سیاسی، کارگزاران و رسانه‌ها(1)
3. طراحی سازکارهای تضمین کرامت انسانی و رعایت حقوق مردم از سوی نهادها و کارگزاران(1)
4. بازبینی و اصلاح قوانین، ساختارها، فرایندها و رویه‌های تضعیف‌کننده اخلاق، رفتار و تعهدات اجتماعی و وضع قوانین، ساختارها و تسهیل فرایندهای تقویت‌کننده آن(2)
5. برنامه‌ریزی برای اصلاح و ارتقای نقش رسانه‌ها در آگاهی‌بخشی، آموزش و ترویج اخلاق و رفتار اجتماعی اسلامی(2)
6. برنامه‌ریزی برای اصلاح نظام تعلیم و تربیت رسمی و غیررسمی به‌منظور ارتقای آگاهی‌ها، مهارت‌های زندگی اجتماعی و درونی‌سازی آموزه‌های اخلاق اجتماعی اسلام(2)
7. طراحی و تدوین سازکارها و ضمانت‌های قانونی و اجرایی رعایت شایسته‌سالاری، قانون‌گرایی و پرهیز از گروه‌گرایی و قبیله‌گرایی در انتخاب، انتصاب، تشویق، ترفیع و تنبیه در نظام مدیریتی و اداری کشور(2)
8. رصد، طراحی و راهبری تحولات گروه‌های مرجع و ارتقای نقش و جایگاه اسوه‌ها و الگوهای اسلامی و اخلاق و رفتار اجتماعی آنها(2)
9. احیاء، بازتولید و ترویج الگوها و سنت‌های اصیل ملی و محلی در زمینه تعاون و همکاری متناسب با آموزه‌های اسلامی و نیازهای روز(2)
10. برنامه‌ریزی برای تقویت فرهنگ شُکر و سپاس‌گذاری و ارتقای احساس رضایت‌مندی عمومی از برخورداری‌های مادی و معنوی از زندگی فردی و اجتماعی متناسب با امکانات و مقدورات(2)
11. تهیه طرح جامع ایجاد و گسترش تعاون و مشارکت عمومی و مدیریت کلان تشکل‌های مردمی و شبکه‌های اجتماعی و ارتقای کارکردهای آن در سطوح محله، روستا، شهر، منطقه و کشور مبتنی بر آموزه‌های اسلامی و انقلابی با تأکید بر محوریت مساجد(2)
12. تدوین و اجرای برنامه‌های فرهنگی اصلاح نگرش و تحکیم تعامل و احترام متقابل اقشار و اقوام کشور و ارتقای ظرفیت‌های بین فرهنگی(2)
13. تدوین و اجرای سند زیست محیطی مبتنی بر ارزش‌ها و آموزه‌های اسلامی(3)
14. برنامه‌ریزی برای ارتقای زمینه‌های اجتماعی- فرهنگی و تقویت ضمانت‌های حقوقی و قانونی برای حفظ محیط زیست و اجرای استانداردهای ایمنی(3)
15. سنجش و رصد دوره‌ای فرهنگ آگاهی و دانش عمومی در حوزه‌های اجتماعی بویژه سلامت، ایمنی، محیط زیست و تغذیه و برنامه‌ریزی برای ارتقای آن و فرهنگ‌سازی مبتنی بر آموزه‌های اسلامی- ایرانی(3)
16. برنامه‌ریزی برای اصلاح نگرش، تبیین علمی و ترویج طب و تغذیه سنتی و اسلامی همگام با بهره‌گیری از تجارب و دستاوردهای نوین بشری(3)
17. ساماندهی و گسترش زیرساخت‌ها، سازکارها و فضاهای تقویت‌کننده شادابی و نشاط و اطمینان‌بخش در جامعه با حفظ اصول و ارزش‌های اسلامی(4)
18. طراحی و اجرای طرح جامع ساماندهی سواحل دریاها، رودخانه‌ها و آبگیرهای کشور در چارچوب نقشه مهندسی فرهنگی کشور(4)
19. طراحی، تدوین و اجرای برنامه‌های ملی ترویج نمادها و الگوهای رفتاری شادی و شادابی اسلامی و بازمهندسی جشن‌های دینی، عمومی و خانوادگی بر اساس آموزه‌های اسلامی‌(4)
20. تدوین و اجرای سند و برنامه جامع گردشگری مبتنی بر نقشه مهندسی فرهنگی کشور با تأکید بر اعمال مدیریت فرهنگی و ارائه الگوهای اسلامی در ایرانگردی، جهانگردی و گردشگری مبتنی بر آموزه‌های اسلامی و تسهیل و توسعه گردشگری دینی و بهره‌گیری از این زمینه‌ها در توسعه فرهنگ اسلامی و انقلابی(4)
راهبرد کلان 8
طراحی و استقرار الگوی اسلامی اخلاق و فرهنگ کار و رفتار اقتصادی دولت و مردم در عرصه تولید، توزیع و مصرف
راهبـردهای ملـی
1. تبیین و ترویج اخلاق و فرهنگ اسلامی کار، کار جمعی، جهاد اقتصادی، کارآفرینی، تولید ثروت، کسب رزق حلال، مشارکت و رقابت سالم اقتصادی و پرداخت مالیات به مثابه وظیفه و ارزش ملی برای تأمین عزت جامعه اسلامی و آحاد آن؛
2. ترویج مشتری‌محوری و تحقق عدالت در تخصیص و توزیع منابع ثروت و دسترسی به فرصت‌ها، کالاها و خدمات؛
3. ترویج ساده‌زیستی برای مسئولان و مردم و پرهیز از تجمل‌گرایی و رعایت قناعت و کفاف در مصرف و اجتناب از اسراف؛
4. نهادینه‌سازی مدیریت بهینه بیت‌المال و دقت و احتیاط در استفاده از آن؛
5. بازطراحی و استانداردسازی فرهنگی نظام واردات و صادرات محصولات و پایش مداوم آثار و تبعات فرهنگی آن؛
6. مقابله همه‌جانبه، فراگیر و سازمان‌یافته با ویژه‌خواری(رانت‌جویی)، فقر، فساد و تبعیض در عرصه‌‌های اقتصادی.
اقــدامات ملـی
1. ساخت فیلم و مجموعه تلویزیونی در مورد زندگی کارآفرینان نمونه و تشویق مردم به سوی کارآفرینی و تقویت مضامین اسلامی اخلاق و فرهنگ کار و کارآفرینی با بهره‌گیری از ابزارهای رسانه‌ای، هنری و آموزشی(1)
2. تقویت فرهنگ خوداتکایی و تولیدمحوری روستاها و اصلاح نگرش جامعه به روستا و زندگی روستایی(1)
3. برنامه‌ریزی برای آموزش فقهی حرفه‌ها و مشاغل عمومی به عنوان بخشی از آموزش‌های پایه و تخصصی(1)
4. برنامه‌ریزی برای آموزش عمومی، گسترش و ترویج روحیه مشارکت و فرهنگ تعاون و رقابت سالم بین مردم در فعالیت‌های اقتصادی به عنوان یک الگوی ارزشی مبتنی بر اسلام(1)
5. طراحی و اجرای برنامه‌های فرهنگی و ترویجی لازم برای بسترسازی فرهنگی و تغییر ذهنیت‌ها و باور عمومی جامعه نسبت به ماهیت وظایف دولت و پذیرش اعمال حاکمیت به جای اعمال تصدی توسط دولت(1)
6. برنامه‌ریزی برای تشویق مصرف بهینه، تولید ملی و ایجاد و گسترش بازارهای محلی در استان‌ها(1)
7. برنامه‌ریزی برای احیاء و تقویت فرهنگ نهادهای اقتصادی اسلام و تبیین و ارتقای کارکردهای آن با تأکید بر وقف، قرض‌الحسنه، خمس، زکات و انفاق و همچنین خیریه‌ها و بکارگیری از ظرفیت‌های قانونی، حقوقی، آموزشی، رسانه‌ای و فرهنگی کشور در راستای آن(1)
8. برنامه‌ریزی برای تقویت روحیه استقامت و خودباوری ملی در مقابل تهدیدها و تحریم‌های اقتصادی و مجاهدت برای رفع موانع و تحقق اهداف چشم‌انداز ایران 1404(1)
9. برنامه‌ریزی فرهنگی نهادها و دستگاه‌های اقتصادی و فرهنگی برای اشاعه و تبلیغ فرهنگ توکل، قناعت و صرفه‌جویی، مصرف صحیح و احترام به کار و کسب حلال، رزق و ثروت حلال و بیت‌المال(1و2)
10. طراحی و ساماندهی الگوی تبلیغات مستقیم و غیرمستقیم بازرگانی مبتنی بر ارزش‌های اسلامی و ملی و ممنوع کردن تبلیغات بازرگانی مبتنی بر فرهنگ غیردینی و غربی(1، 3، 5و6)
11. اصلاح نظام اعطای تسهیلات، یارانه‌ها، تخفیف‌ها و معافیت‌های مالیاتی منطبق با اهداف و اولویت‌های فرهنگی(2)
12. تولید و برنامه‌سازی رسانه‌ای برای ترویج فرهنگ مصرف بهینه و نظام توزیع و خدمات پس از فروش محصولات داخلی(2و3)
13. بازنگری و اصلاح قوانین با رویکرد حمایت و پشتیبانی از مصرف بهینه و همراه‌سازی مصرف درست با مشوق‌های اجتماعی و اتخاذ تدابیر محدود‌کننده اجتماعی برای رفتارهای مسرفانه و مبذرانه(3)
14. شناسایی و ترویج الگوهای اسلامی- ایرانی سخت‌کوشی و ساده‌زیستی از طریق رسانه‌های جمعی بویژه رسانه ملی(3)
15. شفاف‌سازی اراده حاکمیتی برای مجازات متجاوزان به بیت‌المال و جدیت برخورد با مفسدان اقتصادی(4)
16. تدوین ضوابط مربوط به استانداردسازی فرهنگی در نظام واردات و صادرات و اعمال ممنوعیت ورود محصولات مروج و یا دارای نمادهای ضددینی و خلاف فرهنگ و سبک زندگی اسلامی– ایرانی(5)
17. طراحی الگوهای فرهنگی تولید و بهره‌برداری از اسباب‌بازی و لوازم‌التحریر مبتنی بر ارزش‌های اسلامی- ایرانی(5)
18. حمایت فرهنگی از ابتکارات، نوآوری‌ها و اختراعات، جهت رساندن به مرحله تولید و رقابت با کالاهای خارجی(5)
19. ترسیم الگوی حمایت پولی و اعتباری بانکی به منظور حمایت از تولید، توزیع و صادرات کالاها و خدمات فرهنگی و هنری و ایجاد تسهیلات و حمایت‌های ویژه برای تهیه مواد اولیه، ماشین‌آلات و تجهیزات موردنیاز صنایع بخش فرهنگ برای نیل به بهبود کیفیت تولیدات و صدور محصولات فرهنگی و هنری در مقیاس‌های جهانی(5)
20. ایجاد فرهنگ مبارزه همه‌جانبه و فراگیر با مفاسد اقتصادی، رباخواری، ویژه‌خواری(رانت‌جویی)، امتیازطلبی، تکاثر، سودجویی، احتکار، گران‌فروشی و کم‌فروشی(6)
راهبرد کلان 9
تبیین، ترویج و نهادینه‏سازی هنر متعهد، تعالی‌بخش، شوق‌آفرین و استکبارستیز و تعمیق درک زیباشناسانه عمومی و بهره‌گیری از ظرفیت هنر در تحکیم فرهنگ اسلامی- ایرانی و گفتمان انقلاب اسلامی مبتنی بر بیانات امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری(مدظله العالی)*
راهبـردهای ملـی
1. تبیین و ترویج فلسفه و حکمت، اخلاق و فقه هنر از منظر اسلامی و حمایت از نظریه‌پردازی، تولید دانش و ادبیات در عرصه‌های مختلف هنر اسلامی- ایرانی بویژه در عرصه هنرهای نمایشی و موسیقی؛
2. توسعه و حمایت از آفرینش آثار و محصولات فرهنگی و صنایع هنری بومی و ملی برای تبیین و ترویج ارزش‌های اسلامی- ایرانی و دفاع مقدس و مقابله با محصولات فرهنگی و هنری معارض با ارزش‌های اخلاقی و انسانی؛
3. ایجاد تحول در نگاه اجتماعی به هنر و هنرمند و ظرفیت‌سازی برای گسترش خلاقیت هنری در همه عرصه‌ها؛
4. ساماندهی وضعیت موسیقی کشور و تدوین سند ملی موسیقی بر اساس موازین اسلامی؛
5. تبیین و تقویت جایگاه هنرهای تجسمی در نظام فرهنگی و فکری تمدن اسلامی در جهت تعالی ارزش‌های الهی و انسانی؛
6. احیاء، تقویت و ترویج استفاده از هنرهای سنتی و محصولات آن در عرصه‌های مختلف زندگی؛
7. معرفی و عرضه ارزش‌ها و اندیشه‌های انقلاب اسلامی در قالب هنر؛
8. نقش‌آفرینی جمهوری اسلامی ایران به عنوان قطب هنر متعالی به‌ویژه سینمای پاک و ارزش‌مدار در جهان اسلام و عرصه بین‌الملل و پشتوانه بیداری اسلامی و بیداری ملت‌ها؛
9. توسعه سینمای معرفت‌افزا و بصیرت‌بخش و ایجاد هماهنگی و هم‌افزایی بین سازمان‌ها و نهادهای دولتی و غیردولتی در حوزه سینما و زمینه‌سازی برای حمایت نهادهای دینی و فرهنگی از سینمای غیرحرفه‌ای؛
10. تولید و ترویج ادبیات، شعر، قصه و رمان انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و ترجمه آثار ادبی به زبان‌های دیگر؛
اقــدامات ملـی
1. تدوین و تبیین فلسفه، حکمت، اخلاق و فقه هنر بر اساس آموزه‌های اسلام ناب محمدی(ع)(1)
2. ایجاد رشته‌های مطالعاتی و تربیت نیروی انسانی در زمینه حکمت و فلسفه، اخلاق و فقه هنر بر پایة جهان‌بینی اسلامی(1)
3. نقد نظریات و آثار هنری معاصر و ایجاد و حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی در حوزه هنر اسلامی، ایرانی و انقلابی(1)
4. حمایت مادی و معنوی از پژوهشگران، مؤلفان و پژوهش‌ها در زمینه هنر اسلامی(1، 2، 3، 4و5)
5. بهره‌گیری مؤثر از متون ادبی، عرفانی، حکمی و تاریخی تمدن اسلامی و انقلاب اسلامی در جهت تقویت محتوای فیلم‌نامه‌ها و متون مرتبط با هنرهای نمایشی(1، 2، 3، 7، 8، 9و10)
6. تدوین و اجرای سند توسعه صنایع فرهنگی و هنری کشور مبتنی بر نقشه مهندسی فرهنگی(2)
7. رصد، پایش و برنامه‌ریزی به منظور مقابله هوشمند با محصولات فرهنگی و هنری معارض با ارزش‌های اخلاقی، انسانی، اسلامی و انقلابی(2)
8. اولویت‌دهی دستگاه‌های فرهنگی و هنری به موضوعاتی ازجمله: پشتیبانی مادی و معنوی از دستگاه‌های فرهنگی و هنری در پرداختن به موضوعات اولویت‌دار از قبیل معارف و تاریخ و سیره پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)، داستان‌ها و معارف قرآنی، انتظار و مهدویّت، نقش روحانیت در نهضت‌های دویست ساله اخیر، ملّی شدن صنعت نفت، ماهیت و وقایع انقلاب اسلامی، دفاع مقدس، مقاومت و بیداری اسلامی، شخصیت‌های بزرگ اسلامی و ایرانی، استکبارستیزی و حمایت از مستضعفان با رویکرد تعالی و پیشرفت همه‌جانبه در عرصه‌های هنری بویژه ادبیات، شعر، قصّه و رمان، موسیقی و فیلم‌نامه‌ و فیلم‌(2، 7و10)
9. زمینه‌سازی و ایجاد انگیزه در نهادهای دینی برای حمایت از سینمای غیرحرفه‌ای(2، 3و9)
10. برنامه‌ریزی برای تحول و نوآوری هدفمند کردن آموزش هنر متعهد و تدوین و اجرای برنامه جامع آموزش، تربیت، شناسایی، بکارگیری و نگاهداشت منابع انسانی بخش هنر و ساماندهی، اصلاح و ارتقای عملکرد کلیه موسسات و آموزشگاه‌های هنری بویژه آموزشگاه‌های آزاد(3)
11. ساماندهی و حمایت از فرایند تولید آثار هنری از مرحله آفرینش ادبیات داستانی و فیلم‌نامه تا فیلم‌سازی مبتنی بر ارزش‌های اسلامی به‌ویژه فیلم، آثار مستند و پویانمایی(3، 7، 9و10)
12. تدوین و اجرای سند موسیقی کشور با تأکید بر ارتقای سطح فرهنگی، هنری و علمی فعالیت‌های جامعه موسیقایی کشور و معرفی موسیقی فاخر ایرانی در سطح بین‌المللی و سامان‌دهی و بهینه‌سازی روند تعاملات بین‌المللی در عرصه موسیقی مبتنی بر موازین شرعی(4)
13. مقابله قانونی و نظام‌مند با آثار موسیقیایی مبتذل و غیرقانونی و عناصر و گروه‌های فعال در این عرصه(4)
14. تدوین و اجرای سند هنرهای تجسمی در چارچوب نقشه مهندسی فرهنگی کشور(5)
15. تدوین و اجرای برنامه ملی حمایت از احیای صنایع و هنرهای سنتی و روستایی و پشتیبانی مادی و معنوی از مشاهیر و پیشکسوتان حوزه هنر متعالی و اسلامی(6)
16. تقویت اقتصاد هنر و ایجاد نظام حمایت معنوی، اعتباری و مالی از صنایع هنری بومی و ملی مبتنی بر مبانی اسلامی(6)
17. تدوین و اجرای برنامه ملی احیای هنرهای متعالی سنتی فراموش شده در چارچوب ارزش‌های اسلامی- ایرانی(6)
18. حمایت و برنامه‌ریزی برای توسعه تولیدات و صادرات صنایع فرهنگی و هنری و افزایش سهم جمهوری اسلامی ایران در بازارهای منطقه‌، جهان اسلام و عرصه بین‌الملل(8)
19. طراحی و استقرار نظام ملی نوآوری فرهنگی ازطریق:
19-1. ایجاد هماهنگی بین سازمان‌ها و نهادهای مرتبط با تولید و ارائه محصولات فرهنگی و حمایت از مراکز ایده‌پردازی، تحقیق و توسعه سازمان‌ها و نهادهای تولید، علم و فناوری فعال در ارائه محصولات فرهنگی مطابق با نیازها و مقتضیات روز کشور؛(2، 4، 6، 8، 9، 10)
19-2. حمایت از فناوری صنایع و محصولات فرهنگی با تأکید بر حمایت پولی و مالی، تغییر رویه‌های گمرکی مرتبط با صادرات و واردات محصولات فرهنگی و برنامه‌ریزی برای تقویت و گسترش بازارهای داخلی و خارجی محصولات و خدمات فرهنگی کشور.(2، 4، 6، 8، 9، 10)
راهبرد کلان 10
طراحی و استقرار نظام جامع و کارآمد اطلاعات، ارتباطات و رسانه‌ای مبتنی بر آموزه‌های دینی، انقلابی و ارزش‌های اخلاقی، مقتضیات راهبردی کشور و سیاست‌های کلی نظام
راهبـردهای ملـی
1. طراحی پیوسته و تقویت آرایش رسانه‌ای روزآمد و هم‌افزا در مقیاس ملی و فراملی دارای قابلیت رقابتی با رسانه‌های بین‌المللی در جهت  تولید قدرت نرم و مقابله با جنگ نرم دشمن؛
2. ساماندهی رسانه‌های پاک با جذابیت حداکثری در سطوح ملی و فراملی متناسب با آموزه‌های دینی، انقلابی و ارزش‌های اخلاقی و گسترش آزاداندیشی و آزادی بیان؛
3. ارتقای جایگاه و کارکرد مطبوعات، خبرگزاری‌ها و پایگاه‌های خبری و حمایت از آنها متناسب با فضای نقد و آزاداندیشی و اقتضائات فرهنگی و راهبردی کشور؛
4. حمایت از تولیدات ملی در حوزه‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری و طراحی، تأمین و توسعه زیرساخت‌های فناوری‌های نوین اطلاعاتی، ارتباطاتی و رسانه‌ای؛
5. تقویت نقش، جایگاه و محتوای کتاب و توسعه و ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی و نشر و تقویت همه‌جانبه زیرساخت‌های مورد نیاز؛
6. سامان‌دهی، توسعه و ارتقای تولید، توزیع، مصرف و صادرات بازی‌های رایانه‌ای؛
7. جریان‌سازی بین‌المللی و بهره‌گیری از ظرفیت رسانه‌های همسو با گفتمان انقلاب اسلامی در سایر کشورها از طریق سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی جامع و هماهنگ؛
8. تبیین ارزش‌ها، هنجارها، قوانین و اخلاق و بنیان‌های نظری و معرفتی ارتباطات مناسب با انقلاب و فرهنگ اسلامی؛
9. ایجاد، گسترش، سازماندهی، هدایت و استفاده بهینه از ظرفیت‌ شبکه‌های اجتماعی(مجازی و غیرمجازی) در تولید و مبادله پیام‌ها و بسیج اقشار مختلف مردم بر اساس نقشه مهندسی فرهنگی کشور در سطوح ملی و فراملی با تأکید بر منطقه و جهان اسلام؛
10. راهبری فضای مجازی در چارچوب مقتضیات راهبردی و نقشه مهندسی فرهنگی کشور.

اقــدامات ملـی
1. تدوین و اجرای سند نظام جامع اطلاعات، ارتباطات و رسانه‌‌های تأثیرگذار سنتی و نوین در مقیاس ملی و فراملی با تأکید بر ایجاد فضای رقابتی مبتنی بر مبانی و ارزش‌های اسلامی و انقلابی(1)
2. ایجاد قرارگاه رسانه‌ای کشور به منظور سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و هماهنگی و هدایت و نظارت بر فعالیت‌های رسانه‌ای و ارتباطاتی کشور ذیل ستاد راهبری نقشه مهندسی فرهنگی کشور(1)
3. آموزش، تربیت و افزایش کمّی و کیفی مستمر منابع انسانی مستعد و متعهد متناسب با نیازهای رسانه‌ای، تبلیغی و ارتباطی انقلاب اسلامی در حوزه ملی و فراملی و بکارگیری آنها برای تقویت جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی(1)
4. حمایت و پشتیبانی هدفمند و هوشمند از تنوع و افزایش کمّی و کیفی فعالیت‌های رسانه‌های سنتی و نوین در چارچوب قانون اساسی(1و9)
5. ایجاد ائتلاف‌ها و قطب‌های رسانه و حمایت مستمر و همه‌جانبه از رسانه‌های دولتی و غیردولتی پشتیبان نهضت‌های اسلامی، مبارزان ضداستکباری و عدالت‌خواه همسو(1، 7و9)
6. تدوین و اجرای مهندسی نظام تبلیغ دینی با محوریت حوزه‌های علمیه در چارچوب نقشه مهندسی فرهنگی کشور(2)
7. برنامه‌ریزی برای تولید دانش، نظریه‌پردازی و آینده‌پژوهی در حوزه ارتباطات و مدیریت رسانه مبتنی بر اصل دعوت، تبلیغ رسالت‌های الهی و امر به معروف و نهی از منکر(2و8)
8. حمایت از تبیین و تولید نظام‌مند و اثرگذار محتوای رسانه‌ای مبتنی بر آموزه‌های اسلامی، انقلابی و ارزش‌های اخلاقی(2و9)
9. تهیه، طراحی و استقرار نظام جامع رسانه‌ای بر اساس نقشه مهندسی فرهنگی کشور(3)
10. آموزش عمومی برای ارتقای بصیرت و سواد رسانه‌ای آحاد جامعه معطوف به ارزش‌ها و دانش بومی و اسلامی(3)
11. گسترش و توسعه ماهواره‌های ملی و تأمین زیرساخت‌های ارتباطی ایمن و پایدار و گسترش همکاری‌های مشترک منطقه‌ای و بین‌المللی(4)
12. مشارکت مؤثر و تعامل در مدیریت و هدایت جریان‌های فکری، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی منطقه‌ای و جهانی در حوزه رسانه مبتنی بر آموزه‌های اسلام ناب محمدی(ص) و انقلاب اسلامی(4)
13. زمینه‌سازی و حمایت مؤثر از تولید محصولات سخت‌افزاری، نرم‌افزاری و دانش‌افزاری و صادرات آنها و تقویت صنایع داخلی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات(4و9)
14. برنامه‌ریزی برای افزایش سرانه مطالعه، تبدیل مطالعه و کتابخوانی به فرهنگ عمومی و تقویت فرهنگ مطالعه مفید و هدفمند(5)
15. ایجاد، ساماندهی، سالم‌سازی و توسعه و تقویت زیرساخت‌ها و مراکز تولید و توزیع کتاب و مطبوعات از جمله چندرسانه‌ای و دیجیتال و فراهم آوردن زمینه‌های دسترسی آسان مردم به آنها متناسب با نقشه مهندسی فرهنگی(5)
16. حمایت از تولید محتواهای غنی و ارتقای علمی کتاب‌ مبتنی با آموزه‌های دینی و انقلابی و متناسب با نیازها و اقتضائات کشور(5)
17. تدوین، تصویب و اجرای سند راهبردی توسعه صنعت بازی‌های رایانه‌ای کشور با تأکید بر:(6)
17-1. تدوین سیاست‌ها و برنامه‌های کنترل و ارزیابی محتوای بازی‌ها و نظارت بر مصرف و واردات بازی‌های رایانه‌ای؛
17-2. طراحی و ساماندهی سازکار حمایت از فرایند تولید، تأمین، انتشار و صادرات انواع بازی‌های ویدئویی و رایانه‌ای؛
17-3. طراحی، تدوین و اجرای رشته‌ها و دوره‌های آموزشی تخصصی تربیت نیروی انسانی در زمینه تولید بازی‌های رایانه‌ای در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی.
18. انسجام‌بخشی و هم‌افزایی سیاست‌ها، برنامه‌ها و اقدامات برای افزایش سهم و تأثیرگذاری کشور در فضای مجازی(10)
19. برنامه‌ریزی برای حمایت، گسترش و ساماندهی شبکه‌های مجازی متعهد(10)
20. ایجاد و گسترش شبکه‌های مجازی ملی و بین‌المللی با محوریت موضوعات و ارزش‌های اسلام ناب محمدی(ص) در فضای مجازی(10)
21. تلاش هدفمند برای مشارکت در مدیریت جریان منطقه‌ای و جهانی فضای مجازی(10)
22. برنامه‌ریزی برای تقویت، ساماندهی و فیلترینگ و پالایش هوشمند فضاهای مجازی(10)
برنامه‌ریزی برای بهره‌گیری از فرصت‌ها و صیانت از آسیب‌ها و تهدیدهای ناشی از فضای مجازی(10)

فصل هفتم : چارچوب نهادی نظام فرهنگی کشور

1- سیاست‌گذاری کلان و نظارت و ارزیابی
سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری کلان و راهبردی نظام فرهنگی برای اجرایی کردن نقشة مهندسی فرهنگی کشور و نظارت و ارزیابی بر حسن اجرای آن و تصویب اسناد ملی فرهنگی اولویت‌دار بر عهدة شورای عالی انقلاب فرهنگی است که با سازکار مورد نظر این شورا انجام می‌گیرد.
2- سیاست‌گذاری اجرایی و راهبری اجرای نقشة مهندسی فرهنگی کشور
با هدف راهبری و اجرایی کردن نقشة مهندسی فرهنگی کشور،  «ستاد هماهنگی و راهبری اجرای نقشة مهندسی فرهنگی کشور» با ریاست رئیس جمهور با وظایف و ترکیب زیر تشکیل می‌شود:
الف) وظایف ستاد
1. تقسیم کار ملی و ایجاد هماهنگی برای اجرای نقشه مهندسی فرهنگی کشور در سطح ملی و استانی و پیش‌بینی سازکارهای لازم برای تحقق آن در قالب برنامه‌های پنج ساله و قوانین بودجه سالانه کشور؛
2. پیشنهاد و روزآمدسازی سندهای تخصصی و موضوعی ذیل نقشه مهندسی فرهنگی کشور به شورای عالی انقلاب فرهنگی برای تصویب؛
3. نظارت بر پیشرفت اجرای نقشه مهندسی فرهنگی کشور و ارزیابی میزان تحقق آن و ارائه گزارش سالانه به شورای عالی انقلاب فرهنگی؛
4. روزآمدسازی نقشه مهندسی فرهنگی کشور براساس نتایج رصد و پایش اوضاع محیطی و تحولات جهانی با رویکرد آینده‌پژوهی و پیشنهاد اصلاح آن به شورای عالی انقلاب فرهنگی برای تصویب؛
5. نظارت بر اجرای پیوست‌ فرهنگی طرح‌های مهم و کلان کشور و ارزیابی آن؛
6. رصد تغییر و تحولات فرهنگی و اجتماعی کشور و ارائه نتایج آن به شورای عالی انقلاب فرهنگی.
ب) اعضای ستاد
1. رئیس‌جمهور یا معاون اول رئیس‌جمهور(رئیس)؛
2. دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی(دبیر)؛
3. چهار نفر از اعضای حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی به انتخاب آن شورا؛
4. وزیر کشور؛
5. وزیر علوم، تحقیقات و فناوری یا معاون ذی‌ربط؛
6.وزیر ورزش و جوانان؛
7. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی؛
8. وزیر آموزش و پرورش؛
9. رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی؛
10. رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی؛
11. رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران؛
12. رئیس سازمان تبلیغات اسلامی؛
13. رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور یا معاون ذی‌ربط؛
14. معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده؛
15. رئیس شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده؛
16. یکی از معاونین قوه قضاییه به انتخاب رئیس قوه قضاییه؛
17. نماینده شورای عالی حوزه علمیه؛
18. دبیر شورای عالی فضای مجازی؛
19. رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها؛
20. رئیس شورای سیاست‌گذاری فرهنگی بین‌المللی؛
21. رئیس دانشگاه آزاد اسلامی.
تبصره1. آئین‌نامه داخلی ستاد درخصوص نحوه تشکیل جلسات، حدنصاب رسمیت و اعتبار مصوبات آن به تصویب ستاد می‌رسد.
تبصره2. باتوجه به تنوع ارتباط نظام فرهنگ با عرصه‌های مختلف همچون اجتماعی، سیاسی، آموزشی، علم و فناوری، ‌اقتصادی، حقوقی، قضایی، نظامی و انتظامی، در موارد لازم از وزرا و رؤسای نهادهای ذی‌ربط برای شرکت در جلسات ستاد و کمیسیون‌های مربوط با حق رأی و صاحبنظران ذی‌ربط بدون حق رأی دعوت می‌شود.
تبصره3. ستاد می‌تواند حسب مورد، کمیسیون‌ها و کمیته‌های تخصصی مورد نیاز را با حضور اعضای ستاد و مسئولان نهادها و دستگاه‌های اجرایی کشور و صاحب‌نظران ایجاد و نسبت به تقسیم کار برای اجرای نقشه مهندسی فرهنگی کشور توسط نهادها و دستگاه‌های مزبور، اقدام نماید.
ج) تقسیم کار استانی
هماهنگی تحقق نقشه مهندسی فرهنگی در استان‌ها برعهده «ستاد هماهنگی نقشه مهندسی فرهنگی استان» که به اختصار «ستاد استان» نامیده می‌شود، خواهد بود.
تبصره- انجام وظایف ستاد استان برعهده شورای فرهنگ عمومی استان‌ها می‌باشد. اصلاحات مربوط به وظایف، ترکیب و نحوه فعالیت شورای فرهنگ عمومی استان‌ها به عنوان «ستاد استان» توسط ستاد هماهنگی و راهبری اجرای نقشه مهندسی فرهنگی کشور به تصویب خواهد رسید.

شورای عالی انقلاب فرهنگی - سامانه مهندسی فرهنگی - نقشه مهندسی فرهنگی

سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات

صفحه اصلی - سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات

سیاست­های علم و فناوری در برنامه ششم توسعه از نظر فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران (پیشنهادی به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)

فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران «سیاست­های علم و فناوری در برنامه ششم توسعه» را تدوین و برای معاون اول محترم رئیس­ جمهوری ارسال کرد. این سیاست­ها توسط کارگروهی متشکل از نمایندگان گروه­های علمی فرهنگستان علوم تدوین ­شده و پس از اعلام نظر گروه­های علمی و بحث و تبادل نظر در جلسات شورای علمی فرهنگستان، به تصویب رسیده است. سیاست­های تدوین­ شده توسط فرهنگستان علوم از سوی معاون اول رئیس­ جمهوری به سازمان مدیریت و برنامه­ ریزی کشور جهت بهره ­برداری ارسال شده است. آنچه در ادامه آمده «سیاست ­های علم و فناوری در برنامه ششم توسعه از نظر فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران)» است:
سیاست­های علم و فناوری در برنامه ششم توسعه (از نظر فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران)
بخش اول- تبیین مسئله
    سیاست‌های علم و فناوری در برنامه‌های توسعه، برگرفته از سیاست‌های کلی علم و فناوری ابلاغی مقام معظم رهبری، سمت‌‌گیری و مسیر حرکت برنامه‌های توسعه علمی و فناوری را در طول دوره زمانی اجرای برنامه‌ها مشخص می‌کند. این سمت­ گیری از یک­سو لزوماً معطوف به تحقق اهداف اسناد بالادستی به ­ویژه سند چشم ­انداز است، که ایران 1404 را کشوری توسعه ­یافته و از حیث علمی و اقتصادی در رتبه یک کشورهای منطقه آسیای جنوب غربی تعریف می‌کند، و از سوی دیگر باید نگاهی به گذشته داشته باشد و کمابیش در امتداد برنامه‌های توسعه قبلی حرکت کند.
تحقق این مهم ایجاب می­ کند که بیان سیاست‌های علم و فناوری با ادبیاتی جریان­ ساز و تحول­ آفرین و در قالب مدلی که پاسخگوی تعهدات نظام علم و فناوری به سیستم‌های احاطه­ کننده خود باشد، انجام شود و به باز کردن افق‌ها و چشم‌اندازهای جدید کمک کند و در عین حال تأثیرگذاری بسیار جدّی در برنامه ششم توسعه داشته باشد.
    با این نگاه طراحی مدل سیاستگذاری نظام علم و فناوری در برنامه‌های توسعه، با توجه به مؤلفه‌هایی همچون "کیفیت"، "نظام تدبیر"، "بیداری علمی"، "روندهای جهانی" و "سایر زیرنظام‌ها" صورت گرفته است:
1/2- استقرار نظام تضمین کیفیت، مستلزم تأثیرپذیری متقابل دانش و جامعه، استانداردسازی آموزش و پژوهش، رعایت اخلاق در علم و فناوری، صیانت از هویت دانش و دانشگاه، بالندگی اعضای هیأت علمی، و نظارت و ارزیابی و اصلاح مستمر فرآیندها و عملکردها است، که در نهایت به تولید علم و تربیت دانش­آموختگان با مجموعه‌ای از توانمندی‌های دانشی، مهارتی و بینشی می‌انجامد.
2/2- از بعد نظام تدبیر، مدل سیاستگذاری نظام علم و فناوری ناظر به جایگاه و نقش علم و ویژگی‌های نظام تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری در حکمرانی خوب، قانونمندی، تعهدات و نقش نظام تدبیر، آزادی بیان و نقش ذینفعان در نظام علم و فناوری، کارایی استفاده از منابع و ابزارهای کنترل فساد است.
3/2- از جنبه‌ دیگر عملکرد مطلوب و بهینه نظام علم و فناوری مستلزم فراهم ­آمدن بستر و زمینه‌ای است که به موجب آن اعتقاد به علمی­بودن و علمی فکر کردن در جامعه فراگیر شود، ساختار کلان علمی کشور به گونه‌ای اساسی متحول گردد، جامعه‌ به جامعه یادگیرنده بدل شود، و رهبری مراکز علمی و دانشگاهی بر عهده عالمان قرار گیرد.
4/2- نظام علم و فناوری، همچنین مستقیم و غیر مستقیم تحت تأثیر روندهای جهانی است. در این زمینه توجه به افزایش شهرنشینی و رشد انتظارات مردم از دولت، فشارهای وارده بر منابع طبیعی اصلی، به دلایل افزایش جمعیت، تغییرات آب و هوا و رشد اقتصادی، پیر شدن جمعیت، جابجایی قدرت­های اقتصادی، همکاری‌های بین ­المللی، گسترش دنیای مجازی و نسل جدید ماهواره‌ها و ربات‌ها از جمله روندهای حائز اهمیت در بحث مربوط به سیاستگذاری در حوزه علم و فناوری است.
5/2- از دیگر لوازم سیاستگذاری نظام علم و فناوری، توجه به چالش‌های درونی نظام علم و فناوری، چالش‌های توسعه پایدار، چالش­های نظام اجتماعی و فرهنگی، تقاضای اجتماعی، نظام آموزش و پرورش، فرهنگ و سیاست و الزامات اقتصاد مقاومتی (اقتصاد دانش ­بنیان) است.
    اهم ارزش‌های حاکم بر نظام علم و فناوری را می‌توان در چهار مؤلفه اصلی خلاصه کرد:
1/3- اعتقاد به غایت روشن جهانی که صالحان وارث آن خواهند بود.
2/3- اعتقاد به اقتدارآفرینی ملی و بین­ المللی از طریق توسعه علم، فناوری و نوآوری
3/3- رعایت اصل "آزاد اندیشی" و " اختیار توأم با مسئولیت اجتماعی" در محیط­های علمی
4/3- رعایت اصل منفعت عام در مقابل انتفاع شخصی
    تدوین سیاست‌های علم و فناوری در برنامه ششم توسعه، همچنین با توجه به سرفصل‌های سیاست‌های کلی علم و فناوری ابلاغ مقام معظم رهبری، در چارچوب محورهای ششگانه زیر صورت گرفته است:
1/4- جهاد مستمر علمی با هدف کسب مرجعیت علمی و فناوری در جهان.
2/4- بهینه ­سازی عملکرد و ساختار نظام آموزشی و تحقیقاتی کشور به منظور دستیابی به اهداف سند چشم‌انداز و شکوفایی علمی.
3/4- حاکمیت مبانی، ارزش‌ها، اخلاق و موازین اسلامی در نظام آموزش عالی، تحقیقات و فناوری و تحقق دانشگاه اسلامی.
4/4- تقویت عزم ملی و افزایش درک اجتماعی نسبت به اهمیت توسعه علم و فناوری.
5/4- ایجاد تحول در ارتباط میان نظام آموزش عالی، تحقیقات و فناوری با سایر بخش‌ها.
6/4- گسترش همکاری و تعامل فعال، سازنده و الهام­ بخش در حوزه علم و فناوری با سایر کشورها و مراکز علمی و فنی معتبر منطقه‌ای و جهانی به­ویژه جهان اسلام همراه با تحکیم استقلال کشور.
بخش دوم- سیاست­های علم و فناوری
با توجه به ارزش‌های حاکم بر نظام علم و فناوری و سرفصل‌های ششگانه سیاست‌های کلی علم و فناوری، سیاست‌های حوزه علم و فناوری در برنامه ششم توسعه را می‌توان در سه سطح کلان، میانی و اجرایی برشمرد:
    سیاست­های کلان به عنوان نشانگر‌های مسیر حرکت کشور در برنامه ششم توسعه
 1/1- تعمیق معرفت دینی و ارتقاء ارزش­های اسلامی- ایرانی و ایفای نقش الهام­بخشی دانشگاه­ها و مراکز تحقیقاتی در منطقه
2/1- پایبندی مدیریت دانشگاه­ها و مراکز تحقیقاتی به نظام تدبیر و رعایت اصل شایسته سالاری
3/1- حرکت در مرزهای دانش با هدف افزایش سهم جمهوری اسلامی ایران در تولید علم جهانی، ارتقاء جایگاه زبان فارسی به عنوان زبان علم و تقویت هویت ملی
4/1- به کارگیری علم و فناوری در عرصه‌های مختلف مدیریتی و تصمیم ­گیری به عنوان یکی از مؤلفه­های اصلی اقتصاد مقاومتی و اقتدار ملی
5/1- پایبندی به الزامات چرخه آفرینش دانش تا تولید ثروت
6/1- تعهد نظام علم و فناوری (نظام­های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی) به حفظ محیط­ زیست و مدیریت علمی بر منابع طبیعی، توسعه پایدار و تضمین امنیت و صلح جهانی
7/1- برون‌گرایی و افزایش تعاملات و دیپلماسی علم و فناوری
8/1- راهبری نظام علم و فناوری مبتنی بر نیازهای آینده کشور
9/1- ارتقاء فرهنگ اخلاق علمی، عمومی­ سازی و ترویج علم و فناوری در کشور
10/1- برتری دیدگاه شبکه­ سازی در نظام علم و فناوری
11/1- پایبندی به نظام تضمین کیفیت و رقابت­ پذیری در مؤسسه‌های آموزش عالی، پژوهشی و فناوری
12/1- سیاستگذاری اجرایی و برنامه‌ریزی کلان و عملیاتی مؤسسه‌های آموزش عالی، پژوهشی و فناوری مبتنی بر التزام اجتماعی
13/1- تقویت نقش فرهنگ در توسعه علمی و اشاعه فرهنگ و اخلاق گفت و گو در تمامی سطوح جامعه، بین ملت‌ها و فرهنگ‌ها
14/1- حفظ و تقویت پایدار میراث فرهنگی کشور
15/1- تبدیل تهدید تحریم‌ها به فرصت از طریق تشکیل و توسعه شرکت‌های زایشی، ایجاد نهادهای تحقیق توسعه مشترک میان صنایع و دانشگاه‌ها و برقراری مشوق‌های لازم برای توسعه سرمایه‌گذاری خطرپذیر در حوزه تبدیل ایده به محصول
    سیاست­های میانی
1/2- توسعه متوازن و هدفمند آموزش عالی مبتنی بر ضوابط و قواعد مشخص و از قبل تعیین­شده
2/2- تأمین آزادی علمی و تحول بنیادین در مدیریت دانشگاهی با هدف ارتقاء جایگاه دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی
3/2- جهت‌دهی و هدایت تقاضای اجتماعی آموزش ‌عالی به سمت اولویت‌های کشور
4/2- هماهنگی سیاستگذاری در نظام‌های آموزشی پیش‌دانشگاهی و دانشگاهی
5/2- تغییر نقش نهادهای بالادستی نظام علم و فناوری از کنترل و دخالت به حمایت و تسهیل­ گری
6/2- انسجام­ بخشی به امور سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و اجرا در حوزه علم و فناوری و تعیین حدود اختیارات و مسئولیت­های نهادهای مختلف ذیربط
7/2- شفافیت­ بخشیدن به تصمیمات و فرایندهای اجرایی با هدف اعتمادسازی بین تمامی ذینفعان
8/2- تقویت و توسعه رابطه دانشگاه و جامعه در بخش‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی
9/2- طراحی و استقرار نظام‌های تضمین کیفیت در دانشگاه­ها و مراکز پژوهشی و فناوری
10/2- توسعه زیرساخت­های آموزشی و تحقیقاتی در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و فناوری
11/2- بازنگری ریشه‌ای و بنیادین فرایندها در روند حرکت علمی کشور با هدف افزایش کارایی و اثربخشی
12/2- ارتقای الگوهای مدیریتی، فرهنگ سازمانی و شیوه‌های رفتاری در نظام علم و فناوری کشور به الگوهای جدید مدیریت یادگیرنده، سازمان یادگیرنده و یادگیری در اجرا
13/2- استفاده از تمامی ظرفیت‌های دانشگاهیان و کنش­گران عرصه علم و فناوری در چارچوب دیپلماسی عمومی برای کاستن از تحریم‌ها و آثار آنها و کمک به رونق بازار کسب و کار کشور
14/2- توسعه تعاملات فرهنگی، هنری و اجتماعی در سطوح کشورهای همجوار، منطقه‌ای و بین ­المللی، در قالب گردشگری علمی و فرهنگی از طریق روان‌سازی مقررات تردد اعضای هیأت‌ علمی و دانشجویان برای اجرای برنامه‌های آموزشی، فرهنگی و هنری
15/2- تغییر در مأموریت‌های دانشگاه‌های برتر کشور، با هدف ارتقاء آنها به دانشگاه ارزش‌آفرین، کارآفرین و ثروت‌آفرین.
16/2- فراهم ­آوردن زمینه تحول در آموزش عالی و تحقیقات با هدف قرار گرفتن هر چه سریع‌تر جامعه علمی کشور در مرزهای دانش
17/2- پایبندی به اصل شایسته­ سالاری در مدیریت آموزشی و تحقیقاتی کشور
18/2- رعایت حدود قانونی در انجام وظیفه و اعمال اختیارات توسط نهاد‌های سیاستگذاری و اجرایی نظام علم و فناوری و الزام آنها به پاسخگویی
19/2- تغییر نگرش بنیادین به علم و فناوری و اصلاح نظام مدرک­ گرایی
20/2- بازتعریف وظایف و اختیارات نهادهای مؤثر بر حوزه‌های علوم، تحقیقات و فناوری با رویکرد تقویت نقش دانشگاه و دانشگاهیان
21/2- توسعه ارتباطات و زیرساخت‌های ارتباطی و فناوری اطلاعات با هدف تضمین دسترسی آزادانه امن و ارزان همه شهروندان به ­ویژه جامعه دانشگاهی کشور به اطلاعات مورد نیاز برای گسترش و تعمیق نهضت نرم­ افزاری
22/2- واگذاری اختیار به دانشگاه‌های برتر کشور در زمینه‌های مختلف برنامه­ ریزی، بودجه‌ریزی، پذیرش دانشجو و استخدام و ارتقاء اعضای هیأت علمی
23/2- چابک ­سازی ساختارهای اداری- اجرایی و حذف ساختارهای زائد.
24/2- انسجام ­بخشی در سیاستگذاری، برنامه­ ریزی و اجرا
25/2- نهادسازی در جهت تولید و ترویج علم و افزایش سهم کشور در تولیدات علمی جهان
26/2- بازنگری در مدیریت تخصیص و هزینه­ کرد منابع مالی تحقیقات و فناوری
27/2- تکمیل زنجیره تولید دانش بنیادی تا دانش فنی
28/2- هدفمندسازی پژوهش با توجه به نیاز بخش‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی کشور
29/2- ارتقاء جایگاه و منزلت علم و عالم در فرهنگ عمومی جامعه، با تأکید بر علوم پایه و علوم انسانی
30/2- استفاده حداکثری از توان علمی، آموزشی و پژوهشی نخبگان ایرانی مقیم داخل و خارج کشور برای توسعه توان تحقیقاتی و فناوری کشور
31/2- تقویت بنیان‌های اشاعه، ترویج و همگانی ­سازی علم
32/2- ایجاد و توسعه مراکز علم
33/2- تقویت جایگاه اعتبارسنجی نظام دانشگاهی
34/2- توسعه راهکار‌های فعال­سازی دیپلماسی علم و فناوری
35/2- تقویت شرکت‌های دانش بنیان
    سیاست­های اجرایی
1/3- اصلاح نظام پذیرش دانشجو با تأکید بر جدایی سنجش از پذیرش
2/3- افزایش سطح کیفی آموزش‌ها با تأکید بر آموزش مهارت­های زندگی اجتماعی در کنار آموزش‌های نظری
3/3- ارتقاء توانمندی‌های بینشی، نگرشی و علمی اعضای هیأت علمی
4/3- ارتقاء منزلت و بهبود معیشت اعضای هیأت علمی
5/3- توجه به حل مسائل اجتماعی، و توقعات اشتغال­ پذیری
6/3- توجه به حفظ و نگهداشت محیط ­زیست و جلوگیری از ایجاد آلودگی‌های زیست­ محیطی در برنامه‌های درسی
7/3- تعامل با دستگاه‌های اجرایی برای طراحی و اجرای دوره‌های کارورزی برای دانشجویان رشته‌های مختلف دانشگاهی با هدف آشنایی آنها با محیط کسب و کار
8/3- پرورش روحیه دانشجویان برای انجام کار گروهی
9/3- افزایش امکان دسترسی به اطلاعات و انتشار نتایج تحقیق
10/3- شایسته ­سالاری در بهره ­گیری از منابع انسانی
11/3- ضابطه‌مندکردن توزیع جمعیت دانشجویی در زیرنظام‌های مختلف مبتنی بر مأموریت‌های هر یک از زیرنظام‌ها و نیاز جامعه
12/3- تسهیل مقررات و ضوابط جذب دانشجویان خارجی
13/3- طراحی جوایز علمی و پژوهشی ملی و بین­ المللی با هدف ایجاد رقابت و تقویت انگیزه و بنیه علمی و پژوهشی دانشگاه­ها و مراکز تحقیقاتی و فناوری کشور
14/3- ایجاد آزمایشگاه‌های ملی با هدف جذب و به کارگیری نخبگان، برقراری ارتباط بین دانشمندان و ایجاد هم­افزایی علمی و صرفه­جویی در هزینه­ها
15/3- تقویت و تحکیم جایگاه هیأت ه­ای امناء به عنوان عالی‌ترین مرجع تصمیم­ گیری در امور اداری، استخدامی، مالی، معاملاتی و تشکیلاتی از طریق بازنگری در ترکیب و وظایف آن هیأت­ها
13/3- تسهیل در برقراری ارتباطات علمی با دانشگاه‌ها و مراکز علمی معتبر بین‌المللی
14/3- تأسیس و توسعه نهادهای واسط برای تولید نیمه­ صنعتی با بهره‌گیری از نتایج تحقیقات کاربردی
15/3- تقویت صندوق نوآوری و شکوفایی با هدف فراهم­آوردن امکان تحقیقات زمان­بر و خطرپذیر
16/3- بازنگری در برنامه‌های درسی دانشگاهی با هدف افزایش سطح کیفی آموزش‌ها با تأکید بر آموزش مهارت­های زندگی اجتماعی، ایجاد دوره‌های چندرشته‌ای خاص مبتنی بر برنامه توسعه مناطق کشور و تمرکز بر اشتغال­پذیری منطقه‌ای و ایجاد دوره‌های کارشناسی ارشد حرفه‌ای.
17/3- بازنگری در معیارهای ارتقاء اعضای هیأت علمی با هدف افزایش سهم پژوهش­های مرتبط با مسائل و مشکلات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست­ محیطی
18/3- توسعه فعالیت­های فرهنگی از طریق تقویت انجمن­های دانشجویی
19/3- بازنگری مداوم در برنامه‌های آموزشی و محتوای دروس
20/3- تدوین نقشه راه پدافند غیر عامل در حوزه علم و فناوری
21/3- تقویت مراکز رشد و پارک­های علم و فناوری و شرکت­های زایشی و دانش­ بنیان و تأسیس مناطق ویژه فناوری
22/3- طراحی و استقرار نظام بالندگی اعضای هیأت علمی
23/3- برگزاری دوره­های مشترک آموزشی با دانشگاه­های معتبر خارجی و مشارکت در اجرای طرح ­های پژوهشی و فناوری بین‌المللی
24/3- توسعه و تقویت کمی و کیفی واحدهای تحقیق و توسعه در صنعت و بنگاه­های اقتصادی
25/3- تأسیس مراکز تحقیقاتی مشترک با مراکز معتبر علمی بین­المللی
26/3- تدوین شاخص­هایی برای ارزیابی اثربخشی پژوهش در ساختار اقتصادی
27/3- بازنگری در آیین­ نامه ­ها و مقررات آموزشی و پژوهشی با نگاه تسهیل­ گری در چرخش امور و ارتقاء کیفیت
28/3- ایجاد توازن در پژوهش‌های بنیادی، توسعه‌ای کاربردی
29/3- نیاز سنجی برای اولویت­گذاری در انجام پژوهش‌های کاربردی و تولید فناوری
30/3- طراحی نظام اطلاعات و آمار پژوهش و فناوری
31/3- بازنگری در آیین‌نامه‌ها و عملکرد قطب‌های علمی به منظور هدفمندسازی و تعمیق فعالیت‌های پژوهشی در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی
32/3- الزام دانشگاه­ها به ارائه برنامه‌های پژوهشی بلندمدت
33/3- تقویت انجمن‌های علمی به منظور نقش­ آفرینی بیشتر در سیاستگذاری و برنامه‌ریزی نظام علم و فناوری
34/3- تقویت تفکر برنامه‌ریزی و هوش برنامه‌ای معطوف به آینده­ پژوهی در نظام علمی
35/3- بازنگری در الگوی گسترش کمی آموزش عالی
36/3- برنامه­ ریزی به منظور شکل­ گیری و فعالیت نظام ملی نوآوری و نظام نوآوری بخشی
37/3- اولویت­ بخشیدن به تأمین اعتبار مورد نیاز فصول آموزش و علم و فناوری در جریان تدوین بودجه‌های سنواتی
38/3- تأمین اعتبار لازم برای بازسازی و نوسازی تجهیزات آموزشی و پژوهشی دانشگاه­ها و مراکز تحقیقاتی مورد نیاز دانشگاه­های برتر کشور
39/3- تسهیل استخدام اعضای هیأت علمی متعهد و کارآمد
40/3- مأموریت­ گرا کردن تحقیقات با هدف توسعه مرزهای دانش و تولید و تدوین دانش فنی
41/3- توجه ویژه به دانشگاه‌های برتر کشور با هدف رقابت­پذیرکردن مدارک تحصیلی آنها با مدارک تحصیلی دانشگاه­های بزرگ دنیا
42/3- حمایت از ایجاد شرکت­های غیر دولتی توسعه فناوری و شرکت­های خدماتی مهندسی با هدف تولید، انتقال و جذب فناوری
43/3- فراهم ­آوردن بسترهای قانونی لازم برای جذب سرمایه‌های خارجی در فعالیت‌های مرتبط با تحقیق و توسعه
44/3- فراهم­ آوردن زمینه مشارکت دانشگاهیان در روند تحول و اصلاح امور دانشگاه و جامعه، تصمیم­سازی و تصمیم­ گیری، برنامه ­ریزی و مدیریت کشور
45/3- تأمین امنیت فکری و شغلی و فراهم­آوردن شرایط مناسب اقتصادی، اجتماعی و علمی برای جذب و نگهداشت نیروهای کارآمد، نخبه و مستعد در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی داخل با هدف کمک به مهار مهاجرت نخبگان علمی از کشور
46/3- توسعه فن بازارهای علم و فناوری، به­ ویژه در مناطق آزاد و مناطق مرزی
47/3- زمینه­ سازی برای حفظ دستاوردهای علمی و فناوری دانشمندان و فناوران در قالب نظام حقوق مالکیت معنوی
48/3- تشکیل صندوق حمایت از تجاری­سازی دستاوردهای علم و فناوری
49/3- راه‌اندازی سامانه ارتباط جمعی علم و فناوری
50/3- توسعه ظرفیت نشر یافته‌های علمی
51/3- استقرار نظام ثبت اختراع مبتنی بر ممیزی
52/3- رعایت اصل شایسته­ سالاری در انتخاب مدیران دانشگاهی، مراکز پژوهشی و فناوری و شرکت‌های زایشی».

اساسنامه جامعه المصطفی ص

شماره6903/
دش 29/10
/1387
اساسنامه « نهاد علمی و آموزشی جامعة المصطفی العالمیة»(مصوب جلسه 635 مورخ 21/8/ 1387 شورای عالی انقلاب فرهنگی)
شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه 635 مورخ 21/8/1387، اساسنامه « نهاد علمی و آموزشی جامعة‌ المصطفی العالمیة» را به شرح ذیل تصویب نمود:
مقدمه
با استعانت از ذات اقدس الهی و توسل به ذیل عنایات پیامبر اعظم (ص) و اهل بیت عصمت و طهارت« علیهم صلوات ا...» و به پیروی از اندیشه‌های نورانی بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، حضرت امام خمینی « رضوان الله تعالی علیه» و هدایت‌های داهیانه رهبر عظیم الشأن انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای « مدظله العالی» و سیاستگذاری‌های ارزشمند هیأت محترم امنا « دامت‌توفیقاتهم» و کوشش خالصانه و عالمانه فرزانگان جوان، گام‌های بلند و اساسی در مسیر پیشرفت و بالندگی فعالیت‌های حوزه‌ای ـ بین‌المللی از سوی مرکز جهانی علوم اسلامی و سازمان حوزه‌ها و مدارس علمیه خارج از کشور برداشته شد.
اینک پس از سه دهه تجربه فراز و فرودها و تحولات بزرگ داخلی و خارجی در عرصه مدیریت دینی جهانی، با هدف تربیت طراز برجسته‌ای از عالمان و پرچمداران هدایت قرآنی و اندیشه تمدن اسلامی و نظریه‌پردازان معاصر برای پاسخگویی به نیاز تشنگان زلال معارف الهی و ایجاد خیزش جدید در توسعه سهم نرم‌افزار و نظریه‌های اسلامی در مدیریت اندیشه، منابع بشری و ساختاردهی به جهان معاصر، لازم آمد طرحی نوآفرینانه و ابتکاری درمیان افکنده شود، تا قله‌های رفیع دین و فرهنگ و تحولات تمدنی در عصر حاضر نیز با نهادها و عقول برافراشته و سازوکارهای بنیادین و منسجم با آن، دست یافتنی شود و با توسعه و تعمیق این آرمان بزرگ، ساختاری جهانی، راهبردی و تمدنی و مدیریتی بینشی، معنویت محور، نواندیش و نوآور رنگ تحقق یابد.
این مهم با فرمان حکیمانه مقام معظم رهبری « مدظله‌العالی» در تاریخ 28/9/1386 مبنی بر تلفیق دو نهاد یاد شده در آستانه تحقق قرار گرفت و بدین منظور نهادی جدید، با استفاده از تمامی ظرفیت، توانمندی و تجارب دو دستگاه و برآمده از روح نوآوری و شکوفایی، تأسیس و در آستانه میلاد نبی مکرم اسلام به نام جامعة‌ المصطفی العالمیة مزین گردید.
اساسنامه حاضر به اهداف، وظایف، تشکیلات و چگونگی اداره آن می‌پردازد.
فصل اول: کلیات
نام:
ماده1ـ نام؛ « جامعة المصطفی العالمیة» که در این اساسنامه به اختصار «جامعه» نامیده می‌شود.
مدت:
ماده2ـ مدت فعالیت جامعه نامحدود است.
مکان:
ماده3ـ مرکز جامعه شهر قم است و می‌تواند در دیگر مناطق ایران و سایر کشورها نمایندگی یا واحدهای تابعه و وابسته دایر نماید.
ماهیت:
ماده4ـ جامعه نهادی علمی ـ حوزه‌ای و دارای ماهیتی عمومی، غیردولتی و غیرانتفاعی بوده و از استقلال مالی، اداری و استخدامی برخوردار است و منحصرا برابر مفاد این اساسنامه اداره می‌شود.
ماده5 ـ انجام فعالیتهای حوزه‌ای ـ دانشگاهی از سوی جمهوری اسلامی ایران برای غیر ایرانی‌های داخل و خارج کشور در انحصار جامعه است و هر گونه اقدام بدون هماهنگی جامعه مجاز نیست.
تبصره: جامعه می‌تواند اجازه انجام فعالیت یاد شده را با حفظ اشراف و نظارت خود به سایر شخصیت‌های حقیقی و حقوقی اعطا نماید.
ماده6 ـ جامعه در چارچوب مقررات و مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، به صورت مستقل به برنامه‌ریزی آموزشی و گسترش رشته‌ها و اعطای مدرک رسمی پرداخته و مدرک آن در هر مقطعی که صادر شود مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است.
ماده7ـ جامعه مشمول کلیه امتیازات و تسهیلاتی است که به موجب قانون، به حوزه‌های علمیه، دانشگاهها و مراکز آموزش عالی دولتی یا غیر دولتی تعلق می‌گیرد.
ماده8 ـ جامعه در مواردی که در این اساسنامه پیش بینی نشده است تابع ضوابط و مقررات شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری می‌باشد.
فصل دوم: اهداف،‌ وظایف و اختیارات
اهداف:
ماده 9ـ اهداف جامعه عبارت است از:
1ـ تربیت مجتهدان، عالمان، محققان، متخصصان، مدرسان، مبلغان، مترجمان،‌ مربیان و مدیران پارسا،‌ متعهد و زمان شناس؛
2ـ تبیین، تولید و تعمیق اندیشه دینی و قرآنی و توسعه نظریه‌های اسلامی در زمینه‌های گوناگون ؛
3ـ نشر و ترویج اسلام ناب محمدی صلی‌ا... علیه مبتنی بر معارف قرآن و اهل بیت علیهم‌السلام.
وظایف و اختیارات:
ماده 10ـ وظایف و اختیارات جامعه به شرح زیر است:
1ـ تاسیس، اداره،‌حمایت و گسترش حوزه‌ها، دانشگاه‌ها، معاهد قرآنی و موسسات آموزشی، پژوهشی و فرهنگی تابعه، وابسته و مردم نهاد (N.G.O)، بومی و غیر بومی در داخل و خارج کشور؛
2ـ سیاستگذاری و مدیریت امور طلاب و فضلای خواهر و برادر غیر ایرانی در داخل و خارج کشور؛
3ـ طراحی، تدوین و اجرای نظام‌های جامع آموزشی، پژوهشی و تربیتی؛
4ـ طراحی و اجرای رشته‌ها در سطوح و مقاطع مختلف تحصیلی، آموزش‌های تمهیدی، زبان فارسی و سایر زبان‌های موردنیاز ـ متناسب با اهداف جامعه ـ به شیوه حضوری و غیرحضوری ؛
5 ـ برگزاری دوره‌های کوتاه مدت، کاربردی و اعطای فرصت‌های مطالعاتی متناسب با نیاز جوامع مختلف؛
6 ـ جذب و پذیرش داوطلبان به صورت مستقل که حداکثر بیست درصد آن می‌تواند از اتباع ایرانی باشد؛
7ـ کشف،‌ جذب، پرورش استعدادها و حمایت از نخبگان و شخصیت‌های علمی جهان اسلام؛‌
8 ـ تهیه و تدوین محتوای آموزشی مورد نیاز؛
9ـ اجرای نظام اخلاقی و تربیتی اسلامی، تعالی بخشی معنوی و اخلاقی و تربیت جامع و متوازن طلاب، خانواده و فرزندان آنان؛‌
10ـ تألیف،‌ ترجمه و انجام پژوهش‌های بنیادین و کاربردی مورد نیاز؛‌
11ـ نشر محصولات علمی ـ فرهنگی جامعه در قالب‌ها و زبان‌های گوناگون در چارچوب مأموریت و اهداف ؛
12ـ ایجاد، اداره و حمایت فعالیت‌های رسانه‌ای در چارچوب مأموریت و اهداف؛‌
13ـ گسترش روابط و همکاری‌های علمی فرهنگی با مؤسسات و مراکز آموزشی، پژوهشی و فرهنگی سراسر جهان؛
14ـ عضویت در نهادها و سازمان‌های بین‌المللی علمی ـ فرهنگی و اعطای مدرک و عضویت افتخاری به شخصیت‌های علمی جهان؛‌
15ـ ایجاد کرسی‌های علمی ـ آموزشی با اولویت اسلام‌شناسی و شیعه‌شناسی در دانشگاه‌ها و مراکز علمی؛
16ـ سرپرستی و حمایت قانونی از طلاب، همسر و فرزندان آنان در جمهوری اسلامی ایران و در صورت لزوم در خارج از کشور و ارایه خدمات اداری ـ رفاهی به آنان؛
17ـ زمینه سازی و مدیریت فعالیتهای آموزشی، علمی، فرهنگی و تبلیغی دانش پژوهان و فضلای جامعه و حمایت و پشتیبانی از آنان؛‌
18ـ مدیریت و ساماندهی امور دانش‌آموختگان حوزه‌ها،‌ دانشگاه‌ها و مراکز تابعه و وابسته؛‌
19ـ توانمندسازی سازمانی، تأمین کادر علمی ـ مدیریتی واحدها و مراکز تابعه و وابسته جامعه و بهسازی مستمر و ارتقای سطح دانش، بینش و مهارت منابع انسانی؛
20ـ تاسیس مدارس عصری در صورت ضرورت و با تصویب هیأت امنا؛
21ـ اعطای بورس‌تحصیلی به اساتید، طلاب و روحانیون‌جامعه و یا طلاب و دانشجویان دیگر نهادها و مراکز آموزشی ـ پژوهشی؛‌
22ـ همکاری با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در امر پذیرش دانشجویان غیرایرانی،‌
فعالیت‌های فرهنگی و آموزش زبان فارسی و معارف اسلامی به آنان، همسر و فرزندان ایشان؛
23ـ تأسیس مؤسسات مالی ـ اعتباری و خدماتی وابسته برای دستیابی به اهداف جامعه و حمایت از دانش آموختگان.
فصل سوم: ارکان
ماده 11ـ ریاست عالیه جامعه با فقیه عهده‌دار رهبری جمهوری اسلامی ایران است و تصویب اساسنامه، انتخاب اعضای هیأت امنا، نصب و عزل رئیس جامعه، ارائه رهنمودهای اساسی و انحلال جامعه توسط معظم له صورت می‌پذیرد.
ماده12ـ ارکان جامعه عبارت است از:
1ـ هیأت امنا؛
2ـ رئیس جامعه؛
3ـ شورای جامعه.
هیأت امنا:
ماده13ـ هیأت امنا مرکب از شخصیت‌های حقوقی و حقیقی زیر است که از سوی ریاست عالیه برای مدت پنج سال منصوب می‌شوند:
الف) رئیس جامعه؛
ب) نماینده شورای عالی حوزه؛
ج) معاون ارتباطات بین الملل دفتر مقام معظم رهبری؛
د) رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی؛
هـ) دبیر کل مجمع جهانی اهل بیت « علیهم السلام»؛
و ) دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی؛
ز) سه تا پنج تن از علما و اندیشمندان آشنا به مسائل بین‌الملل به انتخاب ریاست عالیه.
ماده14ـ هیأت امنا دارای رئیس،‌ نایب رئیس و دبیر است که به مدت یک‌سال برای نوبت اول و دو سال برای نوبت‌های بعد، از بین اعضا انتخاب می‌شوند.
تبصره1ـ در صورتی که رئیس و نایب رئیس در جلسه‌ای حضور نداشته باشند اعضای هیأت امنا یکی را از میان خود برای اداره موقت جلسه انتخاب می‌نمایند.
تبصره2ـ دبیر هیأت امنا می‌تواند از غیر اعضا انتخاب شود که در این صورت حق رأی نخواهد داشت.
ماده15ـ وظایف و اختیارات هیأت امنا عبارت است از:
1ـ اجرای منویات و رهنمودهای ریاست عالیه؛
2ـ سیاستگذاری کلان جامعه در عرصه‌های گوناگون؛
3ـ نظارت بر حسن اجرای منویات و رهنمودهای ریاست عالیه و مصوبات هیأت امنا،
4ـ تصویب طرح کلان جامعه؛
5 ـ تصویب برنامه‌های بلند مدت و برنامه و بودجه سالانه جامعه؛
6 ـ نظارت عالی بر فعالیت جامعه و انجام بازرسی لازم در محدوده اختیارات؛
7ـ ارایه گزارش‌های دوره‌ای و موردی به ریاست عالیه؛
8 ـ تصویب آیین‌نامه‌های مالی ـ معاملاتی و استخدامی کارکنان و اعضای هیأت علمی؛
9ـ تصویب دریافت وام و تسهیلات از بانک‌ها و مؤسسات اعتباری خارجی؛
10ـ تصویب ساختار و شرح وظایف جامعه تا سطح اداره کل؛
11ـ تصویب سقف نیروی انسانی و پست‌های سازمانی؛
12ـ تصویب صورت‌های مالی و گزارش برنامه‌ای سالانه جامعه؛
13ـ انتخاب رئیس، نایب رئیس و دبیر هیأت امنا؛
14ـ پیشنهاد نصوب یا عزل رئیس جامعه به ریاست عالیه؛
15ـ پیشنهاد هر نوع تغییر در اساسنامه به ریاست عالیه؛
16ـ تفسیر اساسنامه؛
17ـ پیشنهاد انحلال جامعه به ریاست عالیه؛
18ـ تصویب آیین‌نامه داخلی هیأت امنا و ساختار تشکیلات دبیرخانه؛
19ـ سایر مواردی که در این اساسنامه بر عهده هیأت امنا قرار گرفته است.
ماده16ـ هیأت امنا می‌تواند در صورت لزوم برخی از وظایف خود را به یک یا جمعی از اعضا واگذار نماید.
ماده 17ـ جلسات هیأت امنا با حضور اکثریت اعضا رسمیت یافته و مصوبات آن با رأی اکثریت اعضای حاضر معتبر می‌باشد.
تبصره: در موارد پیشنهاد تغییر یا اصلاح اساسنامه، نصب یا عزل رئیس و انحلال جامعه، مصوبات هیأت امنا با رأی حداقل دو سوم کل اعضا معتبر است.
ماده 18ـ هیأت امنا دارای دبیرخانه‌ای است که زیر نظر دبیر اداره می‌شود.
ماده 19ـ دبیرخانه وظایف زیر را عهده‌دار است:
1ـ آماده‌سازی دستور و تمهید مقدمات تشکیل جلسات، ابلاغ و پیگیری اجرای مصوبات آن؛
2ـ اطلاع‌رسانی و ارائه گزارشات لازم به هیأت امنا و هماهنگی ارتباطات رسمی اعضا؛
3ـ تأمین خدمات کارشناسی و ارائه مشاوره‌های مورد نیاز هیأت امنا؛
4ـ انجام بررسی‌های دوره‌ای و موردی و اعمال نظارت از سوی هیأت امنا؛
5 ـ دریافت و بررسی صورت‌های مالی و گزارش عملکرد برنامه‌ای جامعه؛
6 ـ ثبت و ضبط و نگهداری اسناد و مدارک هیأت امنا؛
7ـ پیشنهاد آیین‌نامه داخلی هیأت امنا و ساختار دبیرخانه؛
8 ـ انجام سایر امور محوله از سوی هیأت امنا.
رئیس جامعه:
ماده 20ـ رئیس جامعه از میان شخصیت‌های برجسته حوزه با پیشنهاد هیأت امنا از جانب ریاست عالیه برای مدت پنج سال انتخاب می‌شود و در دوره‌های بعد نیز قابل تمدید است.
ماده 21ـ رئیس جامعه می‌تواند « قائم مقام» داشته باشد.
ماده 22ـ وظایف و اختیارات رئیس جامعه عبارت است از:
1ـ حُسن اجرای منویات ریاست عالیه، مفاد اساسنامه، مصوبات هیأت امنا و مقررات و آیین‌نامه‌های ابلاغی؛ و وابسته.
2ـ هدایت کلیه فعالیت‌های جامعه، نمایندگی‌ها، واحدها، مدارس و مؤسسات تابعه و وابسته؛
3ـ تعیین سیاست‌های اجرایی و خط مشی‌های جامعه در چارچوب رهنمودهای ریاست عالیه، مفاد اساسنامه و مصوبات هیأت امنا؛
4ـ نظارت بر حُسن‌اجرای فعالیت‌های جاری جامعه و پیگیری اشکالات و تخلفات احتمالی و ارجاع آنها به مقامات دارای صلاحیت؛
5 ـ نصب و عزل قائم‌مقام، معاونان، مشاوران و مدیران مستقل ستادی و رؤسای مراکز،
نمایندگی‌ها، واحدها و مؤسسات تابعه و وابسته و مدیران گروه‌های علمی داخل و خارج کشور و تأیید معاونان پیشنهادی آنان؛
6 ـ ارتقابخشی توانمندی‌ها و ظرفیت‌های جامعه با بهره‌گیری از فناوری‌های ‌روز و پشتیبانی علمی، فنی و اداری ـ مالی؛
7ـ پیشنهاد برنامه‌های بلند مدت و بودجه سالانه جامعه به هیأت امنا؛
8 ـ مسئولیت امور مالی و اداری جامعه در حدود قوانین و مقررات؛
9ـ امضای قراردادها، اوراق بهادار و هرگونه سند تعهدآور با حق توکیل به غیر؛
10ـ گشایش حساب‌های جامعه نزد بانک‌ها و دیگر مؤسسات مالی و اعتباری داخل و خارج کشور و یا بستن آن‌ها و حفظ و حراست از اموال و دارایی‌های جامعه برابر مقررات؛
11ـ حفظ و استیفای کلیه حقوق و تحصیل مطالبات جامعه از اشخاص حقیقی و حقوقی، اقامه هر نوع دعوا، صلح و پرداخت دیون و نمایندگی جامعه نزد مراجع دارای صلاحیت با حق توکیل به غیر؛
12ـ تهیه صورت‌های مالی، گزارش عملکرد و تفریغ بودجه سالانه و ارائه آن به هیأت امنا و در صورت لزوم نماینده ریاست عالیه؛
13ـ ارائه گزارش‌های‌دوره‌ای از روند اجرای برنامه‌های واحدهای مختلف جامعه به هیأت امنا و ریاست عالیه؛
14ـ پیشنهاد نمودار سازمانی و ساختار تشکیلات و شرح وظایف قسمت‌ها تا سطح اداره کل؛
15ـ پیشنهاد سقف نیروی انسانی و پست‌های سازمانی به هیأت امنا؛
16ـ پیشنهاد آیین‌نامه مالی ـ معاملاتی و مقررات استخدامی اعضای هیأت علمی و کارکنان جامعه به هیأت امنا؛
17ـ قبول هدایا از اشخاص حقیقی و حقوقی و جذب کمک‌های مالی آنان در چارچوب قوانین و مقررات؛
18ـ ایجاد فرصت و امکان بهره‌گیری از ظرفیت‌های سازمان‌ها و مراکز بین‌المللی دارای صلاحیت و سازمان‌های ایرانی فعال در عرصه بین‌الملل؛
19ـ تأیید آیین‌نامه داخلی شورای جامعه و شوراهای تخصصی.
ماده23ـ رئیس جامعه می‌تواند بخشی از اختیارات و نیز حق امضای خود را به قائم‌مقام و یا هر یک از معاونان یا مدیران تفویض نماید.
شورای جامعه:
ماده24ـ ترکیب شورای جامعه عبارت است از:
الف) رئیس جامعه؛
ب) قائم مقام، معاونان مشاور عالی رئیس و مدیران مستقل ستادی؛
ج) مدیران واحدهای صفی تخصصی داخل قم؛
د) از مدیران واحدهای صفی و نمایندگی‌های خارج قم دو نفر و خارج از کشور چهار نفر به انتخاب رئیس جامعه، منوط به حضور در قم یا محل برگزاری جلسه؛
هـ) رئیس پژوهشگاه؛
و) مدیر مرکز امور طلاب و خانواده‌ها؛
ز) دو تا پنج تن از اعضای هیأت علمی استادیار و بالاتر، اساتید، فضلا، مشاوران و کارشناسان خبره در امور بین‌الملل به انتخاب رئیس جامعه برای مدت دو سال.
ماده 25ـ وظایف و اختیارات شورای جامعه عبارت است از:
1ـ بررسی طرح کلان جامعه و پیشنهاد آن به هیأت امنا؛
2ـ تصویب ضوابط و مقررات اداری، آموزشی، پژوهشی و فرهنگی جامعه؛
3ـ تصویب دوره‌ها، رشته‌ها، برنامه‌های آموزشی و گسترش آن‌ها؛
4ـ تصویب تأسیس مراکز، نمایندگی‌ها، واحدها و مؤسسات تابعه و وابسته، تعطیل یا انحلال آن‌ها؛
5 ـ بررسی و تصویب اعطای هر نوع مجوز دائم یا موقت به شخصیت‌های حقیقی و حقوقی برای انجام فعالیت‌های حوزه‌ای ـ دانشگاهی در داخل و خارج کشور در چارچوب مأموریت جامعه؛
6 ـ تصویب سقف و سهمیه پذیرش بر اساس امکانات و برنامه توسعه جامعه؛
7ـ تصویب موارد، میزان و مقررات دریافت شهریه از دانش‌پژوهان؛
8 ـ تعیین ضوابط و سیاست‌های ارتباط و همکاری با مؤسسات دولتی و غیر دولتی، داخلی و خارجی؛
9ـ بررسی برنامه‌های بلند مدت و برنامه و بودجه سالانه جامعه و پیشنهاد آن به هیأت امنا؛
10ـ بررسی سالانه امکانات علمی، نیروی انسانی، تجهیزات جامعه، تعیین کمبودها و نیازها و اقدام برای تأمین آن‌ها؛
11ـ ارزیابی عملکرد جامعه، تحلیل نقاط قوت و ضعف و اخذ تصمیم مقتضی؛
12ـ تصویب تشکیل شوراهای تخصصی جامعه؛
13ـ واگذاری برخی موارد مصرح در وظایف شورای جامعه یا غیر آن به شوراهای تخصصی، کمیسیون‌ها و یا کمیته خاص؛
14ـ تصویب آیین‌نامه داخلی شورای جامعه و شوراهای تخصصی؛
15ـ بررسی سایر مسائل قرار گرفته در دستور کار شورا.
ماده26ـ ریاست شورا با رئیس جامعه و یا قائم‌مقام وی بوده و می‌تواند در غیاب ایشان به یکی از اعضا تفویض گردد.
ماده27ـ ارسال یا ابلاغ پیشنهادات و مصوبات شورا، به‌وسیله رئیس یا قائم‌مقام جامعه انجام می‌شود.
فصل چهارم : منابع و امور مالی
ماده 28 ـ دارایی‌های جامعه که بخشی از بیت‌المال مسلمین است عبارت است از: خالص کلیه اموال منقول و غیرمنقول، مشهود و نامشهود و حقوق متعلقه که به جامعه واگذار شده یا می‌شود.
ماده 29 ـ منابع مالی جامعه عبارت است از:
1ـ مساعدت‌های ریاست عالیه؛
2ـ کمک‌های دولت جمهوری اسلامی ایران؛
3ـ عواید املاک و اموال و درآمدهای حاصل از ارایه خدمات و سایر فعالیت‌هایی که به تأیید هیأت امنا می‌رسد؛
4ـ موقوفات و عواید حاصل از آن؛
5 ـ وجوه شرعی، هدایا و کمک‌های مالی اشخاص حقیقی و حقوقی؛
6 ـ وام تسهیلات دریافتی از بانک‌ها و مؤسسات اعتباری داخل و خارج کشور.
تبصره ـ عواید حاصل از فعالیت‌های جامعه یا واحدهای وابسته، هم چنین اموالی که به جامعه واگذار می‌شود ـ به جز موقوفات خاص ـ ملک اختصاصی جامعه بوده و طبق مقررات جامعه از آن بهره‌برداری می‌شود.
ماده30ـ جامعه دارای ردیف مستقل در قانون بودجه می‌باشد و کلیه اعتبارات پرداخت شده به جامعه، « کمک» تلقی شده و به هزینه قطعی منظور می‌شود.
ماده31ـ هزینه اعتبارات جامعه تابع قانون نحوه انجام امور مالی و معاملاتی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی مصوب مجلس شورای اسلامی است که به تصویب هیأت امنا نیز می‌رسد.
ماده32 ـ سال مالی جامعه از اول فروردین هر سال تا آخر اسفند همان سال می‌باشد.
ماده33ـ معاملات جامعه ـ اعم از مستقیم یا غیرمستقیم ـ با رئیس جامعه، اعضای هیـأت امنا و شورای جامعه و نزدیکان درجه اول سببی و نسبی آنان ممنوع می‌باشد و اعطای هرگونه تسهیلات صرفاً در چارچوب آیین‌نامه‌های مصوب امکان پذیر است.
ماده34ـ بازرس و حسابرس از سوی ریاست عالیه یا هیأت امنا تعیین و برابر این اساسنامه و قوانین و مقرّرات مصرّح در آن اقدام خواهد نمود.
تبصره ـ حسابرسی نهادهای ذی‌ربط که بر اساس قانون حق حسابرسی و نظارت بر بودجه عمومی را دارند، با تأیید ریاست عالیه بلامانع می‌باشد.
فصل پنجم ـ انحلال و تسویه
ماده35 ـ چنانچه جامعه به هر علت نتواند به فعالیت خود ادامه دهد با پیشنهاد حداقل دو سوم کل اعضای هیأت امنا و تصویب ریاست عالیه انحلال یافته و « هیأت تسویه» سه نفره، از سوی هیأت امنا تعیین و عهده‌دار امر تسویه می‌گردند.
ماده 36 ـ وظایف هیأت تسویه عبارت است از:
1ـ تعیین تکلیف طلاب و فضلای شاغل به تحصیل در واحدهای آموزشی ـ پژوهشی جامعه؛
2ـ تعیین تکلیف کلیه کارمندان و اعضای هیأت علمی؛
3ـ تعیین تکلیف کلیه دارایی‌ها و بدهی‌ها، وصول مطالبات و استیفای حقوق، تأدیه دیون جامعه و قراردادن باقیمانده آن در اختیار ریاست عالیه.
ماده37ـ از تاریخ تصویب این اساسنامه، مرکز جهانی علوم اسلامی و سازمان حوزه‌ها و مدارس علمیه خارج از کشور منحل و کلیه مدارس، مراکز، مؤسسات و واحدهای تابعه و وابسته داخل و خارج کشور، دارایی‌ها، حقوق عینیه و فرضیه، اعتبارات، امتیازات و متعلقات آن‌ها با اشراف هیأت امنا و با حضور نماینده ریاست عالیه، بدون نیاز به تشریفات « هیأت تسویه» به جامعه منتقل می‌شود و جامعه قائم مقام حقوقی دو دستگاه یاد شده در زمینه انجام تعهدات و مطالبات می‌باشد.
ماده38ـ این اساسنامه، مشتمل بر 38ماده و 6 تبصره، در جلسه635 مورخ 21/8/1387 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است.
رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی ـ محمود احمدی‌نژاد