جنگ سایبری
مقدمه‌ای بر جنگ اطلاعات؛ مفهوم، تاریخچه، اهداف و انواع
نویسنده: بابک علیزاده
۱۸:۳۴ - ۱۰ تیر ۱۳۹۶
.جنگ اطلاعات، یکی از شیوه‌های نوین جنگ و از مهم‌ترین ابزار نفود به افکار و تغییر راهبردها است
مقدمه
از زمانی که مردمی وجود داشته‌اند که با هم موافق نبودند، جنگ نیز وجود داشته است. امروز هم ادامه دارد و پایانی برای آن دیده نمی‌شود. استفاده از اطلاعات در جنگ چیز جدیدی نیست. کسانی که اطلاعات بهتری داشتند و به سرعت و به درستی از آن استفاده کردند برندگان جنگ‌ها بودند.
الان در دوران اطلاعات به سر می‌بریم و بنابراین جنگ اطلاعات هیچ تعجبی ندارد. زیرا الان، تقریبا همه چیز را در مقیاس جهانی آن نگاه می‌کنیم و بنابراین جنگ هم در مقیاسی جهانی دیده می‌شود. امروز بیشتر از همه‌ی انواع جنگ، از جنگ اطلاعات صحبت می‌شود. جستجو در موضوعات سرچ شده در اینترنت با استفاده از google.com نشان م.comینترنت با استفاده از استفاده از ت می‌شود. جستجو م و بنابرای ه است. پذیرند. البته ش آمد.
یماها و مرگ هزاران نفر شد. ب نشان می‌دهد که این عبارت 472000 بار در سال 2002 و 27700000 بار در سال 2014 جستجو شده است.
مفهوم جنگ اطلاعات
جنگ اطلاعات به‌طور فزاینده‌ای برای بخش نظامی، جوامع اطلاعاتی و بخش تجاری کشورها، اهمیت پیدا کرده است. جیمز در دریان (James Der Derian)، مدیر مرکز مطالعات بین‌المللی امنیت در استرالیا، در سال 2003، اعلام کرد جنگ اطلاعات، به‌عنوان چتری برای فهم متون جنگ سایبری، جنگ هکرها،جنگ شبکه،جنگ مجازی و سایر حوزه‌های درگیری با محوریت شبکه‌های اینترنتی و فناوری اطلاعات، محسوب می‌شود. در بسیاری از این متون، فناوری و ابزار دیجیتال، با یکدیگر ترکیب شده و به نوع خاصی از فناوری رایانه، اشاره شده است.
مطلبی که وجود دارد این است که در متون یادشده، میان جنگ‌های جدید با جنگ‌های سنتی، اتصال برقرار شده است. سؤالی که مطرح می‌شود این است که درگیری و جنگ‌ها، شامل جنگ‌های روانی نیز می‌شود. مثلاً اگر گروهی یک دستگاه خودپرداز را هک کند، خسارات مالی کمی ممکن است متوجه افراد شود، ولی آثار روانی آن، می‌تواند برای طولانی‌مدت، باقی بماند. در این حالت، دیگر مردم، رغبت چندانی به استفاده از این دستگاه‌ها ندارند، هرچند امن سازی کامل آن‌ها صورت گرفته باشد.
وی گفت: نظریه‌ی اجتناب از رویارویی مستقیم و طولی و رو در رو با دشمن و به دست گرفتن ابتکار عمل دشمن برای ضربه زدن، نشان‌دهنده‌ی هنر جنگ است.
جنگ اطلاعات، متشکل از ایده‌ی درگیری جامعه‌ی اطلاعاتی و تهدیدات است. جنگ اطلاعات یعنی استفاده از اطلاعات یا فناوری اطلاعات طی یک بحران یا کشمکش به‌منظور دستیابی به اهداف موردنظر؛ اما جنگ سایبری، حمله به شبکه‌های الکترونیک است.
عملیات اطلاعاتی در حوزه‌ی آفندی جنگ اطلاعات شامل جنگ فرماندهی و کنترل، جنگ رسانه‌ای و عملیات مخصوص اطلاعاتی در امور غیرنظامی و در حوزه‌ی پدافندی، شامل دفاع از شبکه‌ها و فعالیت‌های ضد تبلیغاتی می‌شود. تفوق اطلاعاتی نیز به معنای عملیات مشترک و همزمان در تمام ابعاد عملیات اطلاعاتی است. مثلاً ضعف در بعد پدافندی می‌تواند منجر به شکست در بعد آفندی شود. شایان‌ذکر است رسانه، جزء مهمی از جنگ‌های مدرن است.
دانشگاه پنسیلوانیا در مورد جنگ اطلاعات گفته است: «هر اقدامی برای انکار،تخریب، فاسد کردن اطلاعات دشمن و عملکرد آن باشد یا هر رفتاری برای حفاظت خود در برابر این‌گونه اقدامات.»
دن کول (Dan Kuehl)، استاد دانشگاه دفاع ملی واشنگتن، در تعریف جنگ اطلاعات گفته است: «درگیری با تلاش میان دو یا چند گروه در محیط اطلاعات.»
جنگ اطلاعات، استفاده از عملیات فیزیکی یا مجازی برای وادار کردن کشورها، سازمان‌ها و افراد به انجام دادن یا انجام ندادن چیزهایی است که به اهداف بلندمدت و کوتاه‌مدت شما کمک می‌کنند و درعین‌حال ممانعت از رقبایتان برای انجام دادن این کار به وسیله شما. درواقع این تعریف چیزهایی بیشتر از حمله به کامپیوترها با کدهای مخرب است. آزمایش لیتموس آن به این صورت است: اگر اطلاعات برای انجام دادن عملیاتی به‌کاربرده شود که با آن دیگری را وادار به کاری کنند که به سود حمله‌کننده باشد، آن عملیات، جنگ اطلاعات است.
تعریف فوق یک تعریف بین‌المللی است که سازمان‌ها، مردم و قابلیت‌ها را در برمی‌گیرد. به دولت‌ها، کارتل‌ها، شرکت‌ها، هکرها، تروریست‌ها و دیگر گروه‌ها و افراد فرصت می‌دهد که سهمی در آنچه موردحمله قرار گرفته است داشته باشند. هماهنگ کردن این تعریف با نیازهای این گروه‌ها بستگی به خودشان دارد.
هدف جنگ اطلاعات
هدف جنگ اطلاعات به دست آوردن قدرت برای تسلط به دیگران است؛ قدرت و نفوذ در قلب چنین روابطی. جنگ اطلاعات نیاز به تلاش دارد و تلاش، نیاز به کسب قدرت برای رسیدن به سود اقتصادی یا تسلط نظامی در میدان نبرد یا بازار دارد.
هدف جنگ اطلاعات، برتری اطلاعاتی و امن سازی سامانه‌های اطلاعاتی در برابر دشمن یا هدف موردنظر است؛ اما جنگ سایبری -به‌عنوان گونه‌ای از جنگ اطلاعات- می‌تواند چنین تعریف شود: جنگی با فناوری‌های بالا در بستر فضای سایبری. اصولاً این نوع، بر پایه‌ی ماشین‌ها است. به‌عنوان‌مثال می‌توان در این راستا از شناسایی ماهواره‌ها به‌عنوان جنگ سایبری به عنوان گونه‌ای ازجنگ اطلاعات، نام برد. ما در این معنا، جنگ سایبری را اعم از عملیات اطلاعاتی و حملات سایبری به منظور شناسایی و کسب اطلاعات دشمن گرفتیم. در حقیقت برخی ابعاد جنگ سایبری را می‌توان، جزو جنگ اطلاعات، قلمداد کرد. مثلا اگر حمله سایبری به مرکزی صورت بگیرد و هدف آن، تغییر اطلاعات یا حذف اطلاعات باشد، قطعا این حملات، زیر شاخه جنگ اطلاعات است.
تاریخچه
جنگ اطلاعات؛ پدیده‌ی جدیدی نیست و از آغاز جامعه‌ی بشریت وجود داشته است. تأثیر این نوع جنگ با افزایش شدید اطلاعات جهانی و فضای سایبری، شدت گرفت. برای قرن‌ها، رمزنگاری، برای پنهان کردن و آشکار کردن پیام‌ها به کار می‌رفت. حتی لغت «cipher»،به معنای رمزنگاری از لغت عربی «صفر» به معنای «هیچ» مشتق شده است.
از سال 1970، پیشرفت‌های فوق‌العاده در ابزار جمع‌آوری، ذخیره، تحلیل و انتقال اطلاعات، به رمزنگاری و رمزگشایی کمک فراوانی کرد و همین امر، مقدمه‌ی انقلابی در امور نظامی شد. امور نظامی باید خود را با تغییراتی که در فناوری‌های مخابراتی، به وجود آمدند، وفق می‌دادند. فناوری‌های مخابراتی، توانایی انتقال فرهنگ را در قلمروی شهری و غیرنظامی، به دست آوردند.
شاید بتوان اولین جنگ اطلاعات که در بعد بین‌المللی صورت گرفت را جنگ خلیج، نام برد. در این جنگ از عملیات روانی، فریب نظامی، جنگ الکترونیک همراه با ترکیب عملیات هوایی، زمینی و دریایی با ارتباطات و جمع‌آوری اطلاعات، استفاده شد.
در حقیقت جنگ اطلاعات، نشان می‌دهد که اطلاعات، به‌تنهایی، عرصه‌ای جداگانه، سلاحی بالقوه و هدفی پرمنفعت، محسوب می‌شود. جنگی که مرزهای جغرافیایی در آن معنا ندارد. در این نوع جنگ، شاید بخش نظامی دیگر نتواند میدان نبرد را کنترل کند.
تئوری جنگ اطلاعات بر پایه‌ی قوانین فیزیک، اثر متقابل جوامع، اصول و ابزارهایی است که موجب توانمند کردن فرد برای کسب اطلاعات و برتری بر دشمن می‌شود. جنگ اطلاعات در زمان‌های صلح و جنگ [مرسوم]، به کار می‌رود. اساس جنگ اطلاعات از جنگ روانی، فریب و عملیات امنیتی، شکل گرفته است.
به‌راستی می‌توان گفت، نبرد جهانی در قرن 21، در عرصه‌ی اطلاعات است. انتشار یا خودداری از انتشار حقایق، تفسیر رویدادها، تحریف ایدئولوژی‌ها همگی موجب تشویق دشمن به واکنش می‌شود.
اشکال سنتی جنگ اطلاعات به 5 دسته تقسیم می‌شوند:
عملیات روانی
جنگ الکترونیک
تخریب فیزیکی
اقدامات امنیتی
حمله‌ی اطلاعاتی
عملیات روانی: در این نوع عملیات از اطلاعات برای تأثیر روی تفکر دشمن، استفاده می‌شود.
تخریب فیزیکی: در این نوع روش، جنگ اطلاعات با تأثیر روی سامانه‌های اطلاعاتی، قدرت تخریب پیدا می‌کند. ابزار این تخریب فیزیکی طیف وسیعی از بمب‌های مرسوم تا پالس‌های الکترومغناطیس را شامل می‌شود. در برخی نظریات دانشگاهی آمریکا، این کشور از این ناحیه، آسیب‌پذیر دانسته شده است. در اقدامات امنیتی، به دنبال دورنگه داشتن دشمن از فهم توانایی‌های نظامی و مقاصد خودی هستند.
تاکتیک‌های جنگ اطلاعات
تشخیص مسئله
تحریف حقایق
منحرف کردن اذهان
دلسرد کردن مردم
آناتومی جنگ اطلاعات
جریان آزاد اطلاعات میان دولت ملت‌ها، برای بخش تجاری، روابط بین‌الملل و اجتماعی و نظامی بسیار ضروری است. ارتباطات امروزی به اینترنت، وابستگی بسیاری دارد و اینکه ارتباطات از بخش‌های مختلف طیف الکترومغناطیس مانند رادیو و ماکرویو، یا ماهواره یا شبکه‌ها، استفاده می‌کند. ما در یک دنیای متصل هستیم، اما دیری نمی‌پاید که این امر به‌سوی بی‌ثباتی یا آشوب‌ها، منجر می‌شود. جنگ اطلاعات، ترکیبی از جنگ الکترونیک، جنگ سایبری، عملیات روانی برای دفاع و حمله است. جنگ الکترونیک، برای اختلال یا خنثی کردن تبادلات الکترومغناطیس، به کار می‌رود.
همچنین جنگ اطلاعات به دو نوع مستقیم و غیرمستقیم، است:
جنگ اطلاعات مستقیم: در این نوع جنگ، اطلاعات دشمن تغییر پیدا می‌کند، بدون اینکه دخالتی در کارکردهای تحلیلی و ادراکی، صورت بگیرد.
جنگ اطلاعات غیرمستقیم: در این نوع جنگ، اطلاعات دشمن از طریق دخالت در کارکردهای تحلیلی و ادراکی دشمن، تغییر پیدا می‌کند.
نتیجه
هدف جنگ اطلاعات کنترل و یا نفوذ بر عملکرد تصمیم گیران است. منطقه‌ی کنترلی می‌تواند مستقیما دستکاری شود در حالی که منطقه‌ی نفوذ تنها به صورت غیرمستقیم قابل دسترسی است. کنترل و نفوذ، عصاره‌ی قدرت هستند. از دیدگاه تجاری و صنعتی، داشتن بیشترین سهم بازار و سود، امکان انجام بهتر جنگ اطلاعاتی را فراهم می‌کند.
آشنایی با جنگ اطلاعاتی و امنیت اطلاعاتی
جنگ مجازی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
آشنایی با جنگ اطلاعاتی و امنیت اطلاعاتی
جنگ مجازی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
توانمندی واکنش آمریکا به حمله اول با حمله سایبریِ همزمان مختل می‌شود+ سند - مشرق نیوز
جنگ اطلاعاتی (IW (Information Warfaref - دانشنامه آدیا
