||| آربیتراژ || روشی است که در آن سرمایه‌گذار از تفاوت‌های قیمت یک سهام قابل دادوستد در دو یا چند بورس اوراق بهادار سود می‌برد. او سهم را در بازاری که قیمت پایین‌تر است، خریداری می‌کند و بی‌درنگ در بازاری که قیمت بالاتر است، می‌فروشد. |
||| آگهی پذیره‌نویسی || یک سند رسمی اعلان فروش اوراق بهادار همچون سهام عادی، سهام ممتاز یا اوراق قرضه است که اطلاعات جامعی درباره شرکت و اوراق انتشار یافته در آن قید شده است. این آگهی نزد کمیسیون بورس و اوراق بهادار به ثبت می‌رسد و حاوی نکاتی همچون نوع فعالیت شرکت، ترکیب هیات‌مدیره، هزینه پروژه و منابع مالی آن، وضعیت پروژه، چشم‌انداز سودآوری پروژه، حجم اوراق منتشر شده و نام تضمین‌کنندگان اوراق است. |
||| ابزار مشتق || ابزار مشتق به قرارداد یا اوراقی گفته میشود که ارزش آن وابسته به ارزش اوراق بهادار، کالا، شمش یا ارز اصلی است و هیچ گونه ارزش مستقلی ندارد. پیمان آتی و اختیار معامله دوگونه از این ابزارها هستند که به طور معمول در بورس‌های معتبر جهان دادوستد می‌شوند. پیمان آتی، قراداد استانداردی است که بر اساس آن شخص متعهد میشود در آینده تعداد مشخصی اوراق بهادار را در زمان و مکان معین به طرف مقابل تحویل دهد. برگ اختیار معامله نیز به دو گونه است: اختیار خرید سهم و اختیار فروش سهم . |
||| ادغام پایین دست || تملک واحدهای پخش‌کننده و خرده‌فروشی توسط شرکت تولیدکننده یا عرضه‌کننده اصلی محصولات یا نظارت بر آنها به منظور دستیابی مستقیم به مشتریان و تسلط بر مرحله توزیع کالا است. |
||| ارزش اسمی || در مورد سهام عادی، ارزش اسمی هر سهم مبلغی است که طبق اساسنامه روی هر سهم نوشته شده است. این رقم با ارزش بازار سهم هیچ ارتباطی ندارد. در مورد اوراق قرضه یا سهام ممتاز، ارزش اسمی هر برگ است که میزان آن تعیین‌کننده مقدار بهره یا سودی است که به آن تعلق میگیرد. |
||| ارزش بازار || ارزش بازار یک شرکت سرمایه گذاری از حاصل تقسیم ارزش جاری سهام شرکت سرمایه گذاری بر تعداد سهام آن شرکت به دست می‌آید. به عبارت ساده، این متغیر نشان می‌دهد که چه مقدار سود از سرمایه‌گذاری‌ها در صورت فروش آنها نصیب هر سهم شرکت میشود. این متغیر را می‌توان از اطلاعات منتشره توسط شرکتها به دست آورد. همانطور که گفته شد این عدد به نحوی نشان‌دهنده ارزش جاری سرمایه‌گذاری‌های شرکت برای هر سهم میباشد. |
||| ارزش دفتری || ارزش هر دارایی را آن گونه که در ترازنامه شرکت آمده است، ارزش دفتری می‌نامند. از آنجا که دارایی‌های هر سال مستهلک می‌شوند، ارزش دفتری نیز هر سال کاسته میشود. ارزش دفتری هر سهم به این شکل حساب میشود که تمام بدهی‌ها را از تمام دارایی‌ها کسر میکنند و آن چه به دست آمده را بر تعداد سهامی که شرکت منتشر کرده و در دست مردم است، تقسیم میکنند. |
||| ارزش ذاتی || "ارزش ذاتی سهام قیمتی است که عوامل اصلی و موثر در ارزش سهام را در نظر گرفته آن را از قیمت‌جاری بازار متمایز می‌کند، مدیران مالی و تحلیلگران با ارزیابی عوامل بنیادی که برقیمت حقیقی سهام اثر می‌گذارد در ارزیابی و تخمین دقیق ارزش حقیقی سهام تلاش میکنند.
هدف از تحلیل ارزش ذاتی مقایسه آن با قیمت بازار سهم است. عوامل بنیادی موثر برارزش سهم عموماً کمتر از قیمت بازار تغییر میکنند و تحلیلگران امیدوارند که تفاوت بین ارزش ذاتی و قیمت بازار را به خصوص در بازاری که کارآیی کامل ندارد دریابند. هدف اصلی از این مقایسه تشخیص این است که آیا در حال حاضر سهام مورد نظر ارزان (زیرقیمت حقیقی) است و یا گران (بالای قیمت حقیقی) اگر سهمی ارزان باشد بازار اثر عوامل بنیادی را که قیمت بالاتری از قیمت بازار برای سهم را موجه میکنند کاملاً در نیافته است به مجرد اینکه بعضی سرمایه‌گذاران این وضعیت را تشخیص دهند و خرید این سهم را آغاز میکنند و نسبت به افزایش قیمت بازار می‌شوند. بنابراین آن گروه از افراد حقیقی و حقوقی که زودتر به خرید سهم اقدام کردهاند سود خواهند برد. برای سهامی که ارزش بازار آن گران است وقتی سرمایه‌گذاران متوجه گرانی قیمت می‌شوند فروش خود را آغاز کرده و سبب کاهش قیمت بازار می‌شوند. بنابراین عاقلانه است که از خرید این سهام گران پرهیز کرد." |
||| ارزشیاب || کارشناس مالی است که دارایی‌ها و اوراق‌بهادار موضوع این قانون را مورد ارزشیابی قرار دهد. |
||| استهلاک || نوعی ثبت حسابداری است که با توجه به قیمت تمام شده و عمر مفید دارایی، سالانه مبلغی بابت هزینه استهلاک در نظر گرفته میشود و از درآمد شرکتی که از این دارایی استفاده کرده است، کسر میشود. |
||| اصطلاح حساب‌های پرداختنی || اصطلاحی است که در بخش بدهی‌های ترازنامه شرکت به چشم می‌خورد و به معنی مبالغی است که شرکت بابت خرید کالاها و خدمات مورد نیاز خود که به صورت اعتباری تهیه کرده است، به طلبکاران شرکت بدهکار شده است. |
||| اصطلــــاح حســـاب‌های دریافتنــــی || اصطلاحی است که در بخش دارایی‌های ترازنامه به چشم می‌خورد و به معنی بدهکاران شرکت است. از آنجا که همه بدهکاران شرکت به دلیل وجود مشکلات مالی قادر نیستند بدهی خود را به موقع پرداخت کنند، در یک برآورد واقعی از حساب‌های دریافتنی شرکت باید آن دسته از طلب‌هایی که دریافت آنها با تردید همراه است، از این جمع کسر شود.همچنین با برآورد این دسته از حساب‌ها می‌توان میزان نقدینگی شرکت را محاسبه کرد. |
||| اطلاعات مهم || اطلاعاتی درباره‌ی رویدادها و تصمیمات مربوط به ناشر که بر قیمت اوراق‌بهادار ناشر و تصمیم سرمایه‌گذاران تاثیر بااهمیت داشته باشد. |
||| اطلاعات میان دوره‌ای || شامل اطلاعات تولید و فروش و مسائل مالی شرکت است که در دوره‌ها و فصول مختلف توسط شرکتها ارائه میشود. مانند گزارشهای ۳ ماهه، ۶ ماهه و ۹ ماهه |
||| اطلاعات نهانی || هرگونه اطلاعات افشا نشده برای عموم که به طور مستقیم و یا غیرمستقیم به اوراق بهادار، معاملات یا ناشر آن مربوط میشود، و در صورت انتشار، بر قیمت و یا تصمیم سرمایه‌گذاران برای معامله اوراق‌بهادار مربوط تاثیر می‌گذارد. |
||| اعلام عمومی || انتشار عمومی رای قطعی صادره توسط مرجع ذیصلاح . |
||| افزایش سرمایه || "معمولا پس از پیشنهاد هیئت مدیره و ارائه طرح توجیهی افزایش سرمایه و مشخص نمودن روش و محلی که مبلغ حاصل از افزایش سرمایه قرار است در آنجا سرمایه گذاری شود، این افزایش به میزان مشخص، (مثلا ۱۰۰ % ) به تصویب مجمع می‌رسد. پس از آن این افزایش سرمایه در اختیار هیئت مدیره قرار میگیرد و هیئت مدیره پس از طی مراحل قانونی و جلب رضایت سازمان بورس اقدام به ثبت این افزایش مینماید. اصولا افزایش سرمایه به سه طریق امکان پذیر است :
۱- افزایش سرمایه به روش جایزه
۲- افزایش سرمایه از محل آورده نقدی
۳ – افزایش سرمایه به روش صرف سهام" |
||| افشاء || "نهادهای ناظر بر بازارهای اوراق بهادار به منظور شفاف کردن بازار، فراهم آوردن امکان دسترسی یکسان فعالان بازار به اطلاعات و به طور کلی ایجاد بازاری شفاف و منصفانه برای دادوستد اوراق‌بهادار قوانین مقررات آیین‌نامه و دستورالعمل‌های متعددی تدوین کردهاند. در این قوانین و مقررات هر یک از نهادهای بازار یعنی بورس ناشران اوراق پذیرفته شده و واسطه‌های بازار به افشای اطلاعات معینی درباره امور و فعالیت‌های خود مکلف شده‌اند.
براساس این قوانین و مقررات بورس‌ها باید اطلاعات مربوط به قیمت اوراق بهادار حجم دادوستد و شاخص‌ها را همزمان با انجام دادوستد یا پس از آن و در پایان نشست معاملاتی منتشر کنند؛ همچنین در پایان هر نشست معاملاتی باید اطلاعات مربوط به نمادهای متوقف به تفکیک نام شرکت، دلیل توقف نماد، تاریخ توقف، آخرین قیمت معامله شده و تاریخ معامله قبلی توسط بورس منتشر شود. اطلاع‌رسانی در مورد دلیل توقف نمادها یک روز قبل از توقف نماد از سوی بورس‌ها الزامی است. " |
||| افشای فوری || هرگاه اطلاعاتی در ارتباط با امور داخلی شرکت همچون انعقاد قرارداد تجاری مهم، ادغام یا خرید شرکت دیگر، معاملات عمده، تغییر در بازار مواد اولیه یا پیامدها و تغییرات در شرایط بازار وجود داشته باشد که تاثیر قابل توجهی بر قیمت اوراق شرکت بگذارد، شرکت ملزم است تا این اطلاعات را در اسرع وقت در اختیار عمومی قرار دهد. هر چند اگر افشای فوری اطلاعات لطمه‌ای بر اهداف شرکت وارد کند، با تغییر مداوم شرایط لحظه به لحظه بعد زمان مناسب‌تری برای افشا باشد یا این افشا مزیت در خور ملاحظه‌ای برای رقیب شرکت فراهم آورد، شرکت از انجام آن معاف است. |
||| امیدنامه || سندی که اهداف، نرخ بازده مورد انتظار، شرایط و نحوه تبدیل اوراق به سهام (در صورت لزوم) و سایر جزئیات مربوط به "طرح توسعه و نوسازی شرکت" را شرح می‌دهد و تصویری از آینده‌ی سرمایه‌گذاری برای تصمیم‌گیری در اختیار سرمایه‌گذاران (خریداران "اوراق مشارکت") قرار می‌دهد. این سند قبل از انتشار عمومی باید به تایید "امین"، "حسابرس" و "بورس" برسد. |
||| انتشار || انتشار عبارت است از صدور اوراق بهادار برای عرضه عمومی. |
||| انتشار با صرف یا اضافه قیمت || "انتشار سهام به قیمتی بیش از ارزش اسمی را انتشار با صرف می‌نامند و مبلغ بیش از ارزش اسمی هم به صرف یا اضافه قیمت معروف است و به درصد بیان میشود.
عوامل موثر در تعیین میزان صرف عبارتند از: ارزش دفتری جاری سهم EPS یا درآمد هر سهم و میانگین قیمت بازار سهم در طول سه سال گذشته. این شیوه انتشار اوراق بیشتر توسط شرکتهای معتبر و موفق پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار انجام میشود." |
||| انتشار با صرف یا اضافه قیمت || "انتشار سهام به قیمتی بیش از ارزش اسمی را انتشار با صرف می‌نامند و مبلغ بیش از ارزش اسمی هم به صرف یا اضافه قیمت معروف است و به درصد بیان میشود.
عوامل موثر در تعیین میزان صرف عبارتند از: ارزش دفتری جاری سهم EPS یا درآمد هر سهم و میانگین قیمت بازار سهم در طول سه سال گذشته. این شیوه انتشار اوراق بیشتر توسط شرکتهای معتبر و موفق پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار انجام میشود." |
||| انتقال سهام به شرکت || خرید سهام یک شرکت توسط همان شرکت ممنوع است. تفاوتی نمی‌کند که این انتقال مستقیماً توسط شرکت صورت گیرد یا از طریق شخص ثالث و به حساب شرکت. البته باید دانست که خرید سهام شرکت مادر بوسیله شرکتهای وابسته که شخصیت حقوقی مستقلی دارند صحیح است. از سوی دیگر خرید سهام توسط شرکت برای استهلاک سهام بدون اشکال است چراکه در استهلاک سهام سرمایه تغییری نمی‌کند بلکه ارزش سهام مستهلک‌شده از اندوخته‌های اختیاری یا سود قابل تقسیم پرداخت میشود. |
||| انتقال قانونی || انتقال اوراق‌بهاداری است که به موجب قوانین خاص و یا با حکم دادگاه صالحه به شخص دیگری صورت میگیرد. |
||| انتقال قهری || انتقال قهری عبارت است از انتقال اموال به دیگری بنا به سببی که ناشی از اراده و توافق طرفین نباشد مانند فوت شخص که موجب انتقال قهری اموال متوفی به ورثه میگردد. بنابراین ورثه شخص سهامدار پس از فوت او به قائم‌مقامی از متوفی، جزو سهامداران شرکت می‌شوند و دارای همان حقوقی که متوفی در شرکت داشت، مانند حق دادن رأی و حق دریافت سود، میباشند. |
||| انحصار || وضعیتی در بازار که سهم یک یا چند بنگاه یا شرکت تولیدکننده، خریدار و فروشنده از عرضه و تقاضای بازار به میزانی باشد که قدرت تعیین قیمت و یا مقدار را در بازار داشته باشد، یا ورود بنگاه‌های جدید به بازار یا خروج از آن با محدودیت مواجه باشد. |
||| اندیکاتور || اندیکاتورها توابع ریاضی هستند که بر اساس فرمول‌های خاص در جهت تحلیل بازار بوسیله ابزارهای گرافیکی ترسیم و مورد استفاده قرار می‌گیرند. داده‌های ورودی در اندیکاتورها بر اساس تعدادی از بازه‌های قبلی تغییرات قیمت وارد میشود. در هر بازه زمانی اطلاعات قیمت آغاز(Open)، پایان(Close)، سقف(High)، کف(Low) و یا تعدادی از مجموع این اطلاعات مورد استفاده قرار میگیرد. |
||| اوراق اجاره || در بورس، علاوه بر سهام شرکتها، سایر انواع اوراق بهادار هم معامله میشود. یکی از انواع اوراق بهادار، اوراق اجاره است. اوراق اجـاره یک ابزار سرمایه گذاری جدید و اسلامی است که همانند اوراق مشارکت، بازدهـی مشخص و مطمئـن را نصیب سرمایـه گذاران می‌کند، بنابراین ریسک این اوراق در مقایسه با سهام، بسیار کمتر است. افرادی که پول مازاد دارند، می‌توانند با خرید اوراق اجاره که در بورس داد و ستـد میشود، در فواصل زمانی مشخص (مثلا سه ماهه)، سود معینی را دریافت نموده و هر زمان که به پول نیاز داشتند نیز این اوراق را ازطریق بورس، به سایـر متقاضیان بفروشنـد. امروزه حجم بسیار زیادی اوراق اجاره در بازارهای مالی دنیا خرید و فروش میشود. |
||| اوراق اجاره به شرط تملیک || این نوع اوراق اجاره را که براساس قرارداد اجاره به شرط تملیک منعقد میشود، اوراق اجاره به شرط تملیک می‌گویند. اوراق اجاره‌ای که تاکنون در کشور ما منتشر شده است، همگی از نوع اجاره به شرط تملیک بوده و به همین علت، سرمایه‌گذار از ابتدا مطمئن است که در پایان دوره اجاره، اصل سرمایه خود را دریافت می‌کند. |
||| اوراق بهادار || اوراق بهادار ابزاری است که نشان‌دهنده مالکیت شخص بر یک دارایی معین است. این ابزار به صورت عمومی منتشر میشود و ممکن است در قالب سهام یا اوراق قرضه باشد. هر سهم کوچک‌ترین واحد مالکیت است. چنانچه شرکتی 2میلیون سهم منتشر کرده باشد و شخصی 2هزار سهم از این تعداد را خریداری کرده باشد، او مالک یک‌هزارم درصد از دارایی شرکت است. از طرفی، هر برگه اوراق قرضه نشان‌دهنده کوچک‌ترین واحد استقراض یا وام‌گیری شرکت است. دارنده اوراق قرضه بهره تضمین‌شده‌ای را در ازای مدتی که اوراق را در اختیار داشته، دریافت می‌کند و در تاریخ سررسید نیز اصل مبلغ به او پرداخت میشود. در صورتی که سهامدار مالک بخشی هر چند کوچک از شرکت است و بر روی آینده شرکت سرمایه‌گذاری کرده است و در سود و زیان آن سهیم است. |
||| اوراق مرابحه || اوراق مرابحه اوراق بهاداری است که دارندگان آنها به صورت مشاع، مالک دارایی مالی (دینی) هستند که بر اساس قرارداد مرابحه حاصل شده است و دارنده‌ی ورق مالک و طلبکار آن دین است. این اوراق بازدهی ثابت داشته و قابل فروش در بازار ثانوی میباشند. |
||| اوراق مشارکت || "اوراق بهادار با نامی که با مجوز ""بورس"" به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین جهت تامین بخشی از منابع مالی مورد نیاز طرح‌های نوسازی و توسعه شرکتهای پذیرفته شده در ""بورس"" منتشر میشود. این اوراق بدون تضمین دولت و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران انتشار می‌یابند.این اوراق سودمعین دارد وصادرکننده اوراق قرضه متعهد میشود اصل پول و سود را در تاریخ معین پرداخت کند. این اوراق چند کوپن سود دارند که مثلا هر سه ماه یکبار باید به بانک عامل مراجعه کرد و با تحویل آن بخشی از سود را دریافت کرد. در بازار بورس ایران، اوراق مشارکت نیز مورد دادو ستد قرار میگیرد.
اولین شرکتی که اقدام به انتشاراوراق مشارکت در بورس کرد شرکت ایران خودرو- طرح پژوپارس- با سود ۱۹ ٪ بود." |
||| اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام || آن گروه از (اوراق مشارکت) (ناشر) است که در سررسید نهایی و یا قبل از آن قابل تبدیل به سهام همان شرکت (ناشر) باشد. |
||| ایستگاه معاملاتی || پایانه‌ی معاملاتی کارگزار است که با سامانه‌ی معاملاتی بورس در ارتباط میباشد. هر "ایستگاه معاملاتی" با کدی مشخص میشود که به آن "کد ایستگاه معاملاتی" گویند. ایستگاه‌های معاملاتی هر کارگزار با کدهای جداگانه تعریف میشود. |
||| بازار اولیه || "بازار اولیه، بازاری است که برای سهام و اوراق قرضه جدید به وجود آمده و در آن، سرمایه‌گذار برای خرید این اقلام به طور مستقیم به شرکت ناشر اوراق مراجعه می‌کند و پول خرید خود را به حساب او واریز می‌کند.
بازار اولیه جایی است که شرکت یا ناشر اوراق بهادار برای تامین سرمایه مورد نیاز خود به طور مستقیم با مردم ارتباط برقرار می‌کند، در حالی که در بازار دست‌دوم (بازار ثانویه) سرمایه‌گذار سهام شرکت پذیرفته شده را در بورس اوراق بهادار خرید و فروش می‌کند." |
||| بازار ثانویه || "بازار ثانویه شامل خریداران و فروشندگان سهام و اوراق قرضه‌ای است که قبلا انتشار یافته است .برای مثال اگر فردی بخواهد سهم یا ورقه‌ای قرضه‌ای راکه برای اولین بار پس از عرضه توسط یک شرکت خریداری کرده به فروش برساند باید به بازار ثانویه برود.
به همین ترتیب وقتی شخصی بخواهد، سهم یا ورقه قرضه مربوط به شرکتی را از بازار ثانویه خریداری کند، (در صورتی که آن شرکت در فهرست شرکتهای پذیرفته شده در بازار سهام باشد) ناچار نیست منتظر انتشار عمومی سهام جدید آن شرکت بماند.
بورس اوراق بهادار مهمترین نهاد بازار ثانویه برای معاملات اوراق بهادار است. بازار ثانویه مکانی است که سهام منتشرشده و در حال انتشار مورد خرید و فروش قرار می‌گیرند.
تفاوت بازار ثانویه با بازار اولیه در این است که در بازار اولیه عرضه کننده، سهام را مستقیما به سرمایه گذار می
فروشد." |
||| بازار حساس || بازار سهامی که به تحولات سیاسی واقتصادی نظیر بودجه سالانه، رشد نامطلوب صنعتی، حذف یا مقرارت نظارت بر قیمتها، تغییردولت وامثال آن به شدت واکنش نشان می‌دهد، بازار حساس نام دارد. |
||| بازار صعودی || به عکس بازار راکد، در این حالت مردم به آینده بازار خوش‌بین هستند و قیمت اوراق بهادار نیز در اثر هجوم مردم برای خرید رو به صعود است. |
||| بازار فعال || به طور کلی بازارهای فعال با توجه به حجم وسیع معاملات انجام شده در مورد سهام خاص یا سهام عادی وتعداد بسیار زیاد معاملات تعریف می‌شوند. بازار فعال به بازاری گفته میشود که شکاف یا تفاوت بین قیمت خرید وفروش سهام بسیار اندک باشد. علاوه بر این در این چنین بازار‌هایی فعالیت‌های خرد یا فروش نهادهای مالی در مقایسه با بازار کساد تاثیر کمتری دارد. |
||| بازار نزولی || جو بدبینی حاکم بر بازار اوراق بهادار و وضعیتی که مردم باور دارند، بازار سیر نزولی خواهد داشت. در این بازار همه فروشنده هستند و قیمتها نیز به شدت کاهش می‌یابد. |
||| بازار پذیره نویسی || این عبارت در موردی به کار می‌رود که تقاضا برای خرید سهام تازه انتشار یافته بیش از تعداد سهم عرضه شده باشد.در یک بازار بزرگ به طور معمول سهام شرکتهای معتبر با اقبال مردم مواجه میشود. |
||| بازارهای خارج از بورس || بازاری است در قالب شبکه ارتباط الکترونیک یا غیرالکترونیک که معاملات اوراق بهادار در آن بر پایه مذاکره صورت میگیرد. بازار خارج از بورس در قالب شرکت سهامی تاسیس و اداره و از این پس به اختصار "شرکت" نامیده میشود. |
||| بازارگردان || کارگزار/ معامله‌گری است که با اخذ مجوز لازم و با تعهد به افزایش نقدشوندگی و تنظیم عرضه و تقاضای اوراق‌بهادار معین و تحدید دامنه‌ی نوسان قیمت آن، به داد و ستد آن اوراق می‌پردازد. |
||| بازارگردانی || فعالیتی است که با هدف کاهش دامنه‌ی نوسانات قیمت اوراق‌بهادار و تامین نقدشوندگی آن با مجوز "سازمان" توسط "کارگزار" انجام میشود. |
||| بازخرید اوراق قرضه || شرکتها یا بانک‌ها اوراق قرضه قابل تبدیل یا غیرقابل تبدیل یا بخش غیرقابل تبدیل اوراق قرضه خود را پیش از تاریخ سررسید به ارزش اسمی یا با تخفیف، از مشتریان خود بازخرید میکنند. |
||| بازه روز || بازه روز، بازه معامله شده یک سهم در طول روز کاری است به عبارت دیگر بیشترین و کمترین قیمت معامله شده سهم در طول روز را نشان می‌دهد. |
||| بازه سال || بازه سال، بازه معامله شده یک سهم در طول سال است به عبارت دیگر بیشترین و کمترین قیمت معامله شده سهم در طول سال را نشان می‌دهد. |
||| بازه هفته || بازه هفته، بازه معامله شده یک سهم در یک هفته است به عبارت دیگر بیشترین و کمترین قیمت معامله شده سهم در طول هفته را نشان می‌دهد. |
||| بازگشایی نماد || "در صورتی که نمادها با نامه یا پیام الکترونیکی اداره نظارت بر ناشران بورسی سازمان متوقف شود، بازگشایی نماد پس از انتشار اطلاعات جدید توسط اداره ناشران بورسی سازمان و ارسال نامه یا پیام الکترونیکی به بورس صورت خواهد پذیرفت. این گشایش حداکثر یک روز پس از دریافت پیام یا نامه اداره مذکور انجام خواهد شد.
1- بازگشایی نمادهایی که به علت مظنون بودن به استفاده از اطلاعات نهانی، دستکاری بازار یا وجود اخبار بااهمیت در بازار متوقف شده است، با دستور مقام متوقف‌کننده حداکثر ظرف 3 روز کاری پس از زمان توقف بازگشایی خواهد شد.
2- بازگشایی نمادهایی که جهت تغییر طبقه‌بندی متوقف شده‌اند حداکثر 2 روز پس از توقف نماد صورت میگیرد.
بازگشایی کلیه نمادها با پیغام بورس بر روی سامانه معاملاتی و سایت اینترنتی بورس حداقل 15 دقیقه قبل از بازگشایی صورت می‌پذیرد." |
||| بانی || بانی، شخص حقوقی است که با هدف تامین مالی اوراق اجاره منتشر میکنند و می‌توانند اقدام به اجاره دارایی مبنای انتشار اوراق اجاره نمایند. بانی ممکن است فروشنده نیز باشد. |
||| بحران اقتصادی یا کسادی بازار || دوره بیکاری، رکود در تولید و سرمایه‌گذاری، انحطاط فعالیت‌های اقتصادی و پیشی گرفتن عرضه نسبت به تقاضا را بحران اقتصادی یا کسادی بازار می‌نامند. |
||| بدهی تضمین شده || هر گونه ابزار بدهی مانند اوراق قرضه که اصل مبلغ آن با سپردن مقداری دارایی مشهود به عنوان وثیقه توسط ناشر تضمین شده باشد، بدهی تضمین شده نامیده میشود. |
||| بنگاه || واحد اقتصادی که در تولید کالا یا خدمت فعالیت می‌کند، اعم از آن که دارای شخصیت حقوقی یا حقیقی باشد. |
||| بهترین تقاضا || منظور بالاترین قیمتی است که برای خرید سهام در سیستم معاملات وارد شده است. |
||| بهترین عرضه || منظور پایین‌ترین قیمتی است که برای فروش یک سهم در سیستم معاملات وارد شده است. |
||| بورس ارز || در بورس ارز، همان طور که از نام آن مشخص است، کار خرید و فروش پول‌های خارجی انجام میگیرد. این بورس در کشور ما فعال نیست اما در کشورهای پیشرفته فعالیت چشمگیری دارد. |
||| بورس کالا || بورس کالا، بازار متشکل و منسجمی است که تعداد زیادی از عرضه‌کنندگان، کالای خود را عرضه و کالای مربوطه پس از بررسی‌های کارشناسی و قیمت‌گذاری توسط کارشناسان آن بازار، به خریداران عرضه میشود. در این بورس‌ها، معمولاً کالاهای خام و فرآوری‌نشده مانند فلزات، پنبه، گندم، برنج و... داد و ستد می‌شوند. یکی از مزایای بورس کالا، حضور نهادهای نظارتی و تنظیم‌گری است که تمامی تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و تجار کالا با حضور این نهادها، از مزایای مترتب بر قوانین و مقررات حاکم بر بورس برخوردار می‌شوند. به طور کلی، شرکت‌کنندگان در بورس کالا به دو دسته تقسیم می‌شوند. دسته اول کسانی هستند که می‌خواهند از ریسک نوسان قیمتها در امان باشند و در بورس‌های کالا، به عنوان خطرپوش ریسک شناخته می‌شوند، مانند تولیدکنندگان کالا، مصرف‌کنندگان عمده و... . دسته دوم، بر خلاف گروه اول کسانی هستند که از نوسانات قیمت استفاده کرده و سود خود را حداکثر میکنند. در بورس‌های کالا، این گروه با نام سوداگران معرفی می‌شوند. |
||| تابلوی بورس || تابلویی است که برای ارائه‌ی اطلاعات طبقه‌بندی‌شده‌ی اوراق‌بهادار به‌کار می‌رود از قبیل تابلوی اصلی و فرعی، تابلو اوراق مشارکت دولتی و تابلوی اوراق مشارکت شرکتها. |
||| تالار اصلی || تالاری است که شرکتهایی که توانسته‌اند خود را با قوانین سازمان بورس وفق بدهند به آنجا راه پیدا میکنند. |
||| تالار فرعی || تالاری است که شرکتها ابتدا در آن پذیرفته می‌شوند ودرآن تالار آزمایش می‌شوند اگر توانستند خود را با قوانین وفق دهند در تالار اصلی پذیرفته می‌شوند. |
||| تامین مالی || "تامین مالی یا فاینانس، یعنی تهیه منابع مالی و وجوه برای ادامه فعالیت شرکت و ایجاد و راه اندازی طرح‌های توسعه و درآمدزای این واحدهای اقتصادی .
تامین مالی عمدتا از طریق انتشار سهام، فروش اوراق قرضه و وام و اعتبار صورت میگیرد." |
||| تبدیل سهام || برای تبدیل سهام بینام به سهام با نام باید مرابت در سه نوبت و هر یک به فاصله ٥ روز در روزنامه کثیرالانتشار شرکت نشر گردد و در مدتی که نباید کمتر از ٦ ماده از تاریخ اولین آگهی باشد به صاحبان سهام فرصت داده شود تا به منظور تبدیل سهام خود به مرکز شرکت مراجعه نمایند. پس از انقضای مهلت مزبور کلیه سهام بی نام شرکت باطل و به تعداد آنها سهام با نام صادر و از طریق بورس اوراق بهادار و یا از طریق حراج به فروش می‌رسد . برای تبدیل سهام با نام به سهام بی نام مراتب فقط یک مرتبه در روزنامه کثیرالانتشار شرکت آگهی میگردد و مهلت مذکور شرکت نسبت به تبدیل سهام اقدام مینماید . در کلیه موارد تبدیل سهام بی نام به سهام با نام و بالعکس مراتب باید پس از انقضای مهلت‌های مقرر در قانون در اداره ثبت شرکتها جهت اطلاع عمومی اعلام گردد . |
||| تبدیل ذخایر شرکت به سرمایه || می‌توان سود انباشته و توزیع نشده شرکت را که در حساب ذخایر شرکت نگهداری میشود (به استثنای ذخایر ارزیابی مجدد سرمایه و ذخایر ارزیابی مجدد دارایی شرکت) با انتشار سهام جایزه به سرمایه سهمی تبدیل کرد. تبدیل ذخایر شرکت به سرمایه با رعایت کامل قوانین و مقررات انجام میشود و اختیار آن با تصمیم‌گیرندگان شرکت است. |
||| تجزیه و تحلیل بنیادی || تجزیه وتحلیل بنیادی عبارت است از بررسی علمی عوامل اساسی وبنیادی تعیین کننده ارزش سهام. تحلیل گر بنیادی به بررسی دارایی‌ها، بدهی‌ها، فروش، ساختار بدهی‌ها، محصولات، سهم بازار، ارزیابی مدیریت بنگاه ومقایسه آن با رقبا می‌پردازد ودر نهایت ارزش ذاتی سهام را تخمین می‌زند. ابزار تحلیل گر بنیادی عبارت است از نسبتهای مالی که از ترازنامه شرکت وحساب سود و زیان طی چند سال به دست می‌آید. تحلیل بنیادی در تحقق اهداف بلند مدت رشد سهام موثرتر است تا در تعیین نوسانات کوتاه مدت قیمت سهام. |
||| تحلیل گران بنیادی || تحلیل گران بنیادی(همان گونه که در پست قبلی به طور مختصر تعریف شد) متخصصینی هستند که دیدگاهی بنیادی(مبتنی بر مدیریت وقدرت شرکت وسایر نیروهای غیر اقتصادی ) را در ارزیابی سهام وتخمین قیمت بنیادی سهام به کار می‌گیرند. |
||| تحلیل گران فنی(تکنیکال) || بر خلاف تحلیل گران بنیادی، تحلیل گران فنی(تکنیکال) کسانی هستند که اعتقاد دارند قیمت اوراق بهادار کاملا توسط نیروهای عرضه وتقاضای اوراق بهادار تعیین میشود، در عین حال که عوامل موثر برعرضه وتقاضا در جای خود میتواند واقعی، قابل مشاهده ویا ذهنی باشد. علاوه بر این تحلیل گران فنی اعتقاد دارند که با وجود نوسانات هر روزه، قیمت سهام از الگوی مشخصی پیروی می‌کند و برای دوره‌های طولانی بدون تغییر باقی میماند. |
||| ترازنامه || سرمایه گذاران باید علاوه بر سودآوری شرکت، به میزان دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت نیز توجه داشته باشند. طبیعتا برای یک سرمایه گذار مهم است که بداند شرکتی که قصد دارد در آن سرمایه‌گذاری کند، چه میزان دارایی، اعم از پول نقد، ملک، ماشین‌آلات و... دارد. میزان بدهی‌ها و تعهدات شرکت به بانک‌ها، تأمین‌کنندگان مواد اولیه و... چقدر است؟ و در مجموع، آنچه که به عنوان سرمایه سهامداران شرکت یا اصطلاحا، حقوق صاحبان سهام، پس از کسر بدهی‌های شرکت از دارایی‌های آن باقی میماند، چقدر است؟ همه این اطلاعات، از طریق مطالعه ترازنامه شرکت قابل مشاهده است. در واقع، ترازنامه که همانند صورت سود و زیان، در پایان دوره مالی شرکت برای اطلاع سهامداران منتشر میشود، همانند یک تصویر واضح و شفاف، وضعیت شرکت را ازنظر میزان دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام نشان می‌دهد. سرمایه‌گذاران برای مشاهده ترازنامه شرکتها نیز همانند صورت سود و زیان، می‌توانند به پایگاه اینترنتی www.codal.ir مراجعه کنند. |
||| تسویه معاملات || پس از انجام معاملات، تسویه معاملات بین فروشنده و خریدار توسط کارگزار فروشنده و کارگزار خریدار از طریق شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه انجام میشود. شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه به عنوان امین نقش اتاق پایاپای را ایفا می‌کند. تسویه معاملات سه روز کاری بعد از انجام معامله(3+T ) صورت میگیرد. |
||| تعدیل سـود || شرکتهای پذیرفته شده در بورس موظفند بصورت مستمر و در دوره‌های سه ماهه (کنترل شود)، عملکرد واقعی خود را بررسی کرده و ضمن مقایسه عملکرد واقعی با بودجه پیش بینی شده، پیش بینی جدید خود از میزان سودآوری شرکت را براساس عملکرد واقعی به بازار منعکس کنند. به عنوان مثال، شرکت الف پیش بینی کرده است که در پایان سال مالی 1392، 100 تومان سود به ازای هر سهم بدست آورد. اما پس از گذشت سه ماه از فعالیت شرکت و با بررسی عملکرد این سه ماه، پیش بینی خود را تغییر داده و از 100 تومان به 110 تومان افزایش می‌دهد. همین شرکت ممکن است پس از بررسی عملکرد شش ماهه خود، به این نتیجه برسد که سود 110 تومانی قابل تحقق نیست و پیش بینی سود شرکت، باید به 95 تومان کاهش یابد. تغییرات اینچنینی در سود پیش بینی شده را اصطلاحا تعدیل سود می‌گویند. سرمایه گذاران باید باید همواره در تصمیم گیری‌های خود، به تعدیل سود سهام توجه داشته باشند. |
||| تعلیق پذیرش || توقف موقت معاملات اوراق بهادار درج شده در فهرست نرخ‌های بورس ناشی از نقض مفاد این دستورالعمل. |
||| تقاضا || تقاضا یعنی میل و خواست و توانایی یک فرد برای دریافت سهام. |
||| توقف نماد || گاهی اوقات، معاملات سهام برخی شرکتها در بورس بصورت موقتی، متوقف میشود. در این حالت، اصطلاحا می‌گویند نماد شرکت متوقف شده است. عمدتا بورس زمانی نماد یک شرکت را متوقف می‌کند که رویدادی حائز اهمیت درخصوص آن شرکت اتفاق افتاده باشد، به نحوی که این رویداد بتواند موجب افزایش یا کاهش بیش از اندازه قیمت سهام شرکت شود. برای مثال، قبل از برگزاری مجامع سالیانه شرکت، نماد آن شرکت متوقف میشود، زیرا در مجمع سالیانه، سود سهامداران مشخص خواهد شد و این موضوع، میتواند بر قیمت سهم بعد از مجمع، تأثیر زیادی داشته باشد. طبیعتا توقف نماد در اینگونه موارد، به سرمایه گذاران اجازه می‌دهد تا پس از انتشار اطلاعات کامل و شفاف شدن وضعیت شرکت، در شرایط یکسان و عادلانـه، درخصوص خرید، فروش و یا نگهداری آن سهم تصمیم گیری کنند. |
||| جلسه رسمی معاملاتی || ساعاتی پیوسته از یک نشست کاری است که معاملات اوراق‌بهادار در این ساعات انجام می‌پذیرد. "بورس" میتواند در یک شبانه‌روز بیش از یک نشست رسمی معاملاتی داشته باشد. |
||| حجم مبنـا || "حجم مبنـا، حداقل تعداد سهام یک شرکت است که باید در طول روز، معامله شود تا قیمت آن سهم، بتوانـد براساس سقف دامنه نوسان، افزایش یا کاهش یابد. بنابراین، درصورتی که تعداد سهام معامله شده یک شرکت در طول روز، کمتر از حجم مبنا باشد، به همان نسبت درصد نوسان قیمت آن سهم نیز کاهش خواهد یافت. در حال حاضر، حجم مبنای شرکتهای پذیرفته شده در بورس، 0.0008 (هشت ده هزارم) است، بنابراین، اگر به عنوان مثال تعداد کل سهام یک شرکت پذیرفته شده در بورس 20 میلیون سهم باشد، تنها درصورتی قیمت سهام این شرکت در طول یک روز میتواند 4 درصد افزایش یا کاهش داشته باشد که حداقل 16 هزار سهم شرکت الف در طول روز، مورد داد و ستد قرار گیرد.
16000=0.0008*20000000
هدف از تعیین حجم مبنا، این است که سرمایه گذاران اطمینان داشته باشند نوسانات قیمت سهام، در نتیجه خرید و فروش تعداد مشخص و قابل توجهی سهام صورت گرفته است، چراکه در غیر اینصورت، معامله حتـی چند عدد سهم یک شرکت، میتواند قیمت سهام این شرکت در بورس را تحت تأثیر قرار داده و منجر به ایجاد قیمتهای غیرواقعی و کاذب در بورس شود." |
||| حجم معاملات || حجم معاملات عبارت است از تعداد معاملات خرید و فروش که در یک بازه زمانی مشخص در اینجا یک روز کاری، انجام میشود. حجم معاملات میتواند بعنوان ابزار دیگری برای تشخیص آنچه در بازار اتفاق می‌افتد، و بویژه آنچه در الگوها اتفاق می‌افتد، بکار رود. از ابزار حجم معاملات می‌توانیم برای تصدیق و یا مردود دانستن الگوهای نموداری مختلف استفاده کنیم. |
||| حد ضرر || نوسانات قیمت سهام مختلف در بازار و اهمیت تصمیم‌گیری درست و به موقع در خصوص خروج یا ادامهء حضور در بورس یکی از دغدغه‌های اصلی سهامداران است. تشخیص زمان فروش سهام نیاز به تجربه و اطلاعات کافی دارد.«سرمایه‌گذار با مطالعه و شناخت بازار مورد نظر و تعیین مقدار سرمایه‌ای که قصد ورود به آن بازار را دارد، عملائ برای خود اهدافی را به صورت کلان و خرد تعیین می‌کند. این اهداف دامنه وسیعی را پوشش می‌دهد که می‌توان به قیمت خرید / فروش و سپس به مقدار سود / زیان اشاره کرد. با فرض فعالیت در بازار بورس یا فارکس، قاعدتا فرض بر این است که بدانیم زمان ورود ما به یک سهم (یا یک جفت ارز در فارکس) در چه محدوده قیمتی خرید یا فروش کنیم و همزمان انتظارات خویش را تعریف کنیم. به عبارت دیگر باید بدانیم سهم یا جفت ارزی را که قصد خرید یا فروش داریم در چه قیمتی معامله می‌کنیم، چه سودی مورد انتظار ما است و چه ضرری بابت این مقدار سود حاضریم متحمل شویم. این‌جا‌ست که این ابزار به کمک می‌آید. |
||| حداقل سفارش انباشته || حداقل مقدار سفارشی است که بازارگردان موظف است طبق قرارداد بازارگردانی همواره در سفارش خرید یا فروش خود در سامانه‌ی معاملاتی بورس در هر نماد معاملاتی به صورت فعال نگه دارد. |
||| حداقل معاملات روزانه || حداقل میزان معاملات در هر نماد است که بازارگردان موظف به انجام آن در یک روز معاملاتی میباشد. |
||| حراج || سازوکاری برای دادوستد اوراق‌بهادار بر پایه‌ی انطباق سفارش‌های خرید و فروش مشتریان با درنظر گرفتن اولویت قیمت و زمان است. |
||| حراج تک قیمتی || "شرکتهای سهامی عامی که از نقدشوندگی کمی برخوردارند یا تعداد سهامدار آنها اندک است به روش حراج تک نرخی معامله می‌شوند.
در این روش هر روز ۵ حراج تک‌قیمتی انجام میشود و مانند بازار معمولی قیمت‌گذاری صورت نمی‌پذیرد.
در این روش، معامله یک سهم در ساعت‌های ۹، ۱۰، ۱۱:۳۰،۱۱ و ۱۲ انجام میشود و ۵ قیمت مختلف برای آن به ثبت می‌رسد و به طور کلی، حراج پیوسته‌ای برای معاملات اینگونه سهام وجود ندارد.
شرکت معیار صنعت پارس به دلیل نقدشوندگی پایین سهام، تنها شرکتی است که تا به حال روش حراج تکنرخی معامله شده است.
در روش حراج تکنرخی، میانگین موزون قیمتهای معامله شده در حراج‌ها به عنوان قیمت پایانی تعیین میشود و از روز پس از گشایش، دامنه نوسان قیمت به میزان ۱۰درصد قیمت پایانی روز معاملاتی قبل تعیین میشود.
همچنین مطابق با ماده ۵ دستورالعمل یادشده، در بازار پایه تنها سفارش‌های محدود قابل اجرا بوده و استفاده از کد خرید گروهی«ددد» مجاز نیست.
علاوه‌بر این، ایستگاه‌های معاملاتی مجازی و آنلاین تریدرها نیز مجاز به ثبت سفارش در این سامانه نیستند." |
||| حراج پیوسته || در روش حراج پیوسته، داد و ستد سهام براساس روش متداول در بورس و یا بازار اول و دوم فرابورس صورت میگیرد و شرکتهایی که نقدشوندگی بالایی دارند در این فهرست رده‌بندی می‌شوند، بدین معنا که از ساعت ۹ تا ۱۲:۳۰ حراج پیوسته انجام میشود و راس ساعت ۱۲:۳۰ نماد بسته میشود. |
||| حساب تضمین بورس || حساب ویژه‌ای است که به منظور ایفای تعهدات "کارگزاران" ناشی از فعالیت کارگزاری با هدف حمایت از سرمایه‌گذاران، افتتاح میشود. |
||| حسابرس || موسسات حسابرسی عضو جامعه‌ی حسابداران رسمی ایران که امکان سنجی فنی، اقتصادی و مالی "طرح نوسازی و توسعه شرکت" را تایید می‌کند و گزارش پیشرفت کار، نرخ بازده و دیگر اطلاعات مالی طرح سرمایه‌گذاری را به اطلاع دارندگان "اوراق مشارکت" می‌رساند. حسابرس میتواند در عین حال "حسابرس" شرکت "ناشر" هم باشد. |
||| خالص ارزش دارایی || برای محاسبه این عدد، خالص ارزش دارایی‌ها را به کل تعداد سهامی که در دست مردم است، تقسیم میکنند. این کار برای تعیین ارزش هر سهم صندوق سرمایه‌گذاری مشترک در یک تاریخ معین و به هنگام بازخرید سهام صورت میگیرد. این رقم نشان‌دهنده چگونگی عملکرد مدیران صندوق در سطح بازار اوراق بهادار خواهد بود. |
||| خالص تقاضا || تفاضل بین ارزش ریالی بهترین تقاضا و بهترین عرضه |
||| خرید سهام مدیریتی شرکت || "این وضعیت هنگامی روی می‌دهد که مدیران قبلی شرکت، کل سهام شرکت را خریداری کنند.
به طور معمول، این اتفاق زمانی روی می‌دهد که شرکت یا یکی از واحدهای زیرپوشش آن زیان‌ده و با خطر تعطیلی روبه‌رو باشد، یا مزایده‌ای برای تصاحب شرکت برپا شده باشد.
در این وضعیت، مدیران ارشد شرکت با روی هم گذاشتن منابع مالی خود و استفاده از کمک موسسه‌های مالی، سهام مدیریتی شرکت را خریداری میکنند، به این امید که بتوانند به شکل مطلوبی آن را اداره کنند.همچنین هنگامی که مالکان خارجی شرکت تصمیم به واگذاری سهام خود می‌گیرند، ممکن است مدیران غیرخارجی شرکت سهام آنها را خریداری کنند." |
||| خرید گروهی || خرید اوراق‌بهادار توسط کارگزار با کد معین، و تخصیص آن به مشتریان است. |
||| دارایی || مال منقول یا غیرمنقول با مشخصات تعیین‌شده در این دستورالعمل است که میتواند مبنای انتشار اوراق اجاره واقع شود. |
||| دارایی‌های صندوق || منظور کلیه حقوق مادی و معنوی صندوق است از جمله وجوه دریافتی از سرمایه‌گذاران بابت پذیره‌نویسی اولیه‌ی واحدهای سرمایه‌گذاری و صدور واحدهای سرمایه‌گذاری، اوراق بهاداری که از محل این وجوه به نام صندوق خریداری میشود و کلیه حقوق، منافع و سود متعلق به آنها، مطالبات صندوق از اشخاص و کارمزدهایی که مطابق اساسنامه یا امیدنامه برای صندوق دریافت میشود. |
||| دامنه مظنه || حداکثر اختلاف بین قیمت سفارش خرید و سفارش فروش در هر نماد معاملاتی به درصد است که بازارگردان آن نماد، در سامانه‌ی معاملاتی بورس وارد مینماید. این درصد نسبت به قیمت سفارش خرید محاسبه میشود. |
||| دامنه مظنه || حداکثر اختلاف بین قیمت سفارش خرید و سفارش فروش هر "ورقه بهادار" به درصد است که "بازارگردان" آن "ورقه بهادار" در سامانه معاملات بورس وارد مینماید. این درصد نسبت به قیمت سفارش خرید محاسبه میشود. |
||| دامنه نوسان || "منظور از دامنه نوسان، حداکثر افزایش یا کاهشی است که قیمت سهام شرکت، در یک روز میتواند داشته باشد. در حال حاضر، دامنه نوسان قیمت سهام در بورس تهران، 4 درصد و دامنه نوسان قیمت سهام در فرابورس، 5 درصد است (کنترل شود)، به این معنا که مثلا اگر قیمت سهم الف در بورس تهران، در ابتدای روز 200 تومان باشد، قیمت این سهم در پایان ساعت معاملات حداکثر میتواند 8 تومان افزایش و یا 8 تومان کاهش داشته باشد (8=0.04*200). دامنه نوسان با این هدف تعیین شده است که در مواقع بحرانی یا در مواردی که بازار، تحت تأثیر رفتارهای هیجانـی برخی سهامداران، بویژه سهامداران خرد قرار دارد، از بروز نوسانات شدید در قیمت سهام و در نتیجه، ضرر و زیـان هنگفت سهامداران جلوگیری شـود.
البته شرکتهایی که نماد آنها مدتـی متوقف شده است، پس از بازگشایـی نماد مشمول دامنه نوسان نمی‌شونـد، زیـرا اطلاعات با اهمیتی که نماد شرکت به خاطـر آن متوقف شده است، ممکن است تأثیری، بیش از دامنه نوسان تعیین شده بر قیمت سهم داشته باشد و طبیعی است که براساس سازوکار حراج، باید اجازه داده شود تا اطلاعات، تأثیر واقعی خود را بر میزان عرضه و تقاضا و در نتیجه قیمت سهام بگذارد، هرچند این تأثیـر بیشتـر از دامنه مجـاز نوسـان روزانه باشد." |
||| درآمد باقی مانده || درآمد باقی مانده بخشی از درآمد شرکت است که بین سهامداران تقسیم نشده است ولی به عنوان ذخیره انباشته شده برای رشد شرکت یا استفاده از آن در موارد اضطراری نگه داری میشود.در آمد باقی مانده را سود تقسیم نشده، مازاد درآمد یا ذخیره نیز می‌نامند. |
||| درصد تحقق سـود || شرکت الف را درنظر بگیرید. این شرکت در ابتدای سال 92 پیش بینی کرده بود که در پایان سال، 100 تومان سود به ازای هر سهم بدست آورد. اگر در پایان سال، میزان سود تحقق یافته این شرکت به ازای هر سهم، 95 تومان باشد، به این معناست که شرکت الف توانسته است 95 درصد سود پیش بینی شده خود را محقق کند. هر اندازه درصد تحقق سود یک شرکت بالاتر باشد، نشان دهنده پیش بینی دقیق تر و عملکرد بهتر آن شرکت خواهد بود. |
||| دوره پذیره نویسی اولیه || مهلتی است که طبق ماده‌ی 8 برای فروش واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق به قیمت مبنا و تامین حداقل سرمایه مورد نیاز برای تشکیل و شروع فعالیت صندوق تعیین شده است. |
||| ریسک || زیان بالقوه و قابل اندازه‌گیری یک نوع سرمایه‌گذاری را ریسک می‌گویند. ریسک سرمایه‌گذاری بر روی اوراق بهادار عبارت است از: اعلام نشدن سود سهام، پایین بودن میزان سود هرسهم، کاهش قیمت هرسهم و ورشکستگی شرکت. زمانی که شرکتی به مرحله انحلال می‌رسد، به طور معمول، سهامداران همه پول خود را از دست می‌دهند. |
||| ریسک سیستماتیک || "نوسان قیمت یک سهم در مقایسه با نوسان قیمت بقیه سهام یا حساسیت بازده یک سهم نسبت به تحولات بازار سرمایه را ریسک سیستماتیک می‌نامند. این ریسک را نمی‌توان از طریق ایجاد یک پرتفوی متنوع کاهش داد.
شرکتهایی که فروش آنها بسیار پرنوسان است، یا مانع مالی آنها در حد گسترده‌ای از محل دریافت وام تامین شده است، یا رشد بسیار سریعی داشته‌اند، یا نسبتهای جاری پایینی دارند و همچنین شرکتهای کوچک بیش از دیگران از ریسک سیستماتیک تاثیر می‌پذیرند." |
||| ریسک عملیاتی || ریسک عملیاتی یا اهرم مالیاتی مربوط است به سود عملیاتی که منشا آن نیز هزینه‌های ثابت شرکت است. |
||| ریسک مالی || ریسک مالی گونه‌ای ریسک اضافی است که در اثر افزایش بدهی در شرکت به سهامداران تحمیل میشود. ریسک ناشی از به‌کارگیری بدهی در شرکت را ریسک مالی می‌نامند. |
||| سال مالـی || منظور از سال مالی، دوره یک ساله‌ای است که مبنای محاسبه سود و زیان و سایر گزارشهای مالی شرکت میباشد. سال مالی در بسیاری از شرکتها، از ابتدای فروردین تا پایان اسفند است، اما برخی از شرکتها، براساس نوع فعالیت خود، سال مالی خود را زمان دیگری، مثلا از ابتدای مهر تا پایان شهریور سال بعد، تعیین میکنند. در پایان سال مالی، مجمع سالیانه شرکت برگزار و عملکرد هیئت مدیره در طول سال مالـی، مورد ارزیابی سهامداران قرار میگیرد. هیئت مدیره شرکت موظف است حداکثر ظرف مدت 4 ماه پس از پایان سال مالی شرکت، مجمع عادی سالیانـه را برگزار کند. |
||| سامانه معاملاتی || سیستم رایانه‌ای است که دریافت سفارش‌های خرید و فروش، تطبیق سفارش‌ها و در نهایت انجام معاملات از طریق آن انجام میشود. |
||| سبد || مجموعه دارایی‌های مالی است که از محل وجوه سرمایه‌گذاران خریداری میشود. |
||| سرمایه گذار نهادی || "شرکتهای سرمایه‌گذاری مشترک، شرکتهای سرمایه‌گذاری محدود، شرکتهای بیمه عمر که اندوخته اعضا را به شکل سهام و اوراق قرضه نگهداری میکنند، همه از نمونه‌های سرمایه‌گذار نهادی هستند. این دسته از سرمایه‌گذاران به دلیل حجم بالای دادوستدهایی که انجام می‌دهند، همواره نقش به سزایی در عملکرد بازار به عهده دارند. غیبت سرمایه‌گذاران نهادی در بازار اوراق بهادار پیامدهای جبران‌ناپذیری در پی خواهد داشت.
" |
||| سرمایه‌گذار نهادی || شرکتهای سرمایه‌گذاری مشترک، شرکتهای سرمایه‌گذاری محدود، شرکتهای بیمه عمر که اندوخته اعضا را به شکل سهام و اوراق قرضه نگهداری میکنند، همه از نمونه‌های سرمایه‌گذار نهادی هستند. این دسته از سرمایه‌گذاران به دلیل حجم بالای دادوستدهایی که انجام می‌دهند، همواره نقش به سزایی در عملکرد بازار به عهده دارند. غیبت سرمایه‌گذاران نهادی در بازار اوراق بهادار پیامدهای جبران‌ناپذیری در پی خواهد داشت. |
||| سرمایه‌گذاری خارجی راهبردی || سرمایه‌گذار خارجی که قصد تملک بیش از 10درصد سهام یک شرکت پذیرفته شده در بورس یا بازار خارج از بورس را دارد، یا پس از تملک سهام یک شرکت پذیرفته‌شده در بورس یا بازار خارج از بورس یک کرسی هیئت مدیره‌ی آن شرکت را در اختیار بگیرد. |
||| سفارش || درخواست خرید و یا فروش اوراق‌بهادار است که توسط "مشتری" به کارگزار ارائه میشود. |
||| سهام جایزه || زمانی که شرکت از ذخایر آزاد فراوانی برخوردار است، ممکن است بخشی از ذخایر خود را از راه انتشار سهام جایزه، در وجه سهامداران کنونی خود و به نسبت سهامی که در اختیار دارند، به سرمایه تبدیل کند. مدیران شرکت می‌توانند با انتقال بخشی از حساب ذخایر شرکت به حساب سرمایه سهمی و ثبت دفتری عملیات، این کار را انجام دهند. پس از انتشار سهام جایزه به طور معمول، قیمت سهام شرکت بسته به تعداد سهام جایزه منتشر شده در بازار سقوط می‌کند، اما از آنجا که رقم سود هر سهم تغییری نمی‌کند، سهامدار شرکت که اکنون تعداد سهام او افزایش یافته است، پس از چندی با ترمیم قیمت سهام به سود دلخواهی دست پیدا می‌کند. |
||| سهام عادی || "سهام عادی، همین سهامی است که شرکتها عرضه میکنند وسهامداران به نسبت سهام خود، مالک شرکت می‌شوند.شما سهام عادی را هرزمان که بخواهید می‌توانید بفروشید ولی اگر شرایط بازار و کشور خوب باشد با قیمت بالاتر و اگر شرایط بازار خوب نباشد با قیمت کمتر آن را می‌فروشد.سهام عادی، همین سهامی است که شرکتها عرضه میکنند وسهامداران به نسبت سهام خود، مالک شرکت می‌شوند.
شما سهام عادی را هرزمان که بخواهید می‌توانید بفروشید ولی اگر شرایط بازار و کشور خوب باشد با قیمت بالاتر و اگر شرایط بازار خوب نباشد با قیمت کمتر آن را می‌فروشد." |
||| سهام غیر فعال || این سهام به ندرت در بازار مورد خرید وفروش قرار میگیرد هرچند در شمار سهام فهرست شده است. سهام غیر فعال سهامی است که به سختی خریدار یا فروشنده‌ای برای آنها یافت میشود. اختلاف بین قیمت خرید وفروش چنین سهامی ممکن است بسیار زیاد باشد. |
||| سهام غیرقابل انتقال || مدیران باید تعداد سهامی را که اساسنامه شرکت مقرر کرده است دارا باشند. این تعداد سهام نباید از تعداد سهامی که بموجب اساسنامه جهت دادن رای در مجامع عمومی لازم است کمتر باشد. این سهام برای تضمین خساراتی است که ممکن است از تقصیرات مدیران منفرداً یا مشترکاً بر شرکت وارد شود. سهام مذکور بانام است و قابل انتقال نیست و تا زمانیکه مدیری مفاصاحساب دوره تصدی خود در شرکت را دریافت ننموده است سهام مذکور در صندوق شرکت بعنوان وثیقه باقی خواهد ماند. |
||| سهام فعال || سهامی است که به طور مکرر و روزانه مورد معامله قرار میگیرد وبا این ویژگی از سهامی که نیمه فعال است و کمتر مورد معامله قرار میگیرد، متمایز میشود. سهام شرکتهای بزرگ ومهم می‌بایست سهام فعال باشند به خصوص شرکتهایی که نسبت به تحولات اقتصادی وسیاسی حساس هستند وبنابراین در معرض تغییرات ناگهانی قیمت قرار دارند. |
||| سهام مدیریتی || میزانی از سهام یک شرکت که دارنده آن طبق اساسنامه اختیار تعیین حداقل یک عضو را در هیات مدیره شرکت دارد. |
||| سهام ممتاز || "یکی از اصول اساسی شرکتهای سهامی تساوی حقوق سهامداران است . مگر در دو مورد اول آنکه شرکت با مشکلات مالی مواجه باشد و نتواند به آسانی به منابع مالی دسترسی یابد. در این صورت ناچار خواهد بود امتیازات بیشتری به سهامداران جدید قائل شود و دوم اینکه در هنگام افزایش سرمایه شرکت شرکت از ذخایر مالی خود برای این منظور استفاده نماید که در این صورت باید حقوق بیشتری برای سهامداران سابق شرکت در نظر گرفت . در این دو مورد سهم ممتاز صادر میشود .
امتیازاتی که توسط ممتاز به وجود می‌آید میتواند به صورت برداشت نفع ثابت از سود قابل تقسیم شرکت باشد و یا اینکه دارنده سهم ممتاز میتواند نسبت به صاحبان سهام عادی در برداشت ارزش اسمی ممتاز به هنگام انحلال و تصفیه وتقسیم دارائی شرکت اولویت داشته باشد. به هنگام انحلال و تصفیه شرکت مطالبات معوقه صاحبان سهام ممتاز از دارائی شرکت پرداخت میگردد و نیز هنگام استهلاک سهام شرکت صاحبان سهام ممتاز دارای اولویت میباشند . " |
||| سهام کنترلی || حداقل میزان سهام مورد نیاز برای آنکه دارنده‌ی آن قادر به تعیین اکثریت اعضای هیات مدیره‌ی شرکت باشد. |
||| سهام گران || سهامی است که در مقایسه با رقم EPS (درآمد هر سهم) اعلام شده برای آن یا نسبت P/E (نسبت قیمت به سود هر سهم) آن قیمت بیش از اندازه‌ای پیدا کرده است. سهام شرکتهایی که سودآوری بالایی پیدا کردهاند و از وضعیت مناسب و با ثباتی در بازار برخوردار هستند، این موقعیت برای آنها پیش می‌آید. |
||| سهامدار || سهامدار مالک کسری از کل شرکت است و در ریسک سود یا زیان پیش روی شرکت سهیم است. سهامدار در تمامی درآمدها و دارایی‌های شرکت سهیم است، اما سود سهام او تنها پس از پرداخت سایر بدهی‌ها پرداخت میشود و در صورت انحلال شرکت نیز سهم او از محل باقیمانده دارایی شرکت پرداخت خواهد شد.مسوولیت سهامداران محدود است و تنها به اندازه میزان سهامی است که در اختیار دارند.سهامداران در نشست‌های مجمع عمومی شرکت دارای حق رای هستند و به این ترتیب می‌توانند در اداره شرکت دخیل باشند.اگر شرکت در فعالیت اقتصادی خود به موفقیت برسد در واقع سهامداران شرکت به موفقیت رسیده‌اند. |
||| سهامدار/ سهامداران عمده || سهامدار یا سهامدارانی که توانایی هدایت سیاست‌های مالی و عملیاتی ناشر به‌منظور کسب منافع از فعالیت‌های آن را دارا هستند. |
||| سهامی خاص || چنانچه کنترل ومالکیت شرکت و تصمیم گیری در اختیار افراد خاص باشد، به آن سهامی خاص می‌گویند . |
||| سهامی عام || "به شرکتهایی که سهام آنهادردست عموم مردم باشد( ۵۱ ٪ به بالا)و کنترل شرکت نیز دردست مردم باشد سهامی عام می‌گویند.
مثل کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار." |
||| سهم با نام || "سهمی است که بر مالکیت شخص معینی دلالت می‌کند و نام مشخصات صاحب سهم در ورقه سهم و در دفتر ثبت شرکت درج میگردد و در موارد زیر صدور سهام با نام الزامی است :
مادامی که تمام مبلغ اسمی هر سهم بی نام پرداخت نشده باشد . سهامی که مدیران شرکت به عنوان وثیقه می‌سپارند و تا خاتمه مفاصا حساب دوره تصدی مدیران غیر قابل انتقال میباشد .
سهام محجورین و صغار به منظور حمایت از حقوق آنها . سهام با نام و هر گونه نقل و انتقال آنها باید در دفتر ثبت سهام شرکت به ثبت برسد و الا فاقد اعتبار قانونی برای شرکت و اشخاص ثالث خواهد بود . در صورتی که قسمتی از مبلغ اسمی سهم با نام پرداخت نشود منتقل الیه قائم مقام ناقل خواهد بود . " |
||| سهم بی نام || سهمی است که نام دارنده در آن درج نمیشود و به صورت سند در وجه حامل تنظیم دارنده آن مالک شناخته میشود مگر آنکه خلاف آن ثابت گردد. این سهم به راحتی قابل نقل و انتقال بوده و انتقال مالکیت با قبض و اقباض تحقق می‌یابد . این نوع سهام از حیث صلاحیت محاکم در حکم اموال منقول است وباید به دادگاه محلی رجوع شود. سرقت و یا مفقود شدن سهام بی نام و همچنین خیانت درامانت امین و وکیل نسبت به سهام بی نام که به آنها سپرده شده خطر بزرگی برای صاحب آن محسوب میشود. زیرا بی نام بودن سهم مانع شناسایی دارنده اصلی میشود و سارق و یا باینده به آسانی میتواند سهم مزبور را در بازار بورس و یا خارج از آن به اشخاص دیگر بفروشد و خریدار نیز حق دارد به تصرف خود به عنوان مالکیت استناد نماید . |
||| سهم شکننده یا پرنوسان || سهامی که تغییرات شدید و ناگهانی فراوانی در قیمت آن رخ می‌دهد، به سهام شکننده یا پرنوسان معروف است. چنانچه نوسان شدید قیمت یک سهم به دلیل وجود عواملی همچون نوسان درآمدها، تعداد اندک سهام منتشر شده، یا وخامت اوضاع در صنعتی که به آن وابسته است باشد، نوسان قیمت آن با عامل آلفا محاسبه میشود و در صورتی که نوسان قیمت آن با اوضاع بازار مرتبط باشد، از عامل بتا استفاده میشود. |
||| سهم موسس یا انتفاعی || سهم موسس یا انتفاعی سهمی است که دارنده آن بدون داشتن حقی به سرمایه شرکت از منافع شرکت به نسبت سهم خود بهره مند گردد و معمولا این گونه سهام را موسسان بابت اطلاعات علمی و فنی و تجارتی که به شرکت می‌آورند به خود تخصیص می‌دهند . در اساسنامه شرکت می‌باید حقوق صاحبان سهام موسس یا انتفاعی مثل حق حضور در مجامع حق رای حق اولویت در پذیره نویسی سهام و غیره تصریح گردد . چون سهامداران مزبور مالک سرمایه نمی‌باشند لذا نمی‌توانند سهامداران شرکت محسوب شوند ولی در منافع شرکت حقوقی دارند که از آن مانند طلبکار منتفع می‌گردند و استفاده آنها از سود شرکت بستگی به موفقیت و سودآوری شرکت دارد . |
||| سود تقسیمی هر سهـم (DPS) || شرکتها، لزوما همه سودی را که در پایان سال مالی بدست می‌آورند، بین سهامداران توزیع نمی‌کنند و بخشی از آن را برای اجرای برنامه‌های توسعه‌ای شرکت، نگه می‌دارند. میزان سودی که به ازای هر سهـم، بین سهامداران توزیع میشود، سود تقسیمی هر سهم یا اصطلاحا DPS می‌گویند. مثلا اگر شرکت به ازای هر سهم، 300 تومان از 500 تومان سود را توزیع کند، DPS شرکت 300 تومان خواهد بود. تصمیم گیری درخصوص میزان تقسیم سود، در مجمع عادی سالیانه و با رأی گیری از سهامداران انجام میشود. پس از تصویب مبلغ سود تقسیمی، شرکت موظف است حداکثر ظرف مدت 8 ماه، این مبلغ را به سهامداران بپردازد. البته معمولا شرکتها سود سهامداران خرد را زودتر از این موعد، پرداخت میکنند. منظور از سهامداران خرد، سهامدارانی است که در مقایسه با سهمداران عمده، تعداد کمی از سهام شرکت را در اختیار دارند. سود تقسیمی هر سهم، به افرادی تعلق میگیرد که در زمان برگزاری مجمع شرکت، سهام آن شرکت را در اختیار داشته باشنـد. لازم به ذکر است که شرکتها، سیاست‌های متفاوتی درخصوص تقسیم سود دارند، برخی ترجیح می‌دهند بیشتر سود سهام را بین سهامداران تقسیم کنند، اما برخی دیگر درصد کمی از سود را تقسیم کرده و بخش عمده آن را به تأمین نقدینگی مورد نیاز برای انجام طرح‌های توسعه‌ای، اختصاص می‌دهند. سرمایه‌گذاران باید هنگام انتخاب سهام، به سیاست شرکت در توزیع سود توجه داشته باشند، برای مثال، افرادی که دریافت سود مستمر برای آنها مطلوبیت دارد، ترجیح می‌دهند سهام شرکتهایی را بخرند که سود تقسیمی آنها بیشتر است، اما افرادی که دید بلندمدت‌تری دارند، بیشتر به سراغ شرکتهایی می‌روند که بجای درصد تقسیم سود زیاد، بخش عمده سود سالیانه را صرف توسعه فعالیت‌های شرکت میکنند. |
||| سود تقسیم شده || آن بخش از سود شرکت که به سهامداران پرداخت میشود، به سود سهام یا سود تقسیم شده معروف است. مقدار سود سهام و تاریخ پرداخت آن را هیات‌مدیره (در ایران مجمع عمومی سهامداران) اعلام می‌کند. شرکت میتواند این مبلغ را از محل سود کنونی یا سود انباشته پرداخت کند. سهام جایزه نیز نوعی سود سهام است. |
||| سود سهام انباشته || در صورتی که سود سهام دارندگان سهام ممتاز پرداخت نشده باشد، ناگزیر رقم آن تا زمان پرداخت در ترازنامه شرکت با عنوان سود سهام انباشته قید میشود. |
||| سود هر سهـم (EPS) || اگر کل سودی را که شرکت در پایان سال مالی خود، بدست می‌آورد، بر تعداد سهام منتشر شده توسط شرکت تقسیم کنیم، عدد حاصل بیانگر سود هر سهم است. برای مثال، اگر براساس اطلاعات مندرج در صورت سود و زیان، کل سود خالص شرکت در پایان سال مالی 500 میلیون تومان و تعداد سهام شرکت هم یک میلیون سهم باشد، سود هر سهم 500 تومان خواهد بود |
||| سپرده‌گذاری || عملیاتی است که طی آن اوراق بهاداری که در سامانه معاملات به ثبت رسیده است، قابلیت معامله پیدا می‌کند. |
||| شاخص آزاد شناور || به تصویب شورای عالی بورس و اوراق بهادار، شاخص جدیدی به بازار سهام وارد گشته که بر اساس سهام شناور آزاد شرکتها محاسبه میشود. چگونگی استفاده از این شاخص و نحوه‌ی محاسبه آن و همچنین مزایا و معایب شاخص شناور آزاد از دغدغه‌های فعالان بورس است که کارشناسان یکی از مسئولان بورس اوراق بهادار در خصوص رفع این ابهامات چنین توضیح دادند. با تصویب شورای عالی بورس و اوراق بهادار شاخص جدیدی به بازار سهام وارد میگردد که بر اساس سهام شناور آزاد شرکتها محاسبه میشود. |
||| شاخص بازده نقدی(TEDIX ) || "از تفاضل منطقی شاخص قیمت و بازده نقدی از شاخص قیمت بدست می‌آید و نشان دهنده تغییرات بازده نقدی سهام میباشد .
عدد پایه شاخصهای قیمت و بازده نقدی سهام در ابتدای سال ۱۳۷۷ برابر ۰/۸ گرفته شده، که همسنجی این دو را با شاخصکل قیمت در آن تاریخ امکان پذیر سازد ." |
||| شاخص شرکت || فرمول محاسبه آن همانند محاسبه شاخص کل قیمت میباشد و برای هر شرکتی بطور جداگانه محاسبه میگردد . و برای محاسبه آن شاخص هر شرکتی را در بدو ورود ۱۰۰ تعیین نموده اند. |
||| شاخص صنعت || فرمول محاسبه آن، همانند محاسبه شاخص کل میباشد و نشان دهنده تغییرات در ارزش سهام شرکتهای صنعتی میباشد و برای هر صنعت بطور جداگانه محاسبه میگردد . |
||| شاخص مالی || فرمول محاسبه آن، همانند محاسبه شاخص کل میباشد و نشان دهنده تغییرات در ارزش سهام شرکتهای سرمایه گذاری میباشد . |
||| شاخص کل قیمت(TEPIX ) || "می باشد، یکی از اصلی‌ترین شاخصهای TEHRAN PRICE INDEX شاخص کل قیمت، که مخفف کلمه بورس اوراق بهادار تهران است که روش محاسبه آن بر اساس فرمول زیر ( فرمول لاسپیرز ) انجام میگیرد . {(ارزش جاری بازار*تعداد سهام منتشره)تقسیم بر(ارزش پایه سهام*تعداد سهام در سال پایه)}* عدد ۱۰۰
که در این محاسبه سال پایه سال ۱۳۶۹ میباشد . این شاخص گویای آن است که ارزش کل بازار،نسبت به سال پایه،یا همان سال ۱۳۶۹، چند برابر شده . فرضا شاخص ۱۲۷۰۰ نشان می‌دهد، که ارزش بازار نسبت به سال ۱۳۶۹ که سال پایه میباشد، ۱۲۷ برابر گردیده است .شاخص کل قیمت، در بورس تهران برای سه گروه محاسبه میشود که عبارتند از:
١- شاخصقیمت کل بازار : که در محاسبه آن قیمت سهام تمام شرکتهای معامله شده تاثیر داده میشود .
٢- شاخص قیمت تالار اصلی : که در محاسبه آن فقط قیمت سهام شرکتهای معامله شده در تابلو اصلی تاثیر داده میشود .
٣- شاخص قیمت تالار فرعی : که در محاسبه آن فقط قیمت سهام شرکتهای معامله شده در تابلوی فرعی تاثیر داده میشود ." |
||| شایعه || اخباری حاکی از وجود اطلاعات مهمی است که به‌طور غیررسمی منتشر شده و توسط ناشر تایید یا تکذیب نشده است و احتمال می‌رود بر قیمت اوراق‌بهادار ناشر تاثیر بااهمیت داشته باشد. |
||| شخص تحت کنترل || شخص حقوقی است که ناشر میتواند سیاست‌های مالی و عملیاتی آن را به‌منظور کسب منافع از فعالیت‌های آن شخص، هدایت نماید. |
||| شرکت || شخص حقوقی که با رعایت قانون تجارت یا قانون خاص حسب مورد تشکیل شده باشد. |
||| شرکت سهامی عام || شرکتی است که بخشی از سرمایه موردنیاز آن، ازطریق عرضه سهام به عموم مردم تأمین میشود. در شرکتهای سهامی عام، تعداد سهامداران نباید از 5 نفر کمتر باشد. حداقل سرمایه موردنیاز برای تأسیس شرکت سهامی عام، 5 میلیون ریال (500 هزار تومان) است. یکی از مهمترین شروط عرضه سهام شرکتها در بورس این است که شرکت، سهامی عام باشد. |
||| شرکت مادر (هلدینگ) || شرکتی که با سرمایه‌گذاری در شرکت سرمایه‌پذیر جهت کسب انتفاع، آن‌قدر حق رای کسب می‌کند که برای کنترل عملیات شرکت، هیئت مدیره را انتخاب کند و یا در انتخاب اعضای هیئت مدیره موثر باشد. |
||| شرکتهای سهامی خاص || شرکت سهامی خاص، شرکتی است که همه سرمایه آن را موسسان (بنیانگذاران) شرکت تأمین میکنند و بنابراین، سهام آن برای عموم عرضه نمیشود. تعداد سهامداران در شرکت سهامی خاص باید حداقل 3 نفر باشد. حداقل سرمایه موردنیاز برای تأسیس شرکت سهامی خاص هم یک میلیون ریال (صد هزار تومان) است. |
||| صف خرید || وقتی که سهمی در بازار شرایط خوبی پیدا می‌کند بر اساس مطالعات و ارزیابی‌هایی که صورت میگیرد، علاقه مندان زیادی پیدا می‌کند و تعداد کسانی که مایل هستند این سهم را خریداری کنند افزایش می‌یابد و اگر از حجم عرضه بیشتر شود، برای آن سهم صف تشکیل میشود . یعنی تعداد تقاضا آن قدر زیاد است که عرضه نمی‌تواند جوابگو باشد به همین جهت تقاضاهایی در نوبت قرار برای خرید سهم قرار می‌گیرند که به آن صف خریدمی گویند . |
||| صف فروش || زمانی که سهمی مرغوبیت خود را از دست دهد و دیگر کسی رغبتی به خرید آن نداشته باشد، آن موقع همه اقدام به عرضه سهام میکنند. در این موقع چون خریدار چندانی وجود ندارد، صف فروش تشکیل میشود . |
||| صندوق سرمایه‌گذاری مشترک || "این گونه صندوق‌ها که توسط شرکتهای سرمایه‌گذاری یا بانک‌ها اداره می‌شوند، پول سهامداران خود را بر روی انواع اوراق بهادار همچون سهام اوراق قرضه و ابزارهای بازار پول سرمایه‌گذاری میکنند و ممکن است مدت زمان تشکیل آنها کوتاه یا بدون محدودیت زمانی باشد.
به این ترتیب، سرمایه‌گذاران اینگونه صندوق‌ها در واقع، دارای سبد متنوعی از اوراق بهادار هستند و ریسک سرمایه‌گذاری آنها نیز در حداقل میزان ممکن خواهد بود.این گونه صندوق‌ها ممکن است در سرمایه‌گذاری‌های خود عملکرد محافظه‌کارانه یا جسورانه‌ای داشته باشند." |
||| صورت سود و زیان || صورت سود و زیان، بخوبی بیانگر میزان سود یک شرکت در پایان سال مالی است. شرکتها موظفند در پایان سال مالی، صورت صورت و زیان خود را منتشر و از این طریق، میزان سودآوری خود را به سهامداران اطلاع دهند. در صورت سود و زیان، مواردی مانند میزان فروش شرکتها، میزان هزینه‌های آنها و سایر اطلاعات با اهمیت مربوط به عملکرد شرکت قابل مشاهده است. سهامداران برای مشاهده صورت سود و زیان شرکتها، می‌توانند به پایگاه اینترنتی www.codal.ir (خوانده شود کدال نقطه آی آر) مراجعه کنند. |
||| ضامن || شخص حقوقی است که پرداخت مبالغ اجاره‌بها و حسب مورد بهای خرید دارایی مورد اجاره و نیز سایر وجوهی که بانی ملزم به پرداخت آن به ناشر میباشد را تعهد و تضمین مینماید. |
||| ضریب بتا یا عامل بتا || ضریب یا عامل بتا وسیله‌ای است برای ارزیابی عملکرد یک سهم خاص یا طبقه‌ای از سهام در جریان حرکت کلی بازار. اگر بتای سهمی برابر با یک باشد، افزایش و کاهش قیمت آن درست مطابق حرکت بازار خواهد بود. در صورتی که اگر بتای سهمی 2 باشد، افزایش و کاهش قیمت آن دو برابر خواهد بود. برای مثال، هنگامی که بازار 10درصد رشد قیمت را تجربه می‌کند، قیمت این سهم 20درصد افزایش می‌یابد و زمانی که بازار 10درصد سقوط می‌کند، قیمت این سهم 20درصد کاهش می‌یابد.سهمی که بتای آن 5/0درصد است، اگر رشد قیمتها در سطح بازار 10درصد باشد، رشد قیمت آن 5درصد خواهد بود، سهمی که بتای صفر دارد، در جهت عکس بازار حرکت می‌کند. در مدل قیمت‌گذاری دارایی سرمایه‌ای (CAMP)، ریسک سیستماتیک از بتا محاسبه میکنند. |
||| عامل فروش || شخص حقوقی است که نسبت به عرضه و فروش اوراق اجاره از طرف نهاد واسط اقدام مینماید. |
||| عامل پرداخت || شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه‌ی وجوه است که نسبت به پرداخت‌های مرتبط با اوراق اجاره در سررسیدهای معین به سرمایه‌گذاران اقدام مینماید. |
||| عرضه || "عَرضه عبارتست از جریان کالا - خدمات به بازار برای برآوردن تقاضا.همچنین می‌توان گفت:مقدار کالا و خدماتی است که تولید کنندگان حاضرند در قیمتهای مختلف در اختیار مصرف کنندگان قرار دهند. شایان ذکراست که عرضه بستگی به دو عامل دارد:
۱-درآمد
۲-هزینه تولید" |
||| عرضه اولیه || نخستین عرضه عمومی سهام یک شرکت در بازار اولیه که با هدف تامین سرمایه و منابع مالی صورت میگیرد، به عرضه اولیه معروف است. |
||| عمومی شدن || منظور از این اصطلاح، انتشار و عرضه عمومی سهام یک شرکت خصوصی است. هدف شرکت از انجام این کار، افزایش سرمایه و تامین مالی طرح‌های توسعه خود است. پس از انجام عملیات عرضه عمومی، سهام شرکت به شرط پذیرش در یک بورس اوراق بهادار قابل داد و ستد خواهد بود. |
||| فروش گروهی || فروش گروهی، فروش اوراق بهادار تجمیع شده تعدادی از مشتریان با کد معین کارگزار میباشد. |
||| قابلیت نقدینگی || "قابلیت نقدینگی یک ورقه سهم به معنای امکان فروش سریع آن است.
هر چه سهمی را بتوان سریع تر و با هزینه کم تری به فروش رساند، قابلیت نقدینگی آن بیش تر است، اوراق بهاداری که به طور روزانه و به دفعات مکرر معامله می‌شوند، نسبت به اوراق بهاداری که با تعداد محدود و یا دفعات کم معامله می‌گردند، قابلیت نقدینگی بیش تر و در نهایت ریسک کم تری دارند.
فهرست پنجاه شرکت فعال بورس که هر سه ماه یک بار منتشر میشود، راهنمای مناسبی برای انتخاب سهامی است که از قابلیت نقدینگی خوبی برخوردارند." |
||| قرارداد آتی || قرارداد آتـی قراردادی است که براساس آن، فروشنده متعهد میشود تعداد معینی از یک دارایی (مانند سهام) را در تاریخ مشخصی در آینده، با قیمت معین به خریـدار تحویل نماید؛ در مقابل خریدار قرارداد آتی هم متعهد میشود دارایی موردنظر را در تاریخ تعیین شده، با قیمت معین از فروشنده اوراق، خریداری نماید. |
||| قرارداد آتی || قرارداد آتی قراردادی است که فروشنده براساس آن متعهد میشود در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص را به قیمتی که الان تعیین میکنند بفروشد و در مقابل طرف دیگر قرارداد متعهد میشود آن کالا را با آن مشخصات خریداری کند. |
||| قرارداد اختیار خرید || قراردادی است که به موجب آن عرضه کننده کالا، حق خرید مقدار معینی از کالای مورد نظر را در زمان معین و با قیمت مشخص تعیین شده در حال حاضر به طرف دوم قرارداد اعطا مینماید بدون اینکه طرف دوم ملزم به خرید آن کالا باشد. |
||| قرارداد اختیار فروش || "قراردادی است که به عنوان شرط ضمن عقد، به موجب آن خریدار حق فروش مقدار معینی از کالای مورد نظر را در زمان معین و با قیمت مشخص به طرف دیگر اعطا مینماید. بدون آنکه فروشنده ملزم به فروش کالا در تاریخ قید شده باشد.
در همه قراردادهای اختیار خرید و فروش کارمزد بالاتری نسبت به انواع قراردادهای دیگر مورد محاسبه قرار میگیرد. بسته به زمان لغو یا تحویل کالا این قراردادها به دو نوع سیستم آمریکایی و اروپایی نیز تقسیم بندی می‌شوند." |
||| قرارداد استصناع || قراردادی است که در آن دو طرف تعهد میکنند که در یک تاریخ مشخص (توافقی است) و با یک قیمت مشخص(توافقی است) یک کالابا کیفیت مشخص(توافقی است) را مبادله کنند. در این قرارداد دو طرف متعهد هستند که طبق ضوابط قرارداد عمل کنند. خریدار معمولانگران است که قیمت کالادر آینده بالارود و فروشنده نگران است که قیمت کالاثابت مانده یا پایین بیاید. این قرارداد در بازار غیررسمی (خارج از بورس) در کشورهای اسلامی صورت میگیرد. در این قرارداد کل مبلغ مورد معامله به صورت قسطی تا سررسید به تحویل دهنده کالاپرداخت میشود. |
||| قرارداد سلف || در این قرارداد، کل مبلغ در زمان انجام معامله از طرف خریدار پرداخت میشود و فروشنده متعهد میشود در تاریخ و زمان معین کالا را با قیمت مورد توافق به خریدار تحویل دهد. |
||| قرارداد لحظه‌ای || در این قرارداد خریدار باید کل مبلغ قرارداد را به علاوه کارمزد کارگزاربه صورت نقد پرداخت نماید و فروشنده نیز باید تا حداکثر دو روز کاری کالای مورد معامله را به خریدار تحویل نماید. این نوع قرارداد در بازار فارکس غالبا به صورت لحظه‌ای نقد میشود. |
||| قیمت اسمی || قیمت اسمـی یک سهم، قیمتی است که عرضه اولیه سهام شرکت براساس آن قیمت انجام میشود. همانطور که قبلا هم توضیح دادیم، قیمت اسمی هریک از سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس در ایران، یکصد تومان (1000 ریال) است. مبلغ قیمت اسمی، بر روی برگه‌های سهام درج میشود. در تصویر زیر، نمونه یک برگه نشان داده شده است. همانطور که مشاهده می‌کنید، کل سرمایه شرکت، تعداد سهام منتشر شده و قیمت اسمی هریک از سهام، به علاوه تعداد سهامی سهامدار در اختیار دارد، بر روی برگه سهام درج شده است. |
||| قیمت باز شدن || اولین قیمتی که هر سهم در شروع معاملات دارد قیمت باز شدن گفته میشود. |
||| قیمت بازار || قیمت بازار یا قیمت معاملاتی، قیمتی است که سهام براساس آن، در بورس معامله میشود. همانطور که قبلا هم توضیح دادیم، اگرچه قیمت اسمی هر سهم در بورس 100 تومان است، اما سهام اغلب شرکتها در بورس براساس قیمت اسمی و حتی ارزش دفتری، معامله نمیشود. آنچه که قیمت سهم در بورس را تعیین می‌کند، میزان عرضه و تقاضا برای یک سهم است. برای مثال، ممکن است به علت عملکرد خوب یک شرکت، سرمایه گذاران زیادی متقاضی خرید سهام آن شرکت در بورس باشند. بنابراین، قیمت آن در بورس براساس میزان تقاضا، افزایش خواهد یافت و حتی ممکن است این افزایش، تا چند برابر قیمت اسمی هم باشد. در نقطه مقابل، عملکرد ضعیف یک شرکت ممکن است باعث بی رغبتی سرمایه گذاران به خرید یا نگهداری سهم مذکور و در نتیجه، افزایش عرضه آن در بورس باشد. طبیعتا با افزایش عرضه، قیمت سهم کاهش یافته و اگر این روند ادامه یابد، ممکن است قیمت سهم حتی به زیر قیمت اسمی، یعنی 100 تومان برسد. بنابراین، قیمت بازار یک سهم، قیمتی است که در بورس، برای سهم تعیین میشود. |
||| قیمت دفتـری || اگر مجموع بدهی‌های شرکت را از مجموع دارایی‌های شرکت کم کنیم، مبلغ باقیمانده نشان دهنده مجموع ارزش سرمایه سهامداران شرکت یا به تعبیر دقیق تر، مجموع حقوق صاحبان سهام شرکت خواهد بود. حال اگر مبلغ حقوق صاحبان سهام شرکت را بر تعداد سهام شرکت تقسیم کنیم، عدد حاصل بیانگر قیمت دفتری هر سهم است. |
||| قیمت ذاتی || "منظور از قیمت ذاتی یک سهم، ارزش واقعی آن سهم است. شاید برای شما این سوال بوجود آید که چه تفاوتی بین قیمت بازار و قیمت ذاتی یک سهم وجود دارد. اجازه بدهید با یک مثال توضیح دهیم. فرض کنید قیمت بازار سهم شرکت الف، هم اکنون 200 تومان است، به بیان دیگر، سهام شرکت الف هم اکنون با قیمت 200 تومان در بورس در حال خرید و فروش است. اما سرمایه گذاران زیادی همچنان متقاضی خرید این سهم هستند. اگر از این سرمایه گذاران سوال کنید که چرا قصد دارید سهام این شرکت را خریداری کنید؟ پاسخ همه آنها این خواهد بود که ""به نظر ما، این سهم بیشتر از 200 تومان ارزش دارد"". معنی این جمله این است که ارزش واقعی سهام شرکت الف، بیشتر از قیمت بازار این سهم است.
بنابراین، در یک تعریف ساده، قیمت ذاتی یک سهم، بیانگر ارزشی است که سرمایه گذاران برای سهم قائل هستند. طبیعتا اگر از دید سرمایه گذاران، ارزش ذاتی یک سهم بالاتر از قیمت بازار آن سهم باشد، گزینه مناسبی برای خرید خواهد بود، اما اگر ارزش ذاتی یک سهم کمتر از ارزش بازار آن باشد، سهم مذکور گزینه مناسبی برای سرمایه گذاری به شمار نمی‌رود." |
||| قیمت پایانی سهـم || "قیمت پایانـی سهام یک شرکت، در واقع میانگین قیمت‌هایی است که آن سهم در طول روز، براساس آن قیمتها مورد داد و ستد قرار گرفته است. البته سامانه معاملاتی بورس پس از محاسبه میانگین قیمت سهم در طول روز، بصورت خودکار بررسی می‌کند که آیا میزان معاملات سهم نیز به اندازه حجم مبنا بوده است یا خیر؟ طبیعتا اگر حجم معاملات سهم حداقل به اندازه حجم مبنا بوده باشد، میانگین محاسبه شده، به عنوان قیمت پایانی سهم در سامانه معاملات ثبت خواهد شد، اما اگر حجم معاملات سهم از حجم مبنا کمتر باشد، به همان نسبت از میزان افزایش یا کاهش قیمت سهم هم کاسته شده و قیمت پایانی، بر این اساس محاسبه و در سامانه معاملات ثبت میشود.
به عنوان مثال، فرض کنید قیمت سهم الف در ابتدای روز شنبه، 200 تومان و میانگین قیمت معاملات این سهم در طول روز شنبه نیز 206 تومان باشد. بنابراین، میانگین قیمت سهم در پایان روز شنبه، در مقایسه با ابتدای روز، 6 تومان، یعنی 3 درصد رشد داشته است. حال اگر تعداد سهام معامله شده شده شرکت الف در طول روز شنبه، برابر با حجم مبنا باشد، قیمت پایانی سهم در روز شنبه، همان 206 تومان خواهد بود، اما اگر تعداد سهام معامله شده شرکت الف، تنها معادل نصف حجم مبنای تعیین شده برای این سهم باشد، طبیعتا میزان افزایش سهم نیز از 6 تومان، به 3 تومان کاهش یافته و قیمت پایانی سهم در روز شنبه، 203 تومان تعیین خواهد شد. لازم به ذکر است که قیمت پایانی سهم در یک روز، به عنوان قیمت پایه آن سهم در ابتدای روز بعد، در سامانه معاملات بورس درنظر گرفته میشود." |
||| قیمت آغازین || قیمت آغازین، قیمتی است که در شروع جلسه رسمی معاملاتی برای هر ورقه بهادار در تابلو بورس اعلام میشود. |
||| قیمت مجاز || "قیمت مجاز سهم بازه معاملاتی یک سهم در طول روز کاری است یعنی بیشترین و کمترین قیمتی که می‌توان سهم را در طول آن روز معامله کرد.
این قیمت برای بورس و فرابورس به ترتیب با اضافه و کم کردن ۴ و ۵ درصد قیمت پایانی روز قبل به این قیمت بدست می‌آید.
" |
||| قیمت محدود || قیمت محدود در بورس، نرخی است که حداکثر یا حداقل آن از طرف "مشتری" به کارگزار اعلام میشود. |
||| قیمت معین || قیمت معین، نرخ ثابتی است که توسط "مشتری" برای انجام معامله به کارگزار اعلام میشود. |
||| قیمت پایه || قیمت پایه، قیمت مشخصی است که کارگزار عامل درخواست خود برای هر سهم اعلام مینماید. قیمت پایه، حداقل قیمت برای عرضه سهام اعلام شده است. |
||| قیمت پیشنهادی || قیمت پیشنهادی، نرخی است که برای هر واحد اوراق بهادار از طرف کارگزار وارد سامانه معاملات میشود. |
||| مجمع || "به گردهمایی سهامداران و مدیران شرکت که به منظور تصمیم گیری درخصوص مسائل مهم شرکت برگزار میشود، مجمـع گفته میشود. سهامداران شرکت، متناسب با میزان سهم خود، در مجامع حق رأی دارنـد. هیئت مدیره شرکت موظف است حداقل 10 روز قبل از برگزاری مجمع، آگهی برگزاری مجمع را در روزنامه کثیرالانتشاری که به عنوان روزنامه رسمی شرکت انتخاب شده است، منتشر کند تا سهامداران از این موضوع مطلع شوند. مجامع شرکتها به دو دستـه تقسیم می‌شوند:
1- مجمع عادی سالیانه
هیئت مدیره شرکت موظف است هر سال یک بار، سهامداران شرکت را دعوت کرده و گزارش عملکرد سالیانه خود را به سهامداران ارائه نماید. به این گردهمایی، مجمع عمومی سالیانه گفته میشود. در مجمع عمومی سالیانه، همچنین درخصوص موارد مهمی مانند میزان سود تقسیمی به سهامداران و انتخاب اعضای هیئت مدیره، رأی گیری میشود.
2- مجمع فوق العاده
بجز مجمع سالیانـه، هر مجمع دیگری که توسط شرکت برگزار شود، مجمع فوق العاده نام دارد. در مجامع فوق العاده عمدتا درخصوص مواردی مانند افزایش سرمایه شرکت، تغییر نشانی و نام شرکت و... تصمیم گیری میشود." |
||| مجمع عمومی عادی || "مجمع عمومی عادی صلاحیت رسیدگی به کلیه امور شرکت به استثنای مواردی که در صلاحیت مجمع عمومی فوقالعاده یا قانونی واگذار شده باشند را داراست ازجمله موارد مورد بررسی عبارتند از:
1- بررسی و تأیید ترازنامه و حساب سود و زیان و سایر گزارشات مالی
2- بررسی و تأیید گزارشهای سالانه مدیران
3- بررسی و تأیید گزارشهای سالانه بازرسان
4- انتخاب مدیران (درصورت خاتمه دوره تصدی)
5- انتخاب بازرسان اصلی بازرسان علیالبدل
6- تعیین روزنامه کثیرالانتشار که حاوی اعلانات قانونی شرکت است" |
||| مجمع عمومی فوق العاده || "در مجمع عمومی فوقالعاده دارندگان بیش از نصف سهامی که حق رأی دارند باید حاضر باشند و تصمیمات مجمع همواره با اکثریت دو سوم آراء حاضر در جلسه رسمی معتبر خواهد بود.
هرگاه شرکت برای توسعه فعالیت‌های خود به منابع مالی جدید نیاز داشته باشد، با پیشنهاد هیئت مدیره، سهامداران شرکت افزایش سرمایه را در جلسه مجمع عمومی فوقالعاده مورد بررسی و رأی‌گیری قرار می‌دهند تا سرمایه شرکت به میزان مورد نظر افزایش یابد." |
||| محدودیت حجمی || حداکثر تعداد اوراق‌بهاداری است که در هر نماد معاملاتی طی هر سفارش در سامانه‌ی معاملات وارد میشود. این رقم مضرب صحیحی از واحد پایه معاملاتی متعارف است. |
||| محدودیت نوسان قیمت || "برای جلوگیری از آشفتگی در بازار محدودیت نوسان قیمت در بازار اوراق بهادار وجود دارد. در حال حاضر محدودیت نوسان قیمت در بورس اوراق بهادار تهران بر سهام مثبت 4 درصد و منفی 4 درصد است و بر حق تقدم سهام مثبت 8 و منفی 8 درصد است. این در حالیست که در فرابورس دامنه نوسان سهام 5 درصد است. دامنه نوسان 4 درصدی یعنی انکه قیمت طی یک روز حداکثر میتواند تا 4 درصد قیمت دیروز رشد کند و در شرایط کاهش قیمت نیز میتواند تا 4 درصد کاهش یابد. به عنوان مثال برای سهمی که قیمت دیروز آن 2000 ریال بود، طی معاملا امروز قیمت تا 2080 ریال میتواند افزایش و تا 1920 ریال کاهش داشته باشد. نه بیش از آن.
اما بر اساس مقررات بازار، سه روز خاص وجود دارد که سهم از این محدوده نوسان تبعیت نخواهد کرد. به عبارت دیگر بدون محدودیت نوسا قیمت دادوستد میشود.
این سه روز عبارتند از: روز بعد از مجمع عادی سالانه به منظور تقسیم سود. دوم روز بعد از برگزاری مجمع فوق العاده به منظور افزایش یا کاهش سرمایه و سوم روزی است که شرکت سود هر سهم یا EPS خود را بیش از 20 درصد تعدیل دهد.
چنانچه شرکت اعلام کند که سود هر سهم به میزان بیش از 20 درصد، چه مثبت و چه منفی، تغییر خواهد داشت، نماد بدون محدودیت یا دامنه نوسان بازگشایی میشود.
لازم به ذکر است چنانچه شرکت تعدیل مثبت سود هر سهم دارد، انتظار آن است با افزایش قیمت سهام مواجه شود و در زمان تعدیل منفی سود، با کاهش ارزش یا قیمت سهام." |
||| مستهلک کردن دارایی‌های مشهود || در هر دوره مالی مقداری از بهای تمام شده دارایی نامشهود شرکت، با هدف جایگزینی دارایی‌ها به صورت هزینه جاری از درآمد دوره کسر میشود. این عملیات با روش استهلاک (Depreciation) که در آن به عمر مفید دارایی توجه میشود، تفاوت دارد. این پول به حساب وجوه استهلاکی (Sinking Fund) واریز میشود تا به هنگام جایگزینی یا نوسازی دارایی از آن حساب برداشت شود. |
||| معاملات آنلاین || در معاملات آنلاین کارگزار از چرخه معاملات حذف میشود و سهامداران به نوعی کارگزار خود است. چرا که بلافاصله و بعد از ارائه سفارش شاهد انجام سفارش خود میشود. این یعنی آنلاین تریدینگ. |
||| معاملات اعتباری || معاملات اعتباری، معاملاتی است که درصدی از ثمن معامله از طریق بانک و یا موسسه‌ی مالی یا اعتباری تامین مالی شده باشد. |
||| معاملات اینترنتی || در معاملات اینترنتی سهام که هم‌اکنون توسط چندین شرکت کارگزاری انجام میشود، سهامداران سفارش خرید و فروش سهام را از طریق سایت کارگزار مربوطه ارسال میکنند. کارگزار هم آن سفارش را به صورت دستی برداشته و آن را در سیستم معاملات وارد می‌کند. |
||| معاملات عمده || معاملات عمده، معاملاتی است که تعداد سهام مورد معامله از درصد معینی از کل سهام آن شرکت، یا حجم معاملات آن طی دوره معین، و یا حجم معاملات کل بازار طی مدت معین، بیشتر باشد. |
||| معاملات چرخشی || معاملات چرخشی، معاملاتی است که با تکمیل چرخه‌ی آن ظرف یک جلسه‌ی معاملاتی، وضعیت مالکیت طرفین معامله تغییری نمی‌کند. |
||| معامله بلوک || معامله بلوک، معاملاتی است که در آن قواعد مربوط به محدودیت حجمی و محدودیت قیمتی رعایت نمیشود. |
||| معامله ترجیحی || معامله ترجیحی، انتقال سهام شرکتهای دولتی به کارکنان واحدها به‌منظور اجرای برنامه‌های خصوصی‌سازی است که به نرخ معینی انجام میشود. |
||| نسبت سود تقسیمی هر سهم || "نسبت سود تقسیمی هر سهم، از تقسیم سود نقدی هر سهم، به سود هر سهم به دست می‌آید.
DPS/EPS = سود هر سهم / سود نقدی هر سهم = نسبت سود تقسیمی ھر سهم
تفاوت سود نقدی هر سهم و سود هرسهم، مواردی از جمله مالیات، اندوخته قانونی،سایر اندوخته‌ها و سود (زیان) انباشته را در بر میگیرد.
در شرایط تساوی سایر عوامل، شرکتهایی که نسبت سود تقسیمی بالاتری دارند نسبت به سایر شرکتها از موقعیت بهتری برخوردارند." |
||| نسبت قیمت به درآمد سهم (P/E) || "نسبت P به E از تقسیم کردن قیمت سهم ((Price به سود سالیانه سهم (Earning) بدست می‌آید. برای مثال، دو شرکت الف و ب را که هر دو در صنعت ساختمان فعالیت میکنند و در اغلب شرایط نیز با هم یکسان هستند، درنظر بگیریـد. اگر سود سهام هر دو شرکت در پایان سال 100 تومان باشد، اما قیمت سهام شرکت الف در بورس 500 تومان و قیمت سهام شرکت ب، 1000 تومان، شما چه نتیجه‌ای خواهید گرفت؟ طبیعتا اولین چیزی که به ذهن می‌رسد این است که با فرض تداوم روند سودآوری، شرکت ""الف"" پس از 5 سال، خواهد توانست اصل سرمایه سهامدارانش را از محل سود سهام، تأمین نماید (5=100/500)، درحالیکه این مدت در شرکت ""ب""، 10 سال است (10=100/1000). بنابراین، احتمالا شرکت ""الف"" در مقایسه با شرکت ""ب""، در وضعیت مناسب تری قرار دارد. معمولا در شرایط یکسان، هر اندازه نسبت P به E یک شرکت در مقایسه با سایر شرکتهای موجود در آن صنعت کمتر باشد، نشان دهنده ارزنده بودن سهم است.
همچنین با بررسی نسبت P به E یک شرکت و مقایسه آن با نسبت P به E سایر شرکتهای فعال در آن صنعت، می‌توان دریافت که آیا قیمتی که هم‌اکنون برای سهم مذکور در بورس تعیین شده، قیمت مناسبی است یا خیر؟ البته باید توجه داشت که نسبت P به E تنها یکی از معیارهای ارزیابی سهم است و نباید به تنهایی و بدون درنظر گرفتن سایر معیارها، ملاک تصمیم‌گیری قرار گیرد." |
||| نسبت نقدی || نسبت حجم نقدینگی و اوراق بهادار قابل فروش به تعهدات جاری شرکت را نسبت نقدی می‌گویند. این نسبت نشان می‌دهد که شرکت حداکثر تا چه زمانی میتواند بدهی‌های خود را تسویه کند. |
||| نسبتهای مالی || به نسبتهای به دست آمده از صورت‌های مالی شرکت که برای مطالعه وضعیت شرکت و قیمت سهام آن مورد استفاده قرار میگیرد، نسبتهای مالی می‌گویند. نسبت جاری، نسبت P/E، نسبت قیمت به ارزش دفتری، نسبت سود پیش از کسر مالیات به فروش و نسبت سریع (نسبت آنی) از مهمترین نسبتهای مالی هستند. برای به دست آوردن این نسبت‌ها از متغیرهایی همچون ارزش دفتری، پوشش سود هر سهم، بازده جاری، EPS و میزان نوسان‌پذیری قیمت استفاده میشود. |
||| نماد || نماد، در واقع نام اختصاری شرکتهای پذیرفته شده در بورس است. برای مثال، نماد شرکت پتروشیمی خارک در بورس، شخارک (به کسر ش) است. حرف اول نماد، برگرفته از صنعتی است که شرکت در آن قرار دارد و بخش دوم نماد، در واقع خلاصه نام شرکت است. مثلا در نماد شخارک، حرف ش بیانگر صنعت شیمیایی و کلمه خارک، مخفف عبارت پتروشیمی خارک است. فعالان بورس، عمدتا بجای استفاده از نام کامل شرکتها، نماد آنها را بکار می‌برند. |
||| نمودار تغییرات قیمت || به طور معمول، تغییرات قیمت یک دسته از سهام را بر روی یک نمودار رسم میکنند، به این امید که بتوانند تغییرات قیمت آن را در آینده پیش‌بینی کنند. این نمودارها در زمینه پیش‌بینی تغییر قیمت سهام، اوراق قرضه و برگه‌های اختیار خرید و فروش سهم رسم می‌شوند. |
||| نهاد واسـط || "نهاد واسـط، یکی از نهادهای مالی موضوع قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران است که میتواند با انجام معاملات موضوع عقود اسلامی، نسبت به تأمین مالی از طریق انتشار اوراق بهادار اقدام نماید
اولا نهاد واسط، یک نهاد مالی است و تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کند، بنابراین نظارت دقیق بر عملکرد این نهاد توسط سازمان بورس صورت میگیرد.
ثانیا نقش نهاد واسـط، تأمین مالی ازطریق انتشار اوراق بهادار براساس عقود اسلامی است، بنابراین کلیه ملاحظات شرعی در انتشار اوراق بهادار توسط نهاد واسط، مدنظر قرار گرفته و این اوراق، براساس عقود اسلامی، مانند عقد مشارکت، عقد اجاره و یا سایر عقود اسلامی، منتشر میشود" |
||| نوسان گیری || در این روش، سرمایه‌گذار با پذیرفتن ریسک فراوان، اقدام به خرید و فروش چندین باره سهام یک شرکت خاص می‌کند تا به این ترتیب، از نوسان قیمت آن سهم در طول یک دوره مشخص استفاده کند و به سود سرمایه چشمگیری دست یابد. |
||| وثیقه سهام || چنانچه سهم بی نام به رهن گذاشته شود باید به قبض مرتهن یا به تصرف کسی که بین طرفین معین میگردد داده شود (ماده ٧٧٢ ق.م) و در مورد رهن سهم با نام مراتب در دفتر سهام شرکت ثبت میگردد و الا از نظر شرکت و اشخاص ثالث فاقد اعتبار خواهد بود . |
||| پذیرش دوجانبه || پذیرش یک نوع اوراق‌بهادار در بیش از یک بورس را پذیرش دوجانبه می‌نامند. |
||| پذیرش مضاعف || پذیرش اوراق‌بهاداری است که علاوه‌بر "بورس" در بورس دیگری نیز پذیرفته شده باشد. |
||| پرتفوی || پرتفوی یعنی مجموعه یا سبدی از اوراق بهادار. به طورکلی سرمایه گذاری در مجموعه‌ای از اوراق بهادار یا پرتفوی، بسیار کارامدتر از سرمایه گذاری در یک سهم میباشد. چون با افزایش تعداد سهام در سبد سرمایه گذاری، ریسک مجموعه کاهش می‌یابد. علت کاهش ریسک تاثیرات مختلفی است که شرکتهای سرمایه پذیر از شرایط متفاوت اقتصادی سیاسی و اجتماعی می‌پذیرند. |
||| پیش بینی سود || شرکتها معمولا در پایان هر سال مالی، بودجه سال آینده خود را منتشر میکنند. یکی از مهمترین اطلاعات مندرج در بودجه شرکتها، پیش بینی مقدار سود هر سهم آنان است، به عنوان مثال، شرکت الف در پایان سال 1391 پیش بینی می‌کند که در پایان سال مالی 1392، به ازای هر سهم، 100 تومان سود بدست آورد. این پیش بینی برای سرمایه گذاران حائز اهمیت است، زیرا میتواند چشم انداز شرکت را حداقل برای یک سال آینده، مشخص نماید. |
||| کارمزد خرید و فروش اوراق مشارکت و اوراق اجاره || کارمزد خرید و فروش اوراق مشارکت و اوراق اجاره در بورس حدودا یک هفتم کارمزد خرید و فروش سهام، یعنی 7 صدم درصد مبلغ معامله است، البته برخلاف سهام، فروش این اوراق مشمول پرداخت مالیات نمیشود. |
||| کارمزد خرید و فروش سهام || "کارمزد خرید سهام، حدود 49 صدم درصد است.
کارمزد فروش سهام، 53 صدم درصد مبلغ معامله است. در فروش سهام، علاوه‌بـر کارمزد، 50 صدم درصد هم مالیات از فروشنده سهام دریافت میشود که جمعا برابر با یک ممیز سه صدم درصد است." |
||| کارگزار بورس || کارگزار بورس عضوی از سازمان بورس است که مجوز خرید وفروش سهام مشتری را در اختیار دارد. کارگزار بورس در صدی از ارزش ناخالص معامله را به عنوان حق کارگزاری دریافت می‌کند. کارگزاری با ارایه خدمات کامل،تسهیلاتی نظیر خدمات مشاوره در امر سرمایه گذاری، برنامه ریزی برای تعیین سبد سهام سرمایه گذاران، مدیریت سبد سهام مشتریان و...ارایه می‌کند. |
||| کارگزار نهادی || "کارگزاری که در بازار به کار خرید و فروش سهام برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک اشتغال دارد، به کارگزار نهادی معروف است. این گونه کارگزاران دادوستدهای بزرگ را انجام می‌دهند و نسبت به سرمایه‌گذاران عادی هم کارمزد کمتری پرداخت میکنند.
" |
||| کاهش ارزش پول ملی || کاهش ارزش پول ملی در واقع کاهش ارزش واحد پول یک کشور نسبت به قیمت طلا یا سایر پول‌های خارجی است. این اتفاق باعث افزایش میزان صادرات و دشواری واردات کالا میشود، زیرا کشورهای دیگر کالاهای این کشور را ارزان می‌یابند. این پدیده، بر تجارت، صنعت و بازار اوراق‌بهادار کشور تاثیر منفی دارد. |
||| کد معاملاتی || شناسه "مشتری" جهت انجام معامله اوراق بهادار در سامانه معاملات است. این شناسه به صورت حروف، عدد، و یا ترکیبی از هر دو میباشد. |
||| کد معاملاتی گروهی || شناسه‌ای است که برای ورود سفارش‌های خرید و یا فروش گروهی برای هر شرکت کارگزاری در سامانه معاملات تعریف شده است. این شناسه بصورت حروف، عدد، و یا ترکیبی از هر دو میباشد. |
||| گواهی حق‌تقدم خرید سهام || "سند یا نوعی گواهی است (گاهی برای تشویق افراد به خریدن اوراق تازه منتشر شده) که به خریداران اوراق قرضه داده میشود. دارنده این برگ حق دارد تعداد مشخصی از سهام عادی شرکت را به قیمتی مشخص و در مدت زمان معین (گاهی برای همیشه) خریداری کند یا این حق را به دیگری بفروشد.
گواهی حق‌تقدم خرید سهام در چه صورتی منتشر میشود؟ در حالت عادی هر گاه شرکتی تصمیم به انتشار اوراق قرضه با سهام جدید بگیرد، سهامداران کنونی یا دارندگان اوراق قرضه قابل تبدیل شرکت برای پذیره‌نویسی و خرید سهام جدید، به نسبت میزان اوراق در اختیار خود و به قیمت ارزش اسمی اوراق، از نوعی حق‌تقدم برخوردار خواهند بود.
همچنین دارندگان این حق می‌توانند از حق خود استفاده نکنند یا حق خود را به رایگان یا در ازای دریافت تفاوت قیمت به دیگری واگذار کنند." |
ارزش یاب اساسنامه: کارشناس مالی است که دارایی‌ها و اوراق بهادار موضوع این قانون را مورد ارزشیابی قرار دهد.
اطلاعات مهم: اطلاعاتی درباره رویدادها و تصمیمات مربوط به ناشر که بر قیمت اوراق بهادار ناشر و تصمیم سرمایه گذاران تاثیر با اهمیت داشته باشد.
اطلاعات نهانی: هرگونه اطلاعات افشا نشده برای عموم که به طور مستقیم و یا غیرمستقیم به اوراق بهادار، معاملات یا ناشر آن مربوط میشود، و در صورت انتشار، بر قیمت و یا تصمیم سرمایه‌گذاران برای معامله اوراق بهادار مربوط تاثیر می‌گذارد.
اطلاعات عموی: انتشار عمومی رای قطعی صادره توسط مرجع ذیصلاح
افشا ارسال اطلاعات به سازمان و انتشار عمومی و به موقع اطلاعات
افشای فوری: افشای اطلاعات به محض آگاهی ناشر
امیدنانه: سندی که اهداف، نرخ بازده مورد انتظار، شرایط و نحوه تبدیل اوراق به سهام (در صورت لزوم) و سایر جزئیات مربوط به “طرح توسعه و نوسازی شرکت” را شرح می‌دهد و تصویری از آینده سرمایه گذاری برای تصمیم گیری در اختیار سرمایه گذاران (خریداران “اوراق مشارکت”) قرار می‌دهد. این سند قبل از انتشار عمومی باید به تایید “امین”، “حسابرس” و “بورس” برسد. مجموعه اطلاعاتی است که ناشر جهت انتشار اوراق ملزم به ارائه آن به سازمان و سرمایه گذاران میباشد.
انتشار: صدور اوراق بهادار برای عرضه عمومی
انتقال قانونی: انتقال اوراق بهاداری است که به موجب قوانین خاص و یا با حکم دادگاه صالحه به شخص دیگری صورت میگیرد.
انتقال قهری: انتقال اوراق بهاداری است که با فوت دارنده آن به وراث قانونی وی صورت میگیرد
انحصار: وضعیتی در بازار که سهم یک یا چند بنگاه یا شرکت تولیدکننده، خریدار و فروشنده از عرضه و تقاضای بازار به میزانی باشد که قدرت تعیین قیمت و یا مقدار را در بازار داشته باشد، یا ورود بنگاه‌های جدید به بازار یا خروج از آن با محدودیت مواجه باشد.
اوراق اجاره: اوراق بهاداری است که براساس این ضوابط منتشر میشود و نشان دهنده مالکیت مشاع دارندگان آن، در دارایی مبنای انتشار اوراق است که اجاره داده میشود.
اوراق بهادار: هر نوع ورقه یا مستندی است که متضمن حقوق مالی قابل نقل و انتقال برای مالک عین و یا منفعت آن باشد. “شورا”، اوراق بهادار قابل معامله را تعیین و اعلام خواهد کرد. مفهوم ابزار مالی و اوراق بهادار در متن این قانون، معادل هم در نظر گرفته شده است.
اوراق مشارکت: اوراق بهادار با نامی که با مجوز “بورس” به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین جهت تامین بخشی از منابع مالی مورد نیاز طرح‌های نوسازی و توسعه شرکتهای پذیرفته شده در “بورس” منتشر میشود. این اوراق بدون تضمین دولت و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران انتشار می‌یابند
اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام: آن گروه از (اوراق مشارکت) (ناشر) که در سررسید نهایی و یا قبل از آن قابل تبدیل به سهام همان شرکت (ناشر) باشد
ایستگاه معاملاتی: پایانه معاملاتی کارگزار است که با سامانه معاملاتی بورس در ارتباط میباشد. هر “ایستگاه معاملاتی” با کدی مشخص میشود که به آن “کد ایستگاه معاملاتی” گویند. ایستگاه‌های معاملاتی هر کارگزار با کدهای جداگانه تعریف میشود.
بازارگردان: کارگزار یا معامله گری است که با اخذ مجوز لازم و با تعهد به افزایش نقدشوندگی و تنظیم عرضه و تقاضای اوراق بهادار معین و تحدید دامنه نوسان قیمت آن، به داد و ستد آن اوراق می‌پردازد
بازارگردانی: فعالیتی است که با هدف کاهش دامنه نوسانات قیمت اوراق بهادار و تامین نقدشوندگی آن با مجوز “سازمان” توسط “کارگزار” انجام میشود
بازار خارج از بورس: بازاری است در قالب شبکه ارتباط الکترونیک یا غیرالکترونیک که معاملات اوراق بهادار در آن بر پایه مذاکره صورت میگیرد. بازار خارج از بورس در قالب شرکت سهامی تاسیس و اداره و از این پس به اختصار “شرکت” نامیده میشود
بانی: شخص حقوقی است که با هدف تامین مالی اوراق اجاره منتشر میکنند و می‌توانند اقدام به اجاره دارایی مبنای انتشار اوراق اجاره نمایند. بانی ممکن است فروشنده نیز باش
بستن نماد: توقف معاملات هر یک از انواع اوراق بهادار طی دوره معین طبق دستورالعمل مربوطه میباشد.
بنگاه: واحد اقتصادی که در تولید کالا یا خدمت فعالیت می‌کند، اعم از آن که دارای شخصیت حقوقی یا حقیقی باشد
پذیرش مضاعف: پذیرش اوراق بهاداری است که علاوه بر “بورس” در بورس دیگری نیز پذیرفته شده باشد
پذیره نویسی: فرایند خرید اوراق بهادار از ناشر و یا نماینده قانونی آن و تعهد پرداخت وجه کامل آن طبق قرارداد
تابلوی بورس: تابلویی است که برای ارائه اطلاعات طبقه بندی شده اوراق بهادار به کار می‌رود از قبیل تابلوی اصلی و فرعی، تابلو اوراق مشارکت دولتی و تابلوی اوراق مشارکت شرکتها.
تخلف تخلف، هرگونه فعل یا ترک فعل که منجر به نقض قانون و یا مقررات شود.
تسویه پایاپای: مرحله پایانی انجام معامله است که طی آن مالکیت اوراق بهادار به خریدار و وجوه حاصل از معامله به فروشنده منتقل میشود.
تعلیق پذیرش: توقف موقت معاملات اوراق بهادار پذیرفته شده ناشر در بورس.
تقاضا: عبارت است از اعلام آمادگی برای خرید اوراق بهادار از طرف کارگزار خریدار.
جلسه رسمی معاملاتی: ساعاتی پیوسته از یک نشست کاری است که معاملات اوراق بهادار در این ساعات انجام می‌پذیرد. “بورس” میتواند در یک شبانه روز بیش از یک نشست رسمی معاملاتی داشته باشد.
حجم مبنا: تعداد اوراق بهادار از یک نوع است که هر روز باید مورد داد و ستد قرار گیرد تا کل درصد تغییر آن روز، در تعیین قیمت روز بعد ملاک باشد.
حداقل سفارش انباشته: حداقل تعدادی از “ورقه بهادار” است که “بازارگردان” باید همواره در سفارش خرید و فروش خود در سامانه معاملات بورس نگه دارد.
حداقل معاملات روزانه: حداقل میزان معاملات در هر نماد است که بازارگردان موظف به انجام آن در یک روز معاملاتی میباشد.
حراج: سازوکاری برای دادوستد اوراق بهادار بر پایه انطباق سفارش‌های خرید و فروش مشتریان با در نظر گرفتن اولویت قیمت و زمان است.
حساب تضمین بورس: حساب ویژه‌ای است که به منظور ایفای تعهدات “کارگزاران” ناشی از فعالیت کارگزاری با هدف حمایت از سرمایه گذاران، افتتاح میشود
حسابرس: موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران که امکان سنجی فنی، اقتصادی و مالی “طرح نوسازی و توسعه شرکت” را تایید می‌کند و گزارش پیشرفت کار، نرخ بازده و دیگر اطلاعات مالی طرح سرمایه گذاری را به اطلاع دارندگان “اوراق مشارکت” می‌رساند حسابرس میتواند در عین حال “حسابرس” شرکت “ناشر” هم باشد.
حسابرس معتمد: موسسه حسابرسی عضو جامعه حسابرسان رسمی ایران است که بر اساس ضوابط موسسات حسابرسی و بازرسان قانونی معتمد سازمان بورس اوراق بهادار تهران مصوب، ۱۳۷۸/۳/۳ شورای بورس، تعیین میشود و بر اساس ضوابط “دستوالعمل موسسات حسابرسی معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار” به عنوان موسسه حسابرسی معتمد سازمان پذیرفته شده است.
خرید گروهی: خرید اوراق بهادار توسط کارگزار با کد معین، و تخصیص آن به مشتریان است.
دارایی: هر نوع مال منقول یا غیرمنقولی است که بتواند موضوع قرارداد اجاره قرار گیرد و مشخصات مندرج در این ضوابط را داشته باشد.
دارایی‌های صندوق: منظور کلیه حقوق مادی و معنوی صندوق است از جمله وجوه دریافتی از سرمایه گذاران بابت پذیره نویسی اولیه واحدهای سرمایه گذاری و صدور واحدهای سرمایه گذاری، اوراق بهاداری که از محل این وجوه به نام صندوق خریداری میشود و کلیه حقوق، منافع و سود متعلق به آنها، مطالبات صندوق از اشخاص و کارمزدهایی که مطابق اساسنامه یا امیدنامه برای صندوق دریافت میشود
دامنه مظنه: حداکثر اختلاف بین قیمت سفارش خرید و سفارش فروش هر “ورقه بهادار” به درصد است که “بازارگردان” آن “ورقه بهادار” در سامانه معاملات بورس وارد مینماید. این درصد نسبت به قیمت سفارش خرید محاسبه میشود.
دامنه نوسان قیمت: پایین‌ترین تا بالاترین قیمتی است که در آن دامنه، طی یک یا چند جلسه رسمی معاملاتی بورس، قیمت میتواند نوسان داشته باشد.
دوره پذیره نویسی اولیه: مهلتی است که طبق ماده ۸ برای فروش واحدهای سرمایه گذاری صندوق به قیمت مبنا و تامین حداقل سرمایه مورد نیاز برای تشکیل و شروع فعالیت صندوق تعیین شده است.
سامانه معاملاتی: سیستم رایانه‌ای است که دریافت سفارش‌های خرید و فروش، تطبیق سفارش‌ها و در نهایت انجام معاملات از طریق آن انجام میشود.
سبد: مجموعه دارایی‌های مالی است که از محل وجوه سرمایه‌گذاران خریداری میشود.
سپرده گذارای در بازار سرمایه: عملیاتی است که طی آن اوراق بهاداری که در سامانه معاملات به ثبت رسیده است، قابلیت معامله پیدا می‌کند.
سرمایه گذار خارجی: سرمایه گذاری خارجی در سبد اوراق بهادار، فرایند معامله و خرید و فروش اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس است که توسط “سرمایه گذار خارجی” صرفا با هدف کسب سود و بدون قصد مدیریت شرکت انجام میشود. منظور از “سرمایه گذاری خارجی” در این آیین نامه صرفا این نوع سرمایه گذاری است.
سرمایه گذار خارجی مستقیم(راهبردی): خرید اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس است که توسط “سرمایه گذار خارجی” جهت کسب سود و نیز مدیریت شرکت انجام میشود.
سفارش خرید و یا فروش اوراق بهادار: درخواست خرید و یا فروش اوراق بهادار است که توسط “مشتری” به کارگزار ارائه میشود.
سهام کنترلی: حداقل میزان سهام مورد نیاز برای آنکه دارنده آن قادر به تعیین اکثریت اعضاء هیات مدیره شرکت باشد.
سهام مدیریتی: میزانی از سهام یک شرکت که دارنده آن طبق اساسنامه اختیار تعیین حداقل یک عضو را در هیات مدیره شرکت دارد.
سهامدار/سهامدارعمده: سهامدار / سهامداران عمده، سهامدار یا سهامدارانی که توانایی هدایت سیاست‌های مالی و عملیاتی ناشر به منظور کسب منافع از فعالیت‌های آن را دارا هستند.
سهم شناور آزاد: بخشی از سهام آن شرکت است که دارندگان آن آماده عرضه و فروش آن سهام میباشند، و قصد ندارند با حفظ آن قسمت از سهام، در مدیریت شرکت مشارکت نمایند.
شاخص: نماگری است که تغییرات قیمت یا بازده یک یا مجموعه‌ای از اوراق بهادار را طی دوره زمانی مشخص نشان می‌دهد.
شایعه: اخباری حاکی از وجود اطلاعات مهمی است که بطور غیر رسمی منتشر شده و توسط ناشر تایید یا تکذیب نشده است و احتمال می‌رود بر قیمت اوراق بهادار ناشر تاثیر با اهمیت داشته باشد.
شخص تحت کنترل: شخص حقوقی است که ناشر میتواند سیاست‌های مالی و عملیاتی آن را به منظور کسب منافع از فعالیت‌های آن شخص، هدایت نماید.
شرکت: شخص حقوقی که با رعایت قانون تجارت یا قانون خاص حسب مورد تشکیل شده باشد.
شرکت مادر (هلدینگ): شرکتی که با سرمایه‌گذاری در شرکت سرمایه‌پذیر جهت کسب انتفاع، آن‌قدر حق رای کسب می‌کند که برای کنترل عملیات شرکت، هیئت مدیره را انتخاب کند و یا در انتخاب اعضای هیئت مدیره موثر باشد.
صندوق سرمایه گذاری: نهادی مالی است که فعالیت اصلی آن سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار میباشد و مالکان آن به نسبت سرمایه‌گذاری خود، در سود و زیان صندوق شریک‌اند.
ضامن: شخص حقوقی است که پرداخت مبالغ اجاره‌بها و حسب مورد بهای خرید دارایی مورد اجاره و نیز سایر وجوهی که بانی ملزم به پرداخت آن به ناشر میباشد را تعهد و تضمین مینماید.
عامل پرداخت در بورس: شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه‌ی وجوه است که نسبت به پرداخت‌های مرتبط با اوراق اجاره در سررسیدهای معین به سرمایه‌گذاران اقدام مینماید.
عامل فروش: شخص حقوقی است که نسبت به عرضه و فروش اوراق اجاره از طرف نهاد واسط اقدام مینماید
عرضه: عبارت است از اعلام آمادگی برای فروش اوراق بهادار از طرف کارگزار فروشنده
عرضه اولیه: منظور نخستین عرضه اوراق بهادار شرکت، پس از پذیرش آن در بورس است
عرضه خصوصی: فروش مستقیم اوراق بهادار توسط “ناشر” به سرمایه‌گذاران نهادی است
عرضه عمومی: عرضه اوراق بهادار منتشره به عموم جهت فروش
فروش گروهی: فروش اوراق بهادار تجمیع شده تعدادی از مشتریان با کد معین کارگزار میباشد
فروشنده: هر شخص حقوقی است که اقدام به فروش دارایی مینماید
فعالیت نامتعارف بازار: هرگونه نوسان نامتعارف در قیمت یا حجم داد و ستد اوراق بهادار ناشر اطلاق میشود
فهرست نرخ‌های بورس: سندی رسمی است که به منظور مشخص نمودن اوراق بهادار قابل معامله، معاملات انجام شده اوراق بهادار و قیمت آنها به تفکیک بازارهای اول و دوم، توسط بورس تنظیم و به اطلاع عموم می‌رسد.
قرار داد سلف: قراردادی است که براساس آن عرضه‌کننده مقدار معینی از دارایی پایه را بر اساس مشخصات قرارداد سلف در ازای بهای نقد به فروش می‌رساند تا در دوره‌ی تحویل به خریدار تسلیم کند، خریدار میتواند معادل دارایی پایه‌ی خریداری شده را طی قرارداد سلف موازی استاندارد به فروش رساند. قرارداد مذکور نیز در این دستورالعمل به اختصار قرارداد سلف نامیده میشود.
قیمت آغازین: قیمتی است که در شروع جلسه رسمی معاملاتی برای هر ورقه بهادار در تابلو بورس اعلام میشود
قیمت باز: نرخی است که اختیار تعیین آن از طرف “مشتری” به کارگزار واگذار میشود
قیمت پایانی: قیمت هر ورقه بهادار در پایان هر جلسه رسمی معاملاتی بورس است که محاسبه و توسط “بورس” اعلام میشود
قیمت پایه: قیمت مشخصی است که کارگزار عامل درخواست خود برای هر سهم اعلام مینماید. قیمت پایه، حداقل قیمت برای عرضه سهام اعلام شده است.
قیمت پیشنهادی: نرخی است که برای هر واحد اوراق بهادار از طرف کارگزار وارد سامانه معاملات میشود
قیمت محدود: نرخی است که حداکثر یا حداقل آن از طرف “مشتری” به کارگزار اعلام میشود
قیمت معین: نرخ ثابتی است که توسط “مشتری” برای انجام معامله به کارگزار اعلام میشود
قیمت تعدیل‌شده‌ی پایانی: قیمتی است که پس از اعمال اثر تغییرات سرمایه یا تقسیم سود نقدی در قیمت پایانی محاسبه میشود.
قیمت مرجع: قیمت پایانی سهم یا قیمت تعدیل شده پایانی در روز معاملاتی قبل، حسب مورد است که توسط بورس محاسبه میشود
کارگزار: موسسه‌ای (شرکتی) است که با مجوز “سازمان” به نمایندگی از طرف اشخاص و یا به حساب خود حسب مورد، و براساس قوانین و مقررات مربوط، به داد و ستد اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس و سایر خدمات کارگزاری می‌پردازد.
کارگزار متعد پذیره نویسی: کارگزاری است که در عرضه اولیه اوراق بهادار به بورس، هماهنگی برای تامین مالی خرید بخشی از اوراق را که به فروش نمی‌رسد، به عمل آورده باشد.
کارگزار معرف: کارگزاری که در پذیرش اوراق بهادار نقش مشاور و کارشناس را برای عرضه اولیه برعهده داشته باشد
کد معاملاتی: شناسه “مشتری” جهت انجام معامله اوراق بهادار در سامانه معاملات است. این شناسه به صورت حروف، عدد، و یا ترکیبی از هر دو میباشد.
کد معاملاتی گروهی: شناسه‌ای است که برای ورود سفارش‌های خرید و یا فروش گروهی برای هر شرکت کارگزاری در سامانه معاملات تعریف شده است. این شناسه بصورت حروف، عدد، و یا ترکیبی از هر دو میباشد
کنترل: یعنی توانایی راهبری سیاست‌های مالی و عملیاتی یک واحد تجاری به منظور کسب منافع از فعالیت‌های آن.
گواهی سرمایه گذاری: سندی است که مطابق اساسنامه از طرف صندوق به نام یک سرمایه گذار صادر میشود و معرف تعداد واحدهای سرمایه گذاری در تملک آن سرمایه گذار است.
گواهی حق تقدم(حق خرید): گواهینامه‌ای است که در آن میزان حق تقدم در خرید سهم، وجوه قابل واریز و مطالبات سهامدار در صورتی که وجود داشته باشد، قید شده است.
گواهی نامه نقل و انتقال و سپرده سهام: گواهی نامه‌ای است که دارایی سهام و میزان سهام سپرده شده سهامدار را نشان می‌دهد.
مبارزه با پولشویی: به منظور هماهنگ کردن دستگاه‌های ذیربط در امر جمع‌آوری، پردازش و تحلیل اخبار، اسناد و مدارک، اطلاعات و گزارشهای واصله، تهیه سیستم‌های اطلاعاتی هوشمند، شناسایی معاملات مشکوک و به منظور مقابله با جرم پولشویی شورای عالی مبارزه با پولشویی به ریاست و مسوولیت ومزیر اقتصادی و دارایی و با عضویت وزراء بازرگانی، اطلاعات، کشور و رئیس بانک مرکزی با وظایف ذیل تشکیل میگردد:
جمع‌آوری و کسب اخبار و اطلاعات مرتبط و تجزیه و تحلیل و طبقه‌بندی فنی و تخصصی آنها در مواردی که قرینه‌ای بر تخلف وجود دارد طبق مقررات.
تهیه و پیشنهاد آیین‌نامه‌های لازم در خصوص اجراء قانون به هیات وزیران.
هماهنگ کردن دستگاه‌های ذیربط و پیگیری اجراء کامل قانون در کشور.
ارزیابی گزارشهای دریافتی و ارسال به قوه قضائیه در مواردی که به احتمال قوی صحت دارد و یا محتمل آن از اهمیت برخوردار است.
تبادل تجارب و اطلاعات با سازمان‌های مشابه در سایر کشورها در چهارچوب مفاد ماده (۱۱).
محدودیت حجمی: حداکثر تعداد اوراق بهاداری است که در هر نماد معاملاتی طی هر سفارش در سامانه معاملات وارد میشود. این رقم مضرب صحیحی از واحد پایه معاملاتی متعارف است.
مشاورپذیرش: شخصی است که به عنوان رابط اصلی متقاضی و بورس، تمام یا بخشی از وظایف متقاضی در فرآیند پذیرش را به نمایندگی از طرف وی انجام می‌دهد.
مشتری: شخصی است که متقاضی خرید (یا فروش) اوراق‌بهادار است. “مشتری” میتواند نماینده‌ی قانونی خریدار یا فروشنده باشد
معاملات: خرید یا فروش اوراق‌بهاداری است که در بورس پذیرفته شده است. هر معامله در صورتی قطعیت می‌یابد که به تایید “بورس” برسد
معاملات خوشه ای: خرید یا فروش مجموعه‌ای از اوراق‌بهادار است که به‌طور یک‌جا معامله میشود
معاملات اشخاص خارجی: خرید و فروش اوراق‌بهادار اشخاص خارجی است که حسب مورد، پس از اخذ مجوز از مراجع ذیربط، اقدام به معامله اوراق‌بهادار میکنند.
معاملات اعتباری: معاملاتی است که درصدی از ثمن معامله از طریق بانک و یا موسسه‌ی مالی یا اعتباری تامین مالی شده باشد
معاملات با اقربا: خرید و فروش اوراق بهادار با همسر و اقربای درجه‌ی یک (طبقه‌ی اول نسبی طبق تعریف قانون مدنی) است
معاملات تجدید ساختار: انتقال اوراق‌بهادار از طرف شرکت مادر به شرکتهای تابعه با هدف تجدید ساختار است
معاملات چرخشی: معاملاتی است که با تکمیل چرخه‌ی آن ظرف یک جلسه‌ی معاملاتی، وضعیت مالکیت طرفین معامله تغییری نمی‌کند.
معاملات دوطرفه: معاملاتی است که کارگزار همزمان نقش کارگزار خریدار و فروشنده را بر عهده دارد.
معاملات عمده: معاملاتی است که تعداد سهام مورد معامله از درصد معینی از کل سهام آن شرکت، یا حجم معاملات آن طی دوره معین، و یا حجم معاملات کل بازار طی مدت معین، بیشتر باشد
معاملات مشروط: معاملاتی است که برای انجام و یا نحوه‌ی تسویه آن، شرایطی برابر مقررات “بورس” تعیین شده باشد
معامله بلوک: معاملاتی است که در آن قواعد مربوط به محدودیت حجمی و محدودیت قیمتی رعایت نمیشود
معامله ترجیحی: انتقال سهام شرکتهای دولتی به کارکنان واحدها به‌منظور اجرای برنامه‌های خصوصی‌سازی است که به نرخ معینی انجام میشود.
مقررات: قانون تجارت، قانون مالیات‌ها، قانون بازار اوراق بهادار، استانداردهای حسابداری و حسابرسی ملی، مصوبات هیئت وزیران، شورا، سازمان و سایر قوانین و ضوابط موضوعه در خصوص بازار اوراق‌بهادار و ناشر میباشد.
ناشر بازار خارج از بورس: ناشری که اوراق‌بهادار آن نزد سازمان ثبت شده و در بازار خارج از بورس پذیرفته شده باشد.
ناشر بورسی: ناشری که اوراق‌بهادار آن در بورس پذیرفته شده باشد
ناشر غیر بورسی: ناشری که اوراق‌بهادار آن نزد سازمان ثبت شده؛ ولی در بورس یا بازار خارج از بورس پذیرفته نشده است.
نماد معاملاتی: شناسه‌ای است که برای هر یک از اوراق‌بهادار به‌صورت منحصربه‌فرد در سامانه‌ی معاملات تعریف شده است. این شناسه میتواند بصورت حروف، عدد و یا ترکیبی از هر دو باشد.
نهادها و تشکل‌های تحت نظارت: کلیه نهادها و تشکل‌هایی که بر اساس قانون، مجوز تاسیس یا فعالیت خود را از شورا یا سازمان دریافت نموده باشند از قبیل بورس‌ها، بازارهای خارج از بورس، کانون‌ها، بازارهای مشتقه، بورس‌های کالایی، شرکتهای سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه و نهادهای مالی.
نهادهای مالی: منظور نهادهای مالی فعال در بازار اوراق بهاداراند که از آن جمله می‌توان به کارگزاران، کارگزاران/ معامله‌گران، بازارگردانان، مشاوران سرمایه‌گذاری، موسسات رتبه‌بندی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، شرکتهای سرمایه‌گذاری، شرکتهای پردازش اطلاعات مالی، شرکتهای تامین سرمایه و صندوق‌های بازنشستگی اشاره کرد.
واحد پایه معاملاتی متعارف: حداقل میزان اوراق‌بهادار در هر معامله است که توسط “بورس” تعیین میشود
واحد پایه معاملاتی نامتعارف: میزان اوراق‌بهاداری که از واحد پایه‌ی معاملاتی متعارف کمتر است
واحد سرمایه گذاری: کوچک‌ترین جزء سرمایه صندوق میباشد
واحدنظارتی: واحدی در سازمان یا بورس که حسب وظایف خود، مسئولیت نظارت بر رعایت قانون و مقررات توسط ناشر را بر عهده دارد
واحدهای سرمایه گذاری باطل شده: واحدهای سرمایه‌گذاری باطل شده در هر زمان، عبارت است از واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق که از زمان شروع پذیره‌نویسی تا آن زمان مطابق این اساسنامه باطل شده است.
واحدهای سرمایه گذاری منتشر شده: واحدهای سرمایه‌گذاری منتشر شده در هر زمان عبارت از واحدهای سرمایه‌گذاری است که صندوق از زمان شروع پذیره‌نویسی تا آن زمان صادر نموده است.
واحدهای سرمایه گذاری نزد سرمایه گذاران: واحدهای سرمایه‌گذاری است که در یک زمان معین براساس گواهی‌های سرمایه‌گذاری صادره، در مالکیت سرمایه‌گذاران است.
نقشه بازار بورس: روش های تحلیل بازار بورس نظیر ابزارهای تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی هستند. مشاهده نمای کلی بازار بورس به شما کمک می‌کند در چند ثانیه بتوانید وضعیت کلی بازار را متوجه شوید. البته با مشاهده رشد یا افت شاخص بورس نیز گاهی اوقات می‌توان به این هدف رسید ولی با توجه به اینکه در بسیاری از اوقات، شاخص بورس به تنهایی نمی‌تواند نشان‌دهنده وضعیت کلی بازار باشد، مشاهده نقشه بورس میتواند به ما کمک کند تا مثبت یا منفی بودن بازار را بهتر متوجه شویم. نقشه بورس با فراهم کردن دقیق و سریع اطلاعات در لحظه بازار، امکان تحلیل، مقایسه و تصمیم گیری را در سطوح سهم، صنعت و بازار فراهم می‌کند.
سوالات | شبکه اطلاع رسانی طلا و ارز
B 02. بازار ارز | شبکه اطلاع رسانی طلا و ارز
09. تفاوت ارز نیما و سنا چیست؟
سامانه سنا
این سامانه درگاهی است که در صرافیها باید معاملات روزانه ارزی شان را در آن ثبت کنند. این سامانه در آدرس اینترنتی https://www.cbifs.com/sana در دسترس است. اطلاعیه صرافان موظف به ثبت تمامی معاملات ارزی‌شان در سنا یا سامانه نظارت ارز شده‌اند و چنانچه تخلفی از آنها سر بزند یا بخواهند از ثبت معاملاتشان امتناع کنند با برخورد بانک مرکزی مواجه می‌شوند.
سامانه نیما
نیما که همان نظام یکپارچه معاملات ارزی است و برای اینکه خریداران و فروشندگان بتوانند به راحتی ارز را تامین کنند، توسط بانک مرکزی راه اندازی شده و فعالیت خود را شروع کرده است. خریداران و فروشندگان به وسیله این سامانه می‌توانند در محیط الکترونیک، فرآیندهای ارزی خود را با توجه به نیازهایشان انجام بدهند. در اولین گام همهی صرافیها به عنوان فروشنده ارز و وارد کننده برای تامین نمودن ارز کالاهای وارداتی به عنوان متقاضی خرید ارز به شمار می‌روند.
این سامانه (سامانه نیما) برای سیاست گذاران مدیریت بازار ارز را فراهم نموده و همچنین برای متقاضیان ارز امکان فعالیت‌های روشن و دقیق را محیا کرده است. در صورتی بازرگانها می‌خواهند سفارش‌های غیربانکی شان را ثبت کنند باید به سامانه جامع تجارت مراجعه نمایند. سامانه نیمه توسط بانک مرکزی راه اندازی شده تا هرگونه فعالیت در جهت تامین ارز و سفارش‌های غیر بانکی به راحتی انجام شود.
