تالیف: دکتر اردشیر زابلی زاده
ناشر: مرکز تحقیقات سازمان صدا و سیما
مسئله مورد بررسی کتاب: تأثیر شبکه‌های بین المللی خبری جهان توسعه یافته و جهان در حال توسعه نسبت به یکدیگر با تأکید بر یک مقطع و رویداد خاص است. بررسی مقایسه‌ای عملکرد پرس تی وی و الجزیره به عنوان ضد جریان سلطه با سی ان ان و بی بی سی به عنوان جریان مسلط در بازنمایی رویدادهای مصر، لیبی و بحرین.
کتاب با قبول دو رویکرد اساسی را، مورد سنجش قرار میدهد:
رویکرد سلطه جهانی (Global domainance) رویکرد با وجود ظهور شبکه‌های خبری ۲۴ساعته ضد جریان اصلی(جهان در حال توسعه) علیه توسعه یافته‌ها باز هم امپریالیسم فرهنگی باقی است و شبکه‌های خبری غیر غربی مخالف جریان سلطه از الگوی نظام مسلط پیروی میکنند توسو(Thussu) از این پدیده به عنوان «سی ان ان زدگی» یاد میکند.
رویکرد حوزه عمومی (Global public sphere) این رویکرد نسبت به از بین رفتن جریان یکسویه اخبار و اطلاعات از سمت مرکز به پیرامون (شمال و جنوب) خوشبین است و کشورهای در حال توسعه میتوانند هژمونی شمال را از بین ببرند.
این کتاب «سوگیری» و «دارای مواضع خاص بودن» شبکه‌های ۲۴ ساعته خبری مورد بررسی را مفروض دانسته و معتقد است در موضوعات مشخص مواضع شبکه‌های جریان مسلط و ضد آن در تقابل با هم قرار میگیرند.
نظریه چارچوب‌بندی بر آن است که رسانهها برای بازنمایی رویدادها برخی از زوایای یک رویداد را که مطابق رویکرد آن شبکه است، انتخاب میکنند و ریشه این انتخاب را باید در عوامل درون و برون سازمانی جستجو کرد از جمله ایدئولوژی و نظام ارزشی جوامع در آن موثر است.
تلفیق نظریه چارچوب بندی و رویکرد سلطه جهانی به طور اخص مفهوم سی ان ان زدگی (به پایه نظری این کتاب مبدل شده است. براساس نظریه به کار گرفته شده در کتاب: فرض اولیه و انتظار بر این است که رسانههای برخاسته از نظام‌های متفاوت در گزارش رویدادها از چارچوبهای رسانههای جریان مسلط پیروی کنند.
کتاب حاضر در واقع فرضیات نظریه «سی ان ان زدگی» را در چارچوب‌بندی رویدادهای اعتراضی کشورهای عربی به آزمون میگذارد که: آیا شبکه‌های ضد جریان (پرس تی وی و الجزیره) در بازنمایی رویدادهای کشورهای عربی تحت تأثیر شبکه‌های اصلی (بی بی سی و سی ان ان) قرار دارند یا خیر؟
فصل اول: مفهوم چهارچوب بندی(Framing)
چارچوب، ابتدا در جامعه شناسی توسط اروین گافمن مطرح شد به گفته او: ما از طرح‌های تفسیری برای سازماندهی و دسته‌بندی تجربه‌های زندگی خود استفاده میکنیم تا معنادار شود این طرح‌های تفسیری چارچوب نام دارند.
در حوزه ارتباطات، نظریه چارچوب، نخستین بار توسط گیتلین و گی تاچمن برای بررسی چگونگی بسته‌بندی و ارائه کارآمد اخبار رسانهای از سوی روزنامه نگاران به کار رفت.
گیتلین :(Gitlin) الگوهای پایدار شناخت، تفسیر ارائه، گزینش، تاکید و استثناء را چارچوب نامید که نمادسازان، هر روز با استفاده از آنها گفتمان را سازماندهی میکنند.
انتمن:(Entman)چارچوب‌هایی که رسانهها به کار میگیرند قضاوت‌های اخلاقی را از طریق تعریف مسایل و مشکلات در جامعه و تشخیص دلایل آن منتقل میکنند.
ابهام همگرایی چارچوب‌بندی و برجسته‌سازی: برخی (مک کامیز، شاوگ و ویور) معتقدند چارچوب بندی در واقع بسط نظریه برجسته‌سازی است و عبارت «برجسته سازی سطح دوم» را برای آن به کار بردند.
به نظر آنان برجسته سازی
ابهام ۲: گستردگی حوزه پژوهش چارچوب‌بندی که موقعیت‌های مختلفی را شامل ارتباط‌گر، متن، گیرنده پیام و فرهنگ در بر میگیرد و به باور شیوفل (Scheufele) بعید است که مفهوم چارچوب بندی را بتوان در یک مدل نظری ثابت نشان داد.
در مجموع، فرایند چارچوب بندی:
- عینیت مطلق در تنظیم اخبار، در عمل امکان پذیر نیست.
- برخی اخبار را، بازتاب علایق صاحبان رسانه می‌دانند.
- رویدادها براساس اولویت رسانهها انتخاب میشوند.
- رسانهها به ارائه بدون جانبداری موضوعات دست نمی‌زنند.
مراحل چارچوب بندی:
نقش ناآگاهی در چارچوب‌بندی: گیتلین: رسانهها ناآگاهانه از چارچوب‌ها برای سازماندهی محتوای خود استفاده میکنند. چارچوبهای رسانهای عمدتا ناشناخته و تلویحی هستند و جریان (هم برای روزنامه نگارانی که آن را گزارش میکنند و هم تا حد زیادی برای ما که به گزارش آنهامتکی هستیم و اطمینان داریم) سازمان و شکل میدهند. مک لو و دتنبر نیز چنین دیدگاهی دارند. از دید آنها حمایت از وضع موجود اخبار، اغلب بدون آگاهی تولید کنندگان پیامها اتفاق میافتد.
چارچوب‌بندی آگاهانه: در مقابل دید گاههایی هستند که چارچوب بندی را عملی عامدانه تلقی میکنند.
فرکلاف: انتخاب واژگان خبر امری تصادفی نیست.... زبان به نحوی زیرکانه بی آنکه موضع ایدئولوژیک صاحب خبر را اعلام کند به داستان خبری، قالبی خاص میبخشد.
چارچوب‌بندی و سوگیری: انتمن (Entman) پوشش رسانهای دو رویداد مشابه را نزد پنج رسانه آمریکایی بررسی کرد. اصابت گلوله هواپیمای جنگنده شوروی به هواپیمای کره‌ای در سال ۱۹۸۳ و حمله موشکی ناو آمریکایی به هواپیمای مسافربری ایران در سال ۱۹۸۸ - رسانهها: تایم، نیویورک تایمز، واشنگتن پست. سی بی اس و نیوزویک. این دو حادثه را از ۴جنبه با یکدیگر مقایسه کرد: عاملیت- همذات پنداری- مقوله بندی و تعمیم
نتیجه: چارچوب بندی اخبار در دو حادثه سبب دو نتیجه متفاوت شده است به نحوی که حادثه هواییمای کره‌ای به منزله تهاجم و جنایت علیه بشریت، چارچوب بندی شده و حمله به ایرباس ایرانی« یک خطای فنی تلقی شده است که تنها ناو آمریکایی مسئول آن است.
جمع بندی نظریه چارچوب بندی:
-سه مرحله درون داده‌ها، فرایندها، برون داده‌ها را در بر میگیرد.
- چهار فرایند دارد:
نقش نظام ارزشی و ایدئولوژی در تعیین و ساخت چارچوب: (فرضیات تحقیق)
چرا چهار شبکه؟ چهار شبکه خبری بین المللی ۲۴ساعته به عنوان معرف شمال و جنوب انتخاب شدهاند. هر چند به لحاظ عوامل موثر برچارچوب‌بندی و عوامل ساختاری موثر بر اتاق خبر متفاوت‌اند.
| شبکه | تفاوت‌ها | مشترکات |
| بی بی سی | به لحاظ مالکیت جزو رسانهای خدمت عمومی است | به لحاظ ارزش مشترک لیبرال دموکراسی را در خود نهادینه کرده‌اند. |
| سی ان ان | خصوصی است با الزامات نظام بازار | |
| الجزیره | به لحاظ ایدئولوژی و نظام حکومتی نزدیک به سیاست کشورهای غربی است. | دولتی هستند، مدعی نمایندگی کشورهای جنوب و در قلمرو کشورهای اسلامی‌اند. |
| پرس تی وی | به لحاظ ایدئولوژی و نظام حکومتی ایران ضد هژمون و کشورهای غربی است. |
چرا شبکه الجزیره در تقسیم بندی ضد هژمون قرار دارد؟
- شبکهای منطقه‌ای است و مجاورت جغرافیایی با اعراب دارد.
- مهمترین ویژگی خود را فرصت دادن به صداهایی میداند که در شبکه‌های خبری جهانی جایی ندارند.
روش کار: برای بررسی تحولات سه کشور مصر، لیبی و بحرین از چارچوب عام سمتکو (semetko) و والکنبرگ (Valkenburg) استفاده شد (با اندکی تعدیل) در قالب پنج شاخص:
و همچنین از دو چارچوب خاص استفاده شد:
کتاب با استفاده از این چارچوب‌ها در صدد است تصویری چند بعدی از پوشش تحولات سه کشور بدهد.
محتویات گزارش. خبر .پلاتوه گفتگو و تصاویر هر شبکه را مطابق شاخص‌های فوق دسته‌بندی کرده است.
تا به کمک آن بتوان به درک فرایند بازنمایی رسانهای تحولات اعتراضی نایل آمد و بتوان نشان داد شبکه‌های مورد نظر چه بخشی از مطالبات معترضان را چارچوب بندی و برجسته کرده‌اند.
در فصل دوم جریان برابر اطلاعات و اینکه چه اقداماتی در مقابل این جریان انجام شده است. مورد بررسی قرار میگیرد و ضمن اشاره به ظهور و گسترش نظریه "جریان آزاد اطلاعات "اقدامات انجام شده از سوی پونسکو و جنبش غیر متعهدها را بر علیه این جریان بررسی میکند و به نظربات برخی اندیشمندان
رتباطی انتقاد نگر نظیر هربرت شیلر و نوام چامسکی, و دیگران اشاره میکند. همچنین نظریه "شرق شناسی " و "شرق شناسی وارونه" ) 3,5 (orientalism and O. in reverseشناسی نام کتاب ادوارد سعید بود که تفسیری فرهنگی از استعمار ارائه داد که تفسیری موسع از غرب زدگی به شمار میرود.
اصطلاح شرق شناسی وارونه را اولین بار صادق جلال العظم فیلسوف سوری به کار برد و مخلص کلام این است که شرقی‌های محاصره شده توسط غرب شوند مجبور می‌در قلمرو حریف به جنگ برای به دست آوردن جایگاه دست بزنند و از الگوهای ایدئولوژیکی دشمن استفاده کنند.
فصل سوم زمینه پیدایش و ویژگیهای تلویزیون‌های خبری ۲۴ساعته و تعاریفی از خبر تلویزیونی را ارائه و موارد زیر را مطرح میکند: شتاب در کسب و انتشار خبر« کمتر بودن دقت اخبار (به دلیل سرعت)
فاصله گرفتن از اخبار جدی و تحلیلی و رفتن به سمت اخبار عامه پسند و جنجالی و مهیج و سطحی.
ترجیح قالب گزارش به سایر قالبهای خبر و تمرکز بر پوشش زنده خبری و گزارش‌های فوری و لحظهای« ترجیح نرم خبر به سخت خبر تکرار سوژه‌ها و درونمایه‌های کلیدی در طول ۲۴ساعت. تاکید بر استفاده از عناصر بصری و جذابیت‌های آن در ارائه خبر. تاکید بر قید "هم اکنون" برای ایجاد توهم "فوریت "در ارائه خبر.
نخستین تلویزیون خبری ۲۴ساعته شبکه خبری کابلی یا 6.0.1آمریکایی و تدترنر 60] 011061بنیانگذار و مالک آن بود که در سال ۱۹۸۰به صورت کابلی راه اندازی شد.
پس از آن شبکه‌های موسوم به ۷/۲۴)شبکه‌های ۲۴ساعته هفت روز هفته( رواج یافتند و تحت دو عامل عمده گسترش ماهواره و اینترنت توسعه شگرفی پیدا کردند.
در فصل سوم اشاره میکند که خبر در عرصه تلویزیون‌های ۲۴وسیله ساعته به مبانی نظری پست مدرنیسم پشتیبانی میشود.
مدرنیستی تفکر پست در اینکه وقعیت رسانهها را کنند« منعکس می‌تردید ایجاد معتقد میکند و است رسانه از طریق سبک مونتاژ, دکوپاژ؛ برش و تلفیق فرایند. معنا را کنتول میکند.
آنچه رسانهها در اختیار ما میگذارند جهانی از نشانه‌هاست و نه دنیایی از واقعیت‌ها (0۳[66160)چهار دوره تحول نشانه‌ها براساس نظریه بودریار مشهورترین نظریه پرداز پست مدرن
اول- نشانه بازتابی از یک حقیقت اصیل است.
دوم- نشانه حالت تحریف له یک حقیت است:
سوم- نشانه نمایانگر غیاب یک حقیقت است.
چهارم- نشانه هیچ ارتباطی به هیچ صورتی با هیچ واقعیتی ندارد بلکه برداشتی از واقعیت است.
ویژگیهای خبر و تلویزیون‌های خبری جهانی شده یا عصر پست مدرنیسم
۱-قطعیت نداشتن: همه چیز نسبی است و با فقدان (نبود) حقیقت محض مواجهیم.
۲-پراکنددگی: اخبار پراکنده در همه رسانهها حضور دارند.
۳-فقدان مرکزیت: رسانهها از هر دری خبری را نشان میدهند.
۳-اختلاط و ترکیب: تلویزیون از اینترنت استفاده میکند. اینترنت فیلمهای تلویزیون را در دسترس قرار میدهد و الخ.
۵-مشارکت(تعامل با مخاطب): رسانهها یک طرفه عمل نمی‌کنند و از مخاطبان هم به عنوان رسانه استفاده میشود.
نقش رسانههای ۲۴ساعته در پوشش اخبار منطقه‌ای و محلی
-با اینکه مهره‌های اصلی غربی جای پای خود را در بازار جهانی رسانه محکم نگه داشتهاند ولی به نظر میرسد شاکله بندی سنتی "مرکز" و "پیرامون" در حال سوق پیدا کردن به گفته سینکلر (Sinclair) و دیگران است مبنی بر اینکه «هر منطقه با زبان خاص تحت سلطه یک یا دو سازمان تولید صدا و تصویر است.»
-قبل از آغاز فصل چهارم کتاب و بررسی مواضع شبکه‌های مورد بررسی )بی بی سی. سی ان ان« الجزیره و پرس تی وی( در قبال تحولات مصر, لیبی و بحرین. شبکه‌های مزبور مختصراً از نظر تاریخچه. اهداف و صفحات ساختار در ۱۶۶لغایت ...سیاست معرفی میشوند و‌های کشورهای متبوع هر شبکه نیز در قبال تحولات سه کشور بازگو میشود.
-مواضع انگلیس (به عنوان کشور متبوع بی بی سی): در برابر تحولات بیداری اسلامی. همکاری با متحدان منطقه‌ای برای ایجاد رشد و ثبات در جریان عرب و ایفای نقش جدی در مداخله ناتو در لیبی بود ولی درباره بحرین سیاست گذاران بریتانیایی دچار معضل شدند و تغییر قابل ملاحظه‌ای در خط مشی آن مشاهده نشد.
-مواضع آمریکا (به عنوان کشور متبوع سی ان ان): خط مشی آمریکا در مورد بیداری اسلامی بسیار ناهماهنگ بود.
از یکسو خواستار حذف قذافی بود و از سوی دیگر نسبت به رژیم بحرین موضع گیری جدی نذاشت ... بیداری اسلامی برای آمریکا "قوره انتظار و تماشاست".
-مواضع قطر (به عنوان کشور متبوع الجزیره): قطر را میتوان دولتی منفعت جو معرفی کرد. کشوری که در سالهای اخیر تصویری توسعه محور و با ثبات در پهنه متلاطم خاورمیانه از خود نشان داده است.
مواضع ایران (به عنوان کشور متبوع پرس تی وی): تحولات جاری خاورمیانه در میانه و شمال آفریقا از چند جهت با منافع ایران پیوند می‌خورد.
۱-صبغه اسلامی یا چشم انداز اسلامی داشتن تحولات. به منزله تحقق صدور انقلاب اسلامی است.
۲با توجه به ضد اسرائیلی بودن وجهه تحولات عربی به نظر میرسد ایران متحدان جدید خواهد یافت.
۳-هویت تحولات بیشتر ضد آمریکایی است و باعث تقویت دنیای اسلامی شده است.
۴-پیش از این ایران فاقد روابط مطلوب و گسترده با کشورهای منطقه خاورمیانه بود که عمدتاً از رژیم حاکم بر این کشورها نشثت می‌گرفت. تغییر رژیم‌ها اینک به نفع ایران و ضد منافع آمریکا ارزیابی میشود.
جدول نتایج
محور روایت شبکه‌های چهارگانه از تحولات سه کشور مورد بررسی
در شبکه‌ها
برجسته سازی رویدادهای اعتراضی مقدمه شکل دهی چارچوب‌هاست و کتاب درقالب ۴متغیر برجسته
سازی رسانهها را سنجیده است:
سخن آخر:
-رسانههای ضد جریان به لحاظ دستور کار و چارچوب بندی وقایع تحت تأثیر کشورهای توسعه یافته قرار دارند (سی ان ان زدگی) و در چارچوبهای عامل از جربان اصلی تبعیت میکنند و در چارچوبهای خاص تفاوت دارند.
-تفاوت میان جریان اصلی و ضد جریان ناشی از تفاوت میان شبکه‌هاست.
-منافع سیاسی- اقتصادی و مواضع ایدئولوژیک دستگاه سیاسی بر میزان پوشش رویداد از سوی شبکه‌ها تأثیر عمده دارد.
-در چارچوبهای عام همانندی‌های زیادی میان جریان اصلی و ضد جریان مشاهده شد.
-پرس تی وی و الجزیره به عنوان ضد جریان تنها در چارچوب اخلاقی به هم نزدیک شدهاند. (تاحدودی)
-رویداد بحرین برای همه شبکه‌ها کمتر از بعد اخلاقی مورد توجه قرار گرفته است. برای این کشور هیچ یک از شبکه‌ها از مجموعه گزارش استفاده نکرده‌اند.
-پرس تی وی بیش از دیگران و الجزیره تحولات منطقه را در چارچوب بیداری اسلامی بازنمایی میکند.
-بی بی سی و پرس تی وی بیشترین فصله تمایز و را در میان چهار شبکه مورد بررسی با یکدیگر دارند و پرس تی وی کمتر سی ان ان زده است.
کتاب «روششناسی جریانشناسی به‌مثابه نظریه ـ روشی میان‌رشته‌ای» شامل سه بخش با عناوین نظریه جریان شناسی، روش جریان شناسی و پیوست‌هاست.
بخش اول به فصولی با عناوین
«پیشینه و بررسی تعاریف مطرح شده»
«تعریف برگزیده جریان و جریان شناسی»
«ضرورت، فوائد، مزایا و قابلیت‌های جریان شناسی»
«نقد‌ها و آسیبهای جریان شناسی»
« مبانی روش شناسی جریان شناسی»
«مراحل و روش جریان شناسی»
بخش دوم نتیجه گیری آمده
جریان جریان شناسی شرح داده شده است.
تاریخچه اجمالی شکل گیری پدیده و ادبیات جریان شناسی، دسته بندی پیشینه‌های مطالعه درجه دومی جریان و جریان شناسی، معرفی رویکرد سیستمی، گفتاری در هویت مرسل معنای «نظام سیستم» و محال شدن جریان شناسی عناوین پنج پیوست بخش سوم کتاب هستند.
مفهوم فرهنگ و تعریف جریان شناسی و حزب سیاسی مؤلفههای جریان و تأثیرات آن طبقات جریانات فکری مخاطبین جریانات ابزار تأثیرگذاری جریانها غرب مدرن و مؤلفههای آن
کتاب جریان شناسی فکری ایران معاصر کتاب جریان شناسی ضد فرهنگها
نکته: این تعاریف نیازی به نقد و بررسی ندارد زیرا این مباحث بدون پیشینه است و از خود ماست و نیازی به توضیح تعاریف ندارد.
تعریف جریان:جریان یک جمعیت مدیریت شده تاثیر گذار بر جامعه است.
سه مولفه دارد:
جمعیت دارد: یعنی یک نفر نمی‌تواند جریان ایجاد کند و جریان ساز باشد .
مدیریت شده است یا توسط یک نفر یا چند نفر:
هماهنگ هستند: مانند جریان سنتی هماهنگ نیستند: مانند جریان تجدد ستیزی
تاثیر گذار بر جامعه میباشد)باید تاثیر غالب داشته باشد(
تاثیر فکری که منجر به جریان فکری شود مانند جریان روشنفکری و جریان تجدد ستیزی
تاثیر فرهنگی که منجر به جریان فرهنگی شود که در آن هر بخش نرم افزاری جزء فرهنگ آن جامعه خواهد شد. در مقابل بخش‌های سخت افزاری جریانات که تبدیل به تمدن آن جامعه خواهد شد .
تاثیر سیاسی که منجر به جریان سیاسی شود مانند تشکیل حزب و معرفی کاندیدا .
تاثیر اقتصادی که منجر به جریان اقتصادی شود مثلا جریان گروههای هرمی .
نکته: منظور از تاثیر غالب آن است که این امور مذکور از یکدیگر جدا نیستند .
اینها از هم بریده نیستند یعنی امکان ندارد یک جریان فکری داشته باشید که فرهنگی نباشد سیاسی نباشد
نکته: فرهنگ دو معنا دارد.
معنای عام: تمام آموزش و پژوهش و تربیت یک جامعه بیان کننده فرهنگ عام آن جامعه است.
معنای خاص: رفتارهایی که در توده مردم جاری و ساری است مانند آداب و رسوم مردم. نقطه مقابل تمدن است. که حکم سخت افزاری دارد در مقابل فرهنگ اجتماعی که حکم نرم افزار تشکیل یک اجتماع را دارد
مانند ساخت بنای مسجد امام اصفهان که بناء مسجد تمدن صفویه را باز گو میکند و فکر ساخت این مسجد نشان دهنده فرهنگ غالب در آن جامعه میباشد.
جریان روشنفکری در ابتدا به روشنفکری دینی وبعد روشنفکری سکولار تبدیل میشود و عملا یک جریان سیاسی تشکیل میدهد مانند برپایی جبهه مشارکت و جریان اصلاحات.
اگر بعد مشارکتی و اصلاحات را بیان کند جریان سیاسی است .
اگر بعد فکری روشنفکری را بیان کند جریان فکری است .
اگر نشریه کیان را منتشر کند نشریه فکری این جریان است.
اگر نشریه شهروند را منتشر کند نشریه فرهنگی این جریان است.
وقتی در انتخابات بیانیه میدهد میشود یک جریان سیاسیمانند جریان خط امام:
وقتی امام)ره( کتاب ولایت فقیه را مینویسد جریان فکری است.
وقتی قصد دارد دولت تعیین کند جریان سیاسی است.
وقتی تاثیر اجتماعی دارد بر توده مردم برای به راه اندازی جبهه‌ها و مقابله با دشمن بعثی جریان فرهنگی است.
مثال دیگر: شخصی مانند آقای شریعتی )البته جریان ساختن به شخص نیست بلکه باید جمعیت و گروه داشته باشد(تفکر ایشان یک جریان فکری بود اگر چه تاثیر سیاسی هم گذاشت.
یا مانند شهید مطهری که تاثیرات فکری داشت اگرچه تاثیرات فرهنگی هم گذاشت.
ر تعریف یک جریان چند مولفه نیاز است.
ماهیت و جمعیت آن جریان اصول و مبانی)مولفه‌ها( شخصیتهای تاثیرگذار تعامل شخصیتهای تاثیرگذار نحوه تاثیر گذاری این شخصیتها روش‌ها و تاکتیکهای تاثیرگذاری
پس جریان شناسی شناخت تمام موارد بالا است.
نکته: در شناخت یک جریان باید به منابع دست اول فکری آن جریان دست پیدا کرد که خیلی مشکل است مانند کاری که معاونت اجتماعی نیروی انتظامی کرده است که اطلاعات خوبی در موضوع شیطان پرستی و ... جمع آوری کرده است.
دسته بندی و طبقات جریانات فکری:
مقدمه : مورد بحث ما درطبقات جریانات فکری فرهنگی و سیاسی جریاناتی است که قبل از انقلاب تا به امروز تاثیرگذار بوده اندو میتوانند مورد بحث باشند .
نکته: شناخت بعضی مناشی جریانات کشور از جهان اسلام یا ترکیه میتواند در فهمیدن جریانات داخلی کشور کمک بسزائی داشته باشد.
همچنین اگر کسی جریانات فکری شبه قاره هند را کمی بشناسد جریان فکری کشور را بهتر می‌فهمد.
طبقه بندی پیشینه: یعنی مصادیق جریانات را کاری نداریم.
جریانات پسینه: جریاناتی که تمام مصادیق و جریانات فکری را جمع کرده و طبق اصولی طبقه بندی میکند .
توضیح جریانات پسینی که در آن با مصادیق جریانات فکری کار داریم.
توضیح جریانات پیشینه:
نظریه اول:
جریانات سنتی مانند روحانیت سنتی که بسیار مقلد، خشک و غیر منعطف بوده است .
جریانات متجدد مانند روشنفکران غرب زده که مقلد غرب بودند
جریانات مجدد مانند جریان امام و انقلاب که بصورت منطقی هرچه که حق باشد میپذیرد. چه در غرب و چه در سنت .
نکته : اشکال مهمی که میتواند در بیان جریانات کشور برای کسی ایجاد شود آنست که از ابتدا میخواهد لباس فکری که خودش در ذهنش دوخته را بر تن جریانی کند و آن را به غلط جریان فکری ذهن خودش قلمداد کند.
نظریه دوم:
جریانات شریعت گرا مانند کسانی که تاکید بر فقه دارند .
جریانات تجدد گرا مانند کسانی که تاکیدشان بر غرب است .
جریانات تمدن گرا که قائلند از تمدن غرب برای رسیدن به تمدن اسلامی باید استفاده کرد .
نکته: پس در جریان شناسی باید جامعه شناسانه جریان شناسی کنیم نه آن که از پیش لباسی دوخته،غالبی را بسازیم و به اجبار بر تن شخص یا گروهی قرار دهیم .
نکته: بر طبق این روش جریانات کلان و فعال در کشور در ایران به پنج جریان تقسیم میشود.)نظریه استاد(جریان سنتی جریان تجدد گرایی جریان تجدد ستیزی جریان سنت گرایی جریان عقلانیت اسلامی
نکته: محور طبقه بندی پسینی: پاسخ به این سوال که نسبت سنت و غرب مدرن چیست؟)پست مدرن: غرب از قرن 17 تا کنون(
نکته: منظور از سنت یا سنت دینی میراث گذشته است : .
میراث سنت دینی : آنچنان که بعضی از حوزویان میگویند یا میراث سنت شرقی : مانند گفته‌های آقای داریوش شایگان یا میراث سنت ایرانی: سخنان آقای نصر.
• مخاطبین جریان فکری:نخبگان و خواص حوزی و دانشگاهی را تحت تاثیر قرار میدهد
• پارادایم فکری جریان را توضیح میدهد.
• نظام معرفتی‌‌اش را توضیح میدهد.
• هستی شناسی‌‌اش را میگوید
• نظام دین شناختی خود را بیان میکند
جریان فکری در صدد بیان تئوریهاست در حالیکه توده مردم دنبال فکر و اندیشه نیستند.
پس جریان فکری چون میخواهد فکر منتقل کند مخاطب نخبه را تحت تاثیر قرار میدهد!
2-مخاطبین جریان فرهنگی:
جریان فرهنگی برتوده مردم تاثیر گذار است
)مانند جریانات بهاییت و وهابیت در ایران فرهنگی است اما در کشور عربستان بعنوان جریان سیاسی و هم فکری محسوب میشود(.
همچنین جریان شیطان پرستی در ایران که صرفا تاثیر فرهنگی داردکه نوع تاثیر آنها به این صورت است که در میان مردم نماد سازی میکنند.
مانند علامت صلیب معکوس – عدد95 و...
این تاثیرات بیشتر روی توده مردم است . مخاطب نخبه خیلی کم دیده میشود که این نمادها را بپذیرد و استفاده کند.
3-مخاطبین جریان اقتصادی:
از بعد فکری بر نخبگان تاثیرگذار است و از بعد عملی بر توده مردم.
همنطور که گفتیم هر جریان اقتصادی ابتدا موج فکری و جریان فکری ایجاد میکند که بر نخبگان جامعه تاثیر گذار است اما در عمل و در اجتماع روی مردم تاثیر دارد.
قطب فکری جریانات اقتصادی در ایران سه گروه هستند:
• دانشگاه شریف: طرفدار اقتصاد نئوکلاسیک است)فریدمن-هایگ(
• دانشگاه تهران: طرفدار اقتصاد بومی میباشد
• دانشگاه شهید بهشتی )ره(: با دانشگاه تهران در این زمینه مشترک میباشد اما در برنامه اجرایی با دانشگاه تهران اختلاف نظر دارد.
4-مخاطبین جریان سیاسی:
ابتدا مردم و سپس نخبگان جامعه مخاطب این جریان هستند.
لذا خیلی به ندرت دیده میشود نخبگان خود را به حزب سیاسی منسوب کنند این احزاب هستند که خود را به نخبگان سیاسی جامعه نسبت میدهند
قسمت پنجمابزار تاثیر گذاری جریانات
ابزار تاثیر گذاری جریانات فکری: در ایران کتاب است و نشریه‌های تخصصی.
مانند: جریان فکری عقلانیت اسلامی یا جریان مجدد)جریان حضرت امام و رهبری و شهید مطهری و ...( در نشریه قبسات. کتاب نقد از پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی- و همچنین موسسه امام خمینی)ره( مجلاتی در باب معرفت فلسفی و معرفت اخلاقی، تاریخ و مجله تخصصی تفسیر منتشر میکند .
مثال دیگر:
جریان روشنفکری، انتشارات شیرازه – نشر نی-ثالث، که کتب این جریان را چاپ میکنند.
البته این جریان روش دیگری برای تاثیرگذاری دارد که همان ترجمه آثار و کتب فیلسوف‌های غربی مانند کتب هگل،کوپر، جان هیگ و‌هایدگر که در نهایت ترویج فکر روشنفکری میکند.
ابزار تاثیرگذاری جریانات فرهنگی: سینما و رسانه است .
مانند: فیلمنامه‌هایی که به کتاب تبدیل میشود و مانند رمان‌هایی که به کتاب تبدیل میشوند مانند کتابهای پائلو کوئیلو .
مثال دیگر: تاثیرگذاری جریان فرهنگی فمنیسم اکثر فیلمهای خانم تهمینه میلانی
حتی در فیلمهای دینی نیز این تاثیرات دیده میشود که ظاهرا یک فیلم دینی است اما در بین فیلم تفکرات کارگردان جدای از اصل ماجرای قصه دینی دیده میشود.
3-ابزار تاثیرگذاری جریانات سیاسی:
روزنامهها، خبرگزاریها و تازه گی‌ها پیامک‌های سیاسی هستند.
جریانات:
- در انگلستان: جریان تجربه گرائی- فرانسیس بیکن –بارکلی-هیوم
• در فرانسه : جریان عقل گرائی- دکارت –پاسکال و...
• در آلمان: در نیمه دوم قرن 18 – جریانی از تلفیق عقل گرائی و تجربه گرائی به نام فلسفه استعلائی توسط کانت مطرح شد
- جریانات غرب مدرن و مولفه‌های غرب معاصر:
1.فلسفه :فلسفه خودشان را دارند وحی گریزی مانند آنچه که دکارت میگوید یا وحی ستیزی مانند آنچه که هیوم میگوید.
2.علم: در تمام علوم غرب، علوم تجربی چه علوم پایه، چه علوم انسانی نتیجه‌‌اش کسب قدرت است و قدرت هم برای رسیدن به لذت بیشتر. به نظر استاد تعریف علوم انسانی به مجموعه علوم توصیفی و توصیه‌ای برای انسان است که علوم انسانی در غرب فقط به توصیف انسان میپردازد.
نکته: رقیب دین در تغییر و توصیه به انسان علوم انسانی است.
3.تکنولوژی:یعنی علوم مهندسی یعنی فرمولهای ساخت صنعت مثل سلولهای بنیادی ودر راستای غرض و غایتی است که احتیاج دارند و بعد با همین علوم مهندسی صنعت میسازند .
4.صنعت : نظیر صنعت سینما در غرب مثل‌هالیوود که تمام فیلمهایی که میسازد معرفی انسان حیوانی است و حتی فیلمهای دینی آنها ضد خدا است وغلبه انسان بر خدا است.
5.فرهنگ: که همان فرهنگ برهنگی، بی خدایی و حیوانیت انسان است.
سوال استاد : این سنت میراث گذشته ما با هر دیدی که باشد با غرب معاصر چه نسبتی دارد ؟ جواب این سوال باعث شده است که اکثر این جریانات پدید آیند.
آزمون
1 - تعریف جریان کدام است؟
الف -تودههای مختلف از افکار فکری، فرهنگی و سیاسی ب- جمعیت مدیریت نشده تاثیرگذار بر جامعه است .
ج- در جریانات مختلف تعریف متفاوتی دارد2 - از مولفه‌های جریانها این است که . ...
الف-یکنفر نمی‌تواند جریان ساز باشدب- تاثیر غالب بر اجتماع دارد ج- مدیریت نشده است د- تمام موارد بالا
3 - جریان مجرد مانند جریان امام و انقلاب جزء جریانات ... میباشد الف- فکری - پیشینه ب- سیاسی ج- فکری - پسینی د- فرهنگی
4 - مخاطبین جریان فکری، فرهنگی و سیاسی به ترتیب . ...
الف- توده مردم - نخبگان اجتماع - توده مردم ب- توده مردم - توده مردم - توده مردم ج-نخبگان جامعه - توده مردم - نخبگان سیاسی
5 - روزنامهها ابزار تاثیرگذاری کدام جریانات هستند؟ الف- جریان فکری ب- جریان فرهنگی ج- جریان سیاسی
6 - از مولفه‌های غرب معاصر کدام وحی گریز یا وحی ستیز است؟ الف- فرهنگ غربی ب- فلسفه غربی ج- صنعت غرب
با تأکید بر رسانههای اجتماعی
همراه کردن مخاطبان با خود، یکی از اصلیترین مأموریتهای رسانهها به شمار میرود. رسانهها بدون تأثیر بر فکر یا رفتار مخاطبان هدف، رسانهای زنده نیستند و فقط شمایل یک رسانه را دارند. جریان سازی یکی از اهم کارهایی است که یک رسانه میتواند برای رسیدن به این مقصود، انجام دهد. نگارنده در این مقاله با ارائه تعریف «جریان سازی» و « رسانههای اجتماعی» به صورت خلاصه، به ارائه ابعاد مختلف جریان سازی و تاکتیکهای آن میپردازد؛ «جنگ روانی»، «شایعه»، « انگارهسازی، »«اقناع» و «کمپین» از جمله تکنیکهای جریان سازی است که در این مقاله بدان پرداخته شده است. پژوهشگر سعی کرده است در سراسر مقاله از زاویه « رسانههای اجتماعی» به موضوع بنگرد.
مقدمه
واقعیتهای فرهنگی و اجتماعی جهان امروز، دستخوش تغییر شدهاند. اگر زمانی صاحبان قدرت با زور اسلحه و سر نیزه و توپ و تفنگ دیگران را به تبعیت وادار میکردند، امروز پایدارترین و مؤثرترین و کم هزینهترین راه اعمال نفود، تغییر منشها و نگرشهای افراد است؛ این موضوع در رفتار نوین قدرتهای بزرگ جهان و استعمارگران دیروز مبنی بر فتح قلوب مردم و غارت منابع آنها بدون مقاومت مردم آن کشور، کاملا مشهود است. یکی از استراتژیستهای آمریکایی در خصوص دکترین جدید امنیت ملی این کشور گفته بود:
«اگر مردم کشورهای هدف را به خوردن مک دونالد، پوشیدن لباس جین، خوردن کوکاکولا، گوش کردن جاز و نگاه کردن به فیلمهای‌هالیوود وادار کنیم، بدون لشکرکشی میتوانیم آنها را ساکنان ایالت جدید خود به حساب آوریم».
در قشونکشی میان موساییان و ساحران، این جادوگران تجملآفرین هستند که میتوانند میان حقیقت و شبه حقیقت تشکیک ایجاد کنند و ضمیر جامعه را به سوی باورهای غلط سوق دهند. تا جایی که ممکن است برخی از افراد جامعه به جای انجام وظیفه در این جهان زودگذر به ابزار دنیایی و ثروت آن دلخوش کرده و ثروت و قدرت دنیا را پایان همه چیز
در بدانند. این میان، تعالیم اسلامی هم راه صواب را در دی شماره 2695فتح قلوب میداند و امام خمینی میفرمایند:
«بدان که رفق و مدارا را در انجام امور مدخلیت 15کامل است، چه در باب معاشرت با خلق و
انجام امور دنیاوی، و چه راجع به امور دینی و هدایت و ارشاد خلق و باب امر به معروف و نهی از منکر، و چه راجع به ریاضت نفس و سلوک إلی اللّ تعالی. و شاید این که در حدیث شریف است که «رفق میمنت دارد و خرق و عنف شوم است»، اشاره به بعض این امور باشد. مثلا در باب انجام امور دنیاوی، آن طور که با رفق و مدارا ممکن است انسان تصرف در قلوب مردم کند و آنها را خاضع و رام کند، ممکن نیست با شدت و عنف، موفق به امری از امور شود. به فرض که با شدت و سلطه، کسی اطاعت از انسان کند، چون قلب او همراه نشود، از خیانت، انسان مأمون نخواهد شد، ولی رفق و دوستی، دل را رام کند که با رام شدن آن، تمام قوای ظاهره و باطنه رام شود، و فتح قلوب از فتح ممالک بالاتر است. » )امام خمینی، شرح حدیث جنود عقل و جهل: 315( جریانسازی توسط انواع مختلف رسانهها، دهه‌ها است که مورد توجه قدرتها بوده تا بتوانند رقیب یا دشمن خود را دچار کاهش اعتماد به نفس، ترس و کاهش سرمایه اجتماعی نمایند. یکی از ابزارهای مهم جریانسازی پس از فراگیر شدن اینترنت، ابزارهای مختلف در فضای مجازی و به خصوص رسانههای اجتماعی است که در این مقاله مدنظر است.
جریانسازی
جریانسازی رسانهای، تدبیری است که وسایل ارتباط جمعی به کار میبرند، تا مخاطب را با خود همراه کنند. در نگاه اول به جریانسازی، جنبه منفی آن در ذهن تداعی میشود؛ در صورتی که انگیزه جریانسازی، همواره تخریبی نیست؛ بلکه سازندگی هم میتواند هدف جریانسازی تلقی شود. پس جریانسازی مانند شمشیر دولبه عمل میکند. )افقهی، شماره 26 1394(
دی 95 جریانسازی خبری، دیپلماسی خبرسازی در سطح تولید و انتشار است. این دیپلماسی تابع 16 شرایط، سیاستها، جهت گیریها، پیش بینیها و برنامه ریزیهای هر رسانه برای دستیابی به اهداف خاص خود به شکل مستقل یا با هماهنگی مستقیم یا غیر مستقیم با مراکز قدرت، اعم از دولتی و غیر دولتی، شکل میگیرد.
موضوع تولید و انتشار اخبار را میتوان به دو شیوه کلی پوشش خبری و پوشش جریانهای خبری مطرح کرد:
الف( تولید و پخش اخبار موجود برای اشباع بازار اطلاعاتی و ایجاد سلطه کمّی خبری به عنوان رویکرد اساسی در پوشش اخبار.
ب( گزینش و فیلترسازی خبری، پردازش و دستکاری خبری، تولید هدفمند خبری و در نهایت انتشار برنامهریزی شده خبری، با هدف ایجاد جریان خبری. )بشیر، 1392:
)155
برای این که بدانیم از کدام شیوه کلی باید استفاده نماییم، نیاز است تا مراحل سهگانه جریانسازی را با نگاهی علمی و جامع سپری کنیم. در جریان سازی سه مرحله مهم باید مورد توجه اصحاب رسانه قرار گیرد:
1. شناخت مخاطب و ارزیـابـی و تفسیر نگرش او باید به منظور برنامهریزی فرایند جریانسازی، مورد توجه سیاستگذاران رسانه باشد.
2. اقناع مخاطب، به ویژه اقناع نامرئی و در پس زمینه، تقویت سیاست اقناعی با ترفندهای رسانهای، اجراسازی فرضیهای و ارزیابی نتیجه کار از طریق نظرسنجی به عنوان مرحله دوم در نظر گرفته میشود.
3. تثبیت ایجاد جریان به عنوان آخرین مرحله و حساسترین مرحله منتج به جریانسازی است.
زمانی خبرگزاریهای بزرگی چون «فرانس پرس»، «رویترز» و «آسوشیتدپرس» انحصار خبری را در اختیار داشتند و سایر رسانهها زیر چتر آنها فعالیت و الگوی خبری را از آنها دریافت میکردند؛ اما در اواخر قرن بیستم ظهور رسانه‌هایی چون « بی بیسی »در بریتانیا، « سی انان» در آمریکا و «الجزیره »در خاورمیانه؛ باعث شکسته شدن اینانحصارگرایی شد. با این حال هنوز همکشورهای غربی با تئوری جریان آزاد اطلاعاتدر قالب تقسیمبندی کشورهای مرکز به عنوان ارائهدهنده اخبار و اطلاعات و کشورهای پیرامون، که دریافتکننده اخبار به شمار میآیند، به دنبال انحصارگرایی و جریانسازی در عرصه خبری هستند. )افقهی، 1394(طی دو دهه گذشته و با رشد اینترنت در سراسر جهان، اوضاع جریانسازی خبری کمی متفاوت شد. شاید قبل از سال 2000 میلادی باز هم این رسانههای بزرگ و مؤثر بودند که حتی از طریق وبسایتهای خود و در کنار شبکه‌های رادیو تلویزیونی و رسانههای مکتوب خود، تقریبا بیشترین سهم جریانسازی را داشتند، اما با ظهور و رشد روزافزون رسانههای اجتماعی به خصوص در یک دهه گذشته، سهم این رسانهها روز به روز در حال کمرنگ شدن است.
هماکنون این رسانههای اجتماعی هستند که به دلیل ایجاد فضای تعاملی و نزدیکی به مخاطب تأثیر بیشتر و عمیقتری بر او میگذارند و اگر صاحب قدرتی هم بخواهد بر او نفوذ داشته باشد، مجبور است تن به این فناوری جدید بدهد و خود را در زمین بازی رسانههای اجتماعی تعریف کند. البته میدانیم که یکی از اصلیترین صاحبان قدرت، صاحبان رسانهها هستند و آنها نیز از این قافله عقب نماندهاند یا نمیمانند و سعی میکنند محتوای خود را در چارچوب قواعد رسانههای اجتماعی تولید و منتشر کنند. حال باید به این سؤال پاسخ داد که در این رسانهها چگونه جریانسازی شکل میگیرد.
ابتدا تعریف مختصری از رسانههای اجتماعی ارائه میشود و سپس تکنیکهای مختلف جریانسازی در رسانههای سنتی را در رسانههای اجتماعیبه محک میگذاریم. رسانههای اجتماعی1 رسانههای اجتماعی در حال جوش و خروش از طریق محتوا هستند. پویایی که کاربران، آنها را خلق و به اشتراک میگذارند. بنابراین سرمایه اجتماعی در رسانههای اجتماعی وجود دارد که هر رسانه، سازمان یا دولتی به دنبال استفاده از این سرمایه اجتماعی است. رسانههای اجتماعی، امروز به عنوان عامل تحولات و تغییرات در عصر حاضر محسوب میشوند؛ رسانه‌هایی که به نظر میرسد قرار است جا پای رسانههای جمعی قرار دهند، زیرا جنس مخاطب این رسانه مخاطب منفعل نیست، بلکه جنس آنها «کاربران تولید کننده محتوا2» است. )افتاده، 1391( رسانههای اجتماعی در مقایسه با رسانههای جمعی که همچنان مخاطبان زیادی دارند، از نظر جذب مخاطب، رشد بیشتری دارند و روند رشد آنها کاملا صعودی است؛ در حالی که این روند در رسانههای جمعی نزولی است و به مرور تأثیرگذاری رسانههای اجتماعی نسبت به رسانههای جمعی بیشتر میشود. )افتاده، 1391(
رسانههای اجتماعی مبتنی بر «وب 2» هستند که در برابر فناوریهای نسل اول، رسانههای صنعتی که متکی بر فناوریهای نشر چاپی یا انتشار امواج رادیو و تلویزیونی یا ماهوارهای بودهاند، متمایز میشوند.
هفت دسته از مهمترین رسانههای اجتماعی(social media) عبارت هستند از:
1. شبکه‌های اجتماعی(Social Networks): شبکه‌های اجتماعی به اعضایشان اجازه ساخت صفحات شخصی و برقراری ارتباط و شبکهسازی با دوستان آنلاین را میدهند.
2. وبلاگها(Blogs): شناخته شده‌ترین نوع رسانه ژورنال‌های آنلاینی اجتماعی هستند که محسوب با میشوندمحتواهای، دی شماره 2695
17 1.
2. users generate content
جدید کاربران به روز میشوند.
3. وی کیها) Wikis(: سای تهایی هستند که به کاربران اجازه اضافه کردن و ویرایش محتوا را میدهند و محتوای تولیدشان حاصل مشارکت اعضا است.
4. پادکستها) Podcasts(: فای لهای صوتی و تصویری هستند که قابلیت مشترک شدن در اینترنت را دارند.
5. فرومها) Forums(: فرومها از دوران پیش از تولد مفهوم رسانههای اجتماعی فعالیت میکردند، فضایی برای طرح بحث و گفتوگو در موضوعات مختلف محسوب میشوند.
6. کامی ونتیهای محتوایی) Content Communities(: امکان مدیریت و به اشتراکگذاری نوع خاصی از محتوا مانند عکس، فای لهای ویدئویی، متن یا لینک را فراهم میکنند.
7. می‌کروبلاگها) Microblogging(: تلفیقی از شبکه‌های اجتماعی و وبلاگهای کوچک هستند و با محتواهای کوتاه کاربران به روز میشوند.
از «ایجاد گفتوگوی دو طرفه، بازشدن دیالوگ بین مخاطبان، گران نبودن، افزایش اعتبار، اعتدال و برابری، تولید محتوا توسط کاربر، حس مالکیت محتوا و... » به عنوان ویژگی رسانههای اجتماعی نام میبرند.
تکنیکهای جریانسازی
در این مقاله برای آگاهی از تکنیکهای قابل اجـرای جریانسازی در فضای مجازی، از روش محک زدن تکنیکهای جریانسازی در رسانههای سنتی استفاده شده است و پس از آن کمی در مورد ایجاد کمپین در فضای دی شماره 2695 جنگ مجازی روانبحث ـی، شده شایعهاست.، انگارهسازی و اقناع تکنیکهای مرسوم، در جریانسازی هستند؛ 18 که سعی شده است به صورت مختصر و مفید تبیین شوند.
جنگ روانی
هرگاه معنای جنگ روانی را )خواه معنای محدود نظامی یا معنای وسیعا ستراتژیک(ب ررسی کنیم، میتوانیم بگوییم جنگ روانی، فعالیتی است که انسان دیر زمانی آن را تجربه کرده است ولی تعریف مشخصی برای آن مورد اجماع نیست. جنگ روانی با چهره جدید، پدیدهای همیشگی و پیوسته است که بیشتر حالت استراتژیک دارد و چه در زمان صلح و چه در زمان جنگ، کشورها باید برای به کارگیری این تاکتیک یا دفاع در مقابل آن آماده باشند.
البته باید اذعان کرد که دیگر دوران جنگهای روانی متکی بر نبوغ سیاستمداران یا فرماندهان میدانهای جنگ سپری شده است. جنگ روانی در دنیای امروز بر علم و پژوهشهای علمی متکی است و این پدیده، چه برای دستیابی به قواعد تأثیرگذاری بر افکار و نگرشهای انسانی، چه برای رساندن پیام خود به مخاطب و تضمین دریافت و ادراک آن و چه برای شناخت مؤلفههای خاص هر دسته از مخاطبان و محیط آنها به تحقیقات علمی وابستگی شدید دارد.
y اهداف جنگ روانیهدف کلی در هر جنگ، تحمیل اراده بر دشمن است. در جریانسازی خبری بر اساس جنگ روانی، اهداف عبارت هستند از:
- القای ناامیدی در بین مخاطبان کشور، با بزرگنمایی ناکامیها و کوچک شمردن دستاوردها.
- ایجاد بیاعتمادی نسبت به رهبران کشور یا جناح مقابل.
- ایجاد رعب و وحشت در بین مخاطبان کشور یا جناح مقابل.
- ایجاد شکاف در بین جامعه مخاطب.
y تاکتیکها
«تافلر» معتقد است در بحرانهای سیاسی آینده جهان، تاکتیکهای اطلاعاتی حرف اول را خواهند زد. او میگویداین تاکتیکها چیزینیستند، جز قدرت دستکاری در اطلاعاتکه بخش عمده آن حتی پیش از آن که به
رسانهها برسد، انجام خواهد شد. از دیدگاه او، عرصه نبرد فردا را گستره فرستنده‌ها، رسانهها، پیامگیران و پیامسازان شکل میدهد. تافلر در عین حال برخی از تاکتیکهای این نبرد را معرفی کرده است:- تاکتیک حذف) Omission tactic(: بر حذف کردن پارهای از اطلاعات استوار است. با استفاده از این تاکتیک قسمتهای مهم یک خبر به دلایل از پیش طرح شده، حذف میگردد تا زمینه را برای پخش شایعه مهیا نماید.
- تاکتیک کلیبافی) generality tactic(: در این تاکتیک جزییاتی را که ممکن است مخالفت اداری یا سیاسی را برانگیزد، با لعابی از مطالب غیر واقعی میپوشانند. بیانیه‌های دیپلماتیک شکل بارز آن است.
- تاکتیک زمانبندی) timing tactic(:
شیوه متداول تاکتیک زمانبندی، تأخیر در پخش پیام است تا پیامگیر زمینگیر شود. این شیوه در بسیاری مواقع التهاب و اشتیاق مخاطبان را برای شنیدن خبر از منابع موثق تشدید میکند و در برخی مواقع زمینه شایعه را نیز فراهم میکند.
- تاکتیک قطره چکانی) dribble tactic(:
داده‌ها به جای آن که در یک سند ارائه شوند در زمانهای گوناگون و به مقدار کم پخش میشوند تا مخاطب نسبت به منبع خبر اعتماد و اعتیاد پیدا کند و منتظر پخش اخبار از آن منبع شود.
- تاکتیک بازگشتی) below back tactic(: ساختن دروغ برای آزمودن حریف است. در این شرایط ماجرایی دروغین در خارج از کشور ساخته میشود، به طوری که مطبوعات داخلی آن را کشف و از نو چاپ میکنند.
- تاکتیک دروغ بزرگ) big lie tactic(: منظور استفاده از همان شیوه‌های دکتر «گوبلز»، عنصر تبلیغاتی هیتلر است. گوبلز میگوید: «دروغ هر قدر بزرگتر باشد، باور آن برای تودههای مردم راحتتر است. » با استفاده از این تاکتیک برای مرعوب کردن حریف یا افکار عمومی، پیامی را که به هیچ وجه واقعیت ندارد، بیان میکنند.
برخی دیگر از قوانین و اطلاعات مورد نیاز برای جنگ روانی نیز وجود دارند که موارد مرتبطتر با رسانههای اجتماعی را مرور میکنیم:
- جایگشت تداعی: این شیوه بـه مـا میگوید که چگونه به تدریج تداعی یک سلسله امور مثل« abcdef» را به تداعی یک سلسله امور دیگر مثل« ghijkl» تبدیل کنیم و در عین حال این گونه تصور شود که این مجموعه، همان مجموعه اول اسـت. ایـن قاعده چـنان که در مطالعات آزمایشی و میدانی محدود موفق بوده، در امور فرهنگی و اجتماعی کلان نیز موفق است. بر این اسـاس میتوان تصمیم گرفت و برنامهریزی کرد که چگونه میتوان محتوای فرهنگی جـمهوری اسـلامی را از تـأکید بر عناصری مثل شهادت، ایثار، توحید و مواسات به تأکید بر عناصری مانند آزادی، مردمسالاری، جوان و زن تغییر داد، بـه گـونهای که در عین حال همان جمهوری اسلامی به حساب بیاید.
- قانون تعلقپذیری: چگونه است که اگر دو جـمله «عـلی بـه مدرسه رفت» و « حسن به مغازه رفت» به دنبال هم گفته شوند، رابطه علی و مدرسه بـه سرعت در ذهن جای میگیرد با این که بین آنها فاصله افتاده است، اما رابـطهای بین مدرسه و حسن در ذهـن بـرقرار نمیشود، در حالی که هیچ فاصلهای بین آنها نیست؟ این همان قاعده تعلقپذیری است. در امور اجتماعی نیز این گونه است.
همان گونه که در ادبیات علاوه بر مسند و شماره 26مسندٌالیه، امر دیگری هست که اینها را بـه دی 95هم پیوند میزند، در امور فرهنگی- اجتماعی
نیز چنین رابطی وجود دارد؛ با این تفاوت که 19این رابط از جنس زمینه‌های اجتماعی است و
جابهجایی و تغییر آن به آسانی و زودی میسر نیست. برای مثال، زمینه‌های اجتماعی است که رابطه بین قتل انجام شده در یک خرابه را با قصاب کارد به دستی کـه از آن جـا خارج میشود، تعیین میکند.
- نظریه تعادل حیاتی: این نظریه به فیزیولوژی و سوخت و ساز بدنی نظر دارد و بیانکننده تنظیم خودکار دستگاه‌های عصبی، گردش خون، گوارش و... است و به موازات آن، نظریه تعادلجویی روانی نیز مـورد تـأکید بـسیاری از روانشناسان تحلیلی مثل «فروید »و «یـونگ» و «آدلر» اسـت. بـر این اساس، به شکلهای مختلفی میتوان تعادل روانی جامعه را بر هم زد تا جامعه به دنبال تعادلجویی دوباره باشد و آنگاه تعادل مـورد نـظر خـود را پیشنهاد کرد. معلوم است تا دستگاه گوارش احـساس گـرسنگی نکند، نمیتوان یک غذا یا تنوع غذایی را مطرح و مقایسه کرد و... در مسائل جامعه نیز تا احساس نیازی حقیقی یا کـاذب در جـامعه وجـود نداشته باشد، نمیتوان مطلب جدیدی را در جامعه ارائه کرد.
- قاعده آستانه تحریک: بدن برای ایجاد رابطه با محیط چند نوع اندام اختصاصی دارد: اندامهای گیرنده، اندامهای پاسـخدهنده و اندامهای رابط بین گیرنده‌ها و پاسخ دهنده‌ها. هر کدام از این اندامهای اختصاصی، اجزا و قانون مندیهای ویژه خود را دارند. برای جامعه نـیز هـمین انـدام‌ها و بعضی از قانون مندیهای آنها متصور است. یکی از آن قوانین که به اندامهای گیرنده مربوط میشود، قـاعده آسـتانه تـحریک است. حداقل انرژی لازم برای تحریک یک عضو بدن را «آستانه تحریک » آن عضو میگویند. بر ایـن اسـاس، انـدامهای گیرنده جامعه را میتوان شناسایی شماره 26 کرد و با الگوگیری از دخالتهایی که در دی 95 اندامهای گیرنده بدن انجام مـیشود، در آنها نیز دخالت کرد و در بعضی موضوعات، آستانه 20 تحریک آنها را بالا برد که بسیار دیـر تـحریک شـوند و گویا به نوعی خواب عمیق فرو روند و
در بعضی موضوعات، آستانه تحریک آنها را پایین آورد تـا بـا اندک نیرویی تحریک شوند.
- قانون همه یا هیچ: این قانون میگوید تا یک محرک به حد آستانه تحریک نـرسیده بـاشد، هیچ اثری ندارد. این گونه نـیست کـه بـا نیروی کمتر، تـحریک کـمتر ایجاد شود و با نـیروی بـیشتر، تحریک بیشتر. به نظر میرسد این قانون در پارهای از امور جامعه نیز جریان دارد. به عـنوان مـثال، مردم بی حرمتیهای دینی و فرهنگی را تا حدی تحمل میکنند و بـرخورد تـندی نـمیکنند. اما وقتی این بـی حرمتیها از حد معینی تجاوز کرد آنگاه شدیدا به آن موضوع واکنش نشان میدهند.
- قانون مقاومت مطلق: این قانون بیانکننده ایـن نـکته است که هر سلول عصبی پس از تـحریک شـدن، بلافاصله دوبـاره تـحریک نـمی شود؛ هر چند محرک شـدید بـاشد. مصداق این قانون در امور اجتماعی این است که برای مثال اگر دیروز طبق دعوت قبلی، تـمام مـردم در یـک راهپیمایی شرکت کردند، دیگر نباید فردای آن روز دوبـاره بـرای راهـپمایی سـراسری فـراخوانده شوند. چون به احتمال قوی اکثر آنان آمادگی لازم برای پاسخ فوری به این دعوت را ندارند.
- قانون مقاومت نسبی: پس از اتمام زمان مقاومت مطلق، برای مدتی کوتاه مقاومت نسبی وجود دارد؛ یـعنی سلول عصبی با نیروهای ضعیف تحریک نمیپذیرد، اما اگر محرک خیلی شدید باشد، سلول عصبی تحریک میشود. این قانون در جامعه نیز جاری است. پس از یک راهپیمایی سراسری، اگر با فاصله بـسیار کمی، مثلا یک یا دو روز، یکی از شخصیتهای مورد احترام مردم ترور شود و از مردم برای حضور دوباره در راهپیمایی دعوت شود، مردم به صحنه میآیند.
- سلامت اندامهای پاسخدهنده: همان طور که در تحریکات عصبی، اگر سیستمهای پاسخدهنده بـا مـشکل مواجه باشند، حتی تحریک درحد آستانه هم، مؤثر نخواهد بود؛ در مسائل اجتماعی نیز اگر اندامهای پاسخدهندهجامعه با مشکل مواجه باشند، مثلا رسانههای جمعی از سلامت کافی برخوردار نباشند، جـامعه واکنش مناسب به تحریک را ابراز نمیکند.
- توجه به نیازهای جامعه: همچنانکه در ایجاد و تغییر نگرشهای فردی، باید به نیازهای افراد نیز توجه کرد و آنها را به عنوان ابزار و مکانیزمهای ثمربخش به کار برد، در جامعه نیز این گونه است. در جنگ روانی نیز مهم، احساس نیاز است. اگر این احساس نیاز حتی به صورت کاذب در جامعه ایجاد شود میتوان از آن استفاده کرد. مثلا اگر رابطه با آمریکا به عنوان یک نیاز معرفی شود، دولتمردان ملزم میشوند که دیر یا زود به آن پاسخ بدهند.
- مظلومنمایی: یک اصـل بسیار اسـاسی و مؤثر در جنگ روانی مظلوم نمایی است و این ناشی از بعضی ویژگیهای روانی و عـاطفی افـراد جامعه، مثل ظلمستیزی و نوعدوستی و... است. البته حقیقی یا کاذب بودن این مظلومیت مهم نیست؛ مهم ایـن اسـت کـه مخاطب، شما را مظلوم بداند. بر این اساس، حتی ممکن است گروههای رقـیب دسـت بـه خودزنی بزنند تا مظلوم بنمایند، مثلا مکانی از خودشان را آتش بزنند، یا فردی از خودشان را در مـلأ عام کـتک بزنند.
- توجه به فعالیت گروهی: با توجه به امکانات ارتباطی موجود، به هیچ وجه، کارهای تبلیغی و جنگ روانی بـه صـورت فردی، مؤثر و مفید نیست، بلکه هم برنامهریزان و طراحان به صورت گروهی و هم، عـاملان و مـجریان بـه صورت شبکه‌های سازماندهی شده عمل میکنند و هم مخاطبان را به صورت گروهی مورد خطاب قـرار مـیدهند. جنگ روانی و تبلیغات فردی، تنها بر بعضی از افراد مؤثر است. البته این گونه نـیست کـه ایـن گروهها و تشکلها همیشه رسمی باشند، بلکه غالبا غیر رسمی و اعلام نشدهاند و بـه شـیوه‌های مختلفی ارتباطبرقرار میکنند.
- بزرگنمایی و کوچکنمایی: یک مطلب ممکن است واقعیت داشته باشد، اما آن واقعیت باید در زمینه حقیقی خـودش تـحلیل و تفسیر شود، اما طراحان جنگ روانی ممکن است آن را از زمینه اصلی خود جدا و به صورت منفرد آن را بزرگ یا کوچک کنند و از کاهی، کوه و از کوهی، کـاه بـسازند. این به ویژه در تخریب شـخصیت افـراد یا ایجاد شخصیت مثبت برای افراد، بسیار کاربرد دارد.
- ایجاد رعب و وحشت: بسیاری از افراد معمولی جـامعه مـمکن اسـت از ترس برچسبهایی مثل ضد مردم، انحصارطلب، مخالف ارزشهای دینی، خودفروخته و یا ترور و خشونت، حذف فیزیکی و... ساکت شوند یا برخلاف نظر خودشان اقدام کنند.
آنچه بیان شد فقط بعضی از شیوه‌های جـنگ روانـی است. شیوه‌های دیگری از قبیل: موج روی موج ایجاد کردن و مطلبی را تحتالشعاع قرار دادن، جعل مصاحبههای دروغین و نسبت دادن آن به اسرا و یا متهمان زندانی، استراق سمع به شیوه‌های مختلف، کنار هم گـذاشتن چـند تـصویر و مونتاژ کردن تصویر واحد و اسـتفاده تـبلیغی کـردن از آن، مصاحبههای جهتدار با بعضی مسئولان و به اصطلاح مچگیری از آنـان، دادن اطلاعات اضافی )مخاطبین( به مخاطب، به گونهای که در انبوه اطلاعات مربوط بـه یـک مـوضوع، مخاطبین دچار نوعی سردرگمی شوند وجود دارند کـه ذکـر همه آنها در این مقال نمیگنجد.
به طور کلی میتوان گفت جنگ روانی در کلیه جنبه‌های خود بر اطلاعات موجود وابسته است. بدون درک واقعی از قدرت انسان و آگاهی واقعی نسبت به آمال و آرزوهای افراد و تاریخ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آنها به
طور حتم کوششهای جنگ روانی محکوم به شماره 26شکست است. هر قدر آگاهی مدیران خبری دی 95نسبت به کسانی که ندای تبلیغات متوجه آنها است، افزایش یابد، اثر آنان بر مخاطبان و رفتار 21و دیدگاه‌هایشان افزایش مییابد وبه اینطریق
بر شیوه‌هایرفتار آنهاتأثیر میگذارد.
اما جنگ روانی در فضای مجازی و به خصوص رسانههای اجتماعی چه جایگاهی دارد؟ به نظر میرسد که استفاده از ابزاری مانند رسانههای اجتماعی به دلیل ویژگیهای خاصی که دارد، میتواند در اثربخشی جنگ روانی مؤثرتر واقع شود.
شناسایی مخاطبان و علاقه مندیهای آنان در رسانههای اجتماعی بسیار راحتتر از رسانههای سنتی است. در رسانههای تحت وب، هر چند که شخصیتهای تقلبی هم ساخته میشود اما عموم مردم اتفاقا شخصیت واقعی خود را نشان میدهند و علاقه مندیهای خود را به راحتی آشکار میکنند. در رسانههای اجتماعی، میتوان از دوستان یک فرد، از اشخاص مشهور مورد علاقه یک فرد، از مطالبی که یک فرد میپسندند یا در مورد آن بحث میکند، از واژه‌هایی که آن فرد جستجو میکند، و به طور خلاصه از شبکهای که فرد در آن قرار داد، او را شناخت و مطابق با نظرات، سلیقه و علاقه مندیهای او برنامهریزی مناسب برای رسیدن به اهداف خود کنیم.
ضمن این که میتوان با توجه به قانون «توجه به نیازهای جامعه» هم نیازهای مخاطبان را شناخت و هم به راحتی با استفاده از ابزار رسانههای اجتماعی برای مخاطبان نیازسازی کرد. استفاده از اشخاص محبوب در این زمینه به شدت یاریدهنده خواهد بود.
از سوی دیگر، مخاطبان هدف، به رسانههای اجتماعی اعتماد بیشتری دارند، زیرا پیامها را از طریق دوستان، آشنایان و کسانی دریافت میکنند که با آنها تعامل مستقیم دارند؛ بنابراین راحتتر میتوان از تاکتیکهایی مانند «حذف» و « کلیبافی» استفاده کرد. همچنین شماره 26 به دلیل این که هر قالب محتوایی در هر دی 95 لحظهای میتواند روی هر وسیله دیجیتالی دریافت یا ارسال شود، رسانههای اجتماعی 22 دارای سرعت بالاتری در ارائه محتوای فوری به مخاطبان هستند و رسانه مناسبتری برای
تاکتیکهای « قطرهچکانی» و « زمانبندی »محسوب میشوند.
همچنین برخلاف رسانههای سنتی که عدهای به عنوان تیم تحریریه با جمع زیادی از مخاطبان ارتباط یکسویه یا ارتباط دوسویه با تأخیر برقرار میکردند، اساسا رسانههای اجتماعی، رسانهای است که همه با همه در ارتباط هستند. بنابراین با توجه به قانون «توجه به فعالیت گروهی» که پیشتر به آن اشاره شد، تأثیر جنگ روانی در آن بسیار بیشتر خواهد بود.
استفادها ز تاکتیکهای جنگ روانی در وبلاگها، شبکه‌های اجتماعی و پیام رسانهای موبایلی به راحتی امکانپذیر است. یکی از مباحث مهم در جنگ روانی، کاهش سرمایه اجتماعی طرف مقابل یا افزایش سرمایه اجتماعی خودی است. سرمایه اجتماعی دارای سه مؤلفه کلیدی «مشارکت»، «اعتماد اجتماعی» و «دانش و آگاهی» است. فرض کنید با یک جنگ روانی و دیده شدن یک پیام خیلی مهم یا راه انداختن یک کمپین، چقدر میتوان سرمایه اجتماعی خود را افزایش داد. تعداد دنبالکنندگان یک صفحه خاص )شخص یا موضوع(، تعداد مورد پسند واقع شدن یک پیام خاص، یا تعداد نظرهای ذیل یک پیام یا حتی تعداد بازدید یک پیام در پیام رسانهای موبایلی میتواند نمایانگر سرمایه اجتماعی یک جریان باشد. طی یک حلقه بسته سرمایه اجتماعی بیشتر باعث قدرت جنگ روانی بیشتر و قدرت جنگ روانی بیشتر باعث سرمایه اجتماعی بیشتر در رسانههای اجتماعی خواهد شد.
شایعه
شایعه، خبر یا اطلاعاتی غیر موثق است که مـبتنی بر مشهورات یا قول اجماع است؛ یعنی اعتبار خود را از تواتر و شیوع خود میگیرد در واقع از هر کس بپرسیم که عـلت صـحت ایـن خبر چیست، پاسخ میدهد: « چون همه میگویند پس صحت دارد!» شنونده نیز برای پذیرش آن مـطلب بـه دنبال دلیل و مدرک واقعی نیست، بلکه به شیوع و تواتر آن بسنده میکند.
شایعه، کوششی جمعی است برای تفسیر یک موقعیت مبهم ولی جذاب. یک مطالعه موردی درباره شایعه نشان میدهد وقتی که جمعیتی به چیزی به شدت دلبستگی پیـدا میکند، شایعه بـه طور کامل و متنوع تولید میشود.
میگویند شایعه چون آب دریا است، یعنی هر چه نـوشیده شـود، بـیشتر ایجاد عطش میکند. چرا که معمولا شایعه ایجاد ترس و نگرانی در جامعه مینماید و مـردم بـه عـلت عدم دسترسی به اطلاعات دقیق به آن پناه میبرند و آن را دهان به دهان نقل مـیکنند و گـاه بـر آن میافزایند.
مهمترین نکته در شـایعه ایـن است کـه مـوضوع شـایعه به گونهای انتخاب شـود که ضمن برآوردن هدف طراحان، با زمینه نیز تناسب کامل داشته باشد. اگر با زمـینه تـناسب نداشته باشد، پراکنده نمیشود و اگر بـا هـدف طـراح آن نـاسازگار بـاشد، نقض غرض است.
ابزار شـایعه، گـاهی افراد هستند که دهان به دهان یا از راه تلفن و شب نامه‌ها آن را منتشر میکنند، و گاهی رسانههای جمعی هستند که از شیوه‌های خـاصی اسـتفاده مـیکنند تا از پی گیریهای حقوقی در امان باشند.
بعضی راه‌های فرار از پیـگیریهای حـقوقی عـبارت هستند از: ارائه تـحلیل در قـالب داسـتان و لطیفه، قرار دادن نامهای داستانی برای شخصیتهای مورد نظر، نقل خبر از زبان منابعی که قابل پیگیری نیستند مثل رادیوهای بیگانه، نقل خبر از زبان منابع غیر موثق و ناشناخته مثل سـتون تلفنهای مردم در روزنامهها که غالبا بدون نام و نشان هستند. علاوه بر این مطرح کردن حدس و گمانهای متعدد و پرداختن تفصیلی به موضوع مورد نظر تحت عنوان تحلیل، مطلب نادرستی را تیتر کـردن و سـپس به صورت ریز، در گوشهای تکذیب کردن یا معذرت خواستن، روشهای دیگر شایعه پراکنی توسط رسانههای گروهیاست.
y ویژگیهای شایعه
برای شناخت بیشتر و بهتر شایعه، به برخی از ویژگیها و خصوصیات شایعه اشاره میشود.
شایعه دارای چنین خـصوصیاتی اسـت:
1. فرستنده آن مشخص نیست.
2. مخاطبان و گیرندگان آن تعریف شده نیستند.
3. سرعت انتقال آن بسیار زیاد است.
4. هزینه مـورد نـیاز بـرای انتقال آن کم است.
5. محدوده و گستره پخش و توزیع آن بسیار زیاد و حتی غیر قابل پیش بینی است.
6. از طـریق کـانال یا وسیله خاص منتقل نمیشود.
7. واکنش مخاطبان تقریبا غیر قابل پیشبینی است.
8. میزان پذیـرش و اعـتماد بـه آن توسط مخاطبان بسیار زیاد است.
9. قابلیت کنترل و پیشگیری آن بـسیار مـحدود است.
10. اثربخشی آن در صورت تـکرار بـسیار زیـاد است.
11. وسیلهای برای ترور شخصیت مخالفان است.
12. در کوتاه مدت بسیار اثربخش است ولی برای بلند مـدت کـاربرد زیـادی ندارد.
13. تا حدی، هدف اصلی آن انحراف اذهان عمومی است.
14. بیشتر در زمینه‌های سیاسی و اجتماعی نمود پیدا میکند.
y انواع شایعه
شایعه گونه‌های متفاوتی دارد: شایعه‌های گـذشته‌نگر کـه اشـاره ضمنی به حوادث گذشته دارد؛ شایعه‌های آیندهن‌ـگر یـا پیشگو دی که از آینده خبر میدهد؛ شایعه‌هایی که برای مبارزه با گروههای خاص به طور همزمانیافتهمنتشر میشوند و شـایعه‌هایی کـه ظـاهرا خودبه خوددر شرایط آشفتگی اجتماعی رواج مییابد؛ شایعه‌هایی که در نتیجه پرواز بـیحدو حصر قوه تخیل است و شایعه‌هایی که شاملاخباری با موضوعاتی منطقی و واقعی است.
همچنین شایعه بر اساس «نـتیجه» بـهاشـکال زیر تقسیم بندی شده است:
1. ترس: بخشی از شایعات به منظور ترس و وحشت و نگرانی در جامعه تـولید و پخـش میشوند. مثلا در سال 1370 شایعهای در شهرها و روستاهای دور افتاده هند رواج یافت که باندهای خاصی برای ربودن بـچه‌ها از خـیابانها بـه وجود آمده است. ضمنا شایع شد که منظور از این اقدام، فروش بچه‌ها به بانکهای خون یا فـروش اعـضای بدن آنها و یا بهکارگیری آنها در باندهای دزدی یا گدایی است. در پی رواج شایعه در دل پدران و مـادران تـرس عـجیبی مستولی شد، تا آنجا که علیرغم انکار رسمی موضوع از سوی مسئولان امر والدین از اعزام فرزاندان خـود بـه مـدارس اجتناب ورزیدند. ضمنا افراد زیادی به تهمت بچه دزدی و بدون هیچ محاکمه و تـحقیقی تـوسط مردم اعدام شدند.
2. بدبینی: منظور از این شایعه ترویج بدبینی و آزار و اذیت نسبت به اشخاص یا گروههای محبوب یـا مقتدر در جامعه است. مثلا شایعه جنگ قدرت در ایران که بـارها از سـوی دشمنان انقلاب مطرح شده است.
3. تـفرقهافکن: ایـن شایعه بر مبنای اصل شود. هدف از این شایعه ایجاد شـکاف در وحـدت ملی فـلسطینیان از طـریق تـحریک احساسات دینی بود. شماره 26 دی 95
«تفرقه بیانداز و حکومتکن» استوار است. مثلا پس از اشغال منطقه غزه تـوسط صـهیونیستها در سال 1346 شایع شد که مسیحیان از حاکمان اشغالگر خواستهاند که مسجد جامع بزرگ غزه بـه کـلیسا تبدیل
24 4. شایعه فریب: ایـن شایعه همچون پردهای از دود است که برای پنهانسازی اه ـداف واقعی دشمن استفاده میشود. مثلا در تاریخ 8/6/1941 وزیـر تـبلیغات آلمان دکتر گوبلز ضمن چاپ مـقاله‌ای در خـصوص جـزیره کـریت، بـه طور ضمنی اشـاره کـرد که ارتش آلمان در ابتدا قصد حمله به انگلستان را دارد و سپس روسیه. در حالی که نقشه اصلی بر مـبنای هـجوم بـه مسکو بود!
5. شایعه اقتصادی: هدف از این شایعه ایجاد حـالتی از نـگرانی و تـرس در بـازار مـالی یـا اوضاع اقتصادی کشور به ویژه در زمان بحرانها و جنگها است. مثلا در آمریکا شایعاتی پیرامون تولیدات رستورانهای مک دونالد ظاهر شد که میگفت: این رستورانها به محتوای ساندویچ‌های خود کرمهایی اضافه مـیکند تا پروتئین آنها افزایش یابد. در پی این شایعه تعداد زیادی از مردم به علت حفظ سلامتی خود از خرید این تولیدات خودداری کردند و مدیریت این رستورانها را مجبور به صرف هزاران دلار نمود تا بـر ایـن شایعه ویرانگر سیطره یابد.
6. شایعه ناموسی: این شایعه در پی هتک حرمت افراد از طـریق بـد نام کردن است.
رسانههای اجتماعی ابزار نوینی هستند که ظرفیتهای فراوانی را برای ایجاد شایعه دارند. با توجه به فراگیری رسانههای اجتماعی بر بستر موبایل، همه دیدهایم که سرعت انتشار خبر و شایعه چقدر افزایش یافته است.
رسانههای اجتماعی هم ظرفیتهای رسانههای شفاهی و دهان به دهان را دارند و هم ظرفیتهای رسانههای جمعی را برای انتشار شایعه. آنها به دلیل اعتماد مخاطبان به یکدیگر و ارتباطات افقی فراگیر دارای سطح اعتبار، اعتماد و باورپذیری همانند رسانههای شفاهی هستند و از سوی دیگر به دلیل فراگیر بودن و سرعت بالا، ظرفیتهای رسانههای جمعی را دارا هستند. بنابر تحلیل بالا، رسانههای اجتماعی به خصوص تا زمانی که، سواد رسانهای مردم در سطح قابل قبولی نباشد، بیشتر از سایر رسانههای سنتی یا رسانههای جمعی، توان ایجاد شایعه را دارا است.
انگارهسازی
در فرهنگ رسانهها، انگارهسازی نقش مهمی در شکل دادن به آنچه مردم فکر میکنند، دارد. به ویژه با توجه به این که در این ساختار، دو نوع انگارهسازی وجود دارد.
انگاره سازیهایی که در جهت ارائه تصویری مثبت از صاحبان آن صورت میگیرد و در مقابل، انگاره سازیهایی که به قصد تحریف افکار عمومی نسبت به مسئله یا دولت خاصی انجام میپذیرد. در این نوع انگاره سازیها، هدف نهایی، مخدوش ساختن دولتها، نظامها یا چهره طیف خاصی از مقامات سیاسی است. آنچه در انگارهسازی مورد نظر ماست، انگارهسازی از نوع دوم است که تخریب چهره یک دولت، شخص و... را به منظور رسیدن به مقاصد سیاسی در نظر دارد.
- انگاره سازی خبری: ارائه انگارهای از شخصیتها، مکانها، اشیا و رویدادها به مخاطب، انگارهسازی خبری نام دارد. در انگارهسازی با بازتاب واقعیت سروکار نداریم، واقعیت دستکاری شده و توأم با تفسیر پنهانی ارائه میشوند. انگارهسازی تکنیک و کلید کارگشای منفی سازی در جهان خبر است.
جریان سـازی از طریق انگارهسازی در رسانههای مجازی کار راحتی نیست. به دلیل اینکه مردم در رسانههای اجتماعی اغلب با افراد نزدیک یا همفکر خود در تماس هستند و همچنین به این علت که گروههای رقیب هم معمولا قدرتی در سطح قدرت تیم خواهان جریانسازی دارند، این اتفاق سختتر اتفاق میافتد. البته که استفاده از این تکنیک هم شدنی است اما با طراحی عالمانه و دقیق و با استفاده از افراد و گروههای عام و خاص مختلف.
اقناع
اقناع از مهمترین مباحث ارتباطات رسانهای وانسانی است. چنانچه دستگاه عظیم رسانهایبه کار آیند، هزینه‌های گزاف مصرف نمایند، اما به حد اقناع نرسند به یقین تمامی منابع به هدر رفتهاند. برای تحقق اقناع رسانهها باید به عمق «ذهن» انسانها از سویی و ژرفای «دل» انسانها از سوی دیگر دست یابند. یعنی پیامشان عقلا فهمیده و پذیرفته شود و سپس بعد عاطفی یابد و به دل نشیند؛ یا باید در جهت تأمین اهداف غایی اقناع، پیام یا پیامهای انتقال یافته در دل و ذهن آدمیان بماند. یعنی از خلسه آنی فاصله گیرند. در نهایت باید ژرفای اقناع چنان در وجود آدمیان ریشه دواند که هزینه عمل را بپذیرند و در عمل، پیام ارائه شده را پیاده کنند. غایت نهایی اقناع از این نیز فراتر میرود. باید رسانه بتواند به « رسولسازی» مشتریان خود بپردازد. یعنی آنان خود مبشر و پیامآور پیام نخستین شوند. در این صورت است که کار رسانه با توفیق غایی قرین است و برد تأثیر آن به حد اعلی میرسد. )ساروخانی، 1383(
در دنیای امروز از اقناع )متقاعدسازی( به عنوان یکی از کلیدیترین مؤلفههای «قدرت نرم» و «نفوذ اجتماعی» یاد میشود؛ زیرا از این طریق میتوان نظرات و اراده خود را بدون بهرهگیری از زور و تطمیع بر دیگران مؤثر دید و نظرات، نگرشها و رفتارهای آنان را دستخوش تغییر قرار داد. اما باید دید اقناع چیست؟ چگونه میتوان به تحقق غایی آن دست یافت؟ دنیای نو، دنیای چند صدایی است. از دنیاهای بسته و انحصاری رسانه به دور است، خانه‌ها پر از امواج گوناگون است، اطلاعات هر روز بیشتر میشوند؛ به نحوی وسیعتر توزیع میگردند و انسانها مستغرق در دنیای رسانهای و اطلاعات هستند. در مقابل، مغز آدمیان محدود است.
لذا، ذهن اطلاعات آدمیان راه تولید یابد. شده پس، باید به تنها صور تولید مختلفوسیع وبه دی شماره 2695توزیع درست اطلاعات کافی نیست؛ بلکه باید
به جلب توجه انسانها توجه کرد. آنان هدف 25غایی ارتباطات هستند. چنانچه توجه نکنند
و یا توجهی سطحی نمایند، تمامی تلاشها برباد رفته است. از همین رو، شاخهای در دنیای ارتباطات با نام «اقتصاد توجه» پدید آمدهاست. در این شاخه، سخن از شیوه‌ها و فنونی است که میتوان از طریق آن، دنیای متناهی)ذهن آدمیان( و نامتناهی )اطلاعات( را مورد تحلیل قرار داد و سپس شیوه‌های رسوخ به دنیای ذهن را فراهم ساخت. )ساروخانی، 1383(
از جهتی دیگر، باید ورود به حوزه ذهن نه تنها با بیداری ذهن همراه باشد، بلکه فرار ذهنی )غیبت ذهنی متواتر( نیز رخ ندهد. چنانچه رسانهای پیامی مهم را بدون توجه به سازوکار ذهن آدمی منتقل کند، انسانها در مقابل رسانه مینشینند، ابتدا بدان توجه میکنند اما به طور منظم و علیرغم حضور فیزیکی میروند و باز میگردند.
بنابراین، اقناع، عمق و پایداری آن از اهداف ذاتی ارتباطات )انسانی و رسانهای( است. بدینسان انسانها نه تنها خود مجری پیام میشوند بلکه با همه وجود تحقق آن را میخواهند. بدون آن، کار ارتباط باطل است و تمامی کوششها به هدر رفته است. )ساروخانی، 1383( من پیامی میفرستم و مخاطبین با دریافت این پیام سه نوع واکنش میتوانند داشته باشند: رد و نفی، بیتفاوتی و خنثی، پذیرش و رضایتمندی. )متولی، 1384: 147( زمانی که حالت پذیرش رخ میدهد، میتوان گفت که گیرنده و مخاطب اقناع شده است.
«اقناع» به عنوان فرایند ارتباطاتی تعریف میشود که در آن یک منبع، شواهد و نتایجی را بیان میکند و هدف وی غالب آمدن بر دریافتکننده و ایجاد تغییری در وی است.
) وردینژاد، 1388(
در تحقیقات رسمی مقوله اقناع، چندین
دی شماره 2695 معنای اصطلاح رایجروزمره، خود معنای میویژه گیرندو. فنی متفاوت با
1. اولین اصطلاح «باور» است. در اقناع، نظریه باور در مورد بایدها و نبایدهای مردم بحث میکند. وقتی کسی میگوید که «من خدا را باور دارم» این را نشان میدهد که او فکر میکند وجود خدا یک حقیقت است.
2. دومین اصطلاح «ارزش» است. ارزش یعنی آنچه که ما فکر میکنیم خوب یا بد، درست یا غلط است.
3. سومین اصطلاح «انگیزه» است. انگیزه به علایق شخصی افراد باز میگردد. انگیزه یعنی آنچه که ما به آن نیاز داریـم تا بازخوردهای مثبتی در برابر خودمان، دوستانمان و افراد خانوادهمان ارائه دهیم.
4. چهارمین اصطلاح اقناع «گرایش» است. گرایش یعنی آنچه که مردم آن را دوست دارند یا ندارند، مطابق میلشان هست یا نیست.
5. آخرین اصطلاح اقناع که ما نیاز به شرح معنای آن داریم، «رفتار» است. رفتار یعنی عملکرد عمدی یا قصد. این عملکرد میتواند کلامی باشد. اغلب هدف نهایی اقناع ایجاد رفتار در گیرنده پیام است. )دهقان، 1387:
122 و 123(
ارتباطات اقناعی دارای ویژگیهایی است که برخی از آنها عبارت هستند از:
1. هدف و نیت خیر: هدف ارتباطات اقناعی باید از آلودگیها، پاک بوده و از خلوص بهرهمند باشد.
2. صداقت: صداقت و راستی به جانها نور اعتماد میبخشد و اعتماد سنگ بنای رفیع قناعت و اجابت است.
3. نه سیاه، نه سفید، خاکستری:
مطلقانگاری شایسته انسان خردورز نیست. مطلقانگاری، یکی از موانع برقراری ارتباط اقناعی است.
4. صراحت: زبان بیغل و غش یکی از ابزارهای مفید متقاعدسازی است.
5. منفعت: ذات و جوهره انسان بر منفعتطلبی سرشته اسـت و همه تحرکهاو تلاشهای انسانها برای کسبمنفعتی یا دفع خطری است.
6. دوسویه و تعاملی: از لوازم اساسی و ضروری متقاعدسازی وجود فضای امن تبادل آرا و گفتگو و تعامل است.
7. زبان آشنا: از دیگر مؤلفههای مهم اقناع، زبان آشنای مفاهیم است. آشنا در برابر غریبه است و زبان غریبه زبانی است که مخاطب آن را آشنا نیابد، به راحتی به ذهن نیاید و انرژی و توان بسیاری برای ادراکش لازم آید.
8. مستند و مستدل: از نشانه‌های مستحکم بودن هر سخن، مستدل بودن آن است. یعنی دلالت دادن به دلایل و براهین روشن و قابل قبول.
9. ابزار مناسب: از دیگر اصول و مؤلفههای اقناع و متقاعدسازی، انتخاب ابـزار و مجرای مناسب برای حمل و نقل و ارسال و انتشار پیام است.
10. معقول و منطقی: محتوای پیامی که اقناع مخاطبین را نشانه گرفته، ناگزیر میباید به سلاح عقلانیت و تفکر منطقی مجهز باشد.
11. منشأ مشروع: هر گونه پیامی نشأت گرفته از منبع و بستری است که کیفیت آن منبع و بستر در ساختار و محتوای پیام تجلی مییابد و میتواند یکی از مؤلفههای نحوه تأثیرگذاری بر مخاطبانش باشد.
12. آراستگی و پیراستگی )جذابیت:( مقصود آن است که از معطر کردن و ملاحت بخشیدن به پیامها و در یک کلام زیباسازی آنها غفلت ننماییم.
13. همترازیب ا مخاطب ) مخاطبشناسی:( مجموعه عناصر هدف، منبع، پیام و ابزار باید با مخاطب در یک تراز باشد. )متولی، 1384: 152 - 206(y مدل اقناع‌هاولندیکی از معروفترین مدلهای اقناع، مدل اقناع «هاولند» است که به عنوان نمونه در این مقالهارائهشده است. مدلاقناع‌هاولند و همکارانشقدی میترین مدل اقناع و تغییر نگرش است.هاولند به همراه جنیس و کلی در سال 1949 مجموعه آزمای شهایی را در دانشگاه ییل در باب تغییر نگرش انجام دادند که از‌ی افته‌های آن در فرمولبندی نظریه خود در خصوص اقناع استفاده کردند. آنان حاصل‌ی افته‌های خود را در سال 1953 در اثری تحت عنوان «ارتباطات و اقناع» منتشر کردند.
بر اساس مدل اقناع‌هاولند، اقناع طی شش مرحله اساسی صورت میگیرد. آن شش مرحله عبارت هستند از:
1. در معرض پیام قرار گرفتن: چنانچه مخاطب آماج پیام را نشنود یا نبیند، هرگز تحت تأثیر آن قرار نخواهد گرفت. بنابراین، شرط نخست و اساسی اقناع آن است که مخاطب در معرض پیام قرار گیرد.
2. توجه به پیام: شرط دوم تأثیر پیام بر مخاطب، آن است که او به محتوای پیام توجه کند.
3. درک پیام: برای آن که مخاطب تحت تأثیر پیام قرار گیرد، حداقل باید نتی جهگیری مربوط به پیام را درک کند.
4. پذیرش نتی جهگیری مربوط به پیام: برای آن که تغییر نگرش صورت گیرد، لازم است مخاطب نتی جهگیری مربوط به پیام را قبول کند.
5. یادداری نگرش جدید: چنانچه مخاطب نگرش جدید را فراموش کند، پیام قادر به تأثیر گذاشتن به فرد در آینده نخواهد بود.
6. تبدیل نگرش به رفتار: چنانچه پیام بر رفتار تأثیر گذارد، نگرش جدید میتواند رفتار را در موقعیت، هدایت کند. )زیمباردو و لیپ، 1991(
y رابطه بین رسانهها و فرایند اقناع شماره 26امروزه رسانهها تبدیل به نهادی شدهاند با دی 95قواعد و هنجارهای ویژه خود که این نهاد را به جامعه و سایر نهادهای اجتماعی پیوند 27 میدهد. از سوی دیگر سازمانهای رسانهای
یکیاز منابعقدرت در جوامع امروزی به شمار میروند، یعنی ابزاری برای کنترل مدیریت ونوآوری در جامعه و جانشینی برای زور و سایرمنابع قدرت. همچنین آنها عرصهای را فراهم آوردهاند که روز به روز بیشتر مسائل زندگیروزمره در آنها متجلی میشوند. علاوه بر آن، سازمانهای رسانهای اغلب جایگاه بروز تحول در فرهنگ جامعه چه به معنی هنر و اشکال نمادین و چه در معنی مدها، خلق و خوها، شیوه‌های زندگی و هنجارها هستند. سرانجام این که این سازمانها به منبع قالب تعاریف و شکلگیری «واقعیت اجتماعی» در نزد افراد جامعه تبدیل شدهاند. )فرهنگی، روشندل اربطانی و برقی، 1383: 86(
پیرامون نقش و اثر رسانهها بر روی افکار عمومی و فرایند اقناع در طی تاریخ سه دسته نظریه ارائه شده است:
1. در بسیاری از نظریه‌ها تنها به قدرت مطلق رسانهها پرداخته شده است. این نظریه‌ها بیشتر به قبل از دهه 1960 میلادی برمیگردد. نظریه‌هایی چون گلوله جادویی، سوزن تزریقی، و جامعه انبوه از این دسته نظریه‌ها هستند. مدل تأثیر مستقیم )لاسول( را نیز در زمره این نظریات میتوان به حساب آورد. بر مبنای نظر لاسول، انتقال اطلاعات از طریق رسانههای جمعی به طور مستقیم بر نگرشها و رفتار مردم تأثیر میگذارد.
2. برخی نظریه‌ها که از نظر تاریخی مربوط به دهه 1970 میلادی به بعد هستند، قدرت رسانهها را ناچیز حساب میکنند و بیشتر از قدرت انتخاب و فعال مخاطبان حمایت میکنند. نظریه‌هایی چون نظریه استفاده و خشنودی جز این دسته از نظریه‌ها محسوب شماره 26 میشوند.
دی 95 3. دسته سومی از نظریه‌ها نیز وجود دارند که نظریه‌های ترکیبی نام دارند. در این نظریه‌ها 28 مخاطب، رسانه و محیط اجتماعی در تعامل با یکدیگر نگریسته میشوند. این نظریه‌ها بسیار انتزاعی و پیچیده هستند. )دهقان، 1378: 4(
برای درک اثر رسانه بر تغییر نگرش باید به پدیدهای تحت عنوان افکار عمومی توجه کرد. شاید این طور بتوان نقش اقناع در جریانسازی را راحتتر درک کرد. نقش رسانههای همگانی در شکلگیری افکار عمومی متفاوت بوده و هر کدام مزایا و محدودیتهایی دارند.
- نقش رادیو در افکار عمومی: به عنوان مثال رادیو از دو جهت بر سایر رسانههای همگانی برتری دارد. هم انتقال پیام در آن سریع و بلافاصله است و هم پوشش وسیعی دارد. این رسانه بر موانع زمان و مکان به راحتی غلبه میکند. مانع زمانی را برمیدارد، زیرا همان لحظهای که پیام پخش میشود، شنیده میشود و در نتیجه فاصلهای وجود ندارد. بر مانع مکانی نیز غلبه میکند، زیرا امواج رادیو به راحتی از مرزها میگذرند و از این سوی جهان به آن سو میرسند. از طرفی چون پیام آن شنیداری است، گیرنده برای دریافت پیام احتیاجی به سواد خواندن و نوشتن ندارد و در نتیجه برای کشورهایی که در آن سطح سواد پایین است، وسیلهای ایدهآل محسوب میشود.
از طرفی وسیلهای بسیار ارزان و سهل است.
) وردینژاد، 1388(
- نقش تلویزیون در افکار عمومی:
تلویزیون به خاطر ارائه تصویر از رادیو جاذبه بیشتری دارد. چون صدا و تصویر اطلاعات کاملتری به تماشاگر میدهد. تلویزیون به خاطر داشتن تصویر به تخیل کمتری نیاز دارد. به عبارت دیگر اگر رادیو و و روزنامه رسانهای انتزاعی هستند و به تخیل نیاز دارند، تلویزیون رسانه ملموسی است که همه چیز را در برابر چشمان تماشاگر به نمایش میگذارد. تلویزیون از جهت کنترل و تسلط بر افکار عمومی، رسانه بسیار قوی و مؤثری است. زیرا مانند رادیو به حوزه خصوصی زندگی افراد نفوذ میکند و با ارائه تصویر و رنگ و کلام، تماشاگر را افسون میکند. ) وردینژاد، 1388(
- نقش مطبوعات در افکار عمومی:
مطبوعات هم ارزان بوده و هم قابل دسترسی هستند. مهمترین نقش روزنامهها، دادن خبر و تفسیر وقایع روزمره است. یکی از ویژگیهای روزنامه از جهت تأثیر روی افکار عمومی آن است که روزنامه میتواند به علت تنوع، هر گروه خاصی را مخاطب قرار دهد و با زبان خود آنها، با آنها ارتباط برقرار کند و مطالب مورد علاقه آنها را منتشر کند و این در رادیو و تلویزیون امکان ندارد. ) وردینژاد، 1388(- نقش رسانههای اینترنتی در افکار عمومی: ظهور رسانههای نوین به عنوان رسانه‌هایی که مشارکت فعال مخاطب را طلب میکند، به دلیل احساس تأثیرگذاری بیشتر مخاطب بر محتوای رسانه، مورد توجه جدی جوامع واقع شد. در واقع مردم احساس کردند که در تولید و توزیع محتوا در رسانههای نوین سهم بسیار بیشتری از روزنامهها، رادیو و تلویزیون دارند و این موجب محبوبیت فراگیر رسانههای نوین در دنیای امروزی شد.
) صفایینژاد، 1391(
رسانههای نوین دارای امکان دسترسی تقاضای محتوا در هر زمان، هر مکان و بر روی هر وسیله دیجیتال است که در سراسر محتوای رسانه، تعامل کاربران و مخاطبان، مشارکت خلاق و تشکیل جامعه مجازی مشهود است. به همین دلیل اکثر رسانههای نوین در حال حاضر، شامل رسانههای تحت وب میشود.
) صفایینژاد، 1391(
به دو علت اصلی «تولید و توزیع محتوا» توسط عامه مردم و «سهولت دسترسی همگان» برای این امر، رسانههای نوین )خصوصا شبکه‌های اجتماعی و موبایلی( از قدرت اقناع بیشتری نسبت به سایر رسانهها برخوردار شدند. زیرا مردم «خبر» یا هر «اطلاع» دیگری را از افراد مورد وثوق خود کسب میکنند و بنابراین تمامی موارد اقناع که در نظریه‌هاولند بدان پرداخته شد، در بالاترین حد نسبت به سایر رسانهها قرار دارد که به طور خلاصه به آناشارهخواهیم کرد:
1. منبع پیام: به دلیل این که در شبکه‌های اجتماعی از جمله موبایلی، افراد معمولا خبر یا اطلاع را از دوستان، آشنایان و افراد مورد وثوق خود کسب میکنند، منبع پیام، قابلیت اعتماد، اعتبار، شباهت بیشتری نسبت به سایر منابع پیام دارد و همچنین به دلیل این که اقناعگر به صورت آشکار هدف خود از فرستادن پیام )مجاب ساختن( را ابراز نمیکند و حتی گاهی با چند واسطه پیام را میرساند، تأثیر بیشتری بر مخاطب میگذارد.
2. پیام: به دلیل دوسویه شدن پیام در رسانههای نوین، و همچنین بالا رفتن سطح تحصیلات مخاطبان به صورت کلی، پیام تأثیر بیشتری نسبت به سایر رسانهها بر روی مخاطب میگذارد.
3. کانال پیام: بسیاری از شرکتها برای تبلیغ کالای خود و یا سیاستمداران و رهبران فکری، برای القای نظر خود از شبکه اجتماعی اینترنتی استفاده میکنند تا ضمن برقراری رابطه نزدیکتر با مخاطب، از سویی دیگر جریان دو مرحلهای ارتباط را نیز تقویت کنند؛ بدین شکل که مثلا برخی افراد در صفحات مخصوص به آن منبع پیام عضو هستند و برخی از پیامهای آن را به اشتراک میگذارند و دوستان این افراد در صفحات افراد مورد وثوق خود پیام آن منبع را میبینند و تأثیر میپذیرند.
4. مخاطب: به دلیل نزدیکی منبع و مخاطب به هم «مکانیسم دفاعی» مخاطب با قوت قبلی کار نمیکند و پیام میتواند تأثیر بیشتری بر مخاطب بگذارد.
در مورد رسانههای اجتماعی باید گفت که به دلیل این که در این نوع رسانهها، نقش شماره 26مردم از مخاطبان به کاربران و تولید کنندگان دی 95محتوا تبدیل میشود، حس «خیر بودن نیت پیامدهنده» - به ویژه اگر آشنا باشد- بیشتر از 29 رسانههای جمعی میشود، احساس «صداقت »
بیشتری از پیام میشود و چون «دوسویه وتعاملی» است و با «زبان آشنای مردم» پیامهاتولید و توزیع میشود و « همترازی با مخاطب »رعایت میشود، تقریبا تمامی مؤلفههای اقناع وضعیت بهتری نسبت به رسانههای جمعی پیدا میکند. بنابراین به نظر میرسد تکنیکهای اقناع در فضای مجازی هم کاربرد فراوانی داشته باشد، هر چند در بعضی موارد نیازمند تغییرات و اصلاحاتی است.
کمپین و جنبشهای اجتماعی
y نقش و تأثیر فضای مجازی بر جنبشهای اجتماعی
فراگیر شدن اینترنت به ویژه در جهان غرب بر متغیرهای بسیاری از جمله ارتباطات، سیاست، مشارکت و افکار عمومی اثر گذاشته است. در سطحی از بررسی میتوان مشاهده کرد که با تقویت زیرساختهای ارتباطی و تکنولوژیک، اینترنت در فرهنگ اجتماعی و سیاسی جوامع غربی جزئی از لوازم ضروری خانگی تبدیل شده و شرکتهای مختلف خصوصی در این بخش به شهروندان خدمات پیشرفتهای را ارائه میدهند. فعالیت در فضای مجازی اعم از وبلاگنویسی، حضور در شبکه‌های اجتماعی مجازی و دیگر امکاناتی که اینترنت در اختیار کاربران قرار داده، اگر چه پدیده نوینی است اما تأثیرات عمیقی بر مناسبات اجتماعی و سیاسی جوامع گذاشته است.
فضایی که اینترنت و فناوریهای جدید در اختیار جنبشهای اجتماعی گذاشتهاند، قابل تحلیل است. تعامل موفق بین فضای مجازی و جنبش اجتماعی ناشی از انطباقی پویا میان کارویژه‌های گروههای اجتماعی و سیاسی در جهان واقعی و جهان مجازی است.
نقش شبکه‌های اجتماعی و وبلاگنویسان در شماره 26 پوشش اخبار انقلابهای رنگی، پخش فیلم دی 95 خودسوزی «محمد بوعزیزی» جوان تونسی در اینترنت، انتشار تصاویر جنازه «خالد سعید، »30 جوانی که در مورد فساد پلیس در پخش مواد مخدر افشاگری کرده بود، در یوتیوب، که هر کدام بر روند تحولات سیاسیجوامع خود مؤثر بودند، شاهدی بر این مدعا است. این وضعیت البته اشاره به نقش وبلاگها و شبکه‌های اجتماعی به عنوان عناصری مهم در پهنه وسیع اینترنت نیز دارد که میتوانند به گونهای مؤثر همچون رسانه‌هایی آزاد، افکار عمومی را آگاه کرده و به آن شکل دهند. البته در این مورد دو نگاه مختلف وجود دارد:
1. فضای مجازی را باید پاسخی به فضای بسته سیاسی و تسهیلکننده روند دموکراسیسازی دانست.
2. رابطهای میان جنبشهای اجتماعی و فضای مجازی نیست؛ اینترنت روابط ضعیف یا تعاملات خالی از معنا را جانشین پیوندهای قوی اجتماعی افراد میسازد.
اینترنت تاکنون نتوانسته جایگزینی برای ابزار و استراتژیهای متعارف جنبشهای اجتماعی معرفی کند. وب سایتها و وبلاگها نمیتوانند بسیاری از موانع و هزینه‌هایی را که حکومتها بر سر راه جنبشها در جوامع اسلامی قرار دادهانـد، کنار بزنند. با این وصف، برخورد حکومتها نشان میدهد که اینترنت و فضای مجازی نقش مهمی در مسیر مبارزه سیاسی جوامع به ویژه در برخی از کشورهای خاورمیانه دارد چرا که میتواند منافع قدرتها را مورد تهدید قرار دهد.
y کمپین چیست؟در مدیریت تبلیغات، مجموعه عملیات برنامهریزی شده برای تبلیغ کردن یک مؤسسه یا کالاهای آن را برنامه تبلیغاتی یا کارزار تبلیغاتی) Advertising campaign( میگویند. برنامه تبلیغاتی توسط یک «دفتر تبلیغاتی» )یا یک شخص یا گروه که وظایف دفتر تبلیغاتی را انجام میدهد( تدوین و اجرا میشود و در واقع، سازمانبندی داخلی دفتر تبلیغاتی برای اجرای برنامه تبلیغاتی است.
از همین اصطلاح کمپین برای حمایت یا اجرای برنامهها و موضوعات مختلف در فضای مجازیو رسانههای اجتماعی استفاده شده است.
شماره 26دی 95 /31
کارزارهای تبلیغاتی به صورت ماهانه، فصلی، سالیانه یا مقطعی توسط تبلیغات چیها، مدیران تبلیغات یا شرکتها و آژانسهای تبلیغاتی اجرا میگردد. کمپینهای فضای مجازی نیز برای یک دوره خاص طراحی میشوند و کارکرد آنها همیشگی نیست و زمان شروع و پایان خاصی دارد.
در اجرای یک کمپین کلیه پیامها با یک مسیر خاص شروع میشوند و با ابزاری متفاوت روایت همان مطلب هستند و تا انتهای کمپین تنها بر روی همان «شعار اولیه» تأکید دارند.
هر کمپین بسته به اوضـاع و نوع بـازار و مخاطبان، ممکن است به روش مخصوص به خود انجام شود. اما به طور کلی، بر اساس الگوسازی سیستمی، در همه کمپینها مراحل کم و بیش مشابهی طی میشوند، که عبارت هستند از:
1. ارزیابی «بازار مخاطبان» که در آن مشخص میشود مخاطبان هدف چه خصوصیاتی دارند و عکسالعمل رقبا با مشاهده و آگاهی از این کمپین چگونه پیشبینی میشود.
2. تعیین « هدفهای کمپین» که در آن مشخص میشود جریانسازی در چه ح ـوزهای مدنظر است و روی چه تعداد مخاطبان و منجر به کدام رفتار یا اثر در جهان واقعی یا مجازی خواهد شد.
3. محاسبات و تعیین «بودجه کمپین» که در آن، با توجه به مراحل قبلی تعیین میگردد که چه بودجهای برای کمپین، بازدهی بیشینه ایجاد میکند، مثلا اگر نیاز باشد که کمپین در فضای مجازی با تبلیغات در تلویزیون تکمیل شود، نیاز به بودجه زیادی نسبت به سایر کمپینها دارد.
4. طرحریزی «گـروه خلاقیت» که شامل دی شماره 2695 مهمتدوین‌ترین برنامه اشتباهبرایها در کارگروه این مرحلهخلاقیت استانجام، میشود و اشتباه در این مرحله ممکن است 32 منجر به بدهکار شدن و به سرانجام نرسیدن کمپین شود.
5. طرحریزی رسانهها یا انتخاب رسانه مرحله بعدی است. در این مرحله به دقت مشخص میشود که با توجه به داده‌های چهار مرحله قبل، از چه رسانه‌هایی باید استفاده کرد؟ آیا صرفا رسانههای اجتماعی کفایت میکند؟ شیوه توزیع خاصی وجود دارد یا رها کردن پیام در فضای مجازی کفایت میکند؟ اصلا پیام باید در قالبهای گوناگون تولید شود یا خیر؟ در کدام قالب و با چه نشانه خاصی؟
6. جلب کردن نظر ستاره‌ها و اشخاص محبوب یکی دیگر از اقدامات مهم است. آنها میتوانند با سطح بالای دیده شدن پیامشان در فضای مجازی، به رشد سریع یک کمپین کمک شایانی نمایند.
7. پس از اجرای مراحل قبلی، کار به پاین نمیرسد و بسته به نوع قرارداد برای برنامه تبلیغاتی ممکن است امـوری همچون نظارت، تصحیح خطاها، گسترش دادن کمپین، مقابله با کمپین رقبای تازه و...
انجام شود.
در کلیه مراحل برنامه تبلیغاتی یک گروه به نام گروه هماهنگی، امور مربوط به مدیریت کلی و هماهنگسازی گروههای مختلف را به عهده دارد.
برخی از مهمترین کمپینها که توانستند جریان رسانهای ملی یا بینالمللی ایجاد کنند را در جدول زیر میبینید:
نتیجه‌گیری
اصطلاح جریانسازی در میان فعالان رسانهای بسیار کاربرد دارد، هر چند که تعریف علمی دقیقی برای آن وجود ندارد و گاهی اوقات حتی معادل عملیات رسانهای یا عملیات روانی یا جنگ روانی به کار برده میشود. در این مقاله سعی شده است که با نگاهی خارج از چارچوبهای موجود، انواع تکنیکهایی که در عمل در رسانههای جمعی، برای جریانسازی به کار برده میشود، را در رسانههای اجتماعیبیازماییم.
جنگ روانـی، شایعه، انگارهسازی، اقناع و کمپین شیوه‌هایی از جریانسازی است که در این مقاله به بررسی آن پرداخته شد و در مورد کاربرد هر کدام در فضای مجازی نکاتی به منظور فتح باب در این حوزه مطرح شد. شایعه و اقناع از تکنیکهای جریانسازی در رسانههای جمعی است که به صورت قابل توجهی در رسانههای اجتماعی فضای مجازی نیز دارای کاربرد هستند و شیوه کمپین که به صورت ویژه در فضای مجازی برای جریانسازی استفاده میشود.
با توجه به آینده پژوهیها و قدرتمندتر شدن رسانههای اجتماعی در آینده نزدیک، به نظر میرسد که قدرت جریانسازی این رسانهها، حتی بتواند به هدایت رسانههای جمعی بپردازد. رسانههای مکتوب به دلیل آفلاین بودن و انتشار در زمان خاص، در حوزه جریانسازی نسبت به رسانههای اجتماعی قدرت کمتری خواهند داشت، هر چند کماکان اعتبار بیشتری را در نزد عامه مردم دارند. رادیو و تلویزیون نیز نشان دادهاند که در حوادث فوری پراهمیت، از رسانههای اجتماعی جا میمانند و این رسانههای اجتماعی هستند که با شیوه‌هایی مانند کمپین نقد رسانه ملی، این رسانه بزرگ و تأثیرگذار را در مقام انفعال قرار داده و باعث تغییر رفتار آن میشوند.
به نظر میرسد که نیازمند پژوهشهای گستردهتر در حوزه جریانسازی در فضای مجازی هستیم، به ویژه با توجه به این نکته که در رسانههای اجتماعی فضای مجازی، یک گروه کوچک برای عده کثیری از مردم به پخش برنامه نمیپردازند بلکه عموم مردم به عنوان تولیدکننده محتوا فعالیت میکنند و هدایت و مدیریت این جریان بسیار سختتر از رسانههای جمعی است. ضمن این که «سواد رسانهای» حتما برای کاهش آسیبهای جریان سازیهای منفی فضای مجازی ضرورت دارد و غفلت از آن میتواند عواقب بدی به همراه داشته باشد.
منابع
1. افتاده، جواد). 1392(. رسانههای اجتماعی، انتشارات دفتر مطالعات و برنامهریزی رسانهها، تهران.
2. افقهی، اسماعیل). 1394(. جریانسازی رسانهای از نظر تا عمل، فصلنامه نقد کتاب اطلاع رسانی و ارتباطات، شماره 5: صفحات 93 - 101.
3. الیاسی، محمد حسین). 1388(. مبانی نظری و عملی اقناع و مجابسازی، فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، شماره 45: صفحات 41 - 72.
4. الیاسی، محمدحسین). 1383(. کاربرد عملیات روانی در جنگ نامتقارن، فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، شماره 23: صفحات 1 - 22.
5. بشیر، حسن). 1391(. ضد جریان در اخبار جهانی، انتشارات دانشگاه امام صادق )ع(، تهران.
6. پاکزاد، احمد). 1387(. جریانسازی خبری به مثابه شکل جدید جریان یکسویه اطلاعات، فصلنامه پژوهشهای ارتباطی، شماره 53: صفحات 177 - 196.
7. خمینی، روح الل. )1388(. شرح حدیث جنود عقل و جهل، انتشارات مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی )ره(، تهران.
8. شکرخواه، یونس). 1382(. جنگ روانی، صورت شدید انگارهسازی، فصلنامه پژوهشهای ارتباطی، شماره 34: صفحات 180 - 185.
9. صفایینژاد، قاسم). 1394(. نظریه‌های اقناع و کاربرد آن در رسانهها، ماهنامه مدیریت رسانه، شماره 12:
صفحات 23 - 38.
10. کاویانی، محمد). 1380(. تبلیغات و جنگ روانی، فصلنامه روششناسی علوم انسانی، شماره 29:
صفحات 109 - 132.
11. کیانی، رسول). 1385(. شایعه و امنیت عمومی، فصلنامه دانش انتظامی، شماره 30: صفحات 131 - 157.
12. نوروزی، محمد جواد). 1372(. پژوهشی در خصوص جایگاه جنگ روانی در اسلام، فصلنامه معرفت، شماره 6: صفحات 59 - 66.
13. مـرادی، حجت اله). 1386(. عملیات روانی در نسل چهارم جنگها با تأکید بر سطح راهبردی و تاکتیکی، فصلنامه مطالعات دفاعی و امنیتی، شماره 47 و 48: صفحات 93 - 114.
14. مولانا، حمید). 1375(. رسانهها و انگارهسازی،
15. بحران یحیاییفصلنامه ایلهرسانهای،، اجتماعی )احمدشماره ). شایعه26، : 1386انواع(. صفحات شایعه 10شایعه و - 17. شاخصمدیریتترین دی شماره 2695
شایعه(، ماهنامه روابط عمومی، شماره 51: صفحات
33. 23 - 14
انتشار روزنامه در دوره‌ی قاجار را میتوان سرآغاز انتشار عمومی اخبار در ایران دانست؛ اما سرعت بالای تغییرات تکنولوژی‌های ارتباطی تا کنون تغییرات فراوانی را در روند اطلاع رسانی کشور باعث شده است.
تا قبل از انقلاب اسلامی، تعداد روزنامههای کشور محدود بوده و با نظراتی همسو با رژیم شاهنشاهی منتشر می‌شدند .ابتذال و حمایت از سیاستهای پهلوی اصلیترین مطالبی بود که نشریات آن دوره دنبال میکردند. در رسانههای صوتی و تصویری هم میتوان از رادیو BBC به عنوان جدیترین رسانه‌ی آن دوران نام برد.
بعد از انقلاب نیز تا اوایل دههی هشتاد روزنامهها در کنار صدا و سیما بیشترین اثرگذاری را در عرصه‌ی رسانهها دارا بودند .در آن ایام گروهها و جریانات مختلف سیاسی با سلایق گونا گون و گاه متضاد، هر یک به سراغ راه اندازی روزنامه و یا مجله رفتند.
روزنامهی «انقلاب اسلامی» بنی صدر از جمله نشریات اول انقلاب بود که با فضاسازی تبلیغاتی سنگین، حکم ماشین جنگ روانی وی در کشور - خصوصاً در مقابله و تخریب حزب جمهوری اسلامی و شهید بهشتی - را داشت.
دوران نخست وزیری موسوی و ریاست جمهوری‌هاشمی، دورانی است که شنیدن صدای روزنامههای منتقد پایبند به نظام جمهوری اسلامی، برای دولتمردانِ وقت سخت و نا گوار بود. روزنامههای «رسالت »و «فردا» را میتوان از خاطراتِ تلخ دوران موسوی و‌هاشمی دانست.
دولت اول اصلاحات دوران رشد قارچ گونه‌ی نشریات همسو با دولت خاتمی بود،که مسبب بسیاری از تحولات تاریخی در آن دوران شدند؛ ماجرای کوی دانشگاه در سال 78 را میتوان از آن جمله تحولات دانست .
سیل شبهات اعتقادی و دینی از طریق این نشریات در کنار ایجاد تنش در تحولات سیاسی ـ امنیتی با هدف تخریب و تضعیف نهادهای انقلابی و اصیل کشور مانند جهاد سازندگی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و شکستن کمر اصلیترین نهاد امنیتی کشور یعنی وزارت اطلاعات با سناریوی قتل‌های زنجیرهای، فضای دولت اول اصلاحات را پر کرده بود.
دههی هشتاد و نفوذ اینترنت در میان کاربران ایرانی، رقیبی جدی به نام «خبرگزاری» را برای رسانههای مکتوب دک ههای مطبوعات به وجود آورد. خبرگزاریها هم اما زیاد بی رقیب نماندند و «سایتهای خبریِ» احزاب و شخصیتهای سیاسی، به سرعت در میان کاربران ایرانی محبوبیت پیدا کردند .اشتیاق کاربران ایرانی در اقصی نقاط جهان به دریافت اطلاعات و اخبار از وقایع و اتفاقات کشور، هم چنان در حال افزایش است.
بر همین اساس و با توجه به طیف گونا گون و متنوع کاربران علاقمند به دریافت و مشاهده‌ی اخبار ایران، در یک دههی اخیر شاهد رشد خیره ک نندهی شمار پایگاه‌های اطلاع رسانی خصوصی و دولتی در داخل جمهوری اسلامی ایران هستیم.
تعداد پایگاه‌های خبری منتشرکننده‌ی اخبار ایران در حوزههای سیاسی،فرهنگی و اجتماعی،هنری و ورزشی بسیار زیاد است،و همین تنوع پایگاه‌های خبری باعث ایجاد نوعی نشاط اطلاع رسانی دیجیتالی در جامعه‌ی اطلاعاتی ایران شده است. از سوی دیگر، تعدد مرا کز انتشار اخبار باعث شده تا رقابت رسانهای و تخصصی شدن ساختارهای خبری کشور نیز که پیش تر سیستمی سنتی و تک سویه داشت، به وضعیتی متنوع و فرا گیر تبدیل شود .بسیاری از مرا کز رسمی خبررسانی مانند نشریات و خبرگزاریها، از طریق پایگاه اینترنتی خود، مطالب گسترده و متنوعی را درباره اخبار و رویدادهای داخلی در اختیار مخاطبان خود قرار میدهند. این امر باعث تقویت ساختارهای اطلاع رسانی چندرسانه‌ای و استفاده‌ی گسترده تر از مؤلفههای اثربخش ارتباط رسانهای دیجیتالی میشود.
در جزوه‌ای که پیش رو دارید اولاً به نشریات و سایتهایی پرداخته شده که در فضای تحولات سیاسی و اجتماعی جامعه بیشتر اثرگذار بودهاند و بر همین اساس حجم مطالب بیان شده برای هر رسانه متفاوت است.
گاه یک رسانه در دوره‌ی زمانی خاصی بسیار اثرگذار عمل کرده و با اقبال مردم رو به رو بوده و گاه کم اقبال؛ بدیهی است که در جریانشناسی آنها بیشتر به همان دوران اقبال و اثرگذاری شان پرداخته میشود.
همچنین سعی شده است تا اطلاعات مهم در قالب جدول در اختیار مخاطبان قرار بگیرد. ولی نکته‌ی مهم آن است که بسیاری از سایتها سعی در مخفی نمودن اطلاعات اولیهی خود دارند؛ اطلاعاتی از جمله نام مدیر مسئول و سردبیر و منابع مالی. لذا در موارد اینچنینی که اطلاعات مستند و دقیق نبوده، از بیان حرفها و گفته‌های نامعتبر خودداری شده است.
بیان رتبهی سایتها و خبرگزاریها در وب سایت آلکسا) Alexa.com( از آن جهت است که خواننده بتواند آنها را از نظر میزان اقبال خواننده‌ها مقایسه کند.
البته نباید فراموش کرد که این اقبال در فضای مجازی لزوماً به معنای اقبال به آن تفکر و جریان سیاسی در فضای حقیقی نیست. در مورد رتبهی سایتهای روزنامهها و مجلات در آلکسا هم باید دقت شود که با رتبهی دیگر سایتهای روزنامهها و مجلات مقایسه شود، نه با رتبهی سایتهای خبری.
آنچه به عنوان ترتیب رتبهی بازدید در دیگر کشورها در جداول آمده است، آمار گرفته شده از سایت آلکسا میباشد. بر این اساس کشورهایی که نام آنها در جدول آمده، آن سایت در آن کشورها از رتبهی بازدید بالایی نسبت به دیگر کشورها برخوردار هستند.
به همین دلیل برای بعضی از سایتها فقط نام ایران ذکر شده و دلیل آن هم عدم کسب رتبه در دیگر کشورها به دلیل بازدید بسیار پایین است.
نکته‌ی پایانی در این بخش آنکه توجه شود سایتهایی که در رتبههای بسیار پایین در میزان بازدید قرار دارند، معمولاً به صورت روزانه رتبهشان در نوسان است .چرا که اختلاف بازدیدها در بین آنها کم میباشد.
چرا جریان شناسی رسانهها؟
هیچ خبری خنثی نیست و هر رسانهای اعم از حقیقی یا مجازی دارای جهت گیریهای سیاسی، فرهنگی و ... میباشد. گاه این جهت گیریها مستقیم و گاه در پوشش‌های غیرمستقیم لحاظ میشود. شناخت عقبهی فکری یک روزنامه یا سایت خبری به خواننده کمک میکند تا بتواند اخبار و تحلیل‌های آن را در ترازوی منطق خود وزن کشی نموده و تسلیم محض رسانه نشود.
یکی از آسانترین راه‌های ممکن در تشخیص این جهت گیری رصد تمامی رسانههای اصلی در پوشش یک واقعه‌ی یکسان مهم سیاسی، فرهنگی، اجتماعی،اقتصادی و... است. فی المثل نحوه‌ی پوشش سخنرانی‌های رهبر معظم انقلاب و اینکه کدام فراز از بیانات ایشان توسط رسانهها پوشش داده میشود، جهت گیری آنها را نمایان میکند.
خواننده باید مواظب باشد در مراجعه به رسانههای مکتوب، صوتی و تصویری فریب ترفندهای رسانهای را نخورد. گاه یک خبر کذب با سر و صدای تبلیغاتی بسیار در صدر اخبار یک رسانه قرار میگیرد و به سرعت در میان دیگر رسانهها پخش میشود. در وضعیت امروز که شبکه‌ی تلفنهای همراه، امکان ارتباط آنلاین به شبکه‌های اجتماعی را فراهم آورده و پیامک هم به راحتی در اختیار تمامی افراد جامعه قرار دارد، سرعت پخش اخبار بسیار بسیار بالا رفته است. اما تکذیبیه‌ی خبر هیچ وقت آن قدرت اثرگذاری در وسعت و عمق جامعه را ندارد، و این بدین معناست که بسیاری از افراد ذهنیت شان نسبت به یک شخص، جریان، اتفاق و... به سادگی با یک خبر کذب عوض شده و اصلاح آن نیز به راحتی امک انپذیز نیست.
عدم بیان مرجع خبر و یا بیان مرجع مخشوش و نامعتبر، تیترهای نامتناسب با متن خبر، ترکیب اخبار درست با دروغ به صورت ظریفانه، استفاده از جاذبههای بصری برای جذب بیشتر، استفاده از شخصیتهای مشهور برای القای درستی خبر مانند بازیگران و ورزشکاران، مصاحبههای خیالی و دروغین به اسم مردم، نظرسنجی‌های جهت دار، تحلیلها و نتیجه گیریهای نادرست از اخبار درست، بزرگ نمودن اخبار غیر مهم برای کوچک جلوه دادن اخبار مهم و... از جمله ترفندهای رسانهای است که بعضی از رسانه‌هایی که به اخلاق رسانهای پایبند نیستند، از آن بهره میگیرند.
با پیشرفت تکنولوژی‌های تصویری،کلیپ سازی و تصویرسازی هم به کمک رسانهها آمده است. ساخت عکسهای خلاف واقع به کمک ابزاری مانند فتوشاپ برای تأثیرگذاری بر مخاطب مانند ترکیب چند عکس و کم یا زیاد کردن بعضی عناصر به عکس از جمله ترفندهای تصویری جدید رسانههاست .کاریکاتور و طنز هم از جمله ابزارهایی است که بهصورت غیرمستقیم و در طول زمان قدرت اثرگذاری بالایی دارد، مورد توجه رسانههاست. خلاصه آنکه مخاطبین رسانهها مناسب است برای رسیدن به یک خبر و تحلیل درست،مقدماتی را طی کنند. مقدماتی مانند آشنایی با عقبهی فکری گردانندگان آن رسانهها، آشنایی با ترفندهای رسانهای،رصد رسانههای متفاوت و با سلایق مختلف و...
امروز عصر رسانههاست. گاه فرد در میان حجم انبوه داده‌ها گم میشود تا متوجه واقعیت نشود. جنگ 33 روزه لبنان و 22 روزه غزه و به صورت خیلی جدیتر انقلاب مردم بحرین، از جمله اتفاقاتی است که پروپا گاندای صهیونیستی حا کم بر رسانههای بین المللی آن را در میان حجم اخبار و داده‌های دیگر گم میکند، تا افکار عمومی جهان نسبت به آن حساس نشود. مخاطب هوشیار آن است که نه تنها به اخباری که یک رسانه به آن میپردازد حساس باشد، بلکه نسبت به اخباری هم که به آنها پرداخته نمیشود نیز حساسیت داشته باشد.
خوشبختانه باید اذعان کرد رسانههای داخلی بسیار ک متر از آنچه در رسانههای خارجی فارسی زبان اتفاق میافتد آلوده‌ی این ترفندهای غیراخلاقی رسانهای شدهاند. در ضمن میزان استفاده از این ترفندها در رسانههای داخلی، رابطهای مستقیم با عدم پایبندی آنها به تعهدات اخلاقی، اسلامی و ملی گردانندگان رسانهها دارد. به این امید که رسانههای داخلی در جهت پیشبرد اهداف انقلابی ایران اسلامی قدم بردارند و با توسعه‌های کمی و کیفی خود، جهانی بیاندیشند و زنجیر سلطهی رسانهای غرب خصوصاً سرمایه داران صهیونیست را پاره کنند.
فصل اولرسانه‌های خارجی
العربیه فارسی آدرس وب سایت alarabiya.net سال تاسیس
منابع مالی دولت عربستان سعودی
مشی سیاسی مخالفت با جمهوری اسلامی،
همکاری با اصلاح طلبان فراری وابستگی یا تمایل سیاسی عربستان سعودی
عملکرد در فتنه 88 تلاش در جهت براندازی
جمهوری اسلامی مدیر مسئول عبدالرحمن الراشد سردبیر
عناصر اثر گذار مهاجرانی، نوری زاده، ابراهیم نبوی،کاملیا انتخابی فرد
اتفاقات خاص
شبکه العربیه در 3 مارس 2003 به عنوان بخشی از زیرمجموعه «ام. بی.سی »با هدف همسویی با رسانههای آمریکا و اسرائیل، توجیه سیاستهای آمریکا،بزرگنمایی خطر هستهای ایران و ایجاد شکاف میان شیعیان و اهل سنت راه اندازی شد.
نخستین رئیس این شبکه «صالح القلاب»، وزیر اطلاع رسانی اردن بود که دارای رویکردی ضد شیعی و ضد ایرانی بود. القلاب در برابر دریافت ماهانه 30 هزار دلار ریاست این شبکه تازه تاسیس را پذیرفت، اما سرانجام جای خود را به «عبدالرحمن الراشد»، سردبیر سابق روزنامه «الشرق الاوسط» داد.
عبدالرحمن الراشد در طول دوران مدیریت خود بر العربیه، ضمن ترسیم خط مشی جدید برای این شبکه، رقم حقوق کارکنان آن را به میزان 60درصد افزایش داد.
به موجب این خط مشی، یکی از وظایف هیئت تحریریه این شبکه جریان سازی شدید خبری علیه ایران و ارائه یک چهره کاملا تحریف شده از شرایط سیاسی و اجتماعی ایران است .منزوی کردن جمهوری اسلامی در منطقه یکی از اهداف این شبکه میباشد. العربیه شدیدا علاقمند به دخالت در مسائل داخلی ایران بوده و با این هدف وب سایت خبری فارسی خودش را ایجاد کرد.
القای اختلاف در نظام جمهوری اسلامی، بزرگ نشان دادن تهدیدهای خارجی علیه ایران، پوشش اخبار اپوزیسیون و اصلاح طلبان، انتشار اخبار و تحلیل‌های خلاف واقع مانند اتفاقات سوریه و... از جمله سیاستهای خبری العربیه فارسی است.
نقش العربیه در ماجرای فتنه 88، حمایت از آشوبگران و تهییج مردم با انتشار اخبار غیر واقع بود؛ مانند اینکه العربیه با تکیه بر منابع موهوم و ناشناخته خود به این دروغ بزرگ متوسل شد که اساتید دانشگاه‌های تهران چند ساعت زودتر کلاس‌ها را تعطیل کردند تا دانشجویان بتوانند مردم را در تظاهرات گسترده علیه نظام جمهوری اسلامی همراهی کنند!
همچنین العربیه همسو با رسانههای ضد انقلاب مدعی کشته و زخمی شدن
چند نفر از کسانی ک ـه این شبکه از آنها به
جریان 10شناسی رسانههاS N N . i r
رسانههای خارجی
عنوان تظاهرات کنندگان یاد کرده، شد.
العربیه در جریان بیداری اسلامی - که آن را بهار عربی لقب داد - در قدم اول کاملا منفعلانه به حمایت از بن علی،دیکتاتور تونس و مبارک، دیکتاتور مصر پرداخت؛ قضیه بحرین را کاملا سانسور کرد و در ماجرای سوریه به اختلاف افکنی پرداخت .
حمایت‌های العربیه از مبارک حتی تا زمان محا ک مهاش هم ادامه داشت؛ نظرسنجی سایت العربیه از همین جهت قابل تامل است:
حکم حبس ابد برای حسنی مبارک را چگونه ارزیابی میکنید؟ این در حالی است که مردم مصر این حکم را ظلمی آشکار در حق خود و شهدایشان می‌دانند؛ گزینه‌ای که اصلا وجود ندارد!
در مقابل سانسور اخبار بحرین، از زمان شروع ناآرامیها در سوریه، شبکه خبری العربیه عربستان به عنوان آتشبیار معرکه مدام بر آتش اختلافات سوریها دمیده است و العربیه عربی با درخواست از گروههای مسلح برای حمله به مردم و نظامیان دولتی، سعی میکند از آب گلآلود ماهی گرفته و راه را برای سیاسیون فراهم کند.
عبدالرحمن الراشد، مدیر العربیه روابط نزدیکی با اسرائیل دارد و در سال 2009 جایزه بهترین دوستان اسرائیل را به مبلغ یک میلیون دلار از لابی صهیونیستی آمریکا دریافت کرده است.
دوستی با اصلاح طلبان
در پی انتشار حضور عطاا... مهاجرانی و دیگر فعالان ضدانقلاب در ضیافت شاه عربستان در الجنادریه و کمک 18 میلیون دلاری به آنها، اخباری مبنی بر قول همکاری آنها با بخش فارسی شبکه العربیه منتشر شد.
قابل توجه است که افرادی چون نوری زاده، ابراهیم نبوی و کاملیا انتخابی فرد با العربیه فارسی همکاری میکنند.
البته اقدامات رژیم دیکتاتوری آل سعود را نباید فقط در تاسیس یک وب سایت فارسی و کمک 18 میلیون دلاری دربار سعودی به اپوزیسیون ایران دید. بلکه وعده ریاض به راه اندازی شبکه‌های تلویزیونی فارسی زبان، نشان از سیاستهای خصمانه ریاض علیه ایران و فتنه انگیزی مذهبی دارد. امری که در شبکه فارسی زبان وصال دنبال میشود.
همچنین ترویج فساد غربی که ا کنون در ترجمه فیلمهای غربی به زبان فارسی در شبکه «ام. بی. سی. فارسی» مشاهده میکنیم.
ایران ندا آدرس وب سایت iraneda.net سال تاسیس 1389
منابع مالی سیستمهای اطلاعاتی غرب
مشی سیاسی مخالفت با جمهوری اسلامی وابستگی یا تمایل سیاسی نامشخص عملکرد نسبت به فتنه 88 حامی فتنه
مدیر مسئول مهدی جامی، نیک آهنگ کوثر
و معصومه )مصی، مسیح( علی نژاد سردبیر
داریوش آشوری، مهران براتی، شهرنوش پارسی پور،
عناصر اثر گذار مهدی جامی، رامین جهانبگلو، رضا دقتی، آرش سبحانی، رضا علامه زاده،
محبوبه عباسقلیزاده،کاظم علمداری، مسیح علینژاد، مهرانگیز کار، نیک آهنگ کوثر، محمدرضا نیکفر و محسن نامجو
اتفاقات خاص پروژه «یک روز از زندگی ایرانیان»
روز پنج شنبه،۱۴ مرداد ماه 89 مصادف با سالگرد مشروطیت، گروهکهای مخالف انقلاب اسلامی مقیم خارج با همکاری برخی از بازیگران داخلی فتنه و با سازماندهی آمریکا و انگلیس و برخی دولت‌های اروپایی، موسسه «ایران ندا» را با امضای ۱۵ تن از ضد انقلاب فراری خارج از کشور راه اندازی کردند.
این بنیاد قصد پایه گذاری یک تلویزیون و یک سایت را داشت که بخش ماهوارهای آن با نام «رسا» جمعه،۱۵ مرداد ماه ۸۹ همزمان با پخش اینترنتی آغاز به کار کرد.
موسسان معلوم الحال
داریوش آشوری، نویسنده و مترجم فراری؛ مهران براتی، روزنامهنگار و تحلیلگر سیاسی؛ شهرنوش پارسی پور؛ مهدی جامی، سردبیر اخراجی رادیو زمانه و همکار سابق «بی. بی. سی»؛ رامین جهانبگلو، فعال موسسه سوروس؛ رضا دقتی، آرش سبحانی، رضا علامه زاده، از مستندسازان و نویسندگان ضد انقلاب؛ محبوبه عباسقلی زاده؛ کاظم علمداری؛ مسیح علینژاد، روزنامهنگار و فعال سیاسی؛ مهرانگیز کار، سلطنت طلب و همسر سیامک پورزند؛ نیک آهنگ کوثر،کاریکاتوریست روزنامههای زنجیرهای اصلاحات و مدیر سایت خودنویس و محمدرضا نیکفر و محسن نامجو،روزنامه نگار و عکاس فراری، جزو اعضای موسس «ایران ندا» هستند.
برخی اعضای این باند سابقه ضددینی و لائیک دارند و با بدنام‌ترین محافل صهیونیستی و نومحافظه کار در آمریکا و انگلیس همکاری داشتهاند.
«عبداللطیف عب ـادی» در وب ـلا گ شخصی خود جزئیاتی از پشت پرده راه اندازی تلویزیون اپوزیسیونی «ایران ندا »را فاش کرده است: «من تصور می کنم عوامل اصلی بنیاد و تلویزیون ایران ندا سه نفر به نامهای مهدی جامی، نیک آهنگ کوثر و معصومه )مصی، مسیح( علی نژاد بودهاند و سایر اسامی اعضای این بنیاد را تزیینی میدانم. بخصوص اینکه دو سه آدم بدبخت و موجه ساده دل را هم پیدا کرده و به عنوان نخودی اسمشان را در لیست اعضای شرکت سهامی تلویزیون ایران ندا گذاشته بودند تا توسط نام آنها برای دکان جدیدشان اعتباری کسب کنند و مشتری‌های بیشتری را جلب نمایند».
بیانیه اعضای همسو با هیئت فتنه موسس88 «ایران ندا »طی یک بیانیه مواضع خود را اعلام کردند که در آن صحبتهای موسوی و کروبی انعکاس یافته است:
«جنبش مردم ایران در طول یک سال گذشته با تحولات رسانهای گستردهای همراه بوده است؛ پیام اصلی این جنبش که نفی تکصدایی است، در عمل به ایجاد دهها وبسایت و خبرگزاری و رسانههای مشارکتی و مردمی انجامیده است!
جنبش مردمی ایران رسانهای فرا گیر نداشته، اما فرا گیری رسانههای کوچک در انتقال پیام سبز و زندگی خواه آن شگفت انگیز بوده؛ چنان که هیچ رسانه بزرگی در خارج از ایران از این رسانههای کوچک بی نیاز نمانده است.
با این همه ضرورت داشتن رسانههای تصویری که به همت ایرانیان شکل گرفته باشند، هر روز مطرح بوده است؛ ما در یک سال گذشته در مسیر عمل به این ضرورت حرکت کرده، همفکری و رایزنی داشته و مقدمات اولیه را برای تاسیس یک رسانه مردمی فراهم آوردهایم!»
منابعرضا مالیعلامه زاده، نامشخص!فیلمساز ضد انقلاب هم که در جریان سناریونویسی شکنجه و تجاوز، در خدمت «بی. بی. سی» انگلیس قرار داشت، درباره استقلاویژگی‌های خبر و تلوبزبون‌های خبری جهانی شده یا عصر پست مدرنیسم ل شبکه مورد نظر به رادیو فرانسه گفت:« ما دنبال عدم وابستگی هستیم و حرکات خود را ادامه جنبش مشروطیت میدانیم».
لازم ب ـه ذک ـر اس ـت، در بی ـانیه منتشره آنها ادعا شده که رسانههای مذکور تنهااز سوی کمکهای مردمی تأمین هزینه خواهند شد:
« رسانهای که ما برای پایه گذاری آن تلاش میکنیم، از نظر مالی شفاف است و میخواهد به کمک مالی ایرانیان متکی باشد. این جمع به هیچ ک مک کننده مالی و به هیچ فرد یا نهادی وابستگی سیاسی ندارد و نخواهد داشت و همواره به اصول حرفهای و پیش رو در کار رسانه پایبند می‌ماند!»
این در حالی است که به عنوان مثال هنوز معلوم نیست 400 هزار دلاری که دولت اصلاحات برای شبکه «صبا »پرداخت،کجا رفته و به نظر میرسد اتفاقی که برای کمکهای مالی سایر سایتهای ضد انقلاب از جمله «جرس »و« کلمه» پیش آمد، گریبان «ایران ندا »را نیز بگیرد.
این بنیاد برای اقناع مخاطبانش برای ک مکهای مالی از هیچ سخنی فروگذار نکرده است: «آنان که ارتجاع رژیم را با پوست و گوشت خود حس می کنند،حاضر میشوند از خرج روزانه بزنند و به رسانه کمک کنند! »
آیا تبعیدیانی که سال‌ها در برابر همه حیله‌های رژیم ایستادگی کردند و حاضر نشدند به سفارت ننگین جمهوری اسلامی پا بگذارند و نپذیرفتند که آثارشان را برای چاپ به اداره سانسور جمهوری اسلامی تقدیم کنند، لایق کمک مردم آزاده ایران نیستند؟
توجیه ضعف‌های فنی
پس از آن که پخش اینترنتی تلویزیون «ایران ندا» و «رسا» به دلایل مالی و فنی با مشکل مواجه شد، با اقدامی مضحک سایر مشکلات را به گردن ایران انداختند:
«با پارازیت‌هایی که حدس زده میشود توسط نهادهای حکومتی روی امواج این تلویزیون‌های ماهوارهای پخش میگردد، شهروندان ایرانی، بویژه پس از انتخابات ریاستجمهوری خرداد ماه سال گذشته در دریافت این تلویزیون‌ها مشکل دارند!»
حیازدایی از خانواده اصیل ایرانی
بنیاد ضدانقلابی «ایران ندا» در قالب پروژه‌ای تحت عنوان «یک روز از زندگی
ایرانیان» خواستار تهیه فیلم و ارسال آن برای این بنیاد توسط ایرانیان داخل و خارج از کشور شد و در سایت خود نوشت:
«ایران ندا در مقابله با این تبعیض آشکار و توجیه ناپذیر، در اولین حرکت مردم نهاد خود از تمام ایرانیان در هر کجا که هستند،دعوت میکند تا با هر دوربینی که در اختیار دارند در هشتم آذر ماه سال جاری از زندگی خود، دور و بری‌ها، حوادث روزمره یا استثنائی که در این روز معین با آن مواجه میشوند تصویربرداری کنند و به ایران ندا ارسال نمایند تا در یک فیلم مستند بلند شرکت کنند».
اما به واقع این پیشنهاد بیش از هر چیز برای ورود به زندگی خصوصی ایرانیان طرح ریزی شده است. در بخشی از اطلاعیه بنیاد «ایران ندا »که بر روی صفحه آزمایشی سایت اینترنتی بنیاد مزبور درج شده، خطاب به ایرانیان چنین آمده است: «بیایید در کاری مشترک،یک روز معین از زندگی ایرانیان ... را برای نسل‌های آینده ثبت کنیم».
به عبارت دیگر آنها انتظار دارند مردم ایران با تصویربرداری از خصوصیترین مکانها و لحظات زندگی خود و ارسال آن برای این تشکیلات در پیشبرد این پروژه که حیازدایی از جوامع ایمانی یکی از اهداف آن است، مشارکت کنند.
«بالاترین» به گونهای طراحی شده که هر فردی که عضو آن است میتواند اخبار و لینک‌هایی که مورد نظرش است را در آن درج کند. ظاهرا «بالاترین» خودش محتوایی را تولید نمیکند و این کاربران هستند که با به اشترا ک گذاشتن لینک از سایتها و وبلا گ‌های مختلف با خلاقیت در تیتر زدن و کلمات کلیدی و از این قبیل اقدامات سعی میکنند نظر دیگر کاربران را جلب کنند.
بالاترین آدرس وب سایت balatarin.com سال تاسیس 2006 منابع مالی
مشی سیاسی مخالف جمهوری اسلامیوابستگی یا تمایل سیاسی نامشخص
عملکرد در فتنه 88 جهت دهی اعتراضات به آشوب، شایعه پرا کنی
مدیر مسئول مهدی یحیی نژاد سردبیر
عناصر اثر گذار منوشه امیر، عزیز آشفته
اتفاقات خاص روز عید بهاییان و همچنین آغاز سال نوی صهیونیست‌ها
اهداف گردانندگان بالاترین زمانی بیش از پیش آشکار شد که مدیران سایت، عضویت را از حالت عمومی خارج و منوط به دعوت اعضای قبلی کردند و در اقدامی بی سابقه بیش از 1000 نفر از کاربران فعال را اخراج نمودند. مهمترین دلیل تصفیه کاربران، نحوه عمل سایت است.
اخباری در این سایت در صدر قرار میگیرد که کاربران عضو به آن امتیاز دهند. در حال حاضر تعداد اعضای باقی مانده که به اخبار امتیاز میدهند و یا میتوانند دوستانشان را برای عضویت دعوت کنند، معدودی از اپوزیسیون خارج نشین مخالف جمهوری اسلامی هستند که با امتیازات هدفدار، اخبار منفی و بر ضد جمهوری اسلامی را به عنوان بالاترین نمایش میدهند.
گردانندگان سایت چه کسانی هستند؟
مهدی یحیی نژاد، به گفته خودش سایت بالاترین را در 16 اوت سال 2006 راه اندازی کرده است. اما به واقع یحیی نژاد کیست؟
او عضو تیم المپیاد فیزیک و برنده مدال برنز در المپیاد جهانی فیزیک از تیم ایران و در دانشگاه‌های صنعتی شریف،تورنتو، «ام .آی. تی» )دکتری در فیزیک و بیوانفورماتیک( و استنفورد )پسا دکترا در بیوانفورماتیک( تحصیل کرده و ا کنون در شمال کالیفرنیای آمریکا زندگی میکند .
نکته مهم درباره یحیی نژاد فعالیتهای خاموش وی طی مدت تحصیل در ایران است. دوستان هم دوره وی در دانشگاه شریف به این مطلب تا کید دارند که در طول تحصیل، نظرات او عمدتا مخالف تصمیمات نظام جمهوری اسلامی بود و بیشترین همفکرانش اعضای گروههای دانشجویی مخالف و معارض بودند .
با این حال گرداننده اصلی بالاترین را میتوان منوچهر ساچمه چی )منوشه امیر(، عضو وزارت امور خارجه رژیم صهیونیستی و سردبیر بخش فارسی وزارت امور خارجه اسرائیل دانست که یحیی نژاد زیر نظر او فعالیت میکند.
وضعیت «عزیز آشفته» به عنوان یکی
دیگر از مدیران ظاهری بالاترین نیز به همین منوال است؛ البته سابقه درخشان یحیی نژاد در کارنامه او نیست. وی سا کن
سوئد است و از سوابق وی میتوان به مقالات ضد ایرانی و توهین به مقدسات اسلامی در بالاترین اشاره کرد.
شورای عمومی فتنه
در طول انتخابات سال 88 سایت بالاترین در کنار فیس بوک و توییتر، به کانون تجمع هواداران فتنه و تقویت اخبار و شایعاتی تبدیل شد که تنها هدفش ضربه زدن به حیثیت نظام اسلامی ایران در قالب جمهوری خواهی و ملی گرایی بود.
در زمان تجمعات مختلف در تهران،همواره اخباری روی سایت قرار می‌گرفت که نوع اطلاع رسانی آن نشان می‌داد افرادی که ادعا میکنند از داخل ایران در حال انتشار اخبار هستند، در واقع پرسنل سایت و یا عوامل خارج نشین فتنه اند.با وجود اتمام قضایای مربوط به انتخابات، بالاترین به وضعیت اولیه خود بازنگشت و با همان روند تدوین شده دوران انتخابات )ضربه زدن به ارکان نظام جمهوری اسلامی ایران( به کار خود ادامه داد .
آزادی به سبک بالاترین
نمی توان در بالاترین مطلبی در دفاع از نظام جمهوری اسلامی پیدا کرد،که دلیل اصلی آن هم فیلترینگ شدید سایت از سوی مدیران آن است. اما در مقابل، لینک‌های غیر اخلاقی و توهین
به مقدسات اسلامی به راحتی منتشر میشود. آزادی در بالاترین فقط در حوزه تخریب نظام جمهوری اسلامی و توهین به مقدسات اسلامی معنا پیدا میکند و گردانندگان آن تاب شنیدن سخن مخالف را ندارند!
نمونه اهانت‌های آشکار به مقدسات را میتوان در مطالب ماه محرم این سایت یافت؛ مانند این نمونه که: «ماه دروغ، خرافات و عقب ماندگی، ماهی که یک ملت برای اعرابی که هزاران سال پیش به کشورش حمله کردند و نیا کانش را به خا ک و خون کشیدند و تجاوز کردند،عزاداری میکند. این همان ماهی است که ایرانیان به شعور انسان در قرن بیست و یکم توهین میکنند».
انتشار کاریکاتورهای توهین آمیز به پیامبر اسلام و ائمه معصومین، توهین به امامان معصوم، مراجع دینی و حمایت از شاهین نجفی، خواننده هتا ک و مرتد از جمله نقاط سیاه در پرونده بالاترین است .
نکته جالب توجه اینکه، در کنار این حجم توهین به مقدسات اسلامی، بالاترین روز اول اریبهشت، روز عید بهاییان و همچنین آغاز سال نوی صهیونیست‌ها را با تغییر لوگوی خود به کاربرانش تبریک میگوید.در مجموع میتوان مشی کلی بالاترین را ایجاد هماهنگی و خط دهی به اپوزیسیون در پوشش یک سایت کاربر محور دانست.
ترویج مسائل غیراخلاقی و ضد دینی در جهت استحاله اعتقادی کاربران هم مسئله پررنگی است که در بالاترین نمایان است.
بی.بی.سی
آدرس وب سایت bbc.co.uk/persian سال تاسیس رادیو ۱۹۴۰ سال تاسیس وبسایت ۲۰۰۱ سال تاسیس تلویزیون 2009
منابع مالی بودجه دولت انگلستان مالیات مردم انگلستان
مشی سیاسی سیاستهای دولت انگلیسوابستگی یا تمایل سیاسی دولت انگلستان
پیگیری آخرین اخبار آشوب‌های خیابانی،
عملکرد در فتنه 88 انتشار خبر بیانیه رسانی‌های تجمعات میرحسین اعتراض موسوی آمیزو، کروبی، تحریک مردم به حضور در خیابان‌ها برای مقابله با جمهوری اسلامی مدیر مسئول صادق صبا سردبیر
عناصر اثرگذار بهنود، ا کبر گنجی، عطاا...مهاجرانی، واحدی اتفاقات خاص کودتای 28 مرداد 1332، پوشش حوادث بعد از انتخابات
«بی.بی.سی» برای ایرانیان نام آشنایی است. بی.بی.سی مخفف British Broadcasting Corporation به معنای بنگاه سخن پرا کنی بریتانیاست .
نه تنها نسل‌های امروزی ایران که با فضای مجازی و اینترنت سر و کار دارند، بی.بی.سی را به عنوان یک سایت خبری فعال سیاسی می‌شناسند و آوازه شبکه تلویزیونی‌‌اش را شنیده اند،که پدران و پدربزرگ‌هایشان هم در دورانی به طول هفت دهه با بی.بی.سی شب‌هایشان را به سر کرده اند؛ حتی چه بسا بیشتر از نسل جوان امروز!
رادیو بی.بی.سی 18 ا کتبر سال 1922 تاسیس شد و با دریافت بودجه بخش جهانی‌‌اش توسط وزارت امور خارجه انگلستان رسما به عنوان بنگاه خبر پرا کنی دولت بریتانیا در جهان شناخته شد. در همین راستا بودجه بخش فارسی این شبکه ۲۳۴ میلیون دلار عنوان شده است. از نکات قابل اهمیت آنکه، در حالی مردم ایران را به تماشای رایگان برنامههای خود دعوت میکنند،که بودجه شبکه‌های مخصوص مردم انگلستان از پول مالیات آنها تامین میشود.
رادیوی فارسی بی .بی .سی، در تاریخ ۲۸ دسامبر ۱۹۴۰ میلادی در اوایل جنگ جهانی دوم و برای رقابت با رادیو برلین راه اندازی شد. این رادیو آماج برنامههای خود را به سود پادشاهی بریتانیا و ضد حکومت نازی آلمان و اثرگذاری بر مخاطبان ایرانی و تحت فشار قرار دادن رضا شاه پهلوی در پیروی از سیاستهای جنگی متفقین و در مرحله بعد توجیه اشغال نظامی ایران توسط نیروهای نظامی بریتانیا و اتحاد جماهیر شوروی گذارد.
رادیو بی.بی.سی در دوران سلطنت پهلوی پسر و حتی در دوران اوایل انقلاب به دلیل عدم وجود رقیب جدی خبری
جریان 22شناسی رسانههاS N N . i r
رسانههای خارجی
دیگر، در فضای سیاسی ایران به یکه تازی می‌پرداخت. بر همین اساس شاید قدیمی‌ترین و جدیترین زخم تاریخی که بی.بی.سی به کشور زده است را بتوان کودتای 28 مرداد 1332 دانست؛ بسیاری معتقدند که رمز عملیات آژا کس) کودتای 28 مرداد(، با عنوان «ا کنون دقیقا نیمه شب است» از رادیو بی .بی. سی پخش شده است.
از تناقضات جالب این شبکه خبری میتوان به حمایت از مصدق بعد از شصت سال نام برد. شبکهای که خود یکی از عاملان سرنگونی مصدق بوده، امروز با عوض کردن لباسش در جرگه حامیان مصدق و جبهه ملی درآمده است.
سایت فارسی بی. بی .سی در ماه مه ۲۰۰۱ راهاندازی شد و چندین سال بعد تلویزیون فارسی بی .بی. سی پخش برنامههای خود را از روز ۱۴ ژانویه ۲۰۰۹ میلادی) ۲۵ دی ۱۳۸۷( آغاز نمود.
صادق صبا متولد رشت، رئیس کنونی بخش فارسی بی بیسی است. او مدیر رادیو، تلویزیون و وب گاه بیبی سی فارسی است .کارشناسی حقوق خود را از دانشگاه تهران،کارشناسی ارشد را
از انگلستان و دکترای خود را از مدرسه اقتصاد لندن گرفته و نزدیک به ۲۰ سال است که در بی بی سی کار میکند.
بهاییان در بی.بی.سی
حضور چشمگیر بهاییان در سطوح مختلف سرویس جهانی بی.بی.سی از مدیریت‌های کلان آن شبکه به پایین،ضمن تاثیرگذاری‌های نامحسوس در لایه‌های زیرین این شبکه، گاه نمودهای آشکاری نیز داشته است. از آن میان میتوان به مصاحبه کاملا تبلیغاتی و فرمایشی با «مری مکسول» )ملقب به روحیه خانم( بیوه شوقی افندی رهبر سابق بهاییان، در تاریخ 18 آ گوست 1981 اشاره کرد. این در حالی است که بی.بی.
سی همواره تا کید دارد هرگز با کسی بدون دلیل خبری و توجیه رسانهای مصاحبه نمیکند.
یکی از مواردی که چه مسئولان سرویس جهانی بی.بی.سی و چه گزارشگران تاریخ بخش فارسی آن،خواسته یا ناخواسته، از کنار آن گذشته و یا آن را بسیار کم رنگ نشان داده اند، حضور و تاثیر انکار نشدنی حسن موقر بالیوزی) 1980- 1908( و دیگر بهاییان در یک دوره طولانی در سطوح جدی و سیاستگذاری این رسانه است.
بالیوزی چند سال بعد از تاسیس بخش فارسی، به عنوان نزدیک‌ترین مشاوران «شوقی افندی ربانی» آخرین رهبر شناخته شده بهاییان جهان، به عنوان به اصطلاح یکی از ایادی امرا...، )به قول پیروان آن کیش( منصوب شد که به منزله عضویت در بالاترین شورای اداری و دینی بهاییت است.
بی.بی.سی و مخالفان جمهوری اسلامی
در سالهای پس از انقلاب، بی.بی.
سی فارسی به دلایل مختلف مامنی برای فعالیت افرادی بوده که با جمهوری اسلامی سر ناسازگاری داشته و حتی به طور فعال و سیستماتیک در سازمانهای سیاسی و شبه نظامی عضو بوده و یا هوادار آن بوده اند.
مسعود بهنود و ا کبر گنجی دو روزنامه نگار فراری به همراه عطاا ...مهاجرانی وزیر ارشاد دولت اصلاحات،جزو کارشناسان اصلی این شبکه هستند. اتفاقات بعد از انتخابات ریاست جمهوری در سال 88 را میتوان یکی از پر مشغله‌ترین دوران بی.بی.سی عنوان کرد. پیگیری آخرین اخبار آشوب‌های خیابانی و انتشار بیانیه‌های میرحسین موسوی و کروبی، خبررسانی تجمعات اعتراض آمیز و تحریک مردم به حضور در خیابان‌ها برای مقابله با جمهوری اسلامی سرلوحه فعالیتهای این شبکه در آن دوران بوده است. پخش صحنه‌های جنجالی قتل ندا آقاسلطان و مصاحبه اختصاصی با آرش حجازی که درست روز بعد از آن حادثه از ایران گریخته بود، یکی از جدیترین سناریوهای این شبکه در دوران فتنه 88 بود.
در مورد مسعود بهنود هم میتوان گفت که او در شکل گیری دوره جدید فعالیت بی.بی.سی فارسی، نقش عمده‌ای داشته و بسیاری از افراد )روزنامه نگاران اصلاح طلب( را جذب کرده و در تهیه برخی برنامهها و سیاستهای بی.بی.
سی نقشی جدی داشته است.
نفوذ به سبک بی. بی. سی
بی.بی.سی محورهای ذیل را به جهت
اثرگذاری بیشتر بر مخاطب در برنامههای خود به کار می‌برد:
1- تلاش برای القای فاصله میان دولت انگلیس و وب سایت که مستقل است.
2- القای بی طرفی برای مخاطب جهت
جریان 24شناسویژگی‌های خبر و تلوبزبون‌های خبری جهانی شده یا عصر پست مدرنیسم ی رسانههاS N N . i r
رسانههای خارجی
جذب و اعتمادسازی
3- القای وجود فضای مفرح و شاد در کار رسانهای از طریق استفاده از رنگ‌ها و دکورهای متنوع و...
4- ورود محتاطانه و هنرمندانه به حوزه تغییر سبک زندگی مخاطبان فارسی زبانش به صورت ویژه در حوزه مد و لباس و موسیقی )برای مثال برنامه زنده ویژه تحویل سال به صورت مبتذل(5- آمیختن اخبار کذب و صحیح،بصورتی که مخاطب نتواند دروغ‌های شبکه را از اخبار صحیح آن تشخیص دهد.
مسئول مرکز بررسی جرایم سازمان یافته سایبری بعضی از محورهای اصلی فعالیت بی.بی.سی در ایران را به این شکل بیان نموده است:
1- جمع آوری هدفمند اطلاعات از مرا کز حساس و حیاتی کشور2- آموزش و جذب مجریان و خبرنگاران جوان و مستعد و جویای نام )ایجاد خط خروج(
3- حمایت مالی از اپوزیسیون و ارتباط گیری با گروههای معاندکارکنان خوش سابقه
بخش بی.بی.سی فارسی یکی از خبرسازترین حاشیه‌های غیر اخلاقی و جنسی را دارد. گاه افشای تجاوز جنسی مسئولان شبکه به یکی از مجریان آن سر و صدا به پا میکند و گاه انتشار عکس و یا نوشته‌ای درباره‌ی علاقه یکی دیگر از مجریان به هم جنس بازی در صفحه فیس بوکش باعث ایجاد جنجالی رسانهای میشود. به هر حال صفحات جستجوی گوگل پر است از آخرین اخبار روابط غیر اخلاقی کارمندان این شبکه.
پیک نت آدرس وب سایت pyknet.net سال تاسیس 1380 منابع مالی
مشی سیاسی مخالفت با جمهوری اسلامیوابستگی یا تمایل سیاسی حزب توده عملکرد در فتنه 88 سعی در جهت براندازی جمهوری اسلامی مدیر مسئول عل ی خدایی سردبیر علی خدایی
عناصر اثرگذار اتفاقات خاص
«پیک نت» یک روزنامه اینترنتی است که در خارج از کشور و به صورت روزانه از اسفند ماه 1380 شروع به کار کرده است .
پیک نت وابسته به برخی عناصر سابقا توده‌ای است که برخلاف دیگر سایتهای مخالف نظام جمهوری اسلامی، در القای فضای ناامیدی و بحران در کشور بسیار ناشیانه عمل میکند.
اختلاف بین اعضای حزب توده آن قدر زیاد است که سایت توده‌ای‌ها متعلق به حزب توده، این چنین از علی خدایی،سردبیر پیک نت یاد میکند و بر خط گیری او از آمریکایی‌ها اذعان دارد: «از این روست که باید مخالفت علی خدایی را با ایجاد پیوند میان خواست و آماج آنی و آت‌ی جنبش، همان درسی ارزیابی کرد که او از سفر خود به آمریکا به ارمغان آورده است.
او ا کنون و در «پیک نت» به راهی می رود که در سفر آمریکا به او آموخته اند».
فحاشی به سلطنت طلب‌ها
اختلافات ضد انقلاب در خارج کشور آن قدر ریشه‌ای است که از بیان آن در فضای رسانهای هیچ ابایی ندارند؛ نمونه‌ای از این اختلافات، مامور وزارت اطلاعات خواندن خدایی، از سوی علی ا کبر رشیدی از عناصر جریان سلطنت طلب است: «علیرضا خدایی، بر پایه بسیاری از اطلاعات و شواهد، از دیرباز و حتی مدتها پیش از دستگیری سران حزب توده در بهمن ماه ۶۱، با وزارت اطلاعات رژیم جمهوری اسلامی همکاری میکرد واز سوی وزارت اطلاعات رژیم
علی خدایی
ماموریت یافته تا به خارج از کشور مهاجرت کرده و ماموریتش را در قالب یکی از رهبران!!! اپوزیسیون در خارج از کشور ادامه دهد. علی خدایی در همین راستا دو سایت به نامهای «پیک نت »و «راه توده» را راه انداخت که امروزه نیز گردانندگی و سردبیری آنها را به عهده دارد».
ژورنالیست‌های ناشی
گردانندگان پیک نت برای رسیدن به هدف خود ساده‌ترین نکات اخلاق ژورنالیستی را هم رعایت نمی‌کنند؛ انتشار اخبار دروغ و دارای سند مخدوش از جمله شگردهای این سایت است.
جریان 28شناسی رسانههاS N N . i r
رسانههای خارجی
جالب آن که این سایت در بعضی از اخبار، منبع را سایتهای معتقد به نظام جمهوری اسلامی بیان میکند، ولی وقتی به سایت اصلی مراجعه میشود، نشانی از آن مطلب پیدا نمیشود .
تهمت‌های ناروا به مسئولان جمهوری اسلامی و گاه حتی با ادبیات غیر اخلاقی نیز یکی دیگر از شگردهای ناشیانه پیک نت است.
تیترها و روند انتخاب اخبار در پیک نت نیز در همان نگاه اول کاملا مشخص است؛ به طوری که اخباری که مربوط به داخل ایران است، به دلیل همان ناشیگری رسانه ای، برای مخاطب داخل کشور نیز غیر قابل باور است .
سیاه نمایی اوضاع داخلی کشور،حمله و تخریب شخصیتها و ارگان‌های انقلابی و ایجاد ترس و وحشت نسبت به دشمنان خارجی جمهوری اسلامی،مخصوصا آمریکا و اسرائیل را میتوان به عنوان اصلیترین سیاست پیک نت نام برد.
القای فضای بحران اقتصادی در کشور به خاطر تحریم‌های غرب را میتوان در نمونه تیترهای پیک نت مانند «در ایران سنگ روی سنگ بند نیست» و «مردم در گرداب بحرانی که حکومت آفریده »مشاهده کرد .
همچنین ایجاد ترس در میان مردم از دشمنان خارجی، به این صورت بر روی خروجی سایت پیک نت قرار میگیرد:
«کلیه شواهد نشان دهنده هجوم هوایی همه جانبه ایالات متحده در آینده‌ای نزدیک به ایران است. همه چیز نشانگر این است که ایالات متحده در حال تدارک حمله هوایی همه جانبه‌ای به ایران است. تحقیقات موسسه «اینترنشنال کریسیس گروپ» مشخص کرده است که اهداف حملات مزبور فقط محدود به تأسیسات هستهای نمی‌گردد»دشمنی با سپاه
رفتارهای برنامه ریزی شده مدیران این سایت در موضع گیریهای مربوط به سپاه پاسداران کاملاً مشهود است .از نسبت دادن تروریست‌های سوریه به سپاه قدس تا ناامنی‌های عراق به این نهاد نظامی، از جمله خطوط خبری است که این سایت پیگیری میکند.
عمق کینه پیک نت از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به قدری است که حتی برای زیر سوال بردن موفقیت‌های سپاه از بیان مضحک‌ترین دروغ‌ها ابایی ندارد؛ برای مثال در ماجرای به زمین نشاندن هواپیمای بی سرنشین آمریکایی توسط سپاه، پیک نت این چنین ادعا کرد: هواپیمای بی سرنشین آمریکایی که سپاه پاسداران مدال آن را به سینه خود نصب
کرده، نه در خا ک ایران، بلکه در خا ک افغانستان سقوط کرده و سپاه لاشه آن را به کمک «گلبُدین حکمتیار» به داخل خا ک ایران منتقل کرده است!»تلاش برای بازگرداندن سران فتنه به فعالیت سیاسی
پیک نت در آستانه انتخابات مجلس نهم تلاشی خبری را آغاز کرد تا این چنین وانمود کند که برای حل مشکلات داخلی ایران، برای جمهوری اسلامی راهی به جز بازگشت امثال خاتمی، میرحسین و کروبی به عرصه انتخابات وجود ندارد .
پیک نت تلاش میکند تا با منتشر کردن یادداشت‌های مختلف از اصلاح طلبان جریان فتنه 88 را زنده نگه دارد.
تهران ریویو
t e h r a n r e v i e w . n e t آدرس وب سایت سال تاسیس
منابع مالی دولت هلند مشی سیاسی وابستگی یا تمایل سیاسی عملکرد در فتنه 88 مدیر مسئول
سردبیر شروین نکویی
عناصر اثرگذار اتفاقات خاص
شروین نکویی سردبیر پایگاه اینترنتی «تهران ریویو» و مقیم هلند و مهدی جامی همکار بی بی سی و سردبیر اخراجی رادیو زمانه از جمله فعالان سایت هستند .انتشار یادداشت‌های سیاسی توسط فعالان ضد انقلاب از جمله علی افشاری،آیدا قجر، احسان عابدی، سعید جعفری،علی مهتدی، فریبرز سروش، مهدی اورند و پروانه وحیدمنش از فعالیتهای پررنگ این سایت میباشد.
«تهران ریویو» رویکردی ضد دینی و ضد اخلاقی دارد. مصاحبه با شاهین نجفی، خواننده هتا ک به ساحت اهل بیت از آخرین فعالیتهای این سایت است. از سوی دیگر تهران ریویو ابایی از اعلام بهایی بودن خود ندارد و رسما به تبلیغ بهاییت میپردازد.
این سایت ضدانقلاب که چندی پیش احتمال تعطیلی خود را مطرح کرده بود، با اذعان به وابستگی اغلب فعالان اپوزیسیون به بیگانگان نوشت: «ما حالت قضا و قدری پیدا کرده ایم و این،عینیت هم پیدا کرده است. ما وقتی از تقدیر و سرنوشت حرف می‌زنیم، پیش و بیش از هر چیز به «غرب» نظر داریم .به این اعتبار، مرادمان از نیروهای غیبی نیز همان «نیروهای غربی» است که در سرنوشت ما نقشی تعیین کننده دارند،آن گونه که همه حرکت‌ها و تلاشهای ما بیهوده و پوچ به نظر میرسد. هستند در میان ما کسانی که میگویند، «آمریکا باید بخواهد تا ما بتوانیم بر رژیم غلبه کنیم.» ما دنبال سناریوهای نوشته شده در واشنگتن و لندن هستیم».
جرس
آدرس وب سایت rahesabz.net سال تاسیس 1 3 8 8 منابع مالی دولت انگلستان مشی سیاسی اصلاح طلب- برانداز
وابستگی یا تمایل سیاسی میرحسین جنبش موسویراه و سبز،مهدی کروبی
عملکرد در فتنه 88 براندازی نظام جمهوری اسلامی مدیر مسئول عطاا... مهاجرانی سردبیر
عناصر اثر گذار ا کبر گنجی، عطاا...عبدالکریم مهاجرانی، سروش و محسن کدیور، عبدالعلی بازرگان
نسبت دادن نامهای ساختگی
اتفاقات خاص به رئیس قوه قضاییه، پیشنهاد اسب تروا برای شرکت در راهپیمایی 22 بهمن، انتشار نامه‌هایی با امضای تاج زاده
جنبش راه سبز )جرس( معتبرترین رسانه اینترنتی جنبش سبز در کنار وبگاه «کلمه» و از نزدیک‌ترین سایتهای خبری به میرحسین موسوی و مهدی کروبی است. این سایت فعالیت خود را اندکی پس از آغاز اغتشاشات انتخابات ریاست جمهوری در تیر ماه ۱۳۸۸ با رهبری حلقه لندن )اتاق فکر فتنه 88( شامل افرادی چون عطا... مهاجرانی، محسن کدیور،ا کبر گنجی، سروش و بازرگان آغاز کرد؛ ا گر چه با رسوایی‌های ا کبر گنجی و نظرات ضد دینی او به عنوان یکی از رهبران حلقه لندن، ادعای خط امامی بودن آنها نیز زیر سوال رفت.
حل ـقه لن ـدن با انتشار بی ـانیه «خواسته‌های بهینه جنبش سبز» ب ـا امضای عبدالعلی بازرگان، عبدالکریم سروش، محسن کدیور، ا کبر گنجی و عطاءا... مهاجرانی آغاز به کار کرد،که این بیانیه اولین بار در وب سایت جرس با تیتر «بیانیه روشنفکران دینی» منتشر شد.
مهاجرانی در مصاحبهای با العربیه،از همسرش جمیله کدیور به عنوان سردبیر سایت جرس یاد کرده است، برادر وی، محسن کدیور هم به عنوان یکی از مدیران سایت جرس سابقه سفر پنهانی به تل آویو را در کارنامه دارد .
گردانندگان جرس، س ـایت را ب ـه عنوان ارگان «اتاق فکر جنبش سبز در خارج کشور» راه اندازی کردند و این در حالی است که سران رژیم صهیونیستی )کسانی چون نتانیاهو و پرز( بارها در اوج آشوب‌ها تصریح کردند که «جنبش سبز،سرمایه بزرگ اسرائیل است» و «جنگ با جمهوری اسلامی از داخل مرزهای ایران آغاز میشود و جنبش سبز به نیابت از اسرائیل با رژیم اسلامی می‌جنگند».
نکته قابل تامل دیگر حضور پنهانی عطاءا... مهاجرانی در نشست یک لابی صهیونیستی در واشنگتن میباشد که از سوی طیفی از مخالفانش افشا شد و انتشار خبر دریافت پول از سوی وی در ازای شرکت در نشست مذکور، موجی از انتقادها را برانگیخت.
اختلاف با دیگر مدعیان
بر اساس اطلاعات منتشر شده، سایت «جرس »که حامی اصلی موسوی و
جریان 34شناسی رسانههاS N N . i r
رسانههای خارجی
اغتشاشگران در حوادث بعد از انتخابات بود از آوریل 2010 با تلاش مهاجرانی موفق شد رسما تحت حمایت سرویس امنیتی انگلیس قرار گیرد و برای ادامه فعالیتهای خود تنها در یک نوبت مبلغ
250 هزار دلار از انگلیسی‌ها هدیه گرفت .
اما ولخرجی‌های گردانندگان این سایت سبب شده تا شورای سیاستگذاری سایت «جرس» در طول اقدامات ضد ایرانی خود بارها از طرق مختلف و با عجز و لابه از مردم ایران بخواهد که به ادامه راه جنبش سبز کمک کنند!
سـای ـت «خ ـودنویس» )ب ـا روی ـکرد مخالفت با اساس جمهوری اسلامی( در مطلبی انتقادی گردانندگان جرس را افرادی تمامیت خواه خواند و از آنها در مورد منابع مالی شان به این شکل سوال پرسید: «آقای مهاجرانی که تمام مدت عمر خود کارمند دولت یا نماینده مجلس بوده است ا کنون چگونه در سایه استعمار پیر گذران امور میکند؟ بعید میدانم پس انداز حقوق کارمندی حتی وزارت و وکالت بتواند هزینه زندگی و تحصیل فرزندان ایشان در بلاد کفر را تامین کند. البته همه مطمئنیم که حتی لکه خا کستری بر دامن ایشان نیست».
«دلقکان روشنفکر» لقبی است که کاربران سایت «بالاترین» به مسئولان سایت جرس دادند. در ماجرای طرح اسب تروا در راهپیمایی 22 بهمن از سوی گردانندگان جرس و شخص عطاا ...مهاجرانی، بالاترینی‌ها آنها را ساده لوح و جاسوس خوانده بودند.
هوشنگ اسدی از عوامل ضد انقلاب و از سردبیران روزآنلاین هم در اعتراض به سانسور نظراتش در جرس چنین مینویسد: «در سایتی که خود را «جرس» آزادی نام داده و میخواهد «راه سبز »بگشاید و ایران را از قعر استبداد به بلندای آزادی برکشد، «توضیح خیلی خیلی کوچک » یک ایرانی به زیر پا گذاشتن حقوق شهروندی‌‌اش ظاهر و سپس غیب میشود».
نداشتن حد و مرز مشخصی در تعریف جنبش سبز و سیاست یکی به نعل و یکی به میخ سایت جرس، وا کنش نوشابه امیری، عضو دیگر شورای سردبیری سایت «روز آنلاین» را هم در بر داشت که در مصاحبه با رادیو زمانه گفته بود: « اینکه چه مسائلی در آنجا میتواند درج شود،این که گفته شده- شاید آقایان خودشان بخواهند توضیح بیشتری بدهند - راجع به سالهای ۱۳۶۰ و ۶۷ و کشتارهای آن مقطع و همچنین راجع به بهاییان نباید نوشت؛ و این که بهطور مشخص مطرح میکنند و میگویند چه کسانی در داخل جنبش سبز جای میگیرند و چه کسانی جای نمی‌گیرند، بهنظر من، وجه مناقشه برانگیز نشریه جرس است».
ارتباط آنلاین با زندان اوین
یکی از نکات قابل تامل در سایت «جرس»، انتشار نامه‌های محکومان اغتشاشات سال 88 است که در زندان به سر میبرند و به صورت خاص «مصطفی تاج زاده». نامه‌های تاج زاده به صورت تفصیلی و در خصوص اتفاقات روز کشور همراه به بیان اخبار کذب و توهین به مسئولان کشور است .
فقط در سه ماه اول سال 91، دوازده نامه به امضای «با احترام سید مصطفی تاج زاده، اوین!» در جرس منتشر شده است،که نقاط مبهم زیادی را به وجود می‌آورد. از یک سو جرس و دیگر رسانههای همسو با ضدانقلاب همیشه جمهوری اسلامی را متهم به برخورد خشن و قطع ارتباط زندانیان با محیط بیرون میکنند و از سوی دیگر خود نامه‌های منظمی
را از درون زندان اوین بر روی خروجی سایت خود قرار میدهند!!!
به یک نمونه از این ارتباطات آنلاین جرس با زندان اوین توجه کنید:
«سید مصطفی تاج زاده که هم ا کنون به صورت انفرادی در یکی از بندهای متروک زندان اوین نگهداری میشود،پیشنهاد کرد: «هم وطنان عزیز برای نشان دادن اعتراض خود به اقدام غیرقانونی حبس خانگی آقایان موسوی،کروبی و خانم رهنورد و نیز محکومیت احکام غیرقانونی و غیرعادلانه علیه فعالان سیاسی، انتخاباتی، مطبوعاتی، فرهنگی و هنری و اعلام همبستگی با همه زندانیان سیاسی و عقیدتی در کنار فعالیتهای دیگر، اولین دوشنبه هر ماه را روزه بگیرند و یا دست به اعتصاب غذا بزنند».
دروغ‌هایی که صدای سبزها را هم درآورد
انتشار اخبار دروغ برای ایجاد موج خبری و جریان سازیهای مقطعی از سوی فعالان رسانهای مخالف جمهوری اسلامی امری شایع است. ولی جرس در این زمینه جزو سایتهای خبری است که گوی سبقت را از دیگران ربوده و صدای کاربران و حتی دیگر سایتهای خبری هم رده خود را هم درآورده است.
یکی از وبلا گ نویسانی که خود را حامی جنبش سبز می‌خواند در پی خبر متناقضی که جرس از وضعیت موسوی
جریان 36شناسی رسانههاS N N . i r
رسانههای خارجی
منتشر میکرد، این چنین مینویسد:
«نگاهی به خبرهای منتشر شده از سایتهای کلمه و جرس در چند ماه گذشته بیاندازیم. خبرها به صورت دو هفته در میان با ابراز نگرانی از وضعیت خطرنا ک جسمی آقای موسوی و همسرشان و سپس خبر سلامتی کامل و روحیه خوب و ایستادگی شان و عنوان این که خبر وضعیت بد سلامتی جسمی شایعه محافل امنیتی بوده! از کجا معلوم که این خبرتان هم شایعه محافل امنیتی نباشد؟»
به این جمله پر از تناقض نگاه و خودتان داوری کنید: «میرحسین موسوی هر چند با محدودیت‌های زیادی از نظر دسترسی به اطلاعات و اخبار رو به روست، اما در جریان اخبار جاری کشور بوده است».
دروغ بافی جرس به یک یا دو خبر محدود نبوده و مسبوق به سابقه است.
حتی مجید محمدی، عضو سازمان سیا و از همکاران رادیو فردا در «گویانیوز» و عضو متواری حلقه کیان که دست کم 2 بار و به طور علنی از جاسوسی برای سازمان سیا در ازای دریافت پول و پناهندگی
دفاع کرده و جاسوسی را یک شغل شرافتمندانه خوانده، این سایت را بی اعتبار و غیر قابل وثوق معرفی کرده و نوشته است: «برای عدم وثوق و بی اعتباری مهاجرانی تنها کافی است به رفتار سایت جرس که زیر نظر مهاجرانی، همسرش و برادر همسرش محسن کدیور اداره میشود، مراجعه کنید؛ یک نمونه اظهر من الشمس دروغ بافی آن، نامه ساختگی صادق لاریجانی به ]آیت ا[... خامنهای بود که هرکس با فضای سیاسی ایران آشنایی داشته باشد به راحتی میتواند بر ساختگی بودن آن مهر تایید بگذارد».
در موردی دیگر جرس اقدام به انتشار جزییات تماس تلفنی عبدالله نوری با کروبی کرد که بعد از روشن شدن دروغ بودن اصل خبر، جرس با عذرخواهی از کاربران سعی در رفع و رجوع دروغ پردازی خود کرد.
انتشار اخبار دروغ در مورد افراد بازداشتی،کشته‌های دروغین حوادث سال 88 و سفر رهبر انقلاب تنها قسمتی از دروغ سازیهای حلقه لندن جنبش سبز در سایت جرس است.
خودنویس آدرس وب سایتkhodnevis.org/persian/ سال تاسیس منابع مالی سرویسهای اطلاعاتی غرب مشی سیاسی مخالفت با جمهوری اسلامیوابستگی یا تمایل سیاسی اصلاح طلب
عملکرد در فتنه 88 تلاش در جهت براندازی جمهوری اسلامی مدیر مسئول
سردبیر نیک آهنگ کوثر عناصر اثر گذار
اتفاقات خاص افشای نقش مهدی‌هاشمی در فتنه 88
سایت «خودنویس» به سردبیری نیک آهنگ کوثر از جمله تریبون‌های مخالف جمهوری اسلامی است که فعالیت خود را پس از اتمام دولت اصلاحات و فرار وی و چند تن از نویسندگان روزنامههای دوره اصلاحات شروع کرد.
نیک آهنگ کوثر کیست؟
نیک آهنگ کوثر کاریکاتوریست،روزنامه نگار و وبلا گ نویس ایرانی مقیم تورنتو در کشور کاناداست. وی از جمله کاریکاتوریست‌های نشریات زنجیرهای اصلاحات از جمله روزنامه زن، آفتاب امروز، صبح امروز، بنیان، دوران امروز،حیات نو، مشارکت، نوروز و همبستگی بوده است .
طلاب و اساتید حوزه در قم و دیگر شهرهای مذهبی سه هفته پیش از انتخابات مجلس ششم در بهمن ماه سال ۱۳۷۸ به خاطر کاریکاتوری که نیک آهنگ کوثر در آن به تمسخر و توهین به علامه مصباح یزدی پرداخته بود، سه روز تجمع کردند. بعد از دستگیری وی، با پیام مقام معظم رهبری این تجمع پایان یافت. وی بعدها پس از فرارش از ایران،در کاریکاتورهایش با توجه به نقش بسیار ارزنده حضرت علامه مصباح یزدی در روشنگری نسبت انحرافات جریانهای روشنفکری غربزده بارها به ایشان توهین کرد.
کوثر در سال ۱۳۸۱ نامزد مستقل شورای شهر تهران شد و همراه با گروهی،ائتلاف سبز را راه انداخت. در تیر ماه ۱۳۸۲ از کشور خارج شد و از آن زمان سا کن کاناداست.
چندی بعد فرید حائری نژاد، تهیه کننده وقت در تلویزیون سی.بی.
سی کانادا، فیلمی با عنوان «جنگ وبلا گنویس‌ها» درباره نیک آهنگ کوثر و آنچه بر او گذشته بود، ساخت. این مستند برنده جایزه جشنواره جهانی فیلم و ویدئوی« کریستوف کلمب» در اوهایو آمریکا شد که از جمله جشنواره‌های ضد مسلمانان است. وی در حال حاضر نویسنده ثابت سایت روزآنلاین و رادیو زمانه است.
وی عضو سندیکای نیویورک تایمز بوده و کارهایش در نیویورک تایمز، واشنگتن پست، گاردین، گلوب‌اند میل کانادا،تورنتو استار و دیگر نشریات بین المللی منتشر شده است.
سر ناسازگاری با دوستان
از شاخصه‌های اصلی خودنویس میتوان به ناسازگاری با دیگر هم ردههای سیاسی‌‌اش اشاره کرد. گر چه در فتنه88 خودنویس به تعریف و تمجید از اقدامات موسوی و کروبی می‌پرداخت،ولی اختلافات جدی خود را با آنها و دیگر نیروهای ضد انقلاب مخفی نکرد.
برای نمونه سایت خودنویس با اشاره به سخنان کروبی که تلاش کرده تا خود را پیرو بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران معرفی کند، نوشت: «از آنجایی که ما در سیاست به جای آرمانی اندیشیدن
جریان 40شناسی رسانههاS N N . i r
رسانههای خارجی
و آرمانخواه بودن، ناچاریم عملیاتی بیاندیشیم و هدف عملی را مرحله به مرحله تعقیب کنیم؛ فعلا ناچاریم با این رهبران بسازیم و خودمان آنها را بسازیم .به هر حال وقتی مامان نیست باید با زن بابا ساخت».
تمسخر و لودگی و طنز سخیف از شگردهای پررنگ خودنویس است که حتی از این ادبیات برای دیگر ضدانقلابیون هم استفاده میکند. بر همین اساس خودنویس به سایت وزیر ارشاد اصلاحات،جرس، لقب «دماغ پینوکیو» داده و نحوه نگارش معصومه قمی )مسیح علی نژاد( را «یک انشای دخترانه سوم دبستان» تعبیر میکند.
نیک آهنگ کوثر طرح اسب تروای مهاجرانی را که برای راهپیمایی 22 بهمن از طریق سایت جرس مطرح کرده بود در کاریکاتوری به عنوان درازگوش تروا به سخره گرفت که وا کنش‌های منفی ضدانقلاب را در بر داشت.
درگیری کوثر با مهاجرانی به همین جا ختم نمیشود، بلکه بر سر منابع مالی جرس هم ان قلت وارد میکند که:
«آقای مهاجرانی ا کنون چگونه در سایه استعمار پیر )انگلیس( گذران امور میکند؟ بعید است پس انداز حقوق کارمندی حتی وزارت و وکالت بتواند هزینه زندگی و تحصیل فرزندان ایشان در بلاد کفر را تامین کند. البته همه مطمئنیم که حتی لکه خا کستری بر دامن ایشان نیست. جناب مزروعی چطور؟ باقی دوستان چطور؟ منابع مالی «جرس» از کجا تامین میشود. از اعضا و شفافیت ...در مورد «شورای هماهنگی» نمی‌پرسم،چون بیشتر حالت شوخی است».
این ناسازگاری همیشه هم از سوی خودنویس نبوده است، بلکه چهرههای شاخص اصلاحات هم دل خوشی از خودنویس ندارند. از جمله خزعلی که در وبلا گ خود ضمن ضدانقلاب خواندن بالاترین و خودنویس آورده بود: «سایتهای سیاسی و اجتماعی ضد انقلاب مثل بالاترین و خودنویس،رسانههای بازنده‌ای بودند که نه پاس اخلاق حرفهای رسانهای را داشتند،نه اخلاق انسانی را، نه فرهنگ ایرانی را و نه البته اخلاق اسلامی را.» جالب جوابیه خودنویس به خزعلی است که بیان میکند: «منظور شما از نامیدن این سایتها به عنوان «ضد انقلاب »چیست؟ )مگر نه این است( که خود شما هم سعی داشته اید خود را در این جبهه قرار دهید!؟»
مهدی جامی، همکار بی. بی. سی و سردبیر اخراجی «رادیو زمانه »که روزی خود از نویسندگان خودنویس بوده است بعد از دوره‌ای همکاری زبان به انتقاد می‌گشاید که: «در یک نگاه کلان،خودنویس رسانه آدم‌های بیچهره‌ای است که برای حمله به چهره‌ها و ایجاد تردید در نیت و صحت و جهت مشخص سیاسی آنها عمل میکند. خودنویس با حمله به آلترناتیوهای وضع اسفنا ک سیاسی موجود، عملا به تداوم همین وضع کمک می کند. نه تنها ما نمیدانیم که دستاندرکاران خودنویس چه کسانی هستند، بلکه نمیدانیم که منابع مالی
خودنویس از کجا تامین میشود .خودنویس اصولا عدم شفافیت را به یک ساختار کاری تبدیل میکند و بنای روزنامهنگاری خود را بر نام مستعار میگذارد. یعنی به جز مدیر سایت،ما کمتر نویسنده‌ای را در خودنویس می‌شناسیم و درباره اعضای تحریریه هم ناچار از حدس و گمان هستیم».
روایت نیک آهنگ کوثر از ناسازگاری‌های سایتش با دیگر دوستان ضد انقلابش هم جالب است: «دوستی زنگ میزند، ناراحت است...«نیک آهنگ! سلطنتطلب شدهای؟» برق سه فاز از ک لهام می‌پرد! می گوید چون با رضا پهلوی گفتگو کرده ایم، شایعه شده که با مشروطه خواهان ائتلاف کرده ایم! یک همکار دیگر روزی دیگر می‌آید روی خط و می گوید «نیک آهنگ جان! از شما بعید است...در راستای منافع مجاهدین خلق دارید به مسئله قربانیان دهه ۶۰ و سال ۶۷ عمل می کنید...خجالت هم حدی دارد» ...و آن یکی از پاریس در فیس بوک دارد توی چت با تایپ کردنش فریاد می کشد« کیهانی‌های مقیم واشنگتن و تورنتو ... خجالت بکشید ... مگر جناب دکتر امیر ارجمند در حق شما چه کرده که ...شما و علیرضا رضایی باید از خودتان خجالت بکشید ...» ... همکار محترمی هم ما را «سایتی بهایی پرور» خواند ... او هم از من خواست که خجالت بکشم».
افشا گری علیه آقازاده
نیک آهنگ کوثر پس از اعترافات حمزه کرمی در وبلا گ شخصی خود به
بیان خاطراتی از خود پرداخت تا در مورد
جریان 42شناسی رسانههاS N N . i r
رسانههای خارجی
رابطه خود با مهدی‌هاشمی رفسنجانی شفاف سازی کند .
کوثر مینویسد: «من از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۲، مشاور بخش فرهنگسازی سازمان بهینهسازی بودم. وقتی در هفتهنامه مهر کار می کردم، به دعوت روحا... زم به آنجا رفتم. در تیرماه سال ۱۳۸۲ به دنبال تهدید و فشار از ایران خارج شدم. از آن تاریخ هم هیچ سمتی در شرکت نداشتم .
زمستان سال ۱۳۸۳، حمزه کرمی به من در کانادا تلفن کرد و گوشی را به دست مهدی‌هاشمی داد و مهدی از من خواست که از پدرش حمایت کنم و تا کید کرد که ا گر پدرش رئیس جمهور شود،شرایط بازگشت مرا فراهم خواهد کرد.
من نه تنها نپذیرفتم،که گفتم هر روز کاریکاتور پدرش را هم خواهم کشید ا گر میخواهد. همان روزها از طریق دوستانم فهمیدم که مهدی‌هاشمی با روزنامه نگاران دیگری در خارج از کشور برای حمایت از پدرش حرف زده. گویا آنها پذیرفته بودند و لبیک گفته بودند».
کوثر همچنین از پروژه‌ای پرده برداری میکند که هدف نهایی آن تخریب چهره رهبر انقلاب بوده است و مینویسد:
«مهدی‌هاشمی از من خواست کمک کنم سایتی برای انتشار مطالب علیه آیت ا... خامنهای برایش درست کنم،که اتفاق نیفتاد.
اطلاعاتی درباره ایشان هم داده بود که منتشر نکردم و به شکل عجیبی! شبیه همان‌هایی بود که مخملباف منتشر کرد .اختلاف عمده من با مهدی‌هاشمی بر سر اطلاعات نادرستی بود که به رسانهها می‌داد، همین طور اطلاعاتی درباره ثروت رهبری جمهوری اسلامی که با واقعیت جور در نمی‌آمد».
رادیو زمانه
آدرس وب سایت r a d i o z a m a n e h . c o m سال تاسیس ۱۳۸۵ منابع مالی دولت هلند مشی سیاسی مخالفت با جمهوری اسلامی وابستگی یا تمایل سیاسی دولت هلند
عملکرد در فتنه 88 تلاش در جهت براندازی جمهوری اسلامی
مدیر مسئول آرین دِ ولف سردبیر فرید حائری نژاد
فرح کریمی،ایرج ادیب زاده، پژمان ا کبرزاده، شهرنوش پارسی پور، مهدی خلجی،عناصر اثر گذار داریوش رجبیان )شفقت(، اردوان روزبه، ماه منیر رحیمی، عبدی کلانتری، معصومه ناصری، شهزاده نظروا، نیک آهنگ کوثر، عباس معروفی
اتفاقات خاص
«رادیو زمانه» یک رادیوی فارسی زبان است که مرکز آن در آمستردام،پایتخت هلند قرار دارد.
رادیو زمانه از ۱۳ مرداد ۱۳۸۵ خورشیدی فعالیتِ خود را آغاز کرد . برنامهها از راه ماهواره و اینترنت پخش میشوند. برنامهها دربرگیرنده اخبار و گزارش‌های سیاسی، اجتماعی، فلسفی،ادبی و هنری هستند. رادیو زمانه در حال حاضر روزانه نود دقیقه برنامه پخش میکند. مدیر عامل رادیو، آرین دِ ولف است و در پی استعفای فرید حائری نژاد آخرین سردبیر «زمانه» در فوریه ۲۰۱۲، هنوز سردبیر جدیدی معرفی نکرده است.
سیاست رادیو به کارگیری گروهی کوچک در مقر اصلی آن در آمستردام و همکاری با گروهی از نویسندگان،روزنامه نگاران و وبلا گ نویسان ایرانی ضد انقلاب در کشورهای گونا گون میباشد. از جمله این افراد باید به ایرج ادیب زاده،پژمان ا کبرزاده، شهرنوش پارسی پور،مهدی خلجی، داریوش رجبیان )شفقت(،اردوان روزبه، ماه منیر رحیمی، عبدی کلانتری، معصومه ناصری، شهزاده نظروا،نیک آهنگ کوثر، عباس معروفی و... اشاره کرد.
در سال ۲۰۰۳ و با همت ایرانیانی مانند فرح کریمی، نماینده وقت پارلمان هلند،بودجهای در این پارلمان به تصویب رسید تا یک تلویزیون فارسی زبان، با هدف تعامل فرهنگها و پیشبردِ آرمان حقوق بشر، در آمستردام بنیان گذاشته شود. بودجه در نظر گرفته شده میان چند پروژه تقسیم شد که رادیو زمانه، روزآنلاین و شهرزاد نیوز از دریافت کنندگان اصلی آن بودند.
از نتایج آن بودجه میتوان به شروع پخش آزمایشی رادیو از اینترنت از سوم اوت ۲۰۰۶ اشاره کرد و از ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۶ پخش رسمی از راه موج کوتاه و ماهواره و اینترنت صورت گرفت. سردبیر رادیو در آغاز مهدی جامی بود که پس از به توافق نرسیدن با هیئت مدیره در سپتامبر 2011 از این کار کنار گذاشته شد. پس از مهدی جامی، «حسین علوی» سردبیری موقت و زوران جوکانویچ، مدیریت موقت «زمانه »را به عهده گرفتند. از اواسط تیر ماه ۱۳۸۸ روت کرونن برگ و فرید حائرینژاد به ترتیب به عنوان مدیر و سردبیر به رادیو زمانه پیوستند. در بهمن ۸۸ آرین دِ وُلف،جانشین روت ک روننبرگ شد.
رادیو زمانه در کنار مباحث سیاسی به ترویج موسیقی‌های موسوم به
«زیرزمینی»، م ـانند رپ ـرها، میپردازد؛ موسیقی‌ای که در آواهای خود بیشترین فحاشی‌های سکسی و جنسی را بروز میدهد. رادیو زمانه تا کنون پشتیبانی مالی جشنواره موسیقی زیرزمینی ایرانی در زندام) ۲۰۰۶(، بخش تهران جشنواره جهانی فیلم روتردام) ۲۰۰۷( و بخشی از پروژه مستند «سخن از‌هایده» را به عهده داشته است.
معرفی گروهی از وبلا گ نویسان و به اصطلاح شاعران دارای تمایلات همجنس گرایانه از جمله فعالیتهای ضد اخلاقی رادیو زمانه است.
اتفاقات خاص
روزنامه الکترونیکی «روز»، هر روز صبح به وقت ایران بر روی اینترنت قرار میگیرد. نخستین شماره روز،15 اردیبهشت 1384 منتشر شده و روزهای جمعه و شنبه منتشر نمیشود.
روزآنلاین آدرس وب سایت roozonline.com سال تاسیس 1384 منابع مالی ایران گویا
مشی سیاسی براندازی جمهوری اسلامیوابستگی یا تمایل سیاسی اصلاح طلب
عملکرد در فتنه 88 تلاش در جهت براندازی جمهوری اسلامی مدیر مسئول سردبیر هوشنگ اسدی، نوشابه امیری و مسعود بهنود غلامرضا امامی، احمد زیدآبادی،
مهرانگیز کار، علی افشاری، محمدجواد ا کبرین،عناصر اثرگذار جلال یعقوبی، فروزان آصف نخعی، حسین باستانی، فرح کریمی، نیک آهنگ کوثر، ابراهیم نبوی
این روزنامه به گفته گردانندگان آن، محصول مشترک جمعی از روزنامه نگاران مستقل و اصلاح طلب است که تحت عنوان مدافع دموکراسی و حقوق بشر فعالیت میکنند. ناشر «روز» گروه رسانهای «ایران گویا» است که اول بهمن 1384 در کشور فرانسه به ثبت رسیده است. )اختلاف آمار بر اساس اطلاعات خود سایت «روز آنلاین» است(
از هوشنگ اسدی و همسرش نوشابه امیری و مسعود بهنود به عنوان سردبیران «روز آنلاین» نام برده میشود. اسدی در سال ۱۳۵۷ یکی از اعضای شورای سردبیری روزنامهی کیهان بوده و تا سال 1382 که به همراه همسرش به پاریس فرار کرد، در نشریات مختلف جریانهای لیبرال و اصلاح طلبی فعالیت میکرد.مسعود بهنود از روزنامه نگارانی است که از سالهای قبل از انقلاب یعنی از سال 1342 تا کنون در رسانههای مختلف کار کرده است و در روزنامه «آیندگان» و «تهران مصور» قبل از انقلاب و روزنامههای زنجیرهای دوره اصلاحات با سردبیری محمود شمس یا ماشاءا ...شمس الواعظین در روزنامههای «جامعه»، «توس»، «نشاط»، «عصر
آزادگان»، «گونا گون» و... فعالیت داشته و
نوشابه امیری
یا در تأسیس آنها اثرگذار بوده است. وی بعد از فرار از کشور، در حال حاضر در کنار حضور در شورای سردبیری «روز آنلاین» با بی.بی.سی فارسی هم همکاری دارد.
این نشریه الکترونیکی در طول یک هفته 72 خبر بلند و کوتاه را در سایت اینترنتی خود منتشر کرده که از این تعداد 13 خبر کوتاه و 59 خبر بلند بوده است .اخبار کوتاه این نشریه اخباری است که در سایتها و خبرگزاریهای دیگر منتشر شده است و «روز» تنها به این سایتها لینک میدهد. البته برخی از اخبار بلند این نشریه اینترنتی در طول چند سال فعالیت‌‌اش برگرفته از روزنامه‌هایی مانند «کارگزاران»، «اعتماد ملی» و «همبستگی »بوده است که امروز بعضی از آنها به دلیل تخلف در کشور توقیف شدهاند .سایتهای خبری‌ای همچون «آفتاب،»«ایلنا»، «انتخاب» و... از جمله مهمترین منابع خبری هستند که روز آنلاین به اخبار و گزارش‌های آنها لینک داده است .
در طول هفته 20 مقاله توسط افراد مختلف در این نشریه الکترونیکی به چاپ رسیده است .42 درصد از مطالب اخبار این نشریه اینترنتی به مسائل سیاسی اختصاص داشته است. همچنین سهم مطالب اقتصادی 5 درصد، هنری 10 درصد، اجتماعی 16 درصد و فرهنگی 15 درصد بوده است.
غلامرضا امامی، احمد زیدآبادی،مهرانگیز کار، علی افشاری، نوشابه امیری،محمدجواد ا کبرین، جلال یعقوبی،فروزان آصف نخعی، حسین باستانی و فرخ کریمی از جمله افرادی هستند که مقالات آنها در روز آنلاین منتشر میشود .حضور فرخ کریمی در ترکیب نویسندگان شائبه حمایت مالی هلند را از این نشریه الکترونیکی تقویت میکند. کریمی پیش از این برای راه اندازی یک شبکه ماهوارهای در هلند تلاش میکرد. نیک آهنگ کوثر،کاریکاتوریست روزنامههای زنجیرهای نیز با درج کاریکاتورهای روزانه در «روز آنلاین» فعالیت میکند.
ابراهیم نبوی، طنزنویس فراری و مقیم خارج از کشور که چند سال گذشته نامهای توهین آمیز خطاب به مسئولان بلندپایه نظام نوشت نیز مسئول قسمت «طنز روز» این نشریه الکترونیکی است .
مسائل هنری نیز تا حدودی در «روز آنلاین» پیگیری میشود. بخش «نگاه» به بررسی فیلمهای ا کران شده در سینمای ایران میپردازد و «نمایش روز» مختص معرفی یکی از تئاترهای اجرا شده در سالن‌های تئاتر کشور است و «کتاب روز »بخش دیگری است که در آن مهمترین کتابهای منتشر شده ایرانی در داخل یا خارج از کشور معرفی میشود.
گفتنی است، بخش‌های هنری فوق الذکر از جمله بخش‌هایی است که پنجشنبه‌ها در «روزآنلاین» منتشر میشود.
اختلاف ابراهیم با نبوی در همقطارانانتقاد از مهاجرانی که گفته بود «من قرائتی از ولایت فقیه را
فائزه‌هاشمی
قبول دارم»، چنین مینویسد: «جنبش سبز نه ولایت فقیه را قبول دارد و نه اصولا با رابطه دین و دولت موافق است .آقای مهاجرانی هم ده بار دیگر از این حرفها بزند، آن وقت ممکن است آدم حرف‌هایی بزند که اصلا خوب نیست!»
از شگردهای جدی این نشریه در خبر پردازی، تماس با شخصیتهای سیاسی و فرهنگی جریانهای مختلف کشور برای انجام مصاحبه است؛ در حالی که هویت اصلی خود )ضد انقلاب خارج نشین( را مخفی میکنند.
از جمله افرادی که در این راستا با وی تماس برقرار شد و حواشی بسیاری نیز به دنبال داشت سعید حدادیان، مداح اهل بیت )ع( بود که با هوشیاری وی خبرنگار تماس گیرنده راه به جایی نبرد.
«روز آنلاین» در حوادث فتنه 88 کاریکاتور نیک آهنگ کوثر، سردبیر سایت ضد انقلاب «خودنویس» در نقد میرحسین موسوی را سانسور کرد.
این س ـانسور وا کنش س ـایت «خودنویس» را در بر داشت: «در خط مشی چنین نشریهای نوشته نشده که نویسنده و کاریکاتوریست نباید به روش سیاسی رهبران جنبش سبز انتقاد کند یا ا گر نوشته و کاریکاتوری مورد استفاده نشریات حکومتی قرار گرفت، آن نوشته یا کاریکاتور حذف خواهد شد. ا گر بنا به دلایلی این چنین حذفی صورت بگیرد آن حذف، سانسور خواهد بود».
صدای آمریکا
آدرس وب سایت ir.voanews.com سال تاسیس رادیو ۱۹۷۹ سال تاسیس تلویزیون ۱۹۹۶ منابع مالی سازمان سیا
مشی سیاسی سیاستهای دولت آمریکاوابستگی یا تمایل سیاسی سازمان سیا و پنتا گون عملکرد در فتنه 88 جهت دهی آشوب‌ها،
دعوت به شورش علیه جمهوری اسلامی مدیر مسئول رامین عسگرد سردبیر
علیرضا نوری زاده، محسن سازگارا،
عناصر اثرگذار بهروز صوراسرافیل، امیرعباس فخرآور، احمد باطبی و جمشید چالنگی اتفاقات خاص مصاحبه با عبدالمالک ریگی
بخش ف ـارسی «ص ـدای آم ـریکا »)VOAPNN( از روز پنجشنبه،۲۲ نوامبر
۱۹۷۹ )اول آذر ۱۳۵۸( با روزانه نیم ساعت پخش رادیویی آغاز به کار کرد. پخش تلویزیونی برنامهها نیز از روز جمعه،۱۸ ا کتبر ۱۹۹۶ )27 مهر ۱۳۷۵ خورشیدی( با یک ساعت پخش زنده روزانه تحت عنوان شبکه خبری فارسی صدای آمریکا آغاز شد.
نخستین مدیر بخش فارسی صدای آمریکا احمدرضا بهارلو بود. از کسانی که در سالهای اخیر این مسئولیت را بر عهده داشتهاند میتوان به کامبیز محمودی،شیلا گنجی، بهروز صوراسرافیل، جیمز گلاسمن، الکس بلیدا و هیدا فولادوند اشاره کرد. هم ا کنون رامین عسگرد مدیریت بخش فارسی صدای آمریکا را بر عهده دارد.
سایت اینترنتی VOA از جمله سایتهای فعال ضد انقلاب است که به انعکاس اخبار مخالفین و معاندین نظام جمهوری اسلامی ایران و تخطئه عملکرد جمهوری اسلامی میپردازد.
این سایت به طور دائم، آخرین اخبار و اطلاعات روز را همراه با عکس، صدا و تصویر و به 52 زبان زنده جهان ارائه میکند که بیشتر این اخبار انعکاس دهنده نگاه غرب از ایران است و اصولا ارتباطی به اساسنامه نوشته شده آن ندارد.
طبق اساسنامه VOA، برنامههای این شبکه باید؛
1. صحیح، بی طرف و جامع باشند .
2. مظهر تمامی بخش‌هاى جامعه آمریکا بوده و نظرى جامع و مبسوط درباره افکار و سازمان‌هاى مهم آمریکا ارائه دهند .
3. سیاست‌هاى آمریکا را به طور روشن منعکس نمایند.
اما تنها نکته‌ای که در انعکاس اخبار VOA مورد توجه قرار میگیرد، جلب نظر سیاستمداران پنتا گون است.
اختلاف ـات، پـشت پ ـرده نمی‌ماند
مدیران و کارشناسان صدای آمریکا به دلیل اختلافات بسیاری که در مسائل سیاسی دارند، حتی در موضع گیری پیرامون ایران نیز حاضر نیستند کنار یکدیگر بنشینند. از جمله موارد اختلافات بروز کرده در صدای آمریکا که بازتاب گستردهای داشته است، می توان به اختلاف میان محسن سازگارا،کارشناس برنامههای صدای آمریکا با علیرضا نوریزاده از روزنامهنگاران سلطنت طلب نزدیک به بهروز صوراسرافیل اشاره کرد که همچنان ادامه دارد، البته اختلافات سازگارا با مدیران صدای آمریکا باعث شد که اخباری مبنی بر اخراج وی از آن شبکه هم منتشر بشود.
ا کنون نیز سیر نفوذ رو به گسترش نوری زاده موجب خشم بسیاری از کارکنان این رسانه شده است؛ به طوری که نحوه تهیه اخبار و بر انگیختن حساسیت برخی از نیروهای این رسانه در مورد برخی
مفاهیم ملی مانند استفاده از واژه‌های مجعول «خلیج» برای «خلیج فارس» یا «شط العرب» به جای «اروندرود» را از اشتباهات فاحش نوریزاده می‌دانند .وی که از سالهای قبل با مطبوعات عربی همکاری داشته هیچ ابایی در به کار بردن چنین واژه‌هایی ندارد و همین موضوع درگیری دیگری را میان وی و بهروز صور اسرافیل فراهم کرده است.
امیرعباس فخرآور از جمله مدیران برکنار شده صدای آمریکا هم در وبلا گ شخصیاش پیرامون وضعیت مدیران این شبکه نوشته است: «با خودم عهد کرده بودم که تا پایان کار مدیریت بخش فارسی صدای آمریکا به موضوع دیگری نپردازم، ولی این روزها که مدیران بخش فارسی نفسهای آخر را می‌کشند و از سوی دیگر این بحث اپوزیسیون هم به طریقی اسرار آمیز با مدیریت بخش فارسی ارتباط فامیلی! پیدا کرده، تصمیم گرفتم سریال «ژوراسیک پارک» را در خصوص روابط مافیایی حا کم بر اپوزیسیون ورشکسته به رشته تحریر درآورم!»
در همین حال، دیگر رسانههای اپوزیسیون نیز خبر از جدایی دیگر خبرنگاران VOA از این مجموعه دادند که میتوان به احمد باطبی، چهره جنجالی حوادث کوی دانشگاه در سال 1378 و از دوستان نزدیک سازمان مجاهدین خلق و فعال ضد نظام، به خصوص در فتنه 88 اشاره کرد.
وی که یکی از سازمان دهندگان برپایی کمپینهای حمایت از اردوگاه اشرف منافقین در عراق و از مخالفان برچیده شدن این پایگاه در خا ک عراق بود، راجع به وضعیتش در صدای آمریکا در وبلا گش مینویسد: «من فقط یک دست کت و شلواری را که تو مصاحبهها میبینید، دارم. همه جا با همان میروم .فقط ک راواتها رو عوض می‌کنم ... وقتی به خانه میرسم پیراهنم را می‌شویم؛ در خانه لگن ندارم و برای همین تو کشوی پلاستیکی کمدی که تو اتاق است، آب میریزم و مثل یک تشت ازش استفاده می‌کنم!»
جمشید چالنگی هم یکی دیگر از مجریان اخراجی صدای آمریکاست که علیه مدیران آن شبکه و عدم آزادی اخبار و سطح پایین معلومات دست اندرکاران صدای آمریکا از وقایع ایران دست به افشا گری زد. وی در مقاله خود چندین بار به تامین منابع مالی شبکه وابسته به سازمان سیا توسط مالیات دهندگان آمریکایی اشاره میکند و معتقد است که بخش فارسی شبکه صدای آمریکا پول مالیات دهندگان را حیف و میل میکند.
بیستم فوریه ۲۰۱۲ خبرگزاری معتبر آمریکایی بلومبرگ در مقاله ای، انتقادات تندی را علیه بخش فارسی صدای آمریکا منتشر میکند. بلومبرگ مینویسد: «بر اساس یک نظر سنجی در سال ۲۰۱۱، تنها ۶ درصد از مردم در ایران دست کم هفته‌ای یک بار صدای آمریکا را میبینند».
حمایت از تروریست‌ها
صدای آمریکا اوایل آوریل ۲۰۰۷ با عبدالمالک ریگی، رهبر جندا ...که دستانش به خون بسیاری از مردم مظلوم سیستان و بلوچستان آلوده است،مصاحبه کرد و مجری صدای آمریکا وی را تحت عنوان رهبر جنبش مقاومت مردم ایران خطاب قرار داد.
دروغ بافی و درگیری با دیگر رسانههای ضد انقلاب
در پی اظهارات محسن سازگارا در صدای آمریکا که مدعی شده بود که طبق نظرسنجی‌ها بیش از 94 درصد مردم به جمهوری اسلامی اعتقادی ندارند! نیک آهنگ کوثر، مدیر سایت «خودنویس »با انتقاد از صدای آمریکا، گفت: «هیچ رسانهای کامل نیست، اما در حد خودش باید برای اطلاعرسانی و انتقال واقعیت‌ها به مخاطبان بکوشد ».
کارشناسانی ساده
نوری زاده،کارشناس حاشیه دار صدای آمریکا که انتشار کلیپی غیر اخلاقی از وی در اینترنت تا مدتها برایش دردسر ساز شده بود، تا کنون دو بار در دام نیروهای نفوذی اطلاعات ایران گرفتار شده است. اعتماد وی به سردار مدحی در پروژه الماس فریب و شیران در هدیه 60، برای او در میان اپوزیسیون سخت گران تمام شده است؛ تا حدی که نیک آهنگ کوثر وی را به خاطر فریب خوردن در پروژه الماس فریب که توسط مدحی انجام شده بود، سرزنش کرد. گرفتار شدن اپوزیسیون خارج نشین در تله‌های اطلاعاتی ایران باعث شد تا جو بی اعتمادی در میان آنها به حدی بالا برود که همدیگر را به همکاری با اطلاعات ایران متهم کنند.
همراه با فتنه گران
صدای آمریکا در فتنه 88 از تمام توان رسانهای خود استفاده کرد تا با پوشش فعالیتهای سران فتنه و انتشار بیانیه‌های آنها و اطلاع رسانی تجمعات خیابانی، در آتش فتنه را در کشور دامن بزند. در این میان سازگارا و نوری زاده اصلیترین کارشناسانی بودند که مستقیما دعوت به آشوب خیابانی میکردند .سازگارا حتی با بستن پارچه سبز به دست خود و تحریک مردم با ارائه راهکارها و دستورالعمل‌هایی قصد زنده نگاه داشتن فتنه را داشت. انتشار اخبار کذب و دروغ برای تحریک احساسات مردم یکی از شگردهای صدای آمریکا در فتنه 88 بود؛ برای نمونه به این خبر توجه کنید: «پس از قطع تمامی راه‌های ارتباطی موسوی و رهنورد، از جمله تلفنهای ثابت و همراه و اینترنت، ا کنون با ایجاد دیوار آهنی در اطراف خانه موسوی، بازداشت آنها وارد مرحله جدیدتری شده است».
تشت رسوایـی بـر زمین افتاد
اخبار حاشیه‌ای کارکنان صدای آمریکا کمتر از اخبار متن آن نبوده است.
از تجاوز جنسی مدیران به مجریان زن شبکه تا حمایت از همجنس گرایان باعث شده است که حاشیه‌ها در مواردی حتی پر رنگ تر از متن هم بشود.
حمیده آرمیده از مجریان صدای آمریکا در صفحه فیس بوک خود از همجنس گرایان حمایت میکند و حمایت‌های مکرر وی از همجنس بازان تا حدی بود که منجر به اعطای لوح سپاس «انجمن دگرباشان ایرانی» )همجنس بازان( به آرمیده شد.
این انجمن در بیانیه خود از وی به علت دعوت‌های مکرر از اعضای جامعه همجنس بازان و دفاع از حقوق آنان تشکر و قدردانی نمود.
همچنین نگار محمدی، مجری برنامه روی خط صدای آمریکا نیز بدون رعایت اصول حرفهای در برنامه، به دفاع از همجنس گرایان پرداخت .
در موردی دیگر الهام ستا کی، مجری شبکه فارسی صدای آمریکا که در جریان اغتشاشات و آشوب‌های پس از انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران در سال 88 نقشی اساسی را ایفا می کرد، چندی پیش با طرح شکایتی علیه مهدی فلاحتی یکی دیگر از مجریان صدای آمریکا، وی را به اتهام تجاوز جنسی به دادگاه فراخواند.
کلمه
آدرس وب سایت kaleme.com سال تاسیس 1388 منابع مالی نامشخص
مشی سیاسی براندازی جمهوری اسلامی وابستگی یا تمایل سیاسی میرحسین موسوی
عملکرد در فتنه 88 پایگاه اصلی انتشار بیانیه‌های موسوی
و کروبی، برنامه ریزی آشوب‌های خیابانی مدیر مسئول سردبیر
عناصر اثرگذار اردشیر امیرارجمند، مزروعی
اتفاقات خاص «پیاده روی سکوت» در روز ۲۵ بهمن ماه
سایت «کلمه »که در ابتدا با هدف ظاهری فعالیت تبلیغاتی در انتخابات سال 88 فعالیت خود را آزاد کرد، در ادامه رویکرد مبارزه علیه ارکان نظام جمهوری اسلامی ایران را در پیش گرفت؛ با این تفاوت که افراد موسس پشت پرده توانستند حساسیت کمتری را نسبت به سایت بالاترین ایجاد کنند. اما با وجود پنهان کاری، برخی از گردانندگان و سیاست گذاران کلمه برای اظهار نظر وارد میدان شدند. در کنار اردشیر امیرارجمند از افرادی همچون مزروعی، نماینده اصلاح طلب و فراری مجلس ششم هم به عنوان گردانندگان کلمه یاد میشود.
کلمه وابسته به امیرارجمند
اردشی ـر امیرارج ـمند، حق ـوق دان ایرانی، دانشیار و رئیس مرکز و کرسی «حقوق بشر، صلح و دموکراسی یونسکو »در دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی بود، که ریاست کمیته حقوقی ستاد انتخاباتی میرحسین موسوی در انتخابات ریاست جمهوری ۸۸ را نیز بر عهده داشت و در جریان اعتراضات پس از این انتخابات از مشاوران ارشد موسوی به شمار می‌رفت.
پایان نامه فوق لیسانس وی در مورد «مصادره و ملی شدن اموال افراد» و تز دکترای امیرارجمند نیز در زمینه «اعمال مقررات مخاصمات مسلحانه در دریا در زمان صلح و جنگ» بود.
فعالیتهای این استاد دانشگاه پیش از انتخابات دور دهم ریاست جمهوری نیز در جهت نقد نظام اسلامی ایران با رویکرد جمهوری خواهی غربی انجام میشد. نمونه این دیدگاه، سخنان وی در مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام )سال 1387( است، که آسیب اساسی نظام حقوقی ایران را عدم حکومت قانون دانسته و این نظام حقوقی را نیازمند حکومت قانون و تکامل دولت مدرن ارزیابی کرده بود!
امیرارجمند به عنوان مشاور میرحسین موسوی حضور گستردهای در وقایع پس از انتخابات داشت که با شروع پیگیری‌های دستگاه قضایی به خارج از کشور گریخت.
راه اندازی سایت کلمه و مصاحبههای تند وی با رسانههای مخالف نظام جمهوری اسلامی از جمله فعالیتهای امیرارجمند است که تا امروز ادامه دارد.
نمونه سخنان وی پیرامون فتنه نشان از عداوت وی با اساس جمهوری اسلامی دارد: «ا گر چه ا کث ـر ایرانی ـان به ویژه در روزهای آغازین این حرکت عظیم و سراسری انتظار چنین مقاومت جانانه‌ای را از آقایان میرحسین موسوی و مهدی کروبی نداشتند، ولی
جریان 58شناسی رسانههاS N N . i r
رسانههای خارجی
این بزرگواران با مقاومت و استمرار بر حق طلبی و ایستادگی در مقابل انواع و اقسام فشارها، اندک اندک اعتماد
ا کثر ایرانیان را به خود جلب نموده و به عنوان رهبرانی غیر سازشکار و استوار در راستای احقاق حقوق ملت شناخته شدند. به عبارت دیگر آقایان موسوی و کروبی خرق عادت نموده و به واسطه این ایستادگی محبوبیت ایشان علیرغم همه توطئه‌های حکومت جمهوری اسلامی روز به روز افزون گشت».
از جمله نقاط سیاه کارنامه اردشیر امیرارجمند، دیدار وی با مقامات آمریکا به همراه تریتا پارسی است. در این دیدارها، امیرارجمند خود را به عنوان سخنگوی جنبش سبز مردم ایران معرفی کرده است.
نکت ـه‌ی ج ـالب در مورد عملکرد امیرارجمند آنکه برخی س ـایت‌های مخالف نظام جمهوری اسلامی نسبت به هویت اردشیر امیرارجمند، مشاور موسوی به شدت ابراز تردید کرده‌اند و وی را مأمور وزارت اطلاعات ایران می‌دانند که با سپردن وثیقه سنگین برای جاسوسی به درون مخالفان نفوذ داده شده است .حتی نوری زاده در مصاحبه با صدای آمریکا بیان کرد که «تردید ندارم که آقای اردشیر امیرارجمند جاسوس جمهوری اسلامی است».
گفتنی است، اردشیر امیرارجمند بعد از بازداشت در ایران و اعتراف به جاسوسی برای سرویس اطلاعاتی موساد و همکاری با سازمان مجاهدین خلق ایران در جریان شورش‌های خیابانی، به عنوان مرخصی از زندان خارج شده بود که به فرانسه گریخت و از این کشور پناهندگی گرفت.
سایت گویا )از مجموعه سایتهای مخالف جمهوری اسلامی( درباره‌ی فرار امیرارجمند این چنین می‌نویسند:
«چگونه ممکن است شخصی که در موقعیت مشاور عالی موسوی بازداشت شده و به همکاری با موساد و سازمان مجاهدین خلق )منافقین( هم اعتراف کرده است، به آسانی از وزارت اطلاعات رژیم مرخصی بگیرد و بعد خیلی آسان تر به فرانسه مهاجرت کند. مگر مأموران امنیتی رژیم مغز خر خورده‌اند که به امیرارجمند با آن جایگاهی که نزد موسوی داشت و با آن اعترافاتی که کرده بود، مرخصی بدهند و بعد از خروج وی از زندان هم مراقبش نباشند تا بتواند به فرانسه رفته و پناهندگی بگیرد؟ دوستان! رفقا! آقایان سبز و خانم‌های سبزتر! عقلتان کجا رفته؟ شک نداشته باشید که امیرارجمند جاسوس رژیم است. وزارت اطلاعات و سپاه را دست کم نگیرید. اصلاً هیچ وقت نباید دشمن را دست کم گرفت. ا گر رژیم توان اطلاعاتی نداشت که در فاصله چند هفته همه لیدرهای سبز را دستگیر نمی‌کرد. حالا چطور ممکن است به شخصی مثل اردشیر امیرارجمند در فاصله کوتاهی بعد از بازداشت مرخصی بدهد و بعد هم اصلا مواظب او نباشد»؟!
امیرارجمند همچ ـنین مب ـدع طرح «پیاده روی سکوت» در روز ۲۵ بهمن ماه
1390 بود که به شدت اعتراض اپوزیسیون خارج نشین را در بر داشت. ارجمند و شواری هماهنگی راه سبز امید که وی خود را با آن عنوان معرفی میکند، بار دیگر در اقدامی مضحک از طریق سایت کلمه مردم را به راهپیمایی سکوت در پارک‌ها در 25 خرداد 1391 دعوت کرد.
رویکرد کلمه
وابستگی این سایت را به برنامههای از پیش تعیین شده موسوی میتوان در سخنان امیرارجمند جستجو کرد: «وب سایت کلمه همچنان مرجع اصلی و معتبر اطلاع رسانی درباره میرحسین موسوی است ... این سایت تحت کنترل افراد مورد اعتماد آقای موسوی قرار دارد».
سایت کلمه در طول چند سال پس از دهمین انتخابات ریاست جمهوری در خرداد سال ۱۳۸۸، تبدیل به یک رسانه مرجع اخبار رهبران جنبش سبز مردم ایران! شده و بسیاری از اخبار نه چندان مهم مانند نامه یک فرد معمولی به یکی از مدیران درجه چندم سایتهای مخالف جمهوری اسلامی، در آن بسیار پر رنگ و مهم جلوه داده میشود .کلمه بعد از سال 1388 عملا بیشتر به سایتی برای انتشار مقالات و نظرات اصلاح طلبان فراری خارج کشور تبدیل شده،که برای دوستانشان در داخل نسخه می‌پیچند .
دروغ پردازی به سبک کلمه
یکی از گاف‌های کلمه که باعث نمایان شدن دوباره اختلافات میان اپوزیسون شد، خبر انتقال میرحسین موسوی به زندان حشمتیه بود .کلمه سعی کرد با ادعای دروغ انتقال موسوی و همسرش به زندان حشمتیه، هیجانی برای اغتشاشات برنامه ریزی شده بعدی ایجاد کند. این تلاش توسط شبکه‌های آمریکایی و اروپایی نظیر سی. ان. ان،بی. بی. سی و... پشتیبانی میشد، اما
جریان 60شناسی رسانههاS N N . i r
رسانههای خارجی
با بی نتیجه ماندن هدف نهایی یعنی انجام اغتشاشات به خاطر زندانی شدن موسوی،کلمه عملا چاره‌ای جز معذرت خواهی نداشت.
وا کنش نوری زاده به این خبر در صدای آمریکا پس از معذرت خواهی سایت کلمه به خاطر خبر کذبش، پرده از این اختلافات درونی بر می‌دارد؛ «هیچ دلیلی برای عذرخواهی سایت کلمه درباره خبر منتشره وجود ندارد، پس باید نتیجه بگیریم که این سایت به دست ماموران امنیتی جمهوری اسلامی افتاده است».
مهدی جامی یکی دیگر از فعالان رسانههای ضد انقلاب در خارج کشور، از اینکه کلمه ادعای دروغ خود را پس گرفته انتقاد کرد و نوشت: «این عذرخواهی بی جاست. کلمه در خبررسانی درباره مهمترین مسئله جنبش با بی مسئولیتی و بی دقتی آشکار برخورد کرده است ... لطفا عذرخواهی بی جا نکنید و عقب نشینی بی معنا نفرمایید. ا گر هم اضطرار دارید، دست کم امتیاز بگیرید وگرنه تا قیامت باید از هر چه می‌گویید و می‌خواهید عقب نشینی کنید. آقایان! مدیران کلمه، مشاوران یا هر فرد و گروه دیگری که در این کار به دلیل آشنایی با موسوی حرمتی پیدا کرده اید،اجازه بدهید به شما اطمینان کنیم و اعتمادمان همین اول کار از بین نرود؛ وگرنه انتظار نداشته باشید کسی برای مواضع و حرفهای شما ارزشی قائل شود و یا شما را به رهبری ولو شورایی بپذیرد».
از موارد دیگر این دروغ پردازی‌ها با این است که قبل از پخش شدن فیلم مستند «سناریوی قتل ندا آقاسلطان »از رسانه ملی، این سایت با استناد به شایعات اینترنتی، در مطلبی با عنوان «مستند گاف باران در گم کردن رد قاتل ندا»، به نقد این فیلم «پخش نشده»پرداخت!
در مورد دیگر علی اصغر شفیعیان، عضو حزب اصلاح طلب مشارکت در مطلبی که در وبلا گش منتشر کرده، ادعای سایت کلمه مبنی بر «تحصن جمعیت زیاد مقابل زندان اوین» را رد کرد و ضمن بیان اینکه خود شاهد عینی بوده است، نوشت: «به نوبه خودم متذکر می‌شوم که چنین حرکت‌های اشتباهی، ادامه اشتباهاتی است که تا به حال انجام شده است».
مردمک
آدرس وب سایت mardomak.org سال تاسیس 1386 منابع مالی
مشی سیاسی مخالفت با جمهوری اسلامیوابستگی یا تمایل سیاسی اصلاح طلبان ضد انقلاب عملکرد در فتنه 88 تلاش در جهت براندازی جمهوری اسلامی مدیر مسئول
سردبیر معصومه ناصری
عناصر اثرگذار شادی صدر، تقی رحمانی و مانا نیستانی
اتفاقات خاص
«مردمک» دی ماه ۱۳۸۶ با ادعای توجه به حوزه حقوق شهروندی و قانونمداری کار خود را آغاز کرد. سردبیر سایت فردی به نام معصومه ناصری است. شادی صدر، فعال فمنیست
ضد انقلاب و تقی رحمانی، فعال ملی مذهبی و از مشاوران کروبی از جمله افرادی هستند که مطالبشان در مردمک منتشر میشود.
سایت مردمک به عنوان یکی از حامیان اصلی جریان اصلاحات و جنبش سبز شناخته میشود و سابقه توهین به مقدسات دینی را در پرونده خود دارد .از آخرین موارد توهین آمیز مردمک میتوان به کاریکاتور موهنی اشاره کرد که در صدد اهانت به واقعه عاشورا و علمدار مظلوم کربلا، حضرت عباس بود.
تصویرگر این کاریکاتور موهن، مانا نیستانی میباشد که سابقه همکاری با نشریات و روزنامههای اصلاح طلب را در کارنامه خود دارد و در مراسمی که از سوی انجمن مدافع حقوق کاریکاتوریست‌ها در آمریکا برگزار شده بود، مورد تشویق قرار گرفت و نشان شجاعت دریافت کرد! عموما کاریکاتورهای این کاریکاتوریست در سایت مردمک منتشر میشود.
فصل دوم
مطبوعات داخلی
اطلاعات آدرس وب سایت ettelaat.com/new سال تاسیس 1305 منابع مالی دولتی-آ گهی مشی سیاسی اصلاحطلب
وابستگی یا تمایل سیاسی مجمع روحانیون- سید محمد خاتمی عملکرد در فتنه 88 تمایل به میرحسین موسوی مدیر مسئول سید محمود دعایی سردبیر علیرضا خانی اتفاقات خاص چاپ مقاله حسین علایی
سال 1305، اولین شماره روزنامه اطلاعات با عنوان «نامه اطلاعات» در یک برگ کاغذ و به قیمت چهار شاهی منتشر شد. مهمترین ویژگی روزنامه اطلاعات که سبب شد با روزنامههای معاصر خارجی خود نظیر «الاهرام» مصر و «جمهوریت »ترکیه برابری کند، تهیه اخبار خارجی از آژانس‌های‌هاواس فرانسه، رویترز، برلن و مسکو بود .
روزنامه اطلاعات در عصر پهلوی
پس از درگذشت عباس مسعودی،موسس روزنامه اطلاعات، پسر وی تا زمان وقوع انقلاب اسلامی ایران، مدیریت آن را بر عهده گرفت. در این دوران اطلاعات از خط مشی واحدی پیروی نمی‌کرد، اما در هر حال، متأثر از فضای فرهنگی قبل از انقلاب و برآورده کننده توقعات رژیم پهلوی بود؛ تا آنجا که با دخالت ساواک اقدام به درج یک مقاله توهین آمیز در مورد حضرت امام خمینی )ره( در 17 دی 1356 با امضای رشیدی مطلق کرد و موجبات خشم عمومی در میان ملت ایران را فراهم آورد که منجر به قیام 19 دی مردم قم و فرا گیر شدن انقلاب در سرتاسر کشور شد.
اطلاعات بعد از انقلاب
با نزدیک شدن به روزهای پرشکوه پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 57، روزنامه اطلاعات با چاپ تیتر درشت «شاه رفت» با حرکت اسلامی مردم ایران همراه شد. بعد از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران و تا سال 1359، روزنامه اطلاعات زیر نظر یک شورای سرپرستی از طرف بنیاد مستضعفان قرار گرفت تا اینکه به فرمان امام خمینی )ره(، «سید محمود دعایی» به سرپرستی آن منصوب شد. وی درباره شرایط آغاز به کار خود در روزنامه اطلاعات میگوید: «با حاج احمد آقا شرط کردم که چون سابقه کار مطبوعاتی در این حجم نداشتم، یک تیم باید برای اداره روزنامه مهیا شود و در این تیم آقایان بهشتی،هاشمی، باهنر و خامنهای باید حضور داشته باشند تا همفکری لازم انجام شود».
شهید بهشتی معتقد بود که روزنامههای اطلاعات و کیهان میراث فرهنگی انقلاب هستند و برای حفظ این دو موسسه با گسترش امکانات جنبی میتوان به خودکفایی رسید. ستون‌های ثابت اطلاعات در دهه 60، روزنامه را برای خوانندگان خود جذاب کرده بود .مهمترین ستون نقد آن دوره با عنوان «دو کلمه حرف حساب» به قلم مرحوم کیومرث صابری فومنی )معروف به گل آقا( بود که تا امروز در اذهان مردم باقی مانده است. پاورقی اطلاعات، با مطالب تاریخی «چهل سال قبل در چنین روزی» نیز از جاذبههای آن در دهه 60 و حتی بعد از آن بود.
جریان 68شناسی رسانههاS N N . i r
مطبوعات داخلی
مجله «اطلاعات هفتگی»، «جوانان امروز»، «ادبستان فرهنگ و هنر،»«اطلاعات سیاسی اقتصادی» و مواردی دیگر، هر یک بخشی از انتشارات موسسه اطلاعات محسوب میشوند.
دعایی کیست؟
سید محمود دعایی یکی از رکورددار ان نمایندگی مجلس شورای اسلامی است و شش دوره با رأی مردم پایتخت بر کرسی نمایندگی مجلس نشسته است. دعایی در
انتخابات میان دوره‌ای سال 1360 همراه با سیدرضا زواره ای، عباس شیبانی،صدیقی رجایی و حسین کمالی به مجلس اول راه یافت. نطق‌های دعایی در مجلس طی این 24 سال به تعداد انگشتان دست هم نرسید و از وی تصویر نماینده‌ای کم حاشیه و پرتامل که در معدود مواردی وارد کارزارهای سیاسی و جنجالی مجلس میشود، در اذهان ترسیم شده است.
داستان حذف دعایی و حجازی از فهرست انتخاباتی جامعه روحانیت مبارز در آستانه انتخابات مجلس سوم، عاملی میشود تا روحانیون چپ گرا و طرفدار دولت میرحسین موسوی راه انشعاب برگزیده و مجمع روحانیون مبارز را به وجود آورند.
مجلس ششم دوره بازگشت چپ گرایان به صحنه بود که این بار دو سال پس از انتخابات ریاست جمهوری سال 1376 و پیروزی خاتمی، با استفاده از نام اصلاح طلبی، ا کثر کرسی‌ها را از آن خود کردند. در آن دوره، دعایی در فهرست گروههای هجده گانه دوم خرداد قرار گرفت و از میان اعضای مجمع روحانیون،وی همراه مهدی کروبی، مجید انصاری و سیدعلی ا کبر محتشمی پور بر کرسی نمایندگی مجلس نشست .
مدیر مسئول روزنامه اطلاعات نقش مؤثری در معرفی عطاا... مهاجرانی به عنوان وزیر ارشاد دولت خاتمی داشت و در جریان استیضاح وی تمام تلاش خود را برای عملی نشدن استیضاح انجام داد؛ به شکلی که حتی گریه کرد تا این استیضاح رأی نیاورد. البته خود دعایی گفته است که زمانی هم در نجف در محضر حضرت امام گریه کردم که چرا سازمان مجاهدین خلق )منافقین( را تایید نمی‌کنید: «این یک واقعیت است که من در مقطعی نسبت به سازمان مجاهدین اولیه ـ که بنیانگذاران آن مرحوم حنیف نژاد و دیگران بودندـ سمپات، ارتباط و همکاری داشتم و حتی در مقطعی عضو شدم. من نخستین کسی بودم که آنها را با امام )ره( مرتبط کردم و از ایشان وقت گرفتم تا آن افراد خدمت امام )ره( برسند و مسائل و خط مشی‌های خود را در میان بگذارند و امام )ره( هم با بزرگواری چند روز به آنها وقت دادند و در نهایت ایشان نظر خاص خود را بیان کردند.
در آن زمان من با این سازمان مرتبط بودم و به دلیل ناآشنایی فلسفی و علمی نسبت به مواضع عمیق و بنیادهای ریشه‌ای آنها، طبیعتا احساسی عمل کردم و با تصور اینکه اینها مشمول حمایت و تایید بلندپایههایی مثل مرحوم طالقانی، مرحوم مطهری، مرحوم منتظری، آقای‌هاشمی و بزرگانی از این قبیل هستند، فکر می کردم آنها اصیل بوده و میتوان به آنها اعتنا کرد. ولی زمانی که متوجه شدم، متنبه شده و رها کردم و حتی خاطرم هست که پس از انقلاب، انجمن اسلامی صدا و سیما از من به عنوان فردی که زمانی با سازمان مرتبط بود، دعوت کرد و صحبتهای من از رادیو پخش و در روزنامهها منتشر شد؛ به گونهای که وقتی امام آن صحبتها را از رادیو شنیدند، به نوعی تفقد و ابراز رضایت مندی کردند».
اطلاعات در فتنه 88
در حالی که در دوران تبلیغات انتخاباتی ریاست جمهوری دهم، موسوی و کروبی، احمدی نژاد را به سوء استفاده از امکانات دولتی برای جلب آرای مردم متهم میکردند، روزنامه اطلاعات به عنوان روزنامه‌ای دولتی در اختیار ستاد میرحسین موسوی ب ـود. البته دعایی در سالگرد انتخابات در مصاحبهای با همشهری این چنین بیان کرد که من فقط به ایشان رای دادم و سالن کنفرانس روزنامه را هم به مبلغ 36 میلیون به ستاد ایشان اجاره داده بودیم.
رفاقت دعایی با خاتمی که سابقه‌ای طولانی مدت دارد، به حدی است که دعایی هر سال مسئول برگزاری جشن تولد خاتمی میشود و این امر باعث شد که در دوران فتنه 88 هم موضع گیریهای اطلاعات در حمایت از خاتمی پررنگ تر باشد.
برای مثال پس از وقوع اغتشاش‌های 25 بهمن ماه 89 که به حصر کروبی و موسوی به عنوان دو تن از سران فتنه 88 انجامید، نوشته‌ای جنجالی در اطلاعات در دفاع از خاتمی و نقد شعار مردم علیه فعالیتهای فتنه گونه وی منتشر شد .خاتمی در این مطلب چنین معرفی شده بود:
«آدم نجیب و دوست داشتنی‌ای که تا کنون «تب» را برای مخالفان و
جریان 70شناسی رسانههاS N N . i r
مطبوعات داخلی
دشمنانش آرزو نکرده... و پس از دوران ریاست نیز، در موج تند و تیزی که برخاست هرگز اسیر جّو و گرفتار التهاب و تندروی و افراطی گری و رادیکالیسم کور نشد و باز پا از دامنه ادب و انصاف آن سو نگذاشت و جز ملایمت و مدارا و عطوفت و خیرخواهی و نصیحت و دعوت به آرامش و گفتوگو و نهی از عصبیت و تعصب، سخنی نراند و رفتاری نکرد و به رغم مساعد بودن شرایط برای تندروی و سخنان آتشین و اطلاعیه‌ها و پیامها و ...
آرام ماند و دعوت به آرامش و تقوی کرد.
او با همه فرق میکند، هم با راست‌ها و هم با چپ‌ها. هم با اصولگرایان افراطی و هم با اصلاح طلبان تندرو. این را همه می‌دانند. آدمی است که حتی دشمنانش هم نمیتوانند دوستش نداشته باشند .چهره نورانی و آرام و مهربان با ته لهجه گرم یزدی و عبای شکلا تی».
روزنامه اطلاعات در کل روزنامه کم حاشیه‌ای است که اخبار جنجالی منتشر نمیکند و هر از چند گاهی در برهه‌های زمانی خاص در کشور محور بحث‌ها قرار میگیرد. دلیل اصلی این امر مشی دعایی، مدیر مسئول آن است. دعایی میگوید: «احتیاجی نیست همه حوادث را به اطلاع مردم رساند و وقتی حکم به مرحله نهایی رسید آن موقع حق مردم است که مطلع شوند؛ همچنان که از دادگاه کرباسچی «به عمد» حتی یک کلمه در اطلاعات چاپ نشد تا زمانی که نتیجه معلوم شود».
اما با تمام کم حاشیه بودن روزنامه اطلاعات، اقدام تامل برانگیز این روزنامه در چاپ مقاله حسین علایی در سالگرد 19 دی و دفاع از جریان فتنه و تخریب نظام، موج انتقادات را نسبت به سوء مدیریت در اطلاعات به وجود آورد که غائله با عذرخواهی حسین علایی و بیان اینکه مطلبش اصلا چنین هدفی را دنبال نمی‌کرده است، تمام شد )این مقاله در سایت خبر آنلاین هم منتشر شد.(
کیهان و اطلاعات برادران ناتنی!
روایت حسین شریعتمداری از اطلاعات و دعایی هم شنیدنی است: «یک دسته دیگر )از روزنامهها( نه دولتی‌اند و نه حزبی. من،کیهان و اطلاعات را این گونه میدانم .
دولت‌های سازندگی و اصلاحات بیشترین کمک‌ها را به روزنامه اطلاعات کردند؛ البته شخص آقای دعایی انسان پا کدستی هستند و هرچه امتیاز گرفته‌اند صرف تجهیز مؤسسه اطلاعات کرده اند؛ ولی به هر حال،کیهان به خاطر مواضع خود از همه این امتیازات محروم بوده است.» مدیر مسئول کیهان به مزاح اضافه کرد: «اما کیهان هم در عزا کشته میشود و هم در عروسی! وقتی به مهاجرانی گفتیم: به همه وام می‌دهید به ما هم بدهید! گفت: با این مواضعتان انتظار نداشته باشید برایتان یقه چا ک کنیم».
البته دیدگاه دعایی در مورد حسین شریعتمداری کمی تندتر است. بعد از انتخابات دهم که اغلب دوستان قدیم دعایی از جمله مهاجرانی دولت احمدی نژاد را دولت کودتا و غیر مشروع معرفی کردند، وی به عنوان سخنران در همایشی که توسط تیم مشایی برگزار میشد، شرکت کرد. دعایی زمانی که مجری همایش «نقش رسانهها در تعامل با ایرانیان خارج از کشور »که توسط
جریان انحرافی برگزار میشد، نام او را همراه با ذکری از مدیر مسئول کیهان برد،چنین وا کنش نشان داد: «احتمالا دلیل اینکه مجری برنامه آقای شریعتمداری را با من اسم میبرند به خاطر این است که کیهان و اطلاعات را همه از قدیم دوقلوهای وابسته به نظام می‌دانستند؛ منتها فراموش کردند که ا کنون، یکی منشا رحمانیت و صلح و صفاست و دیگری منشا جباریت!»
اعتماد آدرس وب سایت etemadnewspaper.ir سال تاسیس 1381 منابع مالی آ گهی...- مشی سیاسی اصلاح طلب
وابستگی یا تمایل سیاسی اعتماد ملی-کروبی و سید محمد خاتمی عملکرد در فتنه 88 حمایت از کروبی و موسوی صاحب امتیاز و مدیر مسئول الیاس حضرتی سردبیر بهروز بهزادی عناصر اثرگذار محمد حضرتی
اتفاقات خاص توقیف در دوران فتنه،
مصاحبه با جوانفکر و توقیف مجدد روزنامه
نخستین شماره روزنامه «اعتماد،»خردادماه سال ۸۱ به مدیرمسئولی الیاس حضرتی منتشر شد. وی از اعضای ارشد حزب اعتماد ملی )تأسیس شده در سال 84 توسط کروبی( و نماینده سابق رشت و تهران در مجلس شورای اسلامی است .شرکت در تحصن مجلس ششم را میتوان از نقاط کلیدی در طول فعالیتهای سیاسی وی دانست.
روزنامه اعتماد از رسانههای جریان اصلاحات است که در انتخابات دور نهم و دهم ریاست جمهوری از کاندیداتوری کروبی حمایت کرد. در دوران فتنه 88 هم نقش یکی از پایگاه‌های رسانهای سران فتنه را در میان مطبوعات کشور ایفا میکرد. اعتماد در 10 اسفندماه ۸۸ به دستور هیئت نظارت بر مطبوعات به علت تخلفات مختلف و اصرار بر تکرار آنها،بعد از دریافت هشت تذکر، موقتا توقیف شد.
بعد از رفع توقیف سال 88، انتشار مجدد این روزنامه از 29 خردادماه 1390 از سر گرفته شد. آغاز مجدد انتشار اعتماد هم همراه با پیام تبریک سید محمد خاتمی و ابراز خوشحالی وی بود؛ هر چند که اعتماد وی را در آستانه انتخابات 88 تشبیه به تدارکاتچی کرده و از وی خواسته بود دیگر نامزد ریاست جمهوری نشود. اعتماد در آبان ماه سال 90 با انجام مصاحبهای جنجالی با علی ا کبر جوانفکر،سرپرست موسسه مطبوعاتی ایران و همچنین مشاور رسانهای محمود احمدی نژاد، دوباره توقیف شد. جوانفکر در آن مصاحبه به بسیاری از نهادها و مسئولین نظام اتهاماتی را نسبت داده بود. شریعتمداری در یادداشتی در کیهان مصاحبه اعتماد با جوانفکر را نشانی از حرکت مشترک جریان فتنه و انحراف معرفی کرد.
ترفندهای گرافیکی
اعتماد در شماره 29 شهریورماه 88 خود تصویری را در صفحه اول به چاپ رساند تا «حضور گسترده سبزها» در راهپیمایی روز قدس آن سال را به بینندگان خود القا کند. اصل تصویر از خیابان کریمخان زند برداشته شده بود، اما مقایسه میان عکسهای دیگر رسانهها نشان می‌داد تصویری که روزنامه «اعتماد» منتشر کرده،کاملا دستکاری شده است؛ جالب آنجا بود که عکس روزنامه حتی با عکس سایت روزنامه اعتماد هم تفاوت‌های مشهودی داشت.
مطبوعات داخلی
این اقدام ناشیانه اعتماد سبب شد که رسانههای داخلی با لفظ «معجزه اعتماد با کمک فتوشاپ» به نقد این اقدام غیر اخلاقی اعتماد بپردازد.
اختلافاندازی بین نیروهای انقلاب
اعتماد در تئوریزه کردن جنبشهای اجتماعی نقش اساسی داشت. اخبار و جهت گیریهای اعتماد بعد از فتنه 88 به سمت ایجاد اختلاف در میان نیروهای انقلابی و اصولگرا بوده است .مصاحبه جوانفکر یکی از پررنگ‌ترین این فعالیت‌ها بود. در انتخابات مجلس نهم نیز اعتماد تمام تلاش خود را کوفتن بر طبل اختلافات گذاشته بود؛ تا آنجا که بعد از انتخابات در ماجرای انتخاب رئیس مجلس با بزرگ دانستن اختلافات جریان اصولگرا به تخریب حداد عادل پرداخت.
جریان 74شناسی رسانهها
S N N . i r
ایران
آدرس وب سایت www.iran-newspaper.com سال تاسیس دهه هفتاد-دولت دوم‌هاشمی منابع مالی دولتی
مشی سیاسی مطابق با سیاستهای دولت حا کم وابستگی یا تمایل سیاسی جریان فکری دولت حا کم عملکرد در فتنه 88 روشنگری
صاحب امتیاز خبرگزاری جمهوری اسلامی مدیر مسئول مصیب نعیمی
عناصر اثرگذار علی ا کبر جوانفکر، اسفندیار رحیم مشایی چاپ کاریکاتور جنجالی و توقیف روزنامه، اتفاقات خاص محکومیت اشتهاردی، انتشار «رمز عبور،» انتشار ویژه نامه «خاتون »
روزنامه «ایران» پس از «همشهری »دومین روزنامه رنگی کشور بوده و به مانند «ایرنا» متعلق به دولت است و به عنوان رسانه دولت شناخته میشود و بر همین اساس است که با تغییر دولتها،جهت گیریهای آن هم تغییر میکند.
عبدا... ناصری، مدیر عامل ایرنا در دوران اصلاحات ساختار روزنامه ایران را چنین ترسیم کرده است: «روزنامه ایران در واقع زیر نظر خبرگزاری ایرناست و هر دو نیز زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هستند. مدیر عامل خبرگزاری و مدیرمسئول روزنامه ایران توسط وزیر ارشاد و با هماهنگی رئیس جمهوری انتخاب میشد که به لحاظ تشکیلا تی یک ارتباط منظم و تنگاتنگ بود که این ارتباط بین روزنامه ایران با سازمان مادر خود یعنی خبرگزاری ایرنا و پس از آن هم ایرنا با سازمان بالاتر و مادر خود وزارت ارشاد برقرار شده بود».
روزنامه ایران در دولت دوم‌هاشمی رفسنجانی و در دوران وزارت ارشاد علی لاریجانی متولد شد. عبدا... ناصری رویه ایران را در دوران خاتمی این چنین روایت میکند: «هم در خبرگزاری و هم در روزنامه ایران خصوصا در دولت دوم اصلاحات، سهم جریان مخالف اصلاحات و رئیس جمهور به مراتب بیشتر شده و چشمگیر بود که مدیون و مرهون عملکرد آقای وصال و تیم کوچکشان بود که کاملا منویات دولت را در خصوص آزادی بیان پیش می‌بردند».
به دلیل ماهیت روزنامه ایران بعد از سوم تیر 84، این روزنامه هم با چرخش در جهت گیریهای سیاسی و فرهنگی رو به رو شد. اولین مدیر مسئول ایران در این دوران، اسلامی فرد است که سابقه همکاری با جریان اصلاحات را در ایرنا دارد. مهمترین رویداد دوران وی چاپ کاریکاتوری بود که موجبات ناراحتی مردم آذربایجان را به وجود آورد و کار به توقیف ایران کشید.
بعد از وی و در زمان وزارت صفار هرندی بر ارشاد،کاوه اشتهاردی به عنوان مدیر مسئول ایران معرفی شد؛ اما هر چقدر آمدن اشتهاردی در دولت نهم آرام بود، رفتن وی در دولت دهم سر و صدا به پا کرد. اسفندیار رحیم مشایی،رئیس دفتر رئیس جمهوری؛ سید محمد حسینی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و علی ا کبر جوانفکر، مدیر عامل خبرگزاری جمهوری اسلامی به عنوان اعضای هیئت امنای مؤسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران، در تاریخ 22 فروردین ماه 89، کاوه
جریان 76شناسی رسانههاS N N . i r
مطبوعات داخلی
اشتهاردی، مدیر عامل مؤسسه و مدیر مسئول روزنامه ایران و تمام اعضای هیئت مدیره )مصلحی، وزیر اطلاعات؛ شیخ الاسلامی، وزیر کار؛ سعیدلو معاون رئیس جم ـهور؛ اله ـام، مش ـاور رئیس جمهور و نیز اشتهاردی، بهداد و میثم نیلی( را که چهار عضو دولت از جمله آنها بودند، برکنار کردند .
فارس دلیل برکناری را این چنین بیان کرد: «مشایی در چند سخنرانی که متن آن توسط رسانهها منعکس شد، از انتشار نیافتن خبرها و تصاویر مربوط به خود در روزنامه ایران انتقاد کرده بود؛ البته
برکناری مصلحی سه روز بعد از تغییرات در مؤسسه ایران که وی خود نیز یکی از اعضای هیئت مدیره آن بود، نشان از برنامه ریزیهای قبلی برای به دست گرفتن سکان روزنامه دولت توسط جریان انحرافی داشت».
انتشار چند ویژه نامه به عنوان «رمز عبور »که به بررسی و تحلیل جدیترین رویدادهای تاریخ سیاسی کشور از اول انقلاب تا کنون پرداخته بود را میتوان از جمله فعالیتهای دوران اشتهاردی به شمار آورد.
اشتهاردی هم چنین در پی شکایت مهدی‌هاشمی، به حبس و چند ضربه شلاق محکوم شد که اعتراضات بسیاری در کشور از جمله اعتراض وزیر وقت ارشاد را نسبت به این حکم به وجود آورد .شکایت مهدی‌هاشمی به خاطر چاپ بیانیه 220 تشکل دانشجویی که خواستار
محا کمه وی شده بودند، صورت گرفت.
بعد از اینکه اشتهاردی با پیامک از کار برکنار شد و جوانفکر سرپرستی ایران را بر عهده گرفت؛ نیروهایی هم که در ایران با مشی جدید نشریه سازگاری نداشتند جدا شده و به رجانیوز و 9 دی پیوستند.
آغاز دوران جنجال در ایران؛ چاپ ویژه نامه خاتون
بعد از چاپ نشریه جنجالی «خاتون »و اعتراضات مختلفی که نسبت به مطالب مندرج در آن در مورد حجاب و چادر مطرح شده بود، جوانفکر، مدیر مسئول ایران در خصوص اتهام انتشار مطالب خلاف موازین اسلامی در این ویژه نامه به شش ماه حبس و در مورد اتهام انتشار مطالب و تصاویر خلاف عفت عمومی نیز به شش ماه دیگر حبس محکوم شد .شعبه ۷۶ دادگاه کیفری استان تهران همچنین سرپرست روزنامه ایران را به سه سال محرومیت از هر گونه فعالیت مطبوعاتی محکوم کرد.
اما ماجرا در همین نقطه متوقف نشد و زمانی که نیروهای دادستانی و انتظامی برای اجرای حکم بازداشت علی ا کبر جوانفکر، مدیر مسئول روزنامه ایران وارد ساختمان این روزنامه شدند، با مقاومت وی و بعضی کارکنان روزنامه رو به رو شدند که منجر به درگیری بین آنها شد؛ درگیری‌هایی که تا مدتها نقل محافل خارج نشین شده بود.
روزنامه ایران در دوران جوانفکر به پوشش جدی اخبار پیرامون مشایی پرداخت و جوانفکر خود نیز با یادداشت‌هایی در س ـایت شخصیاش اقدام به دفاع از جریان حا کم بر دولت میکرد.
روزنامه ایران علاوه بر وب سایت مخصوص روزنامه، دارای سایتی به نام «شبکه ایران» است که در ق ـالب یک سایت خبری فعالیت دارد و همان مشی روزنامه را ادامه میدهد.
پنجره آدرس وب سایت panjerehweekly.com سال تاسیس 1388 منابع مالی جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی مشی سیاسی اصولگرا
وابستگی یا تمایل سیاسی اصولگرایان تحول خواه عملکرد در فتنه 88 روشنگری مدیر مسئول علیرضا زا کانی سردبیر سید مرتضی فاطمی
فرید الدین حداد عادل
عناصر اثرگذار امیرحسن دهقانی، علی عسگری سید نظام الدین موسوی فرشاد مهدی پور و علیرضا نادعلی
اتفاقات خاص شکایت رحیمی، معاون اول رییس جمهور
هفته نامه سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی «پنجره» توسط علیرضا زا کانی در سال 1388 راه اندازی شد. پنجره از نظر شکلی الگوبرداری از نشریه «شهروند امروز »اصلاح طلبان بود که توسط عطریانفر و قوچانی منتشر میشد. جریان اصولگرا که تجربه ماهنامه «سوره» آن هم در فضای فرهنگی را داشت، برای اولین بار و به طور جدی با هفته نامه پنجره وارد فضای نشریات هفتگی کشور شد.
شریعتی از اعضای شورای مرکزی رهپویان در مورد میزان توفیق پنجره میگوید: «سردبیر سابق «شهروند امروز» که با پشتوانه مالی قوی کارگزاران سازندگی منتشر میشد و علاقه زیادی داشت شبیه به نشریات مطرح آمریکایی شناخته شود در اولین هفته‌های انتشار پنجره به طعنه به فرید حداد عادل، جانشین مدیر مسئول پنجره گفته بود، ا گر توانستید یک سال دوام بیاورید هنر کردید؛ و استدلالش این بود که شما خطوط قرمز زیادی دارید،پشتوانه قلمی و مالی قوی هم ندارید».صاحب امتیاز پنجره، سجاد محمدی و مدیر مسئول آن علیرضا زا کانی است .جانشین مدیر مسئول، فریدالدین حداد عادل )فرزند غلامعلی حداد عادل،نماینده مجلس( است که در پرونده کاری خود «همشهری جوان» را دارد. سردبیری پنجره هم بر عهده سید مرتضی فاطمی است.
زا کانی در کارنامه خود مسئولیت سازمان بسیج دانشجویی، عضویت در هیئت منصفه مطبوعات و نمایندگی مردم تهران در مجلس هفتم، هشتم و نهم را دارد. اعتراض وی به عملکرد جاسبی،مرتضوی، رحیمی و مشایی سر و صدای رسانهای زیادی را به پا کرد.
زا کانی، موسس جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی است که در واقع نشریه پنجره و سایت جهان نیوز به عنوان بازوهای رسانهای جمعیت در حال فعالیت اند، لذا باید این دو رسانه را در قالب جمعیت ایثارگران و جمعیت رهپویان تجزیه و تحلیل کرد. جمعیت رهپویان در انتخابات مجلس نهم عضو جبهه متحد اصولگرایان بود که در کمیته 8 نفره دو کرسی را به همراه جمعیت ایثارگران در اختیار داشت. در همین راستا هم پنجره در ایام انتخابات مجلس شورای اسلامی، جلد یک شماره خود را به عکسهای لیست 30 نفره جبهه متحد تهران اختصاص داد.
جریان 80شناسی رسانههاS N N . i r
مطبوعات داخلی
مناظره قلمی زا کانی با حمید رسایی،نماینده مجلس و مدیر مسئول نشریه« 9 دی» نیز در مورد وحدت اصولگرایان در همین فضا انجام شد. هر چند روابط بین اهالی پنجره و نه دی در ایام انتخابات مجلس نهم رو به تیرگی گذاشت، ولی در ماجرای انتخاب رییس مجلس هر دو تمام قد پشت سر غلامعلی حداد عادل
ایستادند که دیگر این اتحاد هماهنگ نشده، نتیجه بخش نبود و علی لاریجانی بر مسند ریاست تکیه زد.
با شروع دادگاه‌های فساد مالی گروه آریا و اختلاس بیمه، نشریه پنجره در پرونده‌ای به ابعاد مختلف موضوع پرداخت که منجر به شکایت رحیمی،معاون اول رییس جمهور از پنجره و بعضی از خبرنگاران آن شد.
پنجره‌ای که باز شد؟
از مهمترین قدم‌هایی که نشریه برداشته است، می توان به در اختیار گذاشتن تریبون برای نخبگان جریان اصولگرا اشاره کرد؛ گروهی که به دلیل ماهیت تئوریک خود کمتر به فضای روزنامه‌ای رغبت نشان می‌دادند و حال به نشریهای که فضا را برای بحث‌های آ کادمیک علمی باز کرده روی خوش نشان داده اند. شاید یکی از مهمترین این اتفاقات مناظره محسن غرویان و مهدی نصیری بر سر جریان فلسفه و عرفان در اسلام باشد.
پنجره که هر شماره پرونده‌ای ویژه دارد در طول فعالیت خود به معرفی چهره‌ای فرهنگی، دینی، سیاسی و ... جریان اصولگرا پرداخته و در مقابل هم نسبت به جریان اصلاح طلبان خط و مرز و جبهه بندی مشخصی را اتخاذ کرده است.پرونده‌هایی برای مرحوم آیت ا ...بهجت، حاجی والی، عماد مغنیه، مرحوم صفایی،کتاب دا، قیصر امین پور، امام موسی صدر، جلال آل احمد، آیت ا... حق شناس، سید مرتضی آوینی، علامه جعفری و ... در کنار معرفی و نقد آرا و اندیشه‌های شخصیت‌هایی چون سروش، مشایی،فردید، سرشار، امیرخانی، سلحشور،علی مطهری، پناهیان، صفار هرندی و ... از جمله اقدامات جدی پنجره برای اثرگذاری در فضای رسانهای و به خصوص نخبگانی کشور است. در واقع مخاطب پنجره خواص سیاسی هستند، نه عامه مردم.
پنجره قسمتی از صفحات خود را در هر شماره تحت عنوان «باشگاه اهل قلم» به گروهی از نویسندگان شاخص اختصاص داده است که برای آن قسمت بصورت منظم و هفتگی مطلب می‌نویسند؛ افرادی مانند جواد محدثی، محمدرضا زائ ـری، مح ـسن اسم ـاعیلی، حیدر رحیم پور، ابراهیم فیاض، یوسفعلی میرشکا ک، مسعود رضایی و . ...
پنجره اخبار محرمانه ندارد و اصولا چون هفتگی منتشر میشود، ارزش خبری خاصی ندارد، آنچه دست اندرکاران پنجره به دنبال آن هستند،جریان سازی در میان خواص کشور به وسیله تحلیل‌های جامع، اما از نگاه خودشان )رهپویان و ایثارگران( به موضوعات مختلف کشور است.
پنجره در عرصه فرهنگی نیز به سراغ چهرههای شاخص میرود و حتی در بعضی از شماره‌های سعی میکند چهرههای جدیدی را به جامعه هنری انقلابی کشور معرفی کند. در عرصه فرهنگی نه سخت گیری روزنامه کیهان را دارد و نه نشریاتی چون «یالثارات،»«پرتو سخن» و حتی «9 دی» را و نه مانند نشریات زرد یا نشریات جریانات اصلاح طلب پا را از اصول خود فراتر میگذارد و سراغ هر موضوعی میرود. زهیر توکلی،پسر احمد توکلی یکی از گردانندگان بخش ادبیات و فرهنگ پنجره است.
تهران امروز آدرس وب سایت www.tehrooz.com سال تاسیس 1385 منابع مالی موسسه «سیمای مهر هستی» مشی سیاسی اصولگرا
وابستگی یا تمایل سیاسی محمد باقر قالیباف، حزب عدالت و توسعه عملکرد در فتنه 88 غیر شفاف
مدیر مسئول مجید رفیعی
سردبیر آرش خوشخو ) تا اسفند ماه 89( عناصر اثرگذار اسماعیلی، سازمان تبلیغات اسلامی اتفاقات خاص چاپ ویژه نامه نقد دولت نهم، توقیف روزنامه، تغییر لوگو
صاحب امتیاز اصلی روزنامه «تهران امروز» در واقع سازمان تبلیغات اسلامی بوده است که با مدیریت «عباس سلیمی نمین» منتشر میشد. اما پس از آن که سید مهدی خاموشی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی نسبت به انتشار «تهران امروز» تمایلی نشان نداد، صاحب امتیازی آن از سازمان تبلیغات به یک شرکت خصوصی به نام موسسه «سیمای مهر هستی» وا گذار شد.
بعد از رسول بابایی که مدیر مسئولی روزنامه همشهری را هم بر عهده داشت،مجید رفیعی فار غ التحصیل دانشگاه امام صادق )ع( در رشته معارف اسلامی و علوم سیاسی با مدرک کارشناسی ارشد و از چهرههای فعال رسانهای نزدیک به شهردار تهران، مدیر مسئول تهران امروز شد.
رفیعی کار روزنامهنگاری را از سال 84 و در روزنامه حزبا... آغاز کرده است .طی سالیان اخیر سوابقی چون سردبیری همشهری ماه در عرصه رسانههای مکتوب و مدیر مسئولی سایتهای خبری چون «فردا» و «شفاف» در عرصه رسانههای مجازی را در کارنامه خود دارد. مجید رفیعی متولد سال 1360 است و با 30 سال سن جوان‌ترین مدیر مسئول روزنامههای کشور محسوب میشود.روزنامه تهران امروز از روزنامههای وابسته به اصولگرایان منتقد دولت محسوب میشود ک ـه تعدادی از دست اندرکاران این روزنامه اعم از سردبیر و تیم شاغل در آن از روزنامه نگاران زنجیرهای جریان اصلاح طلب بودهاند .
آرش خوشخودرباره آرش خوشخو
خوشخو درباره جابجایی‌‌اش از روزنامههای اصلاح طلب به روزنامههای طیف اصولگرا و این که از وی و تیمش به عنوان اسب تروا یاد میشود، اظهار داشت: «من این تعبیر را قبول ندارم. من از همان اول هم دیدگاه‌هایم را پنهان نمی‌کردم. من همه این روزنامهها را می‌خوانم و می‌بینم و سپس کیهان را می‌خوانم تا ببینم اصل ماجرا چیست .ر و ز نا مه هـا‌ی د یگر ا ز آ ر ز و‌ها یشا ن می‌نویسند و کیهان اصل ماجرا را ».
خوشخو، روزنامه نگار اصلاح طلب که تا اسفند ماه 89 سردبیری تهران امروز را بر عهده داشته است و در کارنامه خود حضور در روزنامهها و نشریاتی چون «امید جوان»، «گزارش فیلم»، «زن»، «آزاد»، «نقد سینما»، «چلچراغ» و «اعتماد» را دارد در روزهای پایانی حضورش در تهران امروز،درباره این که آیا روزنامه اعتماد یا تهران امروز برایش تفاوت ماهیتی دارد؟ گفته است: «من همان کاری را که در روزنامه اعتماد می‌کردم در تهران امروز انجام می‌دهم. خواسته کارفرما البته برایم مهم است. من یک آدم حرفهای هستم و تیتر زدن مطابق میل کارفرما در اعتماد را خیانت نمی‌دانم. تیتر زدن مطابق میل کارفرما در تهران امروز را هم خیانت نمی‌دانم .
من در انتخابات سال ۸۴ به آقای قالیباف رای دادم، در حالی که همان موقع سردبیر روزنامه‌ای بودم که کارش معرفی و حمایت از آقای معین بود. من با کیهان هم می‌توانم کار کنم، البته ا گر آنها بخواهند. با آن دیدگاه و خط کشی‌های آنها امکان ندارد که سراغ من بیایند. من بدم نمی‌آید در کیهان کار کنم. البته ا گر فضای کار بدهند. مشکل کیهان این است که فضایش متصلب است.» نکته قابل تامل آنکه خوشخو بعد از تهران امروز عازم «هفت صبح» وابسته به جریان انحرافی شد .
دولت یا شهرداری
این روزنامه با کیفیت چاپ مناسب و طراحی صفحه جذاب و اختصاص مطالب به موضوعات خاص به دنبال جذب مخاطب است. به دلیل نزدیکی تهران امروز به شهردار تهران، حمایت از برنامههای شهرداری تهران و انتقاد از عملکرد دولت احمدی نژاد محور اصلی و دستور کار تحریریه «تهران امروز » است.
به دلیل چاپ ویژه نامهای در سومین سالگرد سوم تیر و انتقادهای تند و خلاف واقع نسبت به عملکرد دولت نهم، تهران امروز توقیف شد. پس از انتشار ویژه نامه،روزنامه «تهران امروز» تا حدود دو ماه قبل از توقیف، به صاحب امتیازی و مدیر مسئولی پرویز اسماعیلی - مدیر عامل خبرگزاری «مهر» - اداره میشد. اما بنا به دلایل اعلام نشده‌ای وی روزنامه را به تیم جدیدی وا گذار کرد.
روزنامه «تهران امروز » پس از خروج
اسماعیلی، با صاحب امتیازی موسسه «سیمای مهر هستی» ادامه انتشار داد .این روزنامه در نوشته‌ای که بر روی خروجی سایت خود قرار داد، نسبت به انتشار مطالب هتا کانه ویژه نامهای که منجر به توقیفش شد، آن را محصول حرکت جوانانی خواند که شور و هیجان دارند و نوشت: «در روز گذشته،1/ 4/ 87 «تهران امروز» ویژه نامه هفتگی خود را به موضوع پرونده سوم تیر اختصاص داد و در این رابطه مطالب متعدد و متنوعی در قالب نقد عملکرد دولت در حوزههای مختلف از جمله اقتصادی و سیاسی منتشر کرد.
این ویژه نامه که از سوی جمعی از جوانان متعهد و اصولگرا که معتقد به مبانی نظام و رهبری هستند، تهیه میشود، متاسفانه در شماره دیروز خود حاوی مطالبی خارج از فضای اعتدال و نقد عالمانه بود. شاید این انحراف را به توان به شور و هیجان روزنامه نگاری در دوره جوانی منتسب کرد. البته هیچ دلیلی نمی‌تواند اشتباه را توجیه کند ».
لوگوی دردسر ساز
بعد از آنکه هفته نامه «پرتو سخن،»در یادداشتی ل ـوگـوی روزن ـامه «ت ـهران امروز» را شبیه «یک زن رقاص» دانست،وا کنش‌ها نسبت به لوگویی که مدتها نشریه با آن منتشر میشد، آغاز شد.
محمدعلی رامین ه ـم در جلسه کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی گفت: لوگوی روزنامه «تهران امروز» نشان دهنده «رقص باله» و از مصادیق «جنگ نرم» است .
بالاخره بعد از کشمکش‌های طولانی،روزنامه مجبور به تغییر لوگو شد؛ هر چند
جمهوری اسلامی
آدرس وب سایت jomhourieslami.com سال تاسیس 1358 منابع مالی دولتی مشی سیاسی اصلاح طلب
وابستگی یا تمایل سیاسی هاشمی رفسنجانی، میرحسین موسوی عملکرد در فتنه 88 حمایت ضمنی مدیر مسئول مسیح مهاجری
مدیر مسئول روزنامه «جمهوری اسلامی» مانند «کیهان» و «اطلاعات» از سوی رهبر انقلاب تعیین میشود، اما کیهان تفاوتی فاحش با دو همتای دیگر خود دارد. بر خلاف اینکه که کیهان همواره یکی از محورهای حمله‌های رسانهای و تخریبی از سوی ضد انقلاب بوده و انتسابش به ولایت فقیه خود محل اعتراض ضد انقلاب بوده است، روزنامههای «جمهوری اسلامی» و «اطلاعات» هیچ وقت با چنین شرایطی رو به رو نبوده اند.
روزنامه جمهوری اسلامی که ارگان حزب جمهوری اسلامی به شمار می‌رفت،به عنوان نخستین روزنامه منتشر شده در سالهای پس از پیروزی انقلاب با مدیریت «میرحسین موسوی » انتشار خود را از نهم خردادماه سال 1358 آغاز کرد. در سال 1366 حزب جمهوری اسلامی منحل شد،ولی روزنامه جمهوری اسلامی به انتشارخود تحت سرپرستی «مسیح مهاجری »تا زمان حال ادامه داده است.
در مورد رابطه نزدیک مسیح مهاجری و میرحسین موسوی همین نکته کفایت میکند که در جریان استعفای میرحسین موسوی در سال 1367 نامه استعفای وی پیش از آنکه به دست امام برسد، از طریق روزنامه جمهوری اسلامی منتشر شد .
مشی سیاسی مهاجری
مسیح مهاجری یک روحانی و از مجروحان انفجار 7 تیر 1360 است و همواره تلاش کرده تا خود و رسانه تحت اختیارش را در دایره اصولگرایی نشان دهد، اما باید اذعان کرد که روزنامه جمهوری اسلامی در دوران وقوع فتنه به دلیل نزدیکی به جریان‌هاشمی رفسنجانی، همان مسیری را طی کرد که‌هاشمی در آن گام نهاد.
نزدیکی مهاجری به‌هاشمی و دفاع سرسختانه وی از‌هاشمی قابل توجه است .
مهاجری در سال 1376 در کنار عبدا...
نوری و عطاء ا... مهاجرانی در راستای باقی ماندن‌هاشمی بر مسند قدرت، تلاش رسانهای را آغاز کردند و خواهان تغییر قانون اساسی شدند تا‌هاشمی مادام العمر رئیس جمهور شود.
در اوج انتخابات 1384 هم که تمام گروههای رقیب اصولگرایان پشت‌هاشمی جمع شده بودند، عکسی از رفسنجانی در حیاط کاخ مرمر بر روی سایت تبلیغاتی وی قرار گرفت که نشسته بر صندلی در میان سبزه‌های کاخ در حال مطالعه روزنامه جمهوری اسلامی است. جالب تر آنکه‌هاشمی در کتاب «به سوی سرنوشت» با تفکیک حزب جمهوری به 3 بخش کندروها، میانه روها و تندروها،مسیح مهاجری را بخشی از طیف تندروها می‌خواند.
لازم به ذکر است، روزنامه جمهوری اسلامی تا قبل از سال 1376 و پیروزی سید محمد خاتمی در انتخابات ریاست جمهوری، بر حفظ مواضع مستقل خود از چپ و راست تا کید داشت و پس از آن بود که این روزنامه با ادعای دفاع از مواضع اصو لگرایان، خود را به طرق مختلف همراه با اصول گرایان نشان داد.
البته مسیح مهاجری، سردبیر این روزنامه به عنوان مشاور رئیس جمهوربا دولت‌هاشمی رفسنجانی و خاتمی همکاری داشته است.
همچنین، وی در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در سال 1388 جهت تنظیم و برگزاری برنامههای انتخاباتی موسوی با وی همکاری میکرد .
در مهرماه سال 1389 و به دنبال چاپ مطلب توهین آمیزی نسبت به آیت ا ...صادق آملی لاریجانی، رئیس قوه قضائیه
با عنوان «منبطل» در روزنامه جمهوری اسلامی، مدیر مسئول این روزنامه از اداره کل مطبوعات داخلی معاونت مطبوعاتی تذکر کتبی دریافت کرد.
مسیح مهاجری پس از انتخابات مجلس دوم در کنار یارانش در جناح چپ حزب جمهوری اسلامی )جواد اژه ای،محمدرضا بهشتی، ابوالقاسم سرحدی زاده، میرحسین موسوی( نامهای را به دبیر کل وقت )حضرت آیت ا... العظمی خامنه ای( نوشت و طی آن با انتقاد شدید از رویه حزب نوشت: «چون بارها از طرق گونا گون این مطالب را با شما در میان گذاشته و هیچ گاه در برابر کناره گیری از حزب و ماندن در روزنامه آن برخوردی اصولی مشاهده نکرده ایم، ادامه پذیرش بار این مسئولیت نیز برایمان ممکن نیست.» و بدین ترتیب این پنج تن از حزب جمهوری اسلامی کناره گیری و رونوشت نامه خود را نیز برای‌هاشمی رفسنجانی ارسال کردند.
البته با گذشت حدود سه دهه از نگارش آن نامه، وی همچنان در رأس روزنامه‌ای حضور دارد که قرار بود مروج اندیشه‌های حزب جمهوری اسلامی باشد.
رابطه مهاجری با اصلاح طلبان هم فراز و نشیبی را گذراند که‌هاشمی پشت سر گذاشت؛ یعنی آن زمان که‌هاشمی در ماجرای مجلس ششم و روزنامههای زنجیرهای از سوی اصلاح طلبان تخریب گستردهای میشد، روزنامه مهاجری علیه اصلاح طلبان می‌نوشت و زمانی که اصلاح طلبان به سوی‌هاشمی گرایشپیدا کردند، برای روزنامه مهاجری هم عزیز شدند.
دفاع از‌هاشمی
دفاع از‌هاشمی، همیشه یکی از اصول کاری روزنامه جمهوری اسلامی و مهاجری بوده است .
بخشی از یادداشت مهاجری در 2/6/87 موید همین امر است: «سوابق انقلابی و خدمات برجسته کسی که از ارکان نظام است )هاشمی( و همواره تمام عمر خود را صرف خدمت صادقانه و کمنظیر به انقلاب اسلامی، شک ل گیری نظام جمهوری اسلامی، تداوم این نظام و استقلال ایران و آزادی مردم کرده است و هم ا کنون از پایههای اساسی اعتبار بین المللی نظام جمهوری اسلامی محسوب میشود ]بر کسی پوشیده نیست.[
بیحرمتی به چنین شخصی، تقابل با صریح قرآن کریم است که در چند مورد برای «سابقون» فضیلت و منزلت ویژه و قرب الی ا... قائل شده است».
سرمقاله جمهوری اسلامی در روز 16 خردادماه سال 1388 به موضوع مناظره احمدی نژاد و موسوی اختصاص یافته بود. نویسنده طی این نوشتار علاوه بر انتقاد شدید از آنچه «اظهارات حیرت آور احمدی نژاد» خوانده بود، خواستار محا کمه او شد. نا گفته نماند روزنامه جمهوری اسلامی ستون‌هایی از تمام شماره‌های خود تا پیش از انتخابات را به حمایت از موسوی و درج متن سخنرانی‌ها و حاشیه‌های سفرهای وی اختصاص داده بود.
روزنامه جمهوری اسلامی در شماره 11 مرداد خود پس از اعترافات محمدعلی ابطحی در حمایت از‌هاشمی نوشت:
«اظهارات سیدمحمدعلی ابطحی در دادگاه
رسیدگی به متهمان حوادث اخیر علیه آقای‌هاشمی رفسنجانی و مصاحبههای پیاپی بعضی خبرگزاریهای وابسته به یک جریان خاص مبنی بر اینکه ایشان نیز باید محا کمه شود، از برنامه ریزی ویژه این جریان برای وارد ساختن فشار بر آیت ا... هاشمی رفسنجانی حکایت دارد».
تاسیس روزنامه رسالت به 19 دی ماه 1364 بر میگردد. رسالت توسط منتقدین دولت میرحسین موسوی در دهه 60 تاسیس شد. رسالت روزنامه خبری سیاسی چاپ صبح تهران است که معمولا دیدگاههای نزدیک به جامعه روحانیت مبارز و حزب موتلفه را منعکس میکند .این روزنامه به صاحب امتیازی بنیاد رسالت، در حال حاضر به مدیر مسئولی مرتضی نبوی و سردبیری محمدکاظم انبارلویی منتشر میشود.
رسالت آدرس وب سایت resalat-news.com سال تاسیس 1364 منابع مالی تبلیغات مشی سیاسی اصولگرای سنتی
جامعه روحانیت مبارز،
وابستگی یا تمایل سیاسی جامعه حزب مدرسین مؤتلفه حوزه اسلامی،علمیه قم، جامعه اسلامی مهندسین عملکرد در فتنه 88 روشنگری مدیر مسئول مرتضی نبوی سردبیر محمدکاظم انبارلویی عناصر اثرگذار امیر محبیان
اتفاقات خاص انتقاد از میرحسین موسوی در دهه 60
نبوی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و عضو شورای مرکزی جامعه اسلامی مهندسین است و در کارنامه خود وزارت پست، تلگراف و تلفن در دولت اول میرحسین موسوی را دارد که اختلافات وی و چند تن دیگر از وزرا )علی ا کبر پرورش، احمد توکلی، علی ا کبر ولایتی، حبیب ا... عسکراولادی، محسن رفیق دوست و محمد غرضی( با موسوی در فضای کشور بسیار جنجال رسانهای ایجاد کرد.
مرحوم آیت ا... آذری قمی، محمدعلی شرعی، راستی کاشانی،کریمی جهرمی،مرحوم شفیق به نمایندگی از جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و از سوی دیگر مهندس مرتضی نبوی، علی ا کبر پرورش،احمد توکلی، علی ا کبر ولایتی، حبیب ا ...عسکراولادی، محسن رفیق دوست و محمد غرضی و تنی چند از فعالان سیاسی نزدیک به هیئت‌های موتلفه افراد موثر و ذی نفوذ این روزنامه در ماههای نخست تاسیس آن بودند .
گرچه این روزنامه خود را ارگان هیچ حزب و دستهای عنوان نکرد، اما احزابی چون جامعه روحانیت مبارز، حزب مؤتلفه اسلامی، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و جامعه اسلامی مهندسین روزنامه رسالت را ارگان خود شناختند.
دهه شصت دهه طلایی رسالت است .انتقادهای رسالت به عملکرد میر حسین موسوی در دوران نخست وزیری‌‌اش یکی از تنش‌های اصلی سیاسی در آن ایام بوده است، حتی گفته میشود به دلیل حجم این انتقادات توزیع رسالت در جبهه‌ها ممنوع شده بود. در آن ایام روزنامه رسالت منتقد اصلی و اول اقتصاد دولتی و کوپنی میر حسین موسوی شد و از اقتصاد باز و بازار حمایت میکرد. نمایندگان مخالف دولت )معروف به 99نفر( رسالت را به عنوان رسانهای برای بیان مطالبشان و نقدهایشان یافته بودند. ماجرای 99 نفر به افرادی بر میگردد که به میرحسین موسوی در مجلس برای دور دوم نخست وزیری‌‌اش رای ندادند.
توکلی از اتفاقات آن دوران میگوید: «در سال 67 دولت آقای موسوی لایحه‌ای را با مهر سری به مجلس داد من هم آن را در روزنامه رسالت افشا کردم و در سرمقاله‌ای تحت عنوان لایحه سری عنوان کردم که ما لایحه سری نداریم ... تحت تاثیر انتشار لایحه در روزنامه آنها مجبور شدند لایحه را علنی کنند و وصول آن را هم اعلام کنند .
آن زمان دولت علیه من اعلام جرم کرد .شا کی آقای عطاءا... مهاجرانی، معاون حقوقی نخست وزیر بود که بعدها گفت
هیچ کس نباید از هیچ روزنامهنگاری شکایت کند بلکه مدیر مسئول فقط باید پاسخگو باشد. من هم سه جلسه بازپرسی رفتم».
نبوی هم رابطه دولت و رسالت را چنین بیان میکند: «موسوی در دوران نخست وزیری تنها روزنامه منتقد را که روزنامه رسالت بود تحمل نمی‌کرد و به امام شکایت می‌برد تا آنکه امام نظرشان بر این بود که ما انتقاد نکنیم و ما هم تا پایان جنگ انتقادی برخورد نمی‌کردیم».
وجه انتقادی رسالت در دولت سازندگی و اصلاحات هم ادامه پیدا کرد که هم زمان میشود با ورود نیروهای جوانی مانند امیر محبیان به رسالت. در دولت سازندگی گر چه همراهی‌هایی با وی در دولت اول‌هاشمی دیده میشد،
اما با بروز و ظهور جدی کارگزاران، رسالت نیز به منتقد جدی دولت تبدیل شد .
در دولت اصلاحات علاوه بر فضای اقتصادی، نقدهای فرهنگی و سیاسی علیه دولت خاتمی بیشتر شد. رسالت جزو حامیان دور اول احمدی نژاد شناخته میشد که این حمایت هم دوامی نداشت و با پر رنگ تر شدن جریان انحرافی در دولت کم رنگ تر شد .ولی به هر حال باید اذعان کرد رسالت دیگر اثرگذاری دهه شصت خود را از دست داده است .
یک دلیل آن میتواند این باشد که در دهه شصت در حالی که کیهان، اطلاعات و جمهوری اسلامی حامیان جریان چپ بودند که بعدها دست اندرکاران آنها جز و جریان اصلاح طلب شناخته شدند،رسالت تنها نشریهای بود که جریان راست و روحانیت مبارز و جمعیت موتلفه را نمایندگی میکرد.
بعضی از نویسندگان و تحریریه سیاسی این نشریه را نزدیکان حزب مؤتلفه اسلامی تشکیل میدهند. امیر محبیان که دبیر سیاسی رسالت و عضو شورای سردبیری آن بوده، خود مؤسس حزب نواندیشان ایران اسلامی است که حزبی میانه رو، مدرن ولی اصولگرا به شمار میرود؛ محبیان هم ا کنون خبرگزاری آریا را تاسیس کرده است.
محبیان در تمام دوران ۸ ساله حا کمیت اصلاح طلبان بر دولت با نگارش بیش از چند صد مقاله در چارچوب ادبیات خاص خود در صف مقدم نبرد قلمی و نظری با آنان بود و در همان حال بر خلاف چهرههای شاخص جریان اصولگرا با نشریات اصلاح طلب مصاحبه و گفت وگو میکرد.
حشمتا... فلاحت پیشه نیز دبیری بخش سیاست خارجی این روزنامه را بر عهده داشته است که بعدها نماینده مجلس شورای اسلامی شد.
شرق آدرس وب سایت sharghnewspaper.ir سال تاسیس 1382 منابع مالی --- مشی سیاسی اصلاح طلب وابستگی یا تمایل سیاسی اصلاح طلبان عملکرد در فتنه 88 توقیف بوده است مدیر مسئول مهدی رحمانیان سردبیر داوود محمدی
عناصر اثرگذار کمحمد اظم امیر رهبر، امیر مظاهری، حسین سعید ناصریپورعزیزی، اتفاقات خاص سه بار توقیف
شرق از سال 1377 به عنوان یک نشریه محلی در زاهدان فعالیت خود را آغاز نمود. این نشریه محلی به دلیل آنکه با عناصر فعال گروههای اصلاحطلب در ارتباط بود، زمانی که این گروهها و جریانات در مجلس ششم به دنبال تریبونی بودند تا مواضع و دیدگاههای خود را مطرح کنند، به شدت مورد توجه قرار گرفت. در واقع مسئله از آنجا آغاز شد که دولت خاتمی لایحه اصلاح قانون مطبوعات را تقدیم مجلس ششم کرد و لایحه مذکور که تا حد زیادی راه را جهت انتشار هر نوع نشریهای باز می‌گذاشت،بحث و جدل‌های فراوانی را در مجلس به وجود آورد .
بحث پیرامون این لایحه تا آنجا پیش رفت که سایر مسائل کشور را تحت الشعاع قرار داد. بنابراین مقام معظم رهبری در آن زمان طی حکمی حکومتی اعلام کردند که لایحه مذکور موقتا مسکوت باقی بماند. به دنبال این مسئله احزاب و گروههای دوم خرداد جهت رسیدن به هدف، یکی از بندهای قانون مطبوعات مبنی بر اینکه نشریات محلی جهت تبدیل شدن به یک نشریه کشوری نیاز به اخذ مجوز ندارند، را مورد استناد قرار داده و نشریه محلی شرق را با عنوان روزنامه شرق به تریبون اعلام مواضع خود تبدیل نمودند .
علاوه بر این مسئله در این زمان موضوع دیگری نیز زمینه را جهت رشد و گسترش یک روزنامه تازه تاسیس فراهم نمود. در واقع در این زمان جناح اصول گرا در شورای شهر تهران قدرت را در دست گرفته و بنابراین شهرداری تهران هم به طیف آبادگران و احمدینژاد وا گذار شد و این مسئله به معنای استعفای عطریانفر از ریاست روزنامه همشهری بود.
عطریانفر به عنوان یکی از چهرههای سرشناس کارگزاران با سابقه کار در روزنامه همشهری و همشهری ماه می‌توانست تیمی نسبتا قوی را به بدنه دست اندرکاران شرق تزریق نماید که از جمله آنها انتخاب محمد قوچانی به عنوان سردبیر روزنامه شرق توسط عطریانفر بود .
این مسئله در حالی بود که بعد از دوم خرداد 76 چهرههای زیادی به روزنامهنگاری و فعالیت مطبوعاتی،همسو با ایده‌های اصلاحطلبان روی آورده و تأسیس روزنامه شرق زمینه خوبی جهت فعالیت آنها محسوب میشد. بدین شکل با فراهم شدن زمینه‌های فوق اولین شماره روزنامه در شهریور 82 با صاحب امتیازی مهدی رحمانیان منتشر شد.
این روزنامه ۳ بار در دوران فعالیت خود توقیف شد. اولین بار به مدت یک روز و در کنار روزنامه یاس نو پیش از برگزاری انتخابات مجلس هفتم بود که با رد صلاحیت نمایندگان اصلاح طلب تندرو و هنجار شکن مجلس ششم،روزنامههای حامی آنها همچون شرق به مانور تبلیغاتی بر روی آن پرداخته بودند.
در تاریخ ۲۰ شهریور ۱۳۸۵ شرق بار دیگر بخاطر چاپ کاریکاتوری توهین آمیز نسبت به رئیس جمهور برای بار دوم توقیف شد.
تیم شرق پس از توقیف دوم و در آستانه انتخابات دور سوم شوراهای شهر و روستا، اقدام به استفاده از امتیاز روزنامه روزگار و انتشار مجدد آن گرفت .از آنجایی که روزگار در مجوز خود مسائل سیاسی را نداشت و نشریهای اجتماعی بود، وزارت ارشاد آن را پس از ۳ شماره توقیف کرد.
بعد از ماجرای توقیف دوم شرق،محمد قوچانی )سردبیر سابق( و محمد عطریانفر )رئیس سابق شورای سیاست گذاری( از آن جدا شدند و به همراه بخشی از تحریریه سابق شرق به روزنامه تازه رفع توقیف شده هم میهن به مدیر مسئولی غلامحسین کرباسچی رفتند .
روزنامه شرق چاپ خود را بدون عطریانفر و قوچانی و با مدیریت رحمانیان شروع کرد، ولی در ۱۵ مرداد ۱۳۸۶ بار دیگر به دستور هیئت نظارت بر مطبوعات توقیف شد. علت توقیف چاپ مصاحبه با ساقی قهرمان، شاعر زن دارای گرایشات همجنس گرایانه بود.
روزنامه هم میهن که عطریانفر و قوچانی به آنجا نقل مکان کرده بودند نیز اندکی قبل از شرق توقیف شد .هیئت تحریریه هر دو روزنامه که تداوم انتشار روزنامه‌ای با مشی اصلاح طلبانه را در دوران احمدی نژاد غیر ممکن
می دیدند، هفته نامه شهروند امروز را که نشریهای با محدوده توزیع در اصفهان بود، در سطح کشور فعال کردند.
قوچانی در مورد جهت گیریهای سیاسی تحریریه شرق در دوران خودش میگوید: « به نظر من خط مشی روزنامه شرق در بخش سیاسی چندان مشخص نیست . شرق زمانی حتی از روزنامه «یاس نو» که هم ا کنون توقیف شده تندتر میشود و مطالبش را به اپوزیسیون داخل کشور اختصاص میدهد و تا حدودی هم از جبهه مشارکت و سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی حمایت می کند، اما زمانی دیگر به جناح چپ سنتی میپیوندد و مثلا در روزهای انتخابات با مهدی کروبی مصاحبه اختصاصی می کند. مصاحبهای که این نظر را در مخاطب القا می کند که شرکت در انتخابات و رای به اصلاحطلبان باقیمانده واجب است.اولا اینک ه شرق خط فکری ندارد، کاملا روشن است .
در تحریریه ما هم آدم های کاملا متفاوتی وجود دارد. آدم هایی هستند که گرایشات ملی مذهبی یا جبهه مشارکتی دارند، یا آدمهایی هم هستند که گ ـرایشات روشنفکری غیرمذهبی دارند. البته کارگزارانی هم داریم در حد آقای عطریانفر».
روزنامه شرق در تاریخ یکشنبه ۲۲ فروردین ۱۳۸۹ انتشار گسترده را با مدیر مسئولی محمد رحمانیان و سردبیری احمد غلامی بار دیگر آغاز کرد؛ با این تفاوت که احمد غلامی بیان کرد که در دور جدید انتشار این روزنامه، بیشتر به مسائل اجتماعی و فرهنگی توجه خواهد
کیهان آدرس وب سایت kayhannews.ir سال تاسیس 1321 منابع مالی دولتی مشی سیاسی اصولگرا وابستگی یا تمایل سیاسی اصولگرایی عملکرد در فتنه 88 روشنگری مدیر مسئول حسین شریعتمداری حسن شایانفر، مهدی محمدی
عناصر اثرگذار محمد ایمانی، سعدا... زارعی، تقی دژا کام حسام الدین برومند، پیام فضلی نژاد
اتفاقات خاص جداشدن صفارهرندی برای رفتن به ارشاد
روزنامه کیهان، در طول دوران انقلاب اسلامی همیشه یکی از پرحاشیه‌ترین و جنجالی‌ترین روزنامههای کشور بوده است. گر چه بعد از قریب به 33 سال،کیهان امروز بر خلاف دیگر روزنامهها همچنان در قطعی بزرگ، مانند روزنامههای اول انقلاب، عکسهای رنگی ب ـی ک ـیف ـیت و بعضی صفحات همچنان سیاه و سفید منتشر میشود،ولی بدون شک و بدون لحاظ جهت گیری سیاسی آن، منصفانه باید گفت یکی از اثرگذارترین مطبوعات ایرانی عصر حاضر در داخل و خارج کشور است.
تحلیلها، سرمقاله‌ها و اخبار ویژهکیهان را باید اصلیترین قسمتهای این روزنامه دانست که در سالهای اخیر قدرت جریان سازی در بخش‌هایی از جامعه را داشته است. سرمقاله‌های حسین شریعتمداری، م ـدیر مسئ ـول کیهان، و گفت و شنودهایش بین جریانهای مختلف سیاسی همیشه محل بحث و نظر بوده است. نکته جالب در مورد وی آنکه در سال ۲۰۰۶، روزنامه فایننشال تایمز در فهرستی از تأثیرگذارترین تفسیرگران در کشورهای متفاوت، او را به عنوان «تأثیرگذارترین تفسیرگر ایرانی» معرفی کرد.
در دوران دوم خرداد و رشد نشریات زنجیره ای،کیهان اصلیترین نشریه جریان اصولگرا بود که به مقابله با انحرافات فکری و سیاسی نشریات زنجیرهای پرداخت و امید را در دل جریان اصیل مردمی انقلاب زنده نگه داشت. حسین شریعتمداری همیشه با اتهاماتی همچون بازجوی امنیتی از سوی جریان خارج نشین ضد انقلاب و اصلاح طلبان داخلی مواجه بوده است،هر چند جواب شریعتمداری قاطع بوده که: «بنده هیچگاه بازجو نبوده ام، ولی بارها ابراز تاسف کرده و می کنم که چرا ثواب بازجو بودن در نظام جمهوری اسلامی ایران در نامه اعمال من ثبت نشده است».
سرسخت در تعاملات حسین خارجیشریعتمداری
آغاز پرونده هستهای ایران در مجامع بین المللی و رویه تیم مذا کره کننده در دوران اصلاحات، با انتقادات جدی کیهان رو به رو شد .کیهان تا به امروز هم عمیق‌ترین تحلیلها را در ماجرای پرونده هستهای ایران ارائه میکند. شایان ذکر است که مهدیمحمدی، دبیر سیاسی کیهان، به دلیل اشرافی که در پرونده هستهای پیدا کرده است، امروز به یکی از کارشناسان خبره در این زمینه بدل شده و به عنوان مشاور رسانهای تیم مذا کره کننده هستهای شناخته میشود.
کیهان همیشه مخالف جدی مذا کره با آمریکا در کشور بوده است؛ فرقی نمیکند که این کار در دولت خاتمی کلید خورده باشد یا احمدی نژاد.
کیهان در میان مردم و جریانات سیاسی مشهور به خبررسانی از پشت پرده جریانهای انحرافی و ضد انقلاب است .کیهان در دوران مدیر مسئولی شریعتمداری، یکی از منتقدین جدی دولت ک ـارگزاران و خصوص ـا دولت اصلاحات بوده است .کیهان ا گر چه در دور اول انتخابات ریاست جمهوری 1384، به دنبال اجماعی در بین نامزدهای اصولگرا بود، ولی در دور دوم و پس از انتخابات از آن به عنوان یکی از حامی‌های رسانهای دولت نهم یاد میشد.
البته این حمایت از جریان خدمت در دولت با پررنگ شدن جریان انحرافی در دولت، رنگ و بوی دیگر گرفت و انتقادهای تند و تیز و صریح کیهان از جریان انحرافی دولت شدت گرفت؛ به شکلی که امروز کیهان را میتوان از جدیترین منتقدان جریان انحرافی دولت دانست. این انتقادها البته بر گروهی از دولت مردان نیز خوش نیامد و آنها هم در کنار جریان اصلاحات به جرگه مخالفان کیهان پیوستند.
تحریریه کیهان
حسین صفار هرندی، وزیر ارشاد دولت نهم، زمانی به دولت رفت که او را بعد از حسین شریعتمداری نفر دوم کیهان )سردبیر( می دانستند. مهدی محمدی، محمد ایمانی، سعدا... زارعی و حسام الدین برومند سرمقاله‌های کیهان را می‌نویسند. صفحه دوم، سوم و چهاردهم صفحات سیاسی کیهان را تشکیل میدهد. متاسفانه قسمتهای دیگر کیهان به قوت بخش سیاسی آن نیست. راه اندازی بخش نسل سوم برای ارتباط با نسل جدید البته یکی از اتفاقات مثبت در کیهان میباشد. نکته دیگر آنکه کیهان بر خلاف بسیاری از روزنامههای دولتی و شبه دولتی هیچ وقت به سمت چاپ ویژه نامه و عیدانه نرفته است.
ریزش‌ها و رویش‌های کیهانی
محمد نوری زاد که زمانی در دوره اصلاحات تندترین انتقادات را در یادداشت‌های خود در کیهان به جریان اصلاحات وارد میکرد، در فتنه 88 به جریان فتنه پیوست و با همان‌هایی که روزی مورد انتقادشان قرار می‌داد نشست و برخاست کرد. او یکی از افرادی بود که پروژه نامه نگاری به رهبر انقلاب وتوهین به ایشان را آغاز کرد.
محمدجعفر بهداد یکی دیگر از اعضای کیهان بود که در دوران شریعتمداری به ایرنا و از آنجا به ریاست جمهوری نقل مکان کرد و بر عکس موضعی که کیهان نسبت به جریان انحرافی داشت به همکاری با آن پرداخت.
پیام فضلی نژاد طی سالهای ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۹ در هفته نامه سینما به سردبیری فریدون جیرانی با شخصیتهای سیاسی مانند یوسف صانعی، صادق خلخالی،محسن آرمین، ابراهیم یزدی، حمیدرضا جلایی پور و... به مصاحبه می‌پرداخت و به عنوان یک روزنامه نگار اصلاح طلب شاخته میشد. فضلی نژاد بعد از فراز و نشیب‌های بسیار، از سال ۱۳۸۵ رسما به مرکز پژوهشهای روزنامه کیهان پیوست و سال ۱۳۸۶ کتاب شوالیه‌های ناتوی فرهنگی )یک نما از کودتای مخملی( را منتشر کرد.
پیش بینی‌های کیهانی
کیهان به دلیل خبررسانی اخبار جلسات محفلی جریان ضد انقلاب و افشا گری در مورد عملکرد جریان اصلاحات همیشه مورد توجه سیاسیونبوده است. پیش بینی وقوع فتنه 88، قبل از انتخابات از جمله نقاط درخشان در پرونده دوران مسئولیت شریعتمداری است .
شریعتمداری البته خود در مصاحبههای مختلف اذعان میکند که پیش بینی وقوع فتنه 88 کار سخت و پیچیده‌ای نبوده است؛ چرا که جریان فتنه، خط به خط دستورالعمل جین شارپ را اجرا میکرد و کیهان فقط بر دستورالعمل‌های انقلابهای رنگی وی احاطه داشته است. بر همین اساس کیهان بی شک در فتنه 88 یکی از رسانههای روشنگر در مقابله با حملات رسانهای جریان برانداز بوده است.
گفته میشود علاوه بر سایت روزنامه کیهان، مسئولان سایت خبری صراط نیوز هم از لحاظ فکری و سیاسی قرابت‌هایی با روزنامه کیهان دارند. شاید اصلیترین دلیل این ادعا هم حضور خواهرزاده حسین شریعتمدای یعنی سید حسین علوی در سمت مدیر مسئولی صراط بوده است.
کیهـان همیشه این چـنین نب ـوده است!
کیهان در طول فعالیت خود فراز و فرودهای بسیاری را پشت سر گذاشته و مدیر مسئولانی با سلیقه‌ها و خطوط سیاسی متفاوت را تجربه کرده است .کیهان به عنوان دومین روزنامه رسمی کشور در ۶ خرداد سال ۱۳۲۱، )زمانی که ایران در اشغال متفقین بود( به صاحب امتیازی «عبدالرحمان فرامرزی» و با مدیریت و سردبیری «دکتر مصباح زاده »تأسیس شد. در سالهای بعد بود که بر اعضای خانواده کیهان افزوده شد.
کیهان هوایی در سال ۱۳۲۹، کیهان ورزشی در سال ۱۳۳۴، کیهان بچه‌ها در سال ۱۳۳۵، کیهان انگلیسی در سال ۱۳۳۸، کیهان سال در سال ۱۳۴۱، مجله زن روز در سال ۱۳۴۳، کیهان عربی در سال ۱۳۵۹، کیهان فرهنگی در سال ۱۳۶۳، کیهان کاریکاتور در سال ۱۳۷۱ و چندین نشریه دیگر از تشکیل دهندگان خانواده کیهان بودند.
کیهان قبل از انقلاب متناسب با فضای مورد خواست رژیم پهلوی منتشر میشد .ترویج سبک زندگی غربی و بی بندو باری در جامعه مسلمان ایرانی که توسط نشریه «زن روز» دنبال می‌گشت، از جمله فعالیتهای چشمگیر کیهان در قبل از انقلاب بوده است.
همراه شدن کیهان با انقلاب
در اواخر دوران حکومت پهلوی، با وجود دولتی بودن روزنامه کیهان، کمتر کسی در این روزنامه از سیاستهای دربار تبعیت میکرد؛ فضایی که در آن برهه در دیگر مطبوعات هم حکمفرما بود.
بعد از 13 آبان سال 57 که تعدادی از دانشجویان کشور در برابر دانشگاه تهران به دست گارد شاهنشاهی کشته شدند، روزنامهها نیز به اشغال نظامیان در آمد. آن روزها روزنامهها اغلب تلاش میکردند صدای مردم باشند تا موقعیت خود را از دست ندهند. از سوی دیگر چون رادیو و تلویزیون در دست رژیم پهلوی بود، این روزنامهها بودند که اخبار مربوط به انقلاب اسلامی را منعکس میکردند. بعد از برکناری دولت شریف امامی، ازهاری روی کار آمد. او با پایگاه‌های اطلاع رسانی مردمی که همان نشریات بودند، به شکل نظامی برخورد کرد و نهایتا روزنامههای معتبر آن زمان به اشغال فرمانداری نظامی تهران در آمد. در نتیجه روزنامههای مهم آن زمان اعلام کردند تا زمان خارج شدن نظامیان اعتصاب خواهند کرد. بعد از آنکه دولت ازهاری سقوط کرد و بختیار نخست وزیر شد، اعتصاب مطبوعات هم به اتمام رسید. در فردای روز پایان اعتصاب، یک میلیون و 200 هزار نسخه از این روزنامه چاپ شد.
در روزهای 21 و 22 بهمن 1357، کیهان پرتیراژترین روزهای تاریخ خود را سپری کرد. تیترهای تاریخی«شاه رفت »و «امام آمد »کیهان، برای همیشه در حافظه تاریخی ملت ایران ماندگار شد.
به هنگام وقوع انقلاب اسلامی گروههای متمایل به تفکرات چپ همچون حزب توده، سازمان فدائیان خلق و مجاهدین خلق دارای نفوذ زیادی در کیهان بودند. این نفوذ سبب شد تا نیروهای مسلمان ضمن اعتراض به این روند، مانع از حضور چنین اشخاصی در تحریریه روزنامه کیهان شوند. طیف انقلابی و خط امامی کیهان به دیدار امام رفتند و اعلام بیعت و وفاداری کردند .امام هم حرکت شان را تأیید کردند و در جواب این شبهه که بعضی میگویند قلم مقدس است، به هر صورتی که باشد! رهنمودهایی فرمودند که اصول حرکت مطبوعات را ترسیم میکرد: «این قلم‌ها از سرنیزه شاه بدتر است. قلمی که هتک به ساحت مقدسات مردم میکند از سرنیزه دژخیمان پهلوی خطرنا ک تر است .چه کسی گفته که قلم بالاصالة مقدس است؟» در پی آن بود که رحمان‌هاتفی،سردبیر وقت کیهان، اعلام اعتصاب کرد!
البته این بار مسئله فرق میکرد و روزنامه توسط نیروهای انقلابی مسلمان منتشر میشد و اعتصاب نیروهای خاص،نتوانست مانع از توقف انتشار آن شود .نهایتا «مهدیان »که عضو جبهه ملی بود، به کیهان آمد و سرپرست موسسه کیهان شد. پس از آن، بخش عمده‌ای از نویسندگان دارای تفکرات غیر اسلامی،خودشان را بازخرید کردند و به روزنامه آیندگان رفتند؛ کسانی که جوان تر بودند، ماندند و تحریریه جدید تشکیل شد و در این تحریریه محمد بلوری که یکی از اعضای شورای سردبیری قبلی بود سردبیر جدید شد.
بعد از این گروه طیف جدید روزنامه نگاران که بعد از دوم خرداد خود را اصلاح طلب نامیدند، وارد کیهان شدند. چهرههای شاخص آنها شمس الواعظین،محمد عطریانفر، رضا تهرانی و‌هادی خانیکی بودند.
وقتی اخبار مربوط به تحریریه روزنامه کیهان به گوش امام رسید، ایشان نماینده‌ای از سوی خود در کیهان تعیین کردند. اولین نماینده امام در روزنامه کیهان، «ابراهیم یزدی» بود. او پس از سقوط دولت بازرگان که پست وزارت خارجه آن را در اختیار داشت، با حکم امام خمینی )ره( به عنوان سرپرست موسسه کیهان انتخاب شد.
بعد از وی نیز سید محمد خاتمی با حکم مستقیم امام خمینی )ره( به سرپرستی کیهان منصوب شد. نکته حائز اهمیت آن است که بسیاری از عاملین نشریات زنجیرهای در دوران دوم خرداد،کسانی بودند که سابقه کار در کیهان دوران ابراهیم یزدی و سید محمد خاتمی و عضویت در حلقه کیان را در کارنامه داشتند.
بعد از سید محمد خاتمی، مهدی نصیری تا سال 1374 مدیر مسئول کیهان شد، نصیری بعد از کیهان به انتشار «صبح» روی آورد و در حال حاضر «سمات» را منتشر میکند.
مهرنامه آدرس وب سایت mehrnameh.ir سال تاسیس 1388 منابع مالی نامشخص مشی سیاسی اصلاح طلب
وابستگی یا تمایل سیاسی اصلاح طلب، سید محمد خاتمی،کروبی
عملکرد در فتنه 88 ---
مدیر مسئول فروزنده ادیبی و مهدی شمشیریان سردبیر محمد قوچانی
خشایار دیهیمی، عزت ا... فولادوند،
مهرزاد بروجردی، سروش دباغ، داریوش آشوری،عناصر اثرگذار داریوش شایگان، تورج اتابکی، علیرضا میرسپاسی، همایون کاتوزیان، جواد طباطبایی، حاتم قادری و احسان نراقی،
اتفاقات خاص کلید زدن سناریوی برگشت اصلاح طلبان به فضای سیاسی کشور
«مهرنامه»، ماهنامه‌ای است خبری تحلیلی و آموزشی که در زمینه علوم انسانی و علوم اجتماعی منتشر میشود. در ایام فتنه 1388 که رهبر انقلاب چندین بار نگرانی خود را از رسوخ مباحث علوم انسانی غربی در دانشگاهها اعلام داشتند، محمد قوچانی که از بازداشت شدگان ایام فتنه بود در اولین قدم‌های بعد از آزادی‌‌اش در اسفند ماه 1388 نشریهای تحت عنوان «مهرنامه »و با محوریت علوم انسانی راه انداخت؛ نشریهای با همان جهت گیری که رهبر انقلاب در آن سال از ترویج و رسوخ آن در دانشگاهها هشدار داده بودند.
در شناسنامه نشریه مهرنامه در وب سایت این نشریه، علوم انسانی چنین تعریف شده است: «علوم انسانی به آنبخش از دانش مدرن اطلاق میشود که فرهنگ بشری را در عصر جدید ساخته است. در واقع ا گر تمدن انسان مدیون علوم طبیعی است و تکنولوژی در جهان جدید نماد دخالت انسان در طبیعت و برساختن تمدن است، فرهنگ انسان هم مدیون علوم انسانی است و برآمدن ایدئولوژی نماد تلاش انسان برای ساختن جامعه جدید است. بدین ترتیب علوم انسانی دربرگیرنده دایره گستردهای از معارف و علوم مانند علوم سیاسی، علوم اجتماعی، علوم اقتصادی،علوم عقلی و علوم دینی است که در مهرنامه بدان خواهیم پرداخت. فلسفه،تاریخ، الهیات، جامعه شناسی، اقتصاد و سیاست در صورت علمی و نظری خود مضامین اصلی مهرنامه را تشکیل میدهد. در عین حال موضوعاتی درباره رابطه دیگر معارف انسانی با اندیشه و جامعه همچون علوم طبیعی، ادبیات و هنرها را بررسی می کنیم.
مهرنامه در پی آن نیست که به مصادیق بپردازد در واقع به تعبیر فقهی هدف ما صدور فتوا نیست، تشخیص حکم است. مهرنامه همچنین از هیچ ایدئولوژی سیاسی و اجتماعی جانب داری نمیکند و طرفدار هیچ جناح سیاسی یا فکری نیست».
مدیر مسئول این نشریه، فروزنده ادیبی است. قائم مقام مدیر مسئول مهرنامه نیز مهدی شمشیریان است .سردبیر مهرنامه تا شماره سه محمد قوچانی بود که در شماره چهار اسم وی حذف شد و پس از آن سردبیری تحریریه مجله بر عهده رضا خجسته رحیمی قرار گرفت. وی نیز از شماره ۱۰ دیگر با این نشریه همکاری ندارد. محمد قوچانی دوباره به مهرنامه بازگشته و سردبیری این ماهنامه را در اختیار گرفته است.
تحریریه مهرنامه را برخی روزنامه نگاران «شهروند امروز»، «ایران دخت»، «نافه،»
«اعتماد ملی» و «تجربه» تشکیل میدهند. محسن آزرم، مهدی یزدانی خرم، مریم باقی، محمد طاهری، رضا طهماسبی، هادی خسروشاهین، حامد زار ع، متین غفاریان، مهدی نوروزیان،ابوذر باقی، ا کبر منتجبی، سعید شمس،عیلرضا غلامی و رضا تاجیک و... از اعضای تحریریه این مجله هستند.
آخرین محورهایی که در مهرنامه دنبال شده است را به این شکل میتوان بیان کرد: ترویج و تطهیر غرب و ایجاد تشکیک و یاس و انفعال نسبت به آینده حرکت‌های اسلامی و انقلاب اسلامی، اشاعه تفکرات فلسفی و علمی غرب و تجلیل از فلاسفه و دانشمندان علوم انسانی غربی، توجیه بحرانهای نظام سرمایه داری )مثل بحران مالی و جنبش وال استریت و...( به عنوان بحرانهای عرضی غیرمرتبط با ذات نظام سرمایه داری )و کوشش برای جلوگیری از انفعال بیشتر روشنفکران(،ر و شنفکر سا ز ی، شخصیت س ـا ز‌ی ،متفکرسازی، بالا بردن و بزرگ مایی برخی از نویسندگان یا صاحب نظران،تبلیغ کتب جدید ترجمه شده از تفکرات غربی )دامن زدن به نهضت ترجمه جدید(، انحراف و درگیر کردن اذهان با هر موضوع غیرمرتبط یا مغایر با اهداف و آرمان‌های انقلاب اسلامی و نهضت علمی و الگوی پیشرفت و عدالت، تحقیر گفتمان غرب ستیزی و عدالت خواهی و نیز تحقیر تلقی بومی از مردم سالاری و تحقیر گفتمان خودی و غیرخودی،دموکراتیک )غیراسلامی( معرفی کردن حرکت بیداری اسلامی و تلاش برای تثبیت واژه «بهار عربی» به جای «بیداری اسلامی»، حمایت از مدل لائیکی ترکیه به عنوان الگوی مطلوب برای کشورهای عربی و تحلیل‌های منفی نسبت به حکومت سوریه، تلاش برای طرح و ترویج افکار اصلاح طلبان حوزوی و دامن زدن ب ـه مب ـاحث و م ـوض ـوع ـات خ ـاص،بزرگ نمایی برخی از موضوعات یا عناصر،کوچک نشان دادن برخی از موضوعات یا عناصر دیگر و تلاش برای مدیریت فکر و ذهن خواننده و سوق دادن آن به سمت مورد نظر خود .
از جمله چهره‌هایی که در مهرنامه افکار و اندیشه‌هایشان به عنوان روشنفکران دینی، سکولار و ... تبل ـیغ م ـی ش ـود میتوان به خشایار دیهیمی، عزت ا ...فولادوند، مهرزاد بروجردی، سروش دباغ،داریوش آشوری، داریوش شایگان، تورج اتابکی، علیرضا میرسپاسی، همایون کاتوزیان، جواد طباطبایی، حاتم قادری و احسان نراقی اشاره کرد.
محمد قوچانی
قوچانی در مورد مهرنامه این چنین مینویسد که: «مهرنامه» پس از دو سال جای اندیشه‌های لیبرالی و پرا گماتیستی را در روشنفکری ایرانی خالی می‌بیند و خاضعانه ضمن احترام به نقش روشنفکران دینی در فهم ما از لیبرالیسم و نقش روشنفکران سکولار در فهم ما از مدرنیسم و بدون تایید همه وجوه لیبرالیسم قصد دارد لیبرالیسم را به معنای علمی خود در اندیشه‌های سیاسی و بدون توجه به معنای نادرست آن در مجادلات و جناح بندی‌های سیاسی ایران معاصر طرح، نقد و بررسی کند»
گر چه در مقام سخن، مهرنامه نشریهای است تئوریک و محل تضارب آرای اندیشمندان، اما در مقام عمل مهرنامه تاب سخن منتقدین خود را نداشته است؛ از جمله اینکه دکتر کریم مجتهدی، استاد فلسفه غرب دانشگاه تهران جوابیه‌ای به نقد جواد طباطبائی بر کتاب وی در «مهرنامه» نوشته بود که با امتناع این نشریه از انتشار جوابیه مواجه شد و آن را در اختیار دیگر رسانهها قرار داد؛ اتفاقی که برای کچوییان نیز قبلا تکرار شده بود.
نکته دیگر اینکه راهی که مهرنامه در پیش گرفته، شباهتی بسیار به حلقه کیان دهه هفتاد دارد. حلقه کیان در آن سال‌ها وظیفه داشت خواص و شخصیتهای اثرگذار را با تشریح و تبلیغ علوم انسانی غربی و به صورت خاص لیبرالیسم، به سطحی از آمادگی برساند تا با نیروسازی در میان جامعه جریان دوم خرداد را به وجود آورند .کاری که مهرنامه بعد از چندین شماره مطالب تئوریک در ویژه نامهای به مناسبت سالگرد دوم خرداد و در حالی که یک سال بیشتر به انتخابات ریاست جمهوری 1392 نمانده، آغاز کرده است؛ ویژه نامهای تحت عنوان «بازگشت اصلاح طلبان .»در این ویژه نامه بسیاری از عناصر فعال دوران اصلاحات قلم زده اند؛ افرادی مانند علیرضا علویتبار،هادی خانیکی،غلامحسین کرب ـاسچی، علی ربیعی،محمدرضا تاجیک، ابراهیم اصغرزاده،صادق زیبا کلام، سید محمدعلی ابطحی،احمد پورنجاتی، معصومه ابتکار، زهرا شجاعی، محسن رهامی، علی محمد حاضری و احمد شیرزاد.
جریان سازی مهرنامه بعد از گذشت 3 سال از وقایع سال 1388، نشان از این دارد که اصلاح طلبان طبق پیشبینی‌ها قصد بازسازی مجدد خود را دارند و «پرونده بازگشت به دوم خرداد مهرنامه »قطعا بخش یا به تعبیری همه چیزی است که اصلاحات با آن درگیر است؛ به طور مثال این عقیده محمدرضا تابش یکی از چهرههای مهم اصلاحات در مجلس و خواهرزاده سید محمد خاتمی است: «اصلاح طلبان اهل قهر و تحریم نیستند، و به طور حتم ا گر زمینه برای حضور آنها فراهم شود، در عرصه سیاسی کشور فعال خواهند شد».
محمدعلی نجفی )عضو شورای شهر تهران، وزیر سابق دولت‌هاشمی، رئیس سازمان برنامه و بودجه دولت خاتمی و عضو سابق کارگزاران سازندگی( که تصویر وی بر روی جلد ویژه نامه دوم خرداد مهرنامه با عنوان «بازگشت اصلاح طلبان »قرین گشته، لب کلام مهرنامه را چنین بیان کرده است: «آنچه ما قبل از دوم خرداد و نیز مقطع انتخابات مجلس پنجم زیر پوست جامعه احساس می کردیم،الان با شدت بیشتری وجود دارد ».
9 دی
آدرس وب سایت 9day.ir سال تاسیس 1388 منابع مالی جبهه پایداری انقلاب اسلامی مشی سیاسی اصولگرا
وابستگی یا تمایل سیاسی جبهه پایداری انقلاب اسلامی عملکرد در فتنه 88 هنوز تاسیس نشده بود مدیر مسئول حمید رسایی سردبیر علیرضا معاف
عناصر اثرگذار قاسم روانبخش، محمدسعید ذا کری، علی اصغر زارعی، وحید یامین پور اتفاقات خاص توقیف نشریه و بازداشت ذا کری
هفت ـه ن ـامه« 9 دی» به ص ـاحب امتیازی و مدیر مسئولی حمید رسایی در موضوعات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی بعد از حضور میلیونی مردم در 9 دی 1388 و با الهام از نام آن روز تاریخی انتشار خود را آغاز کرد.
9 دی با جبهه گیری صریح نسبت به سران فتنه کار خود را آغاز کرده و ضمن انتقاد از فتنه گران، انتقاد به سا کتین فتنه را در کنار حمایت از دولت در دستور کار خود قرار داد.
این نشریه با پر رنگ تر شدن نقش جریان انحرافی در دولت، زاویه‌‌اش با دولت مشخص تر شد .9 دی را میتوان همان رجانیوزِ فضای سایبر دانست که امروز بر روی دکه‌ها جای گرفته است. این یکسانی نه تنها در محتوا و جهت گیری است، بلکه حضور میثم نیلی، مدیر مسئول رجانیوز به عنوان یکی از اعضای شورای سردبیری 9 دی دلیلی بر این مدعاست.
9 دی مدعی است که خط مشی حرکت خود را بر اساس رهنمودهای علامه مصباح یزدی تنظیم میکند و حضور رسایی از یک سو و قاسم روانبخش که نشریه «پرتو سخن» را سالیان درازیاست منتشر میکند از سوی دیگر، این مدعای 9 دی را بیشتر نمایان میکند .علاوه بر افرادی که نام برده شد علیرضا معاف، محمد سعید ذا کری و علی اصغر زارعی نیز در شورای سیاست گذاری این نشریه حضور دارند.
9 دی همچنین از صاحب نظرانی مانند پناهیان، آقاتهرانی، ی ـامین پور،حسن سبحانی، حسن عباسی، سعید قاسمی و ... استفاده میکند.
نقد جدی صدا و سیما، پرداختن به موضوعات جبهه فرهنگی انقلاب،جبهه گیری صریح و مشخص نسبت به جریان فتنه و تا حدودی انحراف، از مشخصه‌های جدی این نشریه است.
9 دی گر چه شاید عمر کمتری نسبت به رقبای مطبوعاتی خود بر روی دکه‌ها داشته باشد، ولی در همین عمر کم نیز حواشی بسیاری را پشت سر گذاشته که دلیل اصلی آن را هم میتوان نمایندگی این نشریه از جبهه پایداری دانست؛ که در فضای انتخابات راهی را غیر از راه جبهه متحد اصولگرایان در پیش گرفت .
جنجالی‌ترین ح ـاشیه 9 دی را میتوان توقیف نشریه و بازداشت ذا کری از اعضای شورای سیاست گذاری‌‌اش عنوان کرد.
برای توقیف 9 دی بعد از بیست شماره، چند دلیل بیان شد؛ از جمله آنکه این نشریه زمینه اقتصادی نداشت و دست به انتشار مطالب اقتصادی زد و اینکه این نشریه در شماره 17 خود به روحانیت و لباس روحانیت به دلیل چاپ کاریکاتوری از سید محمد خاتمی،توهین کرده بود.
اما رسایی در جواب هیئت نظارت بر مطبوعات، توقیف نشریه 9 دی را کار مشترک فتنه گران و جریان انحرافی می‌دانست و در سایت شخصی خود مطلبی تحت عنوان «خواص مردود و جریان انحرافی؛ پیوندتان مبارک »منتشر کرده و پاسخ داده بود که 9 دی در سال جهاد اقتصادی و با نگاه سیاسی به مسائل اقتصادی پرداخته است و ثانیا این کاریکاتور نقاشی است تا کاریکاتور و قبل از 9 دی، روزنامه ایران و شرق هم آن را چاپ کرده‌اند و ا گر خلاف است اول باید با آنها برخورد شود .رسایی اما در مورد خاتمی نکته‌ای دیگر را متذکر شده بود مبنی بر اینکه؛ «البته این جانب حمید رسایی اعلام می‌کنم که محمد خاتمی به دلیل خیانت‌هایش در سالهای اصلاحات و همچنین نقش جدی‌ای که در کودتای انقلاب مخملی سال 88 داشت، اساسا باید خلع لباس شود و نهادهای ذی ربط باید پاسخگوی تعلل خود در این باره باشند ».
نکته جالب آنکه احمد توکلی هم در ماجرای توقیف 9 دی و هم بازداشت ذا کری، نسبت به اصل ماجرای توقیف و بازداشت انتقاد کرده و خواستار رفع توقیف نشریه و آزادی ذا کری شده بود.در
حالی که وی با رسایی به دلیل اختلاف سلایق سیاسی در رسانه‌هایشان از هم انتقادهای تند و تیزی میکنند.
اما ماجرای بازداشت ذا کری، زمانی رخ داد که 9 دی در یادداشتی صریح با عنوان «رابطه افت محبوبیت و هزینه کردن از نام رهبری؛ لاریجانی از چه می‌هراسد؟» به نقد مواضع علی لاریجانی، رئیس مجلس پرداخت. اما بر خلاف بازداشت میثم نیلی که به دلیل شکایت لاریجانی بود، این بار بنا بر گفته وکلای لاریجانی بازداشت ذا کری بر اساس دستور مدعی العموم انجام شده بود.
جنجال‌های انتخابات
همان طور که رجانیوز در ایام انتخابات به عنوان رسانه جبهه پایداری در فضای سایبر فعالیت میکرد،9 دی به عنوان رسانه مکتوب همین رسالت را دنبال میکرد. من ـاظره‌های قلمی زا کانی در پنجره و رسایی در 9 دی شروعی بر رقابت انتخاباتی جبهه پایداری با جبهه متحد بود.
جبهه متحد اصولگرایان زمانی رسما به 9 دی اعتراض کرد،که نشریه 9دی در صفحه اول خود عکس تعدادی از افراد را بر اساس گمانه زنی‌ها به عنوان لیست جبهه متحد منتشر کرد. پایگاه اطلاع رسانی جبهه متحد در وا کنش به این اقدام 9 دی چنین موضع گیری کرد: «در میان افرادی که در لیست تخریبی نشریه 9 دی به عنوان نامزدهای انتخاباتی جبهه متحد اصولگرایان معرفی شدند،چهره‌هایی از سوی گردانندگان نشریه گنجانده شده بود که برخی از آنها کارنامه درخشانی در دوران فتنه پس از انتخابات 88 نداشتند و حتی بعضی جزو مردودین فتنه محسوب می‌شدند. اما در کمال تعجب با وجود آن که جبهه متحد اصولگرایان بارها به صورت رسمی حضور مرد و دین فتنه را به عنوان خط قرمز فهرست انتخاباتی خود اعلام کرده بود و گردانندگان این نشریه از این موضوعبا خبر بودند، با این حال نشریه 9 دی بر خلاف مشی اصولگرایانه و برای ایجاد وا کنش منفی در افکار عمومی در صفحه اول نشریه خود، به صورت رسمی تخریب رقیب از طریق انتشار این لیست جعلی را کلید زد.
لیست تخریبی که در میان عکسهای آن در صفحه اول تصاویر کسانی چون عباسپور، کاتوزیان، مطهری، مریم بهروزی، حجت الاسلام نواب، امیدوار رضایی و غفوری فرد به چشم می‌خورد و بعدها مشخص شد که از میان 15 تصویر منتشر شده در لیست تخریبی نشـریه 9 دی تنها 7 نفر آنها یعنی کمتر از نیمی از آن در فهرست نامزدهای انتخاباتی اصولگرایان حضور داشتند».
انتقادهای فراوان از 9 دی
جنجال بعدی بحثی بود که بر سر استفتایی از رهبر انقلاب شروع شد مبنی بر مردود شدن منطق ترجیح «صالح مقبول» بر «اصلح »که 9 دی آن را منتشر کرد و با تکذیب محمدحسین فلاح زاده،عضو دفتر استفتائات مقام معظم رهبری در قم رو به رو شد: «از آن نشریه که داعیه تبعیت از رهبری را دارد انتظار میرود در نقل خبر از ایشان یا دفتر معظم له، دقت کامل را مبذول داشته و لااقل پیش از نقل مطلب، صدق و کذب یا جواز نشر آن را از دفتر جویا می‌شدند».
9 دی در اطلاعیه‌ای به اعتراضات رسانهها و شخصیتهای سیاسی جواب داد،که فقط منتقل کننده خبر بوده و آنها فقط از روی سایت رادیو معارف اقدام به باز نشر خبر کرده اند. البته کار به همان جا ختم نشد و فلاح زاده بار دیگر نسبت به اقدام 9 دی و رجانیوز اعتراض کرد: «مع الاسف این اقدام توسط کسانی صورت میگیرد که دایما برای برخورد با مخالفان خود از رهبری مایه گذاشته و به هیچ روی حرمت دفتر رهبری را حفظ نمی‌کنند. دوستان یک بار دیگر متن تکذیبیه این بنده را بخوانند تا بدانند هیچ نکته‌ای خلاف در آن نیامده و عین واقع میباشد. بنده همچنان تا کید دارم که کار نشریه نهم دی و رجانیوز نوعی سوء استفاده و جعل عنوان برای دفتر استفتائات رهبری بوده و قابل پیگیری قانونی است».
اسدا... بادامچیان، قائم مقام حزب موتلفه اسلامی در پی نقد موتلفه از سوی 9 دی در مورد آن میگوید: «نشریه 9 دی بدترین تبلیغات منفی را علیه موتلفه انجام داد و تلاش آنها این است که موتلفه اسلامی در صحنه وجود نداشته باشد».
علی مطهری هم پس از چاپ کاریکاتور خاتمی در 9 دی چنین اعتراض کرده بود:
«به طور کلی وجود این گونه نشریات هتا ک و افترا زن به نفع جنبش سبز و جریان انحرافی است!»
پیشینه هفت صبح
«نظام آباد» در قالب یک سایت خبری با ظاهری جذاب به تاریخ 22 تیر 1388 آغاز به کار کرد. رویکرد این سایت به نحوی بود که ظاهراً بیشتر به مسائل مورد علاقه جوانان می‌پرداخت. این سایت کار خود را از وبلا گی با همین نام شروع کرده بود. نکته جالبی که در این سایت به چشم می‌خورد، تبلیغات بعضی ارگان‌های دولتی بود که با وجود رتبه فوق العاده پایین آن، توجیهی جز تأمین بودجه «نظام آباد» از بیتالمال نداشت .
هفت صبح
آدرس وب سایت 7sobh.com سال تاسیس 1390 منابع مالی --- مشی سیاسی --- وابستگی یا تمایل سیاسی --- عملکرد نسبت به فتنه 88 هنوز تاسیس نشده بود صاحب امتیاز موسسه فرهنگی - هنری ارتباط پویا مدیر مسئول علی مزینانی سردبیر آرش خوشخو
بهمن ماه سال 1386 بود که سایت دیگری به نام «نوسازی» مطلبی درباره «سیدحسن خمینی» منتشر کرد. این نوشته که با وا کنش شدیدی از سوی اصولگرایان همراه بود منجر به فیلتر شدن آن گردید.
انتشار این مطلب از سوی «نوسازی »در پی سخنرانی فرمانده کل سپاه در مورد انتخابات و پاسخ «سیدحسن خمینی »به آن مبنی برآنکه دخالت نظامیان در سیاست نشانه‌ای از انحراف انقلاب از خط امام است، رخ داد. البته در همین زمان بود که«سید حسن خمینی» از رد صلاحیت نامزدهای انتخابات مجلس هفتم ابراز نگرانی کرده و سایت «نوسازی »به انتشار مطلب توهین آمیزی علیه ایشان دست زد.
روزنامه «کیهان» در این مورد نوشت:
«اطلاعات به دست آمده حا کی از آن است که سایت مزبور علی رغم ادعاهایموجود مبنی بر حمایت از دولت، نه تنها هیچ نسبتی با دولت ندارد بلکه آقای حسین نوبختی، مدیر سایت نوسازی ضمن تکذیب هرگونه نسبت این سایت با دولت نهم، خود را از منتقدان جدی احمدی نژاد نیز معرفی کرده است ».
ورود 7 صبح به فضای فرهنگی
بعد از شکست چندباره التهاب افکنی در فضای سیاسی از سوی جریان انحرافی،تمرکز این جریان بر روی نشریات فرهنگی بیشتر شد. انتشار روزنامه «هفت صبح،»هفته نامه ورزشی «تماشا»، هفته نامه فرهنگی «یکشنبه» و ویژه نامه «خاتون »در روزنامه «ایران.» روزنامه «هفت صبح» در 24 صفحه تمام رنگی منتشر میشود. استفاده افراطی از تصاویر اینترنتی، صفحه بندی ساختارشکنانه، اختصاص تیتر یک به سریال‌های طنز و تصاویر بازیگران خصوصا بازیگران زن به همراه تبلیغات هفته نامه‌های «تماشا» و «یکشنبه »صفحاتی جذاب را از لحاظ بصری برای جذب مخاطب عامه پسند فراهم آورده است.
سایت روزنامه هفت صبح خود را این چنین معرفی میکند: «هفت صبح روزنامه فرهنگی، اجتماعی، شهری و اقتصادی است که به صاحب امتیازی موسسه فرهنگی - هنری ارتباط پویا از ابتدای اردیبهشت ماه 1390 منتشر میشود. اولین قدم از حضور هفت صبحدر فضای وب انتشار الکترونیکی روزنامه
چاپی است که در ابتدا با عضویت رایگان و سپس به صورت اشترا ک امکان پذیر خواهد بود».
جستجوی منابع مالی 7 صبح
20 اردیبهشت 90، مصطفی کوا کبیان در مجلس شورای اسلامی طی تذکری در صحن علنی مجلس اظهار داشت: «اخیرا روزنامه‌ای به اسم هفت صبح منتشر میشود که از طرف دفتر رئیس جمهور حمایت مالی میشود. از سوی دیگر چهار میلیارد تومان از طرف رئیس دفتر رئیس جمهور به خانه سینما کمک شده که ما باید بدانیم منابع مالی این کمک‌ها کجاست».
از سوی دیگر با آغاز تبلیغات خیابانی هفت صبح و انتشار اخباری مبنی بر اینکه این روزنامه متعلق به جریان انحرافی است، یکی از اعضای تحریریه این روزنامه به نام «رضا حقیقت نژاد »ضمن یادداشتی که در اختیار «عصر ایران» گذاشت،کوشید تا فضایی که در مقابل شروع به کار نشریه شکل گرفته است را کمی آرام تر کند: «هفت صبح،روزنامه‌ای است که این روزها به اندازه «مکتب ایرانی» به نام اسفندیار رحیم مشایی گره خورده و به عنوان بخشی از پازلی که رئیس دفتر رئیس جمهور برای نشستن بر کرسی ریاست جمهوری یازدهم و در کنار آن، تصاحب 150 کرسی مجلس نهم طراحی کرده، شناخته میشود. اما آیا واقعا هفت صبح همین
جانور عجیب و غریب است که سیاسیون میگویند و اساسا در فضای کنونی میتوان چنین نقش آفرینی‌ای را برای این روزنامه قائل بود؟»
نکته جالب این یادداشت استدلال لزوم وجود یک رسانه برای جریان انحرافی است: «محمدباقر قالیباف،مدت‌هاست مجوز حزب دلخواهش را دارد ولی ترجیح میدهد حرفش را در تهران امروز بزند؛ علی لاریجانی، به جای حزب، پشت «خبرآنلاین» می ایستد؛ احمد توکلی که می‌خواست دولت پاک تاسیس کند، به اداره «الف» بسنده میکند؛ مصطفی کوا کبیان، بیش از آنکه در دفتر حزبش باشد، در تحریریه «مردمسالاری» است؛ محسن رضایی که
15 سال است میخواهد رئیس جمهور شود، به جای حزب، روزنامه «ملت» راه می‌اندازد؛ یاران احمدی نژاد سر روزنامه «ایران» دعوا میکنند؛ حمید رسایی به جای اینکه دستی به سر فرا کسیون نیمه جانش بکشد، تابلوی« 9 دی» را به همه نشان میدهد و بر و بچه‌های ایثارگران،همه وجود حزبشان را در «پنجره» به دیگران نش ـان میدهند. به همین قاعده، بعید نیست که مشایی نیز هوس کرده باشد، روزنامه‌ای داشته باشد، حالا هفت صبح یا روزنامههای دیگر! »
چه کس ـانی در 7 ص ـبح ق ـلم می‌زنند؟
«علی مزینانی» مدیر مسئول معرفی شده برای روزنامه هفت صبح، به اذعان خود هفت صبح، مشاور «ابوالحسن فقیه» رئیس سازمان هلال احمر است .این در حالی است که برخی میگویند بر خلاف آنچه در خبر هفت صبح آمده،مزینانی در حال حاضر وسعت عملی بیش از یک مشاور دارد. وی که در زمان تصدی گری فقیه در سازمان بهزیستی نیز مدیر روابط عمومی این سازمان بود،دانش آموخته رشته ارتباطات از دانشگاه
علامه طباطبایی است.
آرش خوشخو، سردبیر روزنامه هفت صبح تا اسفند ماه 89 سردبیر روزنامه تهران امروز بود. وی از سال ۸۱ تا ۸۸ نیز به عنوان دبیر تحریریه چلچراغ، معاون سردبیر اعتماد، سردبیر تهران امروز و دبیر
سرویس سینمایی روزنامه ملت فعالیتکرده است. نکته بسیار مهم در مورد هفت صبح، یکشنبه و تماشا دوری گزیدنشان از سیاست و نزدیک شدنشان به ادبیات نشریات زرد است؛ حرکتی خزنده و در فضای گسترده.
تاسیس «همشهری» به سال 1371 برمی گردد. از همشهری به عنوان اولین روزنامه رنگی کشور یاد میشود. روزنامه همشهری ابتدا به صاحب امتیازی شهرداری تهران منتشر میشد و هم ا کنون توسط مؤسسه همشهری منتشر میگردد .بر همین اساس است که با تغییر شهردار،به طور معمول سیاستهای همشهری هم تغییر میکند. در دوران شهرداری قالیباف از ابتدا تا کنون، چینی فروشان،حسین انتظامی، علی اصغر محکی و هم ا کنون مهدی ذا کری بر صندلی مدیر مسئولی همشهری تکیه زده اند.
انتقاد شورای شهر از همشهری
همشهری hamshahrionline.ir آدرس وب سایت
سال تاسیس 1371 منابع مالی شهرداری تهران مشی سیاسی منطبق با شهردار وقت تهران وابستگی یا تمایل سیاسی منطبق با شهردار وقت تهران عملکرد در فتنه 88 عدم موضع گیری صریح و شفاف در ابتدا مدیرمسئول مهدی ذا کری سردبیر حسین قربان زاده عناصر اثرگذار قالیباف
حمزه شکیب از اعضای شورای شهر، در جلسه رسمی شورای شهر تهران به روند مدیریت همشهری انتقاد کرده و میگوید: «قالیباف باید درباره نگاه حا کم بر این روزنامه، پاسخگو باشد. چند ماه قبل درباره عملکرد این روزنامه به شهردار تذکر دادیم، اما نه تنها اتفاقی نیفتاد،بلکه وضعیت حادتر شد.» شکیب شاهد مثال خود را هم تحریف مصاحبه خودش با همشهری عنوان کرد .
توقیف یک روزه
در سال 88 و در دوران معاونت مطبوعاتی محمدعلی رامین، روزنامه همشهری به سبب درج عکس معبد بهائیان و تشویق گردشگران جهت بازدید از این مکان در قالب یک آ گهی، از سوی هیئت نظارت بر مطبوعات توقیف شد. متعاقب توقیف روزنامه همشهری از سوی هیئت نظارت بر مطبوعات،همشهری درخواست ابطال این تصمیم را در شعبه 29 دادگاه ارائه کرده بود که این دادگاه نیز با این تقاضا موافقت کرده و روزنامه همشهری پس از یک روز توقیف مجددا منتشر شد.
در ماجرای توقیف همشهری،عباس سلیمی نمین معتقد بود که با توجه به اینکه همین آ گهی در گذشته در روزنامههای ایران و خورشید )روزنامههای طرفدار دولت احمدی نژاد( چاپ شده بود، توقیف همشهری بیشتر شائبه‌های سیاسی دارد.
همشهری در ایام فتنه
روزنامه همشهری در ایام فتنه 88 موضع گیری صریح و مشخصی را اتخاذ نکرد، بلکه تا مدتها اخبار بیانیه‌ها و آشوب‌ها را بدون هیچ گونه تحلیلی پوشش می‌داد .
ویژه نامه نور وزی همشهری هم نه
تنها این رویه را اصلاح نکرده بود، بلکه آن هم انتقادات بسیاری را با خود به همراه داشت؛ از جمله اینکه این ویژه نامه در اقدامی همگام با ادعای سایتها و رسانههای ضدانقلاب، با تحریف سخنان رئیس جمهور در جشن میدان ولیعصر،عبارت «خس و خاشا ک» را به عنوان صحبتهای احمدینژاد منتشر کرد.
این ویژهنامه همچنین در مطلبی سوالبرانگیز، در حالی که تودههای ملتایران در 9 دی و 22 بهمنماه خواستار اشد مجازات برای سران فتنه شده بودند،برکناری موسوی از ریاست فرهنگستان هنر را به دلیل «پیگیری برای به کرسی نشاندن حرفش» ارزیابی کرد!
انتشار ویژه نامه انتخاباتی «گذر از فتنه» روزنامه همشهری در سالگرد انتخابات که به صورت جامع به حوادث انتخابات و نقش سران فتنه پرداخته بود،برخلاف رویه یک سال گذشته همشهری،با استقبال نیروهای انقلاب رو به رو شد .جالب آنکه انتشار این ویژه نامه، وا کنش تند اصلاحطلبانی را به دنبال داشت که از اقدامات سابق مهمترین ارگان مطبوعاتی شهرداری از جمله ویژه نامه نوروزی آن راضی بودند.
مجلات همشهری
گروه مجلات همشهری در عناوین مختلف مجلا تی از قبیل 24 )ماهنامه سینمایی(، پایداری )ماهنامه دفاع مقدس(، داستان، سرزمین من )ماهنامه ایرانگردی و ایران شناسی(،دانستنی‌ها، جوان، تندرستی، دیپلمات،بچه‌ها، تماشا گر، سر نخ، آیه، اقتصاد،آشپزی، همشهری ماه، معماری، خردنامه و... منتشر میشود .
قابل توجه است که این حجم گسترده از نشریات برای تامین ذائقه‌های گونا گون در میان فعالین نشریاتی کشور،جز در همشهری یافت نمیشود.
همشهری قبل از قالیباف
روزنامه همشهری 24 آذرماه 1371 به صاحب امتیازی شهرداری تهران، توسط غلامحسین کرباسچی )شهردار وقت( به عنوان مدیر مسئول وارد عرصه مطبوعات شد.
در آن زمان تیم تحریریه متشکل از افرادی چون بهروز گرانمایه، علی اصغر رمضانپور )از عناصر فعلی بی. بی .سی. فارسی(، احمد ستاری و مرحوم احمد دریایی بود. به جز افراد فوق،غلامحسین کرباسچی در ابتدای تشکیل همشهری، اشخاصی چون ماشاء ا ...شمس الواعظین، سعید پورعزیزی،فریدون عموزاده خلیلی، ابراهیم نبوی )پناهنده به غرب(، فاطمه را کعی، محسناشرفی و ا کبر گنجی )از معاندین نظام جمهوری اسلامی و مقیم آمریکا( را برای همکاری دعوت کرد. در مجموع باید گفت گروه‌هایی که در ابتدای راه اندازی همشهری حضور داشتند، بعدها جزو حامیان جریان فتنه شدند و تعدادی از آنها از ایران گریخته و حتی به استخدام رسانههای ضد انقلاب درآمدند.
احمد ستاری )سردبیر وقت( به همراه افراد فوق در دو ماه اول فعالیت همشهری، هدایت این روزنامه را بر عهده داشت، اما پس از آن یعنی در بهمن ماه سال 71 محمد عطریانفر )فعال سیاسی و از متهمین حوادث پس از انتخابات 88( جایگزین ستاری شد.
همشهری در انتخابات دوم خرداد سال 1376 جدیترین حامی رسانهای خاتمی بود و سفرهای انتخاباتی وی را در دورانی که هنوز روزنامه رنگی در میان نشریات ایران وجود نداشت پوشش خبری می‌داد.
عطریانفر طی مصاحبهای با روزنامه اصلاح طلب یاس نو در مورخ 25 مرداد 82 در این رابطه میگوید:
«خ ـط ح ـرکتی همشهری از همان ابتدا با مواضع و دیدگاههای حکومت یکسان نبود. چ ـاپ سهوی مطالبی که در روزنامه فوق به ساحت دین و اعتقادات مردم تعرض میکرد در سال 1371 موجب
وا کنش روحانیون و مسئولان فرهنگی به این مسئله شد، که این مهمترین دلیل جایگزینی بنده به جای ستاری بود».
محمد عطریانفر به مدت یک دهه در روزنامه همشهری فعالیت کرد. وی در این مدت )به گفته خودش( همان سیاست و خط مشی احمد ستاری و تیمش را اما با تدبیر بیشتر در روزنامه پیاده کرد. به جز احمد ستاری، ما بقی تیم وی در همشهری ماندند. تحریریه همشهری در زمان سردبیری عطریانفر از اشخاصی چون؛ مهدی جمالی، معزالدین )از دوستان عبدا... نوری(، محمد قوچانی و ... تشکیل شد.
در اسفند ماه 1381 و با پیروزی جمعیت آبادگران‌ای ـران اسلامی در انتخابات شورای شهر، محمود احمدی نژاد علیرضا شیخ عطار را جایگزین عطریانفر کرد.
عطریانفر در این رابطه میگوید:
«من خدمت آقای احمدی نژاد رفتم و به ایشان گفتم شما می‌توانید سه نوعبرخورد در این رابطه با ما داشته باشید؛ اول اینکه ضربتی برخورد کرده و ما را کنار بگذارید که در این صورت ما هم چاره‌ای جز تسلیم شدن نداریم.
دوم اینکه شما بگوئید ما 70، 80 درصد، اتفاق نظر داریم و شما آن 20 یا 30 درصد اختلاف نظر ما )احمدی نژاد( را در روزنامه چاپ کنید و یا سوم اینکه بیائید با هم، طرحی را آرام آرام در روزنامه پیاده کنیم که هر دو طرف در آن اتفاق نظر داشته باشیم.
آقای احمدی نژاد در جواب من گفت: نه ! اعتمادی بین من و شما وجود ندارد،ما متعلق به دو طیف فکری مختلف هستیم».
علیرضا شیخ عطار معاون اقتصادی وزارت خارجه در دولت نهم و سفیر ایران در آلمان میباشد. شیخ عطار از حامیان دولت و احمدی نژاد محسوب میشود.
فصل سوم
خبرگزاریها و سایتها
ایرنا
آدرس وب سایت irna.ir سال تاسیس 1312 رتبه در سایت آلکسا 83 منابع مالی دولتی مشی سیاسی حامی دولت حا کم
وابستگی یا تمایل سیاسی مشی سیاسی و فکری دولت حا کم
عملکرد در فتنه 88 روشنگری مدیر مسئول علی ا کبر جوانفکر معاونت خبر غلامحسین اسلامی فرد عناصر اثرگذار مشایی، اسلامی فرد
اتفاقات خاص تکذیب نامه رهبر انقلاب به مصلحی
«ایرنا» در سال 1312 با هدف گردآوری اطلاعات و اخبار به مسئولیت «عبدا ...انتظام» در وزارت امور خارجه شکل گرفت که بعدها به «آژانس پارس » معروف شد. تا سال 1322 این آژانس خبری اخبار خود را از طریق تلگراف خانه مملکتی منتشر میکرد، اما از این سال استفاده از یک دستگاه مخابراتی که اخبار را به صورت نوار باریکی و با علائم مخصوص ضبط میکرد،در دستور کار آژانس پارس قرار گرفت.
خبرگزاری فرانسه اولین آژانس خبری طرف قرارداد پارس بود و بعدها خبرگزاریهای رویترز، آسوشیتدپرس،یونایتدپرس و آناتولی با خبرگزاری ایران قرارداد همکاری بستند.
در سال 1354 آژانس پارس به یک شرکت دولتی وابسته به وزارت اطلاعات و جهانگردی تغییر وضعیت داد.
آژانس پارس دی ماه سال 1360 با تصویب مجلس شورای اسلامی به «خبرگزاری جمهوری اسلامی» تغییر نام یافت.
پیرنیا، تقوی، طباطبایی، جوانشیر،جعفریان، پورشریعتی و سمیعی از مدیران پیش از انقلاب بوده و آقایان محمدرضا شریف،کمال خرازی، حسین نصیری،فریدون وردی نژاد، عبدا... ناصری،احمد خادم المله، سید جلال فیاضی و محمدجعفر بهداد مدیریت این سازمانخبری را در سالهای پس از انقلاب بر عهده داشته اند. هم ا کنون نیز جوانفکر مدیریت آن را بر عهده دارد .
خبرگزاری جمهوری اسلامی فعالیتهای برون مرزی خود را از سال 1359 با تأسیس دفاتر اسلام آباد، لندن،
دمشق و دهلی نو آغاز و هم اینک با دارا بودن 30 دفتر نمایندگی در خارج از کشور و بیش از 60 دفتر داخلی باید انتظارات فراوانی را در عرصه ملی و بین المللی برآورده سازد.
خبرگزاری جمهوری اسلامی با دارا بودن بیش از 60 دفتر رسمی در همه مناطق کشور و شماری از خبرنگاران، در رصد اخبار همه مناطق کشور تواناست. رسمی بودن و به نوعی اتصال این مجموعه خبری با حا کمیت سیاسی موجب شده است تا اخبار طبقه بندی شده یا ویژه این رسانه خبری، در تصمیم سازیهای کشور دارای اعتبار و اثر باشد .
وب سایت ایرنا قدمتی بیشتر از یک دهه دارد و پیش از آن که خبرگزاری ها و سایتهای خبری نسل جدید متولد شوند، این ایرنا بود که شیوه انتشار اخبارش را از تلکس به اینترنت ارتقاء بخشید تا دایره مخاطبانش گسترده تر شود. اما این پیشگامی در فضای خبری مجازی تداومی نداشت و با تولد پایگاه‌های اطلاع رسانی جدید در قالبهای مختلف، ایرنا به تدریج جایگاه برتر خود را از دست داد.
آفتی که در فعالیتهای داخلی ایرنا را تهدید میکند، سنگینی کفه اخبار به سمت جریان قدرت است. بر همین اساس ایرنا در هر دوره‌ی ریاست جمهوری به سمت جریان حا کم تمایل دارد؛ لذا ایرنا در مدت دوره کاری خود یک روند فکری و سیاسی ثابت نداشته و با تغییر ریاست جمهوری تغییر میکند.
ایرنا در دولت نهم و دهم
ایرنا در دولت احمدی نژاد تا قبل از مدیر عاملی جوانفکر، خبرگزاری کم حاشیه‌ای شناخته میشد. خادم المله، فیاضی و بهداد مدیران عامل قبل از جوانفر بودند که هیچ کدام حواشی وی را نداشتند.
فیاضی دلیل جدا شدن خود را از ایرنا چنین بیان میکند: «از اواخر سال 1386 اختلاف نظرهای بین من و برخی از مشاوران و نزدیکان مؤثر آقای رییس جمهور ایجاد شده بود که کار را دشوار میکرد و اختلاف بر سر نحوه اطلاع رسانی ایرنا بود. اینکه ایرنا را خبرگزاری دولت یا نظام بدانیم، هر کدام از این تعریف‌ها،الزامات و پیامدهای خاص خودش را دارد. عقیده من این بود که ا گر ایرنا خبرگزاری نظام است، نباید وارد اختلافات ارکان نظام شود».
بهداد نیز که زمانی به عنوان خبرنگار پارلمانی کیهان شناخته میشد، در پی نزدیک شدن به دولت و اختلاف نظر با دوستان قدیم خود در کیهان در مورد مشایی، در دوران مدیریت بر ایرنا روابطش با دوستان دیرینه رو به تیرگی گذاشت.
همان طور که روزنامه ایران هم در دوران مدیریت جوانفکر روزنامه‌ای جنجالی شد، ایرنا هم چنین شد.
ایرنا در ماجرای استعفای مصلحی،وزیر اطلاعات و صدور فرمان رهبر انقلاب مبنی بر حضور مجدد ایشان، در اولین وا کنش در مطلبی ضمن جعلی خواندن مخالفت رهبر معظم انقلاب با استعفای حجت الاسلام و المسلمین حیدر مصلحی،اعلام کرده بود که به افشای افراد پشت پرده این خبر خواهد پرداخت؛ اما پس از روشن شدن این مطلب و اذعان به صحت این خبر با انعکاس خبری نوشت:
«خبرگزاری جمهوری اسلامی به عنوان رسانه مادر و خبرگزاری رسمی نظام بر اساس سنت دیرینه که اخبار رهبری را تنها از منابع رسمی دریافت می کرده است و با این برداشت که اخبار مربوط به مقام معظم رهبری به دلیل حساسیت جایگاه معظم له می‌بایست از هر گونه شائبه به دور باشد، همچنین با توجه به اینکه این خبر در پایگاه اطلاع رسانی دفتر ایشان نیز تایید نشده بود، از انتشار خبر تا بررسی کامل صحت و سقم آن خودداری کرد».
ایرنا مرتبه‌ای دیگر هم در پی انتشار ناقص فرمایشات رهبر انقلاب در جمع مردم شیراز با وا کنش دفتر ایشان رو به رو شد،که ضمن ابراز تأسف و غیرمسئولانه دانستن این اقدام خبرگزاری ایرنا، از تمام خبرگزاریها و سایتهای خبری درخواست کرده بود به هیچ عنوان از این خبر استفاده نکنند.
احمد خادم المله یا اسلامی فرد
دفتر رهبر انقلاب تا کید کرده بود:
«خبر کامل این دیدار طبق روال از سوی روابط عمومی در اختیار خبرگزاریها و سایتهای خبری قرار خواهد گرفت .بار دیگر تأ کید میشود تنها مرجع موثق انتشار اخبار رهبر انقلاب اسلامی روابط عمومی دفتر ایشان است».
در دولت دهم بود که اسفندیار رحیم مشایی، رئیس دفتر رئیس جمهور با ارسال نامهای به لطف الله فروزنده،معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانیرئیس جمهور از موافقت احمدی نژاد با ارتقای تشکیلا تی سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی و قرار گرفتن آن زیر نظر رئیس جمهور خبر داد.
در همین دوران، اسلامی فرد )پسر خاله جوانفکر، مدیر عامل خبرگزاری ایرنا( به سمت قائم مقام مدیر عامل ایرنا در حوزه خبر منصوب شد. اسلامی فرد شهریور ۸۱ و در دولت خاتمی، با حکم عبدا... ناصری )عضو ارشد سازمان مجاهدین انقلاب( که در آن زمان مدیریت عامل ایرنا را بر عهده داشت، هم به عنوان «قائم مقام مدیر عامل و معاون کل اخبار ایرنا» منصوب شده بود!
از جمله اقدامات جنجالی اسلامی فرد در دوران مسئولیتش، مانور تبلیغاتی رسانهای برای شیرین عبادی به عنوان برنده جایزه صلح نوبل بود.
جالب آنکه در نظرسنجی موسسه تحت نظر وی در انتخابات ریاست جمهوری 84، نفر اول مصطفی معین و نفر دوم‌هاشمی رفسنجانی معرفی شده بودند. اسلامیفرد هنگام توقیف روزنامه ایران در ابتدای دولت نهم و درگیری‌ها در استان‌های آذرینشین به خاطر چاپ کاریکاتور توهین آمیز، مدیر مسئول و مدیر عامل مؤسسه ایران بود.
ایسنا
آدرس وب سایت isna.ir سال تاسیس 1378 رتبه در سایت آلکسا 56 منابع مالی جهاد دانشگاهی
مشی سیاسی تا 84 اصلاح طلب و پس از آن تمایل به اصولگرایی
وابستگی یا تمایل سیاسی تا 84 اصلاح طلب و پس از آن
تمایل به اصولگرایی عملکرد در فتنه 88 سکوت مدیر مسئول ساسان والی زاده عناصر اثرگذار تا 84 ابوالفضل فاتح اتفاقات خاص جداشدن فاتح از ایسنا
در زمانی که فقط یک خبرگزاری در کشور به نام ایرنا وجود داشت، ایسنا )Iranian Students News Agency( یا خبرگزاری دانشجویان ایران زیر نظر جهاد دانشگاهی اواخر تیرماه 1378 از ارشاد مجوز فعالیت گرفته و 13 آبان 1378 با پیام رهبر انقلاب مبنی بر اینکه
«اخبار خوب، مفید و امیدبخش مخابره کنید»، به صورت آزمایشی و 16 آذر همان سال مصادف با روز دانشجو به صورت رسمی و با مدیریت ابوالفضل فاتح شروع به کار کرد.
فاتح فار غ التحصیل رشته پزشکی از
دانشگاه علوم پزشکی تهران) ۱۳۷۶( و فار غ التحصیل دکترای ارتباطات دانشگاه آ کسفورد) ۱۳۹۰( است.
مرجع تصمیم گیری در ایسنا هیئت مدیره‌ای متشکل از رییس جهاد دانشگاهی به عنوان رییس هیئت مدیره،معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی، مدیر عامل خبرگزاری و دو نفر از اعضای جهاد دانشگاهی به پیشنهاد رییس جهاد دانشگاهی میباشد.
«هر دانشجو، یک خبرنگار» و «هر ایده، یک خبر» شعارهای راهبردی ایسنا برای اثرگذاری بیشتر بر مخاطبین خود بود. ابوالفضل فاتح با روی کار آمدن دولتنهم ایسنا را ترک کرد و بعد از دوران فاتح دیگر هیچ مدیری نتوانست همچون فاتح چندین سال بر راس ایسنا باقی بماند .بعد از فاتح به ترتیب محمد نادعلی زاده )معاون خبر ایسنا( و میرحمید حسن زاده
)معاون آموزشی ایسنا(، جمال رحیمیان،سعید پورعلی، علی متقیان )مدیر کل دفتر ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری(، علیرضا زجاجی و بالاخره ساسان والی زاده که پیشتر مسئولیت‌های مدیر کلی دفتر امور رسانههای ریاست جمهوری و معاونت
ساسان والی زاده
ارتباطات و اطلاع رسانی دفتر معاون اول ریاست جمهوری را عهده دار بود، به ریاست ایسنا رسیدند.
نکته قابل تامل آنکه با رفتن نادعلی زاده و حسن زاده از ایسنا، عملا دیگر مدیریت در سایه ابوالفضل فاتح هم به اتمام رسید و آغازی بر انتقادات وی بر ایسنا شد .
فاتح که بنیانگذار ایسنا بوده و دوران اوج ایسنا با مدیریت وی در دوران اصلاحات همراه بوده است، بهتر از هر کس دیگری میتواند جهت گیریهای ایسنا را تشریح و بیان کند. فاتح بعد از مسئولیتش در مورد نحوه شکل گیری ایسنا میگوید: «در واقع میتوانیم بگوییم آن موقع نوعی انحصار یا مونوپلی رسانه ای در ایران داشتیم. مجموعه دو عامل، پاسخ به عطش اطلاعاتی و نیز نقش تعیین کننده دانشگاهها در فرآیند توسعه پایدار کشور، جهاد دانشگاهی را به این نتیجه رساند که میتواند با تاسیس خبرگزاری دانشجویان ایران در این نقطه تاریخی ایفای نقش کند. به یاد دارم که نطفه‌های این حرکت اواخر سال 1377 بسته شد.» )خبرگزاری ایلنا در بهمن ۱۳۸۵(
نکته جالب در مورد ایسنا حمایت خاص دولت اصلاحات از آن است که فاتح خود جزییات این کمک را تشریح کرده است: «کمیسیون فرهنگی مجلس ششم )در اولین سال فعالیت مجلس ششم، یعنی سال 78( نیز پیشنهادی را به دولت برای کمک به این خبرگزاری به عنوان یک فعالیت فرهنگی ارائه داد و یادم هست حدود 300 میلیون تومان بودجه در اختیار ایسنا قرار گرفت؛ که البته کمک بسیار موثری در ادامه فعالیت این خبرگزاری بود. بعدها هر سال رقمی به آن افزوده شد ».
ایسنا افتخار دولت اصلاحات
ایسنا و فاتح در دوران اصلاحات هیچ حساسیتی مبنی بر دفاع، حمایت و ترویج علنی اصلاحات و شخص خاتمی نداشتند و این باعث روابط حسنه ایسنا و دولت شده بود. فاتح در مورد نگاه خاتمی به ایسنا میگوید: «خاطرم هست آقای خاتمی آمده بود ایسنا. بعد که ایسنا را دیدند گفتند از مسئولان کشور می‌خواهم وقتی کسانی میآیند کشور را ببینند، وقتی میخواهند موفقیت‌های کشور را به آنها نشان بدهند، یکی از جاهایی که حتما به آنها نشان داده شود، ایسنا است. ایشان ایسنا را از افتخارات دوران خود می‌دانند.» نکته قابل تامل اینکه فاتح در ایسنا سرویسی جدید به نام سرویس دیدگاههای خاتمی راه اندازی کرد.
خاتمی هم در هشتمین سال تاسیس ایسنا چنین از مدیران ایسنا تشکر کرد:
«لازم است به طور ویژه از برادران بزرگوار جناب آقای دکتر فاتح، جناب آقای نادعلی زاده و جناب آقای حسن زاده قدردانی کرد».
ایسنا در دوران اصلاحات با پوشش وسیع و با آب و تاب دادن به فضای متشنج دانشگاه، وظیفه رسانهای جریان برانداز را در دانشگاه انجام می‌داد .نمونه‌ای از شعارهایی که ایسنا از زبان دانشجویان تجمع کننده در 16 آذر 79 مخابره کرده است، گویای مشی تند ایسنا در آن ایام است: «درود بر مصدق سلام بر خاتمی، عالیجناب سرخپوش ما همه گنجی هستیم،کیهان و رسالت عامل هر جنایت، گنجی می‌رزمد بسیجی می‌لرزد، سیمای لاریجانی خاموش باید گردد».
نکته جالب در مورد ایسنا و شخص فاتح اظهارات وی در مورد رهبر انقلاب در سال 1385 است که دیری نپایید که خود در سال 88 گفته‌های خود را فراموش کرد: «درباره رهبری باید بگویم که من منطق خود درباره حکومت دینی، ولایت فقیه و منزلت آن را از امام گرفته ام و خط امامی بودن را جدایی ناپذیر و عجین با این اصل میدانم. ایشان محور وحدت ملی و سمبل تشیع و کشورند .
شخصیت و اندیشه والا، فرزانگی،ساده زیستی و پاک زیستی حضرت آیت ا ... خامنهای را عمیقا دوست دارم. علاوه بر اعتقاد قلبی، ارادت دارم. باور دارم بیش از هر زمان به ایشان نیازمندیم. همیشه دوست داشته ام دوستان جناح چپ،ارتباط نزدیکتر و قوی تری با ایشان داشته باشند. به نظرم در سالهای پس از رحلت حضرت امام دوستان جناح چپ باید بر این موضوع و اصل، بیشتر پافشاری میکردند .
متاسفانه برخی افراطی‌ها در چپ و راست کار را دشوار کردند، اما این نباید مانع میشد. در طول فعالیت در جنبش دانشجویی و ایسنا لطف و اعتماد ایشان را حس می‌کردیم و به آن مفتخر بودیم .این را هم باید اضافه کنم که هرگز در طول سال‌ها فعالیت، حتی یک بار دستور و دخالتی از سوی دفتر ایشان صورت نگرفت».
ایسنا و میرحسین موسوی
رابطه و علاقه فاتح به میرحسین موسوی در سال 1384 نمود پیدا کرد که خود میگوید: «ایسنا تمام تلاش خود را برای مطرح کردن نام موسوی کرده است» و در سال 1385 با گله از جریانات سیاسی میگوید: «من می‌گویم ا گر آن روز همه همت می‌کردیم و همه همت میکردند، مهندس موسوی می‌آمد. آیا قبول ندارید که آن گاه در شرایط بهتری قرار می‌گرفتیم؟»
به هر حال انتخابات 1384 بدون میرحسین موسوی برای مدیران ایسنا سپری شد و روز بعد از انتخابات دور اول ریاست جمهوری 300 هزار بازدیدکننده داشته است؛ هر چند که ایسنا در آن ایام بنا به گفته فاتح بازدیدکنندگان فراوانی داشت. فاتح به دلیل تمایل دیرینه‌‌اش به موسوی مسئول کمیته رسانه و تبلیغات ستاد انتخاباتی میرحسین موسوی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ شد و سایت قلم نیوز را برای حمایت از وی راه اندازی کرد. شعار «هر شهروند، یک ستاد» هم توسط وی به مانند شعارش در ایسنا «هر دانشجو، یک خبرنگار» برای ستاد میرحسین موسوی برگزیده شد.
محمدعلی نادعلی زاده )معاون خبر ایسنا( و میرحمید حسن زاده )معاون آموزشی ایسنا( که بعد از فاتح مدیران عامل بعدی ایسنا شدند، در ایام انتخابات سال 1388 مدیریت سایت قلم نیوز ستاد میرحسین موسوی را بر عهده داشتند که بعد از انتخابات فیلتر شد. آنها بعدها در سایت جماران وابسته به موسسه تنظیم و نشر آثار امام مشغول شدند. گفته میشود انتخاب «رنگ سبز» برای ستاد میرحسین موسوی نیز پیشنهاد فاتح بوده است!
انتقادات به ایسنا
وا کنش ابوالفضل فاتح به کتاب «شوالیه‌های فرهنگی» پیام فضلی نژاد:
«نویسنده محترم ما را دعوت به امام و انقلاب نموده. با کی نیست؛ چرا که ا گر جان خود را هم بر سر ارزشهای امام،شهیدان و رهبری بزرگوار بگذاریم، ذره‌ای از دین خود را ادا نکرده ایم».
فاتح در ادامه جوابیه‌‌اش به روزنامه کیها ن به خا طر چا پ « شو ا لیه‌ها‌ی فرهنگی» از فاصله خود با ضد انقلاب میگوید: «زمانی در دوران انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران، همراهان و همفکران علی افشاری هر چه توانستند روا داشتند. زمانی پس از دوم خرداد به دلیل تز اطاعت از رهبری، حمایت از خاتمی از سوی افراطی‌های هر دو جناح تخطئه و تحریم شدیم، زمانی در دوران ایسنا، سرزنش‌های تندروهای هر دو سو را به جان خریدیم و اینک بعد از ایسنا که مدتی است به دست شما چنین تقریر میشود. ظاهرا این همه تقدیری است که از آن گریزی نیست! زمانی در دانشکده فنی و زمانی در ماجرای میکونوس در برابر سفارت آلمان و زمانی در برابر کوی کتک خوردم و هیچ نگفتم».
فضلی نژاد هم در جوابیه خود به فاتح از ارتباط ایسنا با کودتا گران مخملی سخن به میان آورده است: «من مدعای فهم مبسوط و عمیق اندیشه امام خمینی )ره( و رهبری فرزانه انقلاب را ندارم، اما این قدر میدانم که نشر و ترویج آرای گروهها و شخصیت‌هایی نظیر «جهانبگلو»ها که کلماتشان گواهی میدهد دل در گرو اسلام و انقلاب ندارند، خطاست و نسبتی با اندیشه‌های رهبران انقلاب اسلامی ایران ندارد. این قدر درک کرده ام که نمیتوان شعار حقانیت امام را سرداد و از سوی دیگر تریبون رسانهای که از بودجه بیت المال ارتزاق میکند برای نشر و شرح افکار روشنفکر نمایانی که خودشان را «به فحشا و بدتر از آن کشیده اند» در اختیار آن قرار داد، بدون آنکه نقدی در پی آن باشد».
هر چند باید گفت این مناظره قلمی که اسفند 1386 انجام شد، طولی نیانجامید که در خرداد 1388 عملی شد و فاتح در کنار همان‌هایی قرار گرفت که روزی از آنها در جوابیه‌‌اش به کیهان اعلام برائت کرده بود.
فارس آدرس وب سایت farsnews.com سال تاسیس 1381 رتبه در سایت آلکسا 14 منابع مالی تبلیغات و...
مشی سیاسی اصولگرا
وابستگی یا تمایل سیاسی اصولگرایی عملکرد در فتنه 88 روشنگری
مدیر مسئول مهدی فضائلی، حمیدرضا مقدم فر
سید نظام الدین موسوی سردبیر درویش توانگر
توقیف سه روزه- شکایت
اتفاقات خاص وزارت اطلاعات - اعتراض اداره حقوقی ایرنا به فارس
«خبرگزاری فارس» را به گواه آمار بازدید بر اساس سایت الکسا، باید پر بازدیدترین خبرگزاری کشور دانست و بر همین اساس هم یکی از اثرگذارترین آنها. اغلب سایتهای خبری داخل کشور یکی از منابع اصلی اخبارشان خبرگزاری فارس است .
این خبرگزاری به وسیله یک هیئت مدیره و مدیرعامل اداره میشود و بخش چشمگیری از بودجه آن با کمکهای فرهنگی تأمین میشود.
فارس در 22 بهمنماه سال 1381 و در اواسط حا کمیت اصلاحطلبان، بنا بر احساس نیاز گروههای اصولگرا به یک رسانه فرا گیر در حد خبرگزاری، کار خود را آغاز کرد و در این مدت، توانست با مدیریت مهدی فضائلی و سردبیری بیژن مقدم و پس از او، عباس درویش توانگر،به یک رسانه تأثیرگذار تبدیل شود.
فعالیت این رسانه بویژه در آغاز و میانه راه، تا اندازهای با چندصدایی و تحمل همراه بود که توانست این خبرگزاری را به عنوان رقیبی جدی برای «ایسنا» و «ایرنا» تبدیل کند و از برخی جهات از آنها پیش اندازد.
ا کنون سید نظام الدین موسوی که سابقه مدیر مسئولی روزنامه جوان را در کارنامه خود دارد، مدیرعاملی خبرگزاری فارس را بر عهده دارد. قبل از موسوی،حمیدرضا مقدم فر، مدیر عامل فارس بود. مقدم فر سابقه عضویت در حزب جمهوری اسلامی، تدریس و مدیریت در آموزش و پرورش، همکاری و فعالیت در امور فرهنگی و مدیریتی سپاه،عضویت در مدیریت و تحریریه نشریات سیاسی و فرهنگی، عضویت در هیئت مدیره مؤسسه فرهنگی «ثامن الائمه» و عضویت هیئت مدیره مؤسسه مطالعات
و تحقیقات رسانهای را در کارنامه خود داشته و هم ا کنون معاونت فرهنگی و اجتماعی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را بر عهده دارد.
مقدم فر در سال 87 آماری مبنی بر بازدید ماهانه 11 میلیون نفر از خبرگزاری
جریان 136شناسی رسانههاS N N . i r
خ ـب ـرگ ـزاری ه ـا
فارس را مطرح کرده بود.
مهدی فضائلی نیز دبیر کلی انجمن روزنامه نگاران مسلمان را در کارنامه خود دارد و هم ا کنون مدیرعامل انتشارات سروش است.
شگرد فارس در کار خبری و ایجاد جریانسازی خبری در کشور قابل توجه و تامل است. فارس با وقوع یک رویداد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و ...ضمن اینکه سعی میکند جزو اولین خبرگزاری‌هایی باشد که خبر را نقل میکند، با مصاحبههای زنجیرهای از متخصصین پیرامون ابعاد مختلف موضوع و حواشی آن، ضمن وا کاوی عمیق موضوع، گاه یک موضوع را تا مدتها در صدر اخبار و تحلیل‌های خود قرار میدهد.
به دلیل عمق تاثیرگذاری فارس،معمولا سایتهای خبری هم تحت تاثیر عملکرد این خبرگزاری قرار میگیرند.
نوع عملکرد فارس در فتنه 88 باعث شده بود که به یکی از هدفهای تخریبی جنگ رسانهای دشمنان انقلاب تبدیل شود.
در فضای داخلی هم تا کنون شکایت‌ها و اعتراض‌های بسیاری علیه فارس نیوز مطرح شده است که میتوان به شکایت وزارت اطلاعات و اعتراض اداره حقوقی ایرنا به فارس به خاطر انتقاد از ویژهنامه «خاتون» روزنامه ایران و ...
اشاره کرد.
در دوران دولت نهم، خبرگزاری فارس از جانب منتقدین و مخالفین دولت به دفاع از احمدی نژاد متهم میشد و در دوران دولت دهم، دولت مردان و حامیانش، فارس را به دشمنی با دولت متهم کردند.
با تمام این حرف و حدیث‌ها فارس در تاریخ 12 خردادماه 87 به دلیل انتشار خبر «احتمال جابه جایی رئیس بانک مرکزی»، با صدور ابلاغیه دبیرخانه هیئت نظارت بر خبرگزاریهای غیردولتی وزارت ارشاد، به مدت سه روز توقیف شد.
خبرگزاری دولت )ایرنا( که اولین منتشرکننده خبر توقیف فارس بود، به نقل از منبع آ گاه اما ناشناس خود اعلام کرد که فارس به دلیل انتشار «اخبار دروغین و تشویش اذهان عمومی »توقیف شده است. جوانفکر که در آن زمان حکم مشاور مطبوعاتی رئیس جمهوری را داشت، در مورد توقیف فارس گفت: «توقیف خبرگزاری فارس درس عبرتی برای رسانههای دیگر است که به رکن اساسی صحت در اخبار توجه کنند.»اما صفار هرندی که در آن زمان مسئولیت وزارت ارشاد را در دولت نهم داشت، بعدها و در مراسم تودیع مقدم فر خطاب به وی گفت: «البته وی حق دارد از من دلخور باشد؛ زیرا در زمان وزارت من خبرگزاری فارس توقیف شد.
در آن اتفاق، به دلیل اشتها و ولع
دادن خبر بموقع بود که رسانه را لبه تیغ قرار داد؛ گرچه من هم موافق چنان سرنوشتی نبودم و معتقد بودم با تذکر قابل حل بود، ولی تصمیمی بود که نیمه شب گرفته شد؛ اما در همان اتفاق هم من آقای مقدم فر را ک مطاقت نیافتم».
ویژ گی‌های فارس
خبرگزاری فارس در حال حاضر به چهار زبان فارسی، عربی، انگلیسی و ترکی منتشر میشود. در این خبرگزاری، سرویسهای مختلفی راه اندازی شده است که هرکدام به صورت مستقل فعالیت کرده و اخبار و مطالب خود را در بخش‌های مربوط منتشر میکنند و در نهایت مهمترین اخبار در صفحه اول سایت نمایش داده میشود. این سرویس‌ها عبارت‌اند از: سرویس اجتماعی، اقتصادی، بین الملل،سیاسی، دانشگاه، فرهنگی، ورزشی،استان‌ها، عکس، صوت و تصویر، سیاست خارجی، دیدگاه، گفت وگو، انرژی اتمی و
خبرگزاری مهر آدرس وب سایت mehrnews.com سال تاسیس 1382 رتبه در سایت آلکسا 56
منابع مالی سازمان تبلیغات اسلامی مشی سیاسی اصولگرای منتقد دولت احمدی نژاد وابستگی یا تمایل سیاسی تمایل به قالیباف عملکرد در فتنه 88 حمایت ضمنی از موسوی
مدیر مسئول تا 89 تا سالا ک89 نون پرویز رضا مقدسیاسماعیلی سردبیر حسن‌هانی زاده
ترتیب رتبهی بازدید در دیگر کشورها ایران، سوئد، مالزی،آذربایجان و سوئیس اتفاقات خاص بازداشت مقدسی در پی شکایت دولت
«خبرگزاری مهر» در سال 1382 و با دو زبان فارسی و انگلیسی و زیر نظر سازمان تبلیغات اسلامی کار خود را شروع کرد .مهر هم ا کنون دارای سرویسهای خبری فعال در حوزههای فرهنگ و ادب، فرهنگ و هنر، دین و اندیشه، حوزه و دانشگاه،فناوریهای نوین، اجتماعی، اقتصادی،سیاسی، بین الملل، ورزشی، انرژی هستهای، دفاع مقدس و عکس و گرافیک است.
این خبرگزاری ۵ دفتر منطقه‌ای و ۳۰ نماینده استانی فعال در سراسر کشور دارد و بیش از ۳۰۰ خبرنگار در دفاتر آن مشغول به کار هستند و به ۷ زبان رسمی دنیا،انگلیسی، فارسی، عربی، اردو، آلمانی، ترکی و روسی خبرمنتشر میکند.
خبرگزاری مهر به پیشنهاد پرویز اسماعیلی به همراه «فارس» اولین خبرگزاریهای جریان اصولگرا به شمار میآیند که رقیبی جدی به نام «ایسنا» و «ایرنا »در دوران اصلاحات داشتند.
پرویز اسماعیلی برادر محسن اسماعیلی،عضو حقوقدان شورای نگهبان است که در رشته مهندسی الکترونیک تحصیل کرده است. وی خبرنگاری روزنامه «انتخاب،»دبیری سیاسی روزنامه جام جم،دبیرکلی انجمن روزنامه نگاران مسلمان،مدیرمسئولی روزنامه «جوان» و «تهران تایمز» و سیاستگذاری هیئت رزمندگان اسلام را علاوه بر مدیرعاملی خبرگزاری مهر بر عهده داشته است.
مهر در دوران مدیریت وی پرخبرترین رسانه کشور در پرونده هستهای به شمار می‌رفت؛ چرا که به دلیل ارتباط نزدیکی که بین اسماعیلی و حسن روحانی، مذا کره کننده ارشد پرونده هستهای برقرار شده بود، مدیرعامل خبرگزاری نوپای مهر به عنوان خبرنگار و عکاس همراه تیم مذا کره کننده هستهای )حسن روحانی، سید حسین موسویان و سیروس ناصری( به ژنو،پاریس و وین و .. می‌رفت.
در انتخابات 1384 کاوه اشتهاردی،مدیر اتاق خبر مهر به احمدی نژاد گرایش پیدا کرد و با انتشار عکسهای بی سابقه کارناوال دختران و پسران حامی‌هاشمی رفسنجانی در خبرگزاری سازمان تبلیغات،عملا ضربه بزرگ سیاسی-رسانهای به‌هاشمی وارد کرد، قائم مقام پر حرف و حدیث این خبر گزاری، سعید آلادپوش از‌هاشمی رفسنجانی حمایت میکرد، اما مدیرعامل مهر نیم نگاهی به محمدباقر قالیباف داشت .
در انتخابات سال 1388 اسماعیلی به گواه آمار و تحلیل محتوای رسانه ای،خبرگزاری مهر را به سمت حمایت ضمنی و البته ظریف از موسوی کشاند.
جریان 140شناسی رسانههاS N N . i r
خ ـب ـرگ ـزاری ه ـا
مهر تنها خبرگزاری اصولگرا بود که اخبار انتخاباتی موسوی را بطور کامل پوشش می‌داد، حتی بعد از انتخابات نیز تنها رسانه رسمی که تصاویر و اخبار راهپیمایی 25 خرداد را منعکس کرد، این خبرگزاری بود.
پرویز اسماعیلی تا سال 1389 مدیریت عامل خبرگزاری مهر را بر عهده داشت و بعد از وی رضا مقدسی این مسئولیت را بر عهده گرفت. وی که با حکم خاموشی،رییس سازمان تبلیغات مدیرعامل مهر شد، فار غالتحصیل رشته ارتباطات در مقطع کارشناسی ارشد، مدیرمسئول روزنامه خبر، قائممقام موسسه همشهری، سردبیر و قائم مقام مدیر مسئول روزنامه قدس در تهران و مدیرعامل شرکت مطالعات بازرگانی و توسعه ارتباطات موسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران بوده است و سابقه فعالیت در ردههای مختلف تحریریه و اجرایی در صدا و سیما و روزنامه جام جم را نیز در کارنامه دارد. مقدسی اسفندماه 90 و در پی شکایت یکی از اعضای هیئت دولت بازداشت شد.
مهر با توجه به وابستگی‌‌اش به سازمان تبلیغات و رابطه حسنه‌ای که با شهرداری تهران دارد، نسبت به پوشش اخبار مربوط به شهردار و شهرداری پر رنگ عمل میکند.
در فضای خبری هم مهر رسانهای اصولگراست، ولی مشی انتقادی‌‌اش نسبت به دولت احمدی نژاد پر رنگ بوده که البته این فضای انتقادی وا کنش‌هایی را هم از سوی دولت بر انگیخته است؛ از جمله جوابیه سازمان میراث فرهنگی به مهر:
«خبرگزاری مهر وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی، همچنان در خط مقدم خورا ک دهی به مخالفان کشور قرار داشته و به ابزاری جهت خط دهی به دشمنان تغییر شکل داده است ... این سازمان )میراث فرهنگی( بارها پرده از پوچی اخبار خبرگزاری سازمان تبلیغات اسلامی کشور در این زمینه برداشته است ... اتفاقات مختلف ما را بر آن داشت تا نسبت به اتفاقات مشکوک در سازمان تبلیغات اسلامی و ادامه بی توجهی مسئولان این نهاد، هشدار و تذکرات لازم را ارائه دهیم ».
در انتخابات مجلس نهم نیز مهر با انتشار خبری با تیتر«نامه دانشجویان دانشگاه امام صادق)ع( به علامه مصباح: جبهه پایداری در زمین انحراف بازی میکند» وا کنش‌های بسیاری در رسانههای منتسب به جبهه پایداری خصوصا رجانیوز برانگیخت که اصل چنین نامهای را تکذیب کرده و از آن تعبیر به «شب نامه »کرده بود و مهر را بخاطر عدم پوشش خبری صحبتهای رییس دانشگاه امام صادق)ع(،آیت الله مهدوی کنی در مورد شب نامه‌ها شماتت کرد.
آفتاب نیوز
آدرس وب سایت http://www.aftabnews.ir/ سال تاسیس 1383 رتبه در سایت آلکسا 99 منابع مالی -- مشی سیاسی اصلاح طلب
وابستگی یا تمایل سیاسی حسن روحانی-هاشمی رفسنجانی عملکرد در فتنه 88 حمایت از فتنه مدیرمسئول غلامعلی دهقان
عناصر اثرگذار حسن روحانی-محمد باقر نوبختترتیب رتبه بازدید در دیگر کشورها ایران-کنیا-سوئد-هلند-آلمان اتفاقات خاص توقیف در فتنه 88
آفتاب نیوز منتسب به حسن روحانی،رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخصی مصلحت نظام و دبیر شواری عالی امنیت ملی در دوران اصلاحات، در زمستان 83 کار خبری خود را شروع کرده است .
شروع مدیریت آفتاب با محمدحسین ملایری از کارکنان مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت بوده است. مهران قاسمی، رضا انصاری راد، حسن فتحی و مهدی مهدوی آزاد در مقاطع مختلف زمانی، سردبیری این سایت را بر عهده داشتهاند .
جهت گیری سیاسی این سایت،حمایت از دیدگاههای سیاسی و عملکرد ا کبر‌هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و حسن روحانی است. یکی از نکات جالب توجه در این سایت، تغییر چند باره دفتر و تیم کاری آن است.
جدا از پوشش اخبار مربوط به‌هاشمی و روحانی، نقد دولت خصوصا در حوزه اقتصادی و سیاست خارجه در دستور کار آفتاب نیوز بوده است.
کارشناسانی که آفتاب اغلب موضع گیریها و یادداشت‌های آنها را پوشش میدهد، نزدیکان به‌هاشمی رفسنجانی هستند. در دورانی که دولت تلاش میکرد جاسبی ریاست دانشگاه آزاد را برکنار کند،آفتاب در حمایت از وی خبر و تحلیل کار میکرد.
نکته قابل تامل در مورد آفتاب این است که عملکرد این سایت در دوران فتنه و در حمایت از فتنه گران، این سایت را به فیلترینگ کشاند. این در حالی بود که بعد از بازگشایی مجدد هم در روزهای منتهی به 25 بهمن ماه سال 89 که رسانههای وابسته به جریان ضد انقلاب و رژیم صهیونیستی در پی دعوت سران فتنه از حامیانشان برای اغتشاش در روز 25 بهمن ماه تبلیغات گستردهای را ترتیب داده بودند، این سایت اینترنتی وابسته به مجمع تشخیص مصلحت نظام در خبری جعلی کوشیده بود تا موج مرده فتنه را احیا کند.
آفتاب نیوز در خبری جعلی، مدعی صدور مجوز وزارت کشور برای راهپیمایی جریان فتنه شده بود؛ البته ا گرچه دقایقی بعد، این خبر از خروجی سایت خارج شد،ولی با این حال رسانههای ضد انقلاب با استناد به این خبر، به تلاش خود برای آوردن جریان فتنه به خیابان‌ها رنگ و بوی جدی تری دادند .
مواضع روحانی در فتنه
روحانی در روزهای آغاز اردوکشی خیابانی فتنه گران و حتی پس از نماز جمعه مقام معظم رهبری در 29
جریان 144های رسانه ایS N N . i r
سای ـت ه ـ ا
خردادماه، در سکوت کامل به سر می‌برد، اما برخی رفتارهایش نشان دهنده حمایت ضمنی او از جریان فتنه بود .
این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، از طرفی در نماز جمعه 26 تیرماه‌هاشمی رفسنجانی که بسیاری از دلسوزان نظام از حضور در آن خودداری کردند، به همراه افرادی چون موسوی،کروبی، باهنر
و رضایی شرکت کرد و از سوی دیگر، در مراسم تنفیذ و تحلیف ریاست جمهوری غایب بود تا معلوم شود بی میل به همراهی با فتنه گران نیست.
اولین مواضع نسبتا صریح حسن روحانی در قبال سران فتنه به پس از وقایع 25 بهمن ماه 89 برمی گردد )هر چند رسانه منتسب به وی در قبل از حوادث 25 بهمن ماه هنوز با جریان فتنه همراهی میکرد( که فتنه گران را گروهی فریب خورده نامید. وی گفت: «حرکت 25 بهمنماه توسط گروهی فریب خورده کاملاً محکوم است و قوه قضائیه باید براساس وظایف ذاتی خود نسبت به این حرکت ضدانقلابی اقدام کند».
حسن روحانی با ضداسلامی و ضدملی خواندن حرکت 25 بهمنماه بیان کرد:
«این حرکت از یک سو می‌خواست فریاد قاطعانه ملت ایران در روز 22 بهمنماه را تحت الشعاع قرار دهد و از سوی دیگر، وسیلهای برای انحراف افکار مردم منطقه از دشمنان اصلی یعنی آمریکا و رژیم صهیونیستی و شکست اخیر آنان گردد».
الف
آدرس وب سایت http://alef.ir / سال تاسیس 1385 رتبه در سایت آلکسا 81 منابع مالی تبلیغات مشی سیاسی اصولگرا
وابستگی یا تمایل سیاسی جمعیت ایثارگران عملکرد در فتنه 88 روشنگری مدیر مسئول احمد توکلی سردبیر سید امیر سیاح عناصر اثرگذار احمد توکلی، الیاس نادران محسن مهدیان، توانگر و لیلی محسنیترتیب رتبهی بازدید در دیگر کشورها ایران، نروژ، عربستان، کانادا
و آلمان
توقیف الف، روزشمار ولایت پذیری سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا
اتفاقات خاص و برای روشنگری احمدی مدرک نژاد و تحصیلی کدعوت از ردان
تابستان سال 1385 دکتر احمد توکلی،رئیس مرکز پژوهشهای مجلس، نماینده مردم تهران و مدیرمسئول روزنامه تعطیل شده «فردا» با راه اندازی سایت خبری تحلیلی «الف» بار دیگر قدم به عرصه رسانه گذاشت.
ا گرچه در سایت الف به طور رسمی نامی از توکلی به عنوان مسئول سایت برده نمیشود، اما این پایگاه خبری با نظارت وی و توسط دستیارانش راه اندازی شده وآغاز به کار کرده است.
روزی که الف به محصولاتی چون صدا و تصویر ویدئویی روی آورد و پادکست را نیز در میان تولیدات خود جای داد، هنوز اینگونه فعالیت‌ها در رسانههای کشور جا نیفتاده بود و از این حیث میتوان الف را یک پایگاه خبری پیشرو در این عرصه دانست.
الف یک سایت صرفاً خبری نیست و بیشتر بر آن بخش از اخباری که در تصمیم سازی و یا شکل گیری آزاد افکار عمومی نقش دارد، تمرکز میکند.
سعی در مشارکت کاربران در تهیه محتوای سایت از طریق دریافت یادداشت‌های بینندگان و ایجاد فضای بحث و گفتگو در ذیل اخبار و تحلیلها در قالب نظرات) کامنت( باعث شده است، معمولا قسمت نظرهای الف پر رونق باشد.
از جمله اقدامات نوآوارنه‌ی الف دعوت از مهمانان سیاسی و فرهنگی و پرسش سئوالات کاربران سایت از آنهاست که البته در یکی از موارد دعوت از مهمانان خود، وا کنش‌های رسانهای متفاوتی را در داخل و خارج بر انگیخت؛ آن هم دعوت از سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا بود. این دعوت وا کنش سریع و تند رسانههای انقلابی و همچنین حسینیان،نماینده مجلس را به همراه داشت که توکلی در دفاع از دعوت‌‌اش چنین بیان کرد: «این کار در دفاع از جمهوری اسلامی انجام شد و با انتشار پاسخ‌های سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، بی منطقی و خوی زورگویی دولتمردان آمریکایی برای کاربران اینترنت اثبات میشود. ما از این فرد به عنوان مهمان ویژه دعوت کردیم و از بین سؤالات کاربران 30 سؤال حساب
جریان 148های رسانه ایS N N . i r
سای ـت ه ـ ا
شده را انتخاب کردیم و سؤالات هم طوری طراحی شده بود که وی هر طور که جواب می‌داد، در هچل بود.
وی 27 سؤال را پاسخ گفت که ا گر تمام این سؤالات منتشر شود، غرب زده‌ترین کاربران اینترنت هم حق را به جمهوری اسلامی میدهند و به این نتیجه میرسند که آمریکا منطق ندارد، بر این اساس کار سایت الف بسیار حساب شده بود و من به آن افتخار می‌کنم.
وقتی که کمیته تشخیص مصادیق مجرمانه رایانه‌ای به ما ابلاغ کرد که مطلب ذکر شده را برداریم، من به
مسئولین الف گفتم هر موقع که به شما در این مورد چیزی گفتند، با من تماس بگیرید و بعد از تماس من بررسی کردم و دیدم این کمیته از موضع قانون حرف زده و به همین دلیل گفتم که مطلب را بردارید».
یاداشت‌های احمد توکلی، الیاس نادران و حسن سبحانی که بیشتر هم جنبه اقتصادی دارد، یک پای ثابت یادداشت‌های الف است.
مرداد ماه سال 87 و در میان هیاهوی ماجرای مدرک جعلی وزیر کشور وقت که تازه بر کرسی وزارت نشسته بود، این پایگاه خبری نقش مهمی در هدایت جریان خبری برای استیضاح کردان داشت. در پی این اقدام الف بود که معاون حقوقی و پارلمانی وقت رئیس جمهور در جمع خبرنگاران گفته بود که چنین مطلبی درست نیست، در واقع برخی این تهمت را زده‌اند و در این ارتباط شکایتی نیز به مراجع قضایی شده است؛ شکایتی که الف را به سوی فیلتر شدن کشاند.
احمد توکلی طی وا کنش به فیلتر شدن سایت الف، این اقدام را غیرقانونی و مستبدانه خواند. وی معتقد بود که طبق قانون، نشریات الکترونیکی نیز تابع قانون مطبوعات هستند، لذا بیان میکرد که:
« بدین ترتیب هیچ مقامی نمی‌تواند بدون رای دادگاهی که با حضور هیئت منصفه تشکیل میشود، اقدامی علیه نشریات اینترنتی انجام دهد مگر در مورد جرایم خاص مانند توهین به مراجع تقلید. »
توکلی بر همین مبنا گفته بود که به عملکرد حرفهای سایت الف در روشنگری پیرامون امر بسیار مهم بررسی صحت و سقم خبر جعلی بودن مدرک دکتری وزیر کشور، افتخار می‌کنم.
الف تیغ در تیز فتنه 88انتقادات «الف» به دولت، ا گر چه با نزدیک تر شدن به انتخابات دهم ریاست جمهوری کندتر شده بود، اما ا کراه توکلی در حمایت از احمدی نژاد بر روند کاری سایت الف اثر گذاشت.
توکلی از جمله کسانی بود که به دلیل هیاهوی تبلیغاتی فتنه گران، احمدی نژاد را به دلیل آنچه خس و خاشاک خواندن مردم بیان شده بود ملامت کرد، حال آنکه این سخن رئیس جمهور خطاب به اغتشاشگران و آشوب طلبان بود.
مدتی بعد نامه توکلی به یکی از سران فتنه سبب شد تا سیل هجمه از طرف سایتهای متعدد منتسب به آشوبگران،علیه وی شکل بگیرد.
سایت الف در ایام فتنه انگیزی فتنه گران، ضمن راه اندازی بخشی مرتبط با شایعه تقلب در انتخابات، اقدام به طراحی بحث در این مورد میان کاربران خود کرده و تلاش کرد تا به شبهات انتخاباتی پاسخ دهد. بعضی از مقالات علمی منتشر شده توسط این سایت ا گرچه به خوبی در اینترنت پوشش داده نشد، اما در صورت انتشار هماهنگ آن در فضای سایبر، پاسخ بسیاری از شبهات انتخاباتی به وجود آمده در ذهن استفاده کنندگان از اینترنت را به شکلی شفاف بیان میکرد.
در تابستان 88 که احمدی نژاد مشایی را به عنوان معاون اولی برگزید و نسبت به نامه رهبر انقلاب در خصوص برکناری وی تعلل کرد، الف در اقدامی جنجالی روزشمار ولایت پذیری برای احمدی نژاد گذاشت که سروصدای رسانهای بسیاری را برانگیخت.
الف اقتصادی
الف در زمینه مقالات تحلیلی اقتصادی نسبت به دیگر سایتهای رقیب خود همیشه پیش بوده است که البته شاید دلیل آن تخصص توکلی در زمینه اقتصاد باشد. به طور معمول میتوان در مورد تحلیل‌های آخرین تحولات اقتصادی و طرح و لوایح اقتصادی کشور در الف مطالبی مشاهده کرد.
در آستانه کلید خوردن مرحله نهایی اجرای هدفمند سازی یارانه‌ها، انتقادات الف به نحوه اجرای طرح و درج نظر توکلی در مورد میزان تورم حاصل از هدفمندی،باعث ایجاد تنش میان این سایت و رسانههای دیگر شد، ا گرچه تورم هدفمندی کم
جریان 150های رسانه ایS N N . i r
سای ـت ه ـ ا
کم خود را نشان داد، ولی به میزان پیش بینی مذکور هرگز نرسید.
الف عدالتخواه
یکی از خطوط خبری که همیشه الف دنبال می‌کرده است، بحث عدالت اقتصادی و آموزشی و برخورد با مفاسد اقتصادی بوده است. پوشش خبری برخورد با مسئولین فاسد کشورهای مختلف در کنار افشا گری نسبت مفاسد اقتصادی داخل کشور و ایجاد موج رسانهای علیه مفسدین اقتصادی در همین راستا در الف قابل مشاهده است. بیشتر موارد فسادی که الف بر روی آنها دست میگذارد، عموما توسط کسانی انجام شده است که دارای مسئولیت دولتی بودهاند و همین امر هم باعث هجمه رسانههای دولتی علیه توکلی میشود، تا حدی که مسیر تحصیلی وی از سوی رسانههای جریان دولتی نزدیک به انحراف چندین بار زیر سئوال رفت که توسط توکلی نیز پاسخ روشن و شفاف داده شد.
دست اندرکاران الف را بشناسیم
سید امیر سیاح از اعضای جوان و رسانهای جمعیت ایثارگران، تحلیلگر اقتصادی،کارشناس مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی و از اعضای موثر تحریریه «الف » است. وی طی یادداشتی در یکی از شماره‌های نشریه پنجره چنین نوشته است: «تحریریه الف از چهار نفر تشکیل شده که فقط یک نفر از آنها خبرنگار است و سایر دوستان هم کارهای دیگری انجام میدهند. خیلی‌ها تصور میکنند الف تحریریه وسیعی دارد، در حالی که به هیچ وجه این گونه نیست. الف از شورای سیاستگذاری هشت نفره‌ای تشکیل شده که آقایان توکلی و نادران از جمله این افراد هستند و از آنجا که اجازه ندارم،نمی توانم نام دیگر افراد را ببرم. این افراد حدا کثر هفته‌ای یک جلسه دارند و در آن راهکار ارائه میدهند و سیاستها را مشخص میکنند.
ضمن اینکه این افراد در دستگاه‌های مختلف فعالیت دارند، به ما اطلاعات لازم و خبرهای دسته اول را میدهند. از آنجایی که میدانیم اخبار واصله از این افراد درست و صحیح است، آن را روی سایت قرار می‌دهیم. در این بین، برای ما مهم نیست که چه جریانی را نقد میکنیم. خیلی‌ها انتقاد میکنند که ما در خبر و تحلیل‌های سیاسی مان یکی به نعل می‌زنیم و یکی به میخ، در حالی که اصلا این طور نیست. در فضای سیاسی کشور، معمولا رسانهها به نیابت از احزاب و تشکلات سیاسی کار میکنند و وظیفه دارند نظر آنها را بازتاب دهند، اما به حزب خاصی وابسته نیستیم و من قویا تأ کید می‌کنم که طرفدار حق هستیم».
سیاح دارای مدرک دکتری در رشته مدیریت است.
مجتبی توانگر
مجتبی توانگر نیز از اعضای جوان و رسانهای جمعیت ایثارگران است و ا کنون نیز دبیر شاخه جوانان این جمعیت است .توانگر زمانی که سایت خبری الف وابسته به احمد توکلی فیلتر شد، دبیر تحریریه این رسانه خبری بود و در انتخابات ریاست جمهوری در صف حامیان احمدی نژاد قرار داشت.
تابناک
آدرس وب سایت http://www.tabnak.ir/ سال تاسیس 1386 رتبه در سایت آلکسا 9 منابع مالی آ گهی مشی سیاسی اصولگرا
وابستگی یا تمایل سیاسی محسن رضایی-جبهه ایستادگی
عملکرد در فتنه 88 فاصله اعتراض گرفتن بهاز کنتایجروبی - و به مرور موسوی مدیرمسئول امیرعلی امیری
سردبیر محمد قادری عناصر اثرگذار محسن رضایی
ترتیب رتبه بازدید در دیگر کشورها ایران- امارات-تاجیکستان-سوئدسویس-
اتفاقات خاص
امیرعلی امیری، مدیر مسئول سایت «تابناک»، جانشین سابق قالیباف در نیروی انتظامی بود و ا کنون عضو علی البدل شورای شهر تهران است. وی همچنین سابقه کار در مجمع تشخیص مصلحت نظام به عنوان قائم مقام دبیرخانه این نهاد را هم دارد.
فعالیت رسانهای امیری از سایت خبری «بازتاب) »1381( به عنوان عضو هیئت امنا و شورای سیاست گذاری آغاز شد. امیری پس از توقیف بازتاب، سایت خبری تحلیلی «تابناک) »1386( را تأسیس کرد که حتی از نظر پوسته سایت و لوگو، تشابهی فراوان با سایت بازتاب داشت. گفته میشود که بخشی از نیروهای پایه گذار سایت تابناک،از پرسنل فعال بازتاب بوده اند. این در حالی است که دیگر نویسندگان بازتاب به «عصرایران» و «آینده نیوز» )آینده نیوز وابسته به مهدی‌هاشمی بعد از جریان فتنه فیلتر شد( رفتند.
تابناک برآمده از بازتاب
مشهور است که پدر معنوی سایت بازتاب و به تبع آن سایت «تابناک،»محسن رضایی است؛ همان طور که وی در سخنرانی انتخاباتی خود در دانشگاهتهران یکی از فعالیتهای مدنی‌‌اش را ارتباط با سایت «تابناک» عنوان میکرد.
امیری در مورد نحوه ارتباط تابنا ک با محسن رضایی میگوید: «سایت بازتاب یک ارتباط فکری با آقای دکتر رضایی داشت و مجموعه دوستانی که آنجا فعالیت می کردند و سیاست گذار بودند از فکر و راهنماییهای ایشان در بعضی زمینه‌ها استفاده میکردند و این ارتباط،یک ارتباط پرا کنده نبود و نسبتا یک ارتباط منسجم بود».
بازتاب در انتخابات ریاست جمهوری سال 84 تا لحظه حضور رضایی در رقابت‌های انتخاباتی از وی حمایت
کرد و تابناک هم این نقش را در سال 88 و انتخابات دور دهم ریاست جمهوری انجام داد.
بازتاب و تابنا ک تا کنون رویکرد انتقادی تندی را نسبت به دولت احمدی نژاد داشتهاند و در جریان انتخابات مجلس نهم هم در راستای جهت گیری محسن رضایی تبدیل به تریبون اصلی جبهه ایستادگی شد.
ن ـق ـش ت ـابن ـاک در انت ـخ ـاب احمدی نژاد!
امیری، مسئول تابناک در یکی از مصاحبههای خود عنوان کرده بود که «ما معتقدیم آقای احمدی نژاد رأی خود و حضور در دور دوم انتخابات دوره نهم را مدیون کناره گیری آقای رضایی هستند .ا گر آقای رضایی در انتخابات حضور پیدا میکرد، رأی اصول گرایان بیشتر شکسته میشد و سبد رأی اصول گرایان به جای سه نفر، در آرای چهار نفر تقسیم میشد .در آن صورت احتمال زیادی داشت که آقای احمدی نژاد نتواند با اختلاف اندک 300 یا 400 هزار رأی نسبت به آقای کروبی، به دور دوم راه پیدا کند. ضمن اینکه آقای رضایی قبل از کناره گیری،آقای احمدی نژاد را به عنوان معاون اول خود معرفی کرده بود و به همین دلیل بعد از کناره گیری، ا کثر ستاد‌های ما به آقای احمدی نژاد رأی دادند.»
البته تحلیل و پیش بینی ارائه شده از سوی مسئول این سایت در مورد انتخابات دور دهم ریاست جمهوری هم در همین راستا شنیدنی است. وی در این مورد چنین بیان کرده است:
«ببینید تحلیل ما قبل از انتخابات این بود که انتخابات به احتمال زیاد به دور دوم کشیده میشود و هیچ کدام از کاندیداها توانایی کسب ا کثریت آرا در دور اول را ندارند. از طرفی ا گر آقای احمدی نژاد و موسوی به دور دوم بروند حتما موسوی برنده انتخابات میشد. با همین تحلیل اعتقاد داشتیم، تنها حضور آقای رضایی میتواند این فضا را بشکند و ا گر آقای رضایی موفق به حضور در دور دوم انتخابات با موسوی یا احمدی نژاد شود،حتما برنده انتخابات خواهد بود.
یکی از جنجالی‌ترین اقدامات سایت تابنا ک را میتوان انتشار فیلم دیدار احمدی نژاد با آیت الله جوادی آملی بعد از سفر نیویورک رئیس جمهور دانست؛ فیلمی که معروف به‌هاله نور شد و تا مدتها بحث محافل سیاسی بود.
درگیری با روزنامه ایران
مشی تابنا ک در نقد و مخالفت با دولت باعث شده بود که از سمت رسانههای دولت هم به سوی تابنا ک تعریض‌هایی زده شود. از جمله جوابیه روزنامه ایران به سایت تابنا ک در تکذیب خبر کاهش فروش این روزنامه و بازدید کنندگان سایت روزنامه ایران: «با توجه به اینکه فشار برخی گردانندگان بالا دستی تان برایمان قابل درک است و میدانیم ا گر با خبرسازی‌های دروغ علیه دولت و روزنامه دولت به کینه ورزی نپردازید، ممکن است عایدی‌های ماهانه تان قطع شود .پیشنهادات ذیل را که میتواند برای شما کسب سود و درآمد نماید ارائه می‌دهیم تا شاید با جابجایی منابع درآمدی شما و پوشش بخشی از هزینه‌هایتان از راه‌های ذیل، در راه غلط خود تجدید نظر کرده و به صداقت و راستی روی آورید .همه می‌دانند بسیاری از خبرهایی که در سایت خود منتشر میکنید در راستای منافع مالی تان است و ا گر در سال 1385 روزنامه ایران حاضر شده بود امور چاپی خود را به فلان چاپخانه نزدیک به جریان حامی شما سفارش دهد، احتمالا دراین سال‌ها هر چند هفته یک بار برای «ایران» رپرتاژ آ گهی می‌زده و از ما تعریف می‌کردید؛ اما چه کنیم که توافقمان با شما حاصل نگردید».
خط نقد خبری عملکرد تابنا کدولت خصوصا در حوزه اقتصاد و سیاست خارجه، پیگیری اخبار و تحولات ایران از منظر شبکه‌ها و رسانههای عربی و غربی از جملهسیاست‌های تابنا ک است.
تابنا ک به دلیل سابقه طولانی امروز اولین سایت خبری کشور و حتی بالاتر از خبرگزاریها از نظر بازدید کننده است و این باعث شده است که نشریات و رسانههای غربی گاه منبع اخبارشان در
مورد ایران را این سایت معرفی کنند .
قسمت طنز تابنا ک که به صورت فتوکار انجام میشود، یکی از قسمتهای پرطرفدار این سایت میباشد .تابنا ک معمولا یادداشت‌های رسول جعفریان، حسین علایی و ... را پوشش میدهد.
«جام نیوز» رسالت خود را رصد و پوشش اخبار رسانههای برون مرزی با محوریت اخبار ایران قرار داده است. این سایت با رصد آخرین خط سیر اخبار شبکه‌های تلویزیونی و سایتهای خبری خارج از کشور، اخبار آنها را با ارائه تحلیل‌هایی کوتاه و به صورت مستند ارائه میدهد.
از ویژگیهای این سایت منوی چند رسانهای متشکل از فیلم، بلوتوث، صوت و عکس است که در آن بخش‌هایی منتخب از برنامههای رسانهها به صورت مستند برای استفاده مخاطبین ارائه گردیده است . مستند بودن ارجاعات جام نیوز، این سایت را تبدیل به یکی از پربازدیدترین سایتهای خبری نموده است.
جام نیوز
آدرس وب سایت http://jamnews.ir/ رتبه در سایت آلکسا 57 مشی سیاسی اصولگرا
ترتیب رتبهی بازدید در دیگر کشورها ایران، افغانستان، قطر،سوئد وآلمان
رصد و پوشش آخرین اخبار شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی بی بی سی، صدای آمریکا، سی ان ان، یورو نیوز، سیمای آزادی، شبکه پارس، شبکه اندیشه، شبکه کومله، رادیو فردا، رادیو اسرائیل، رادیو زمانه، الجزیره، فرانسه 24، راشا تودی، من و تو، فا کس نیوز، فارسی وان و همچنین مطبوعات، سایتهای خبر وخبرگزاری‌های رویترز، الجزیره، نیویروک تایمز،هاآرتص،القدس العربی، الشرق الاوسط، دویچه وله، وزارت خارجه اسراییل، جرس،روزآنلاین، بالاترین،کلمه، سحام نیوز،یورونیوز و آسوشیتدپرس توسط جام نیوز صورت میگیرد.
جام نیوز
آدرس وب سایتhttp://jamnews.ir/رتبه در سایت آلکسا 57مشی سیاسیاصولگرا
ترتیب رتبهی بازدید در دیگر کشورها ایران، افغانستان، قطر،سوئد وآلمان«جام نیوز» رسالت خود را رصد و پوشش اخبار رسانههای برون مرزی با محوریت اخبار ایران قرار داده است .این سایت با رصد آخرین خط سیر اخبار شبکه‌های تلویزیونی و سایت‌هایخبری خارج از کشور، اخبار آنها را با ارائه تحلیل‌هایی کوتاه و به صورت مستند ارائه میدهد.
از ویژگیهای این سایت منوی چند رسانهای متشکل از فیلم، بلوتوث، صوت و عکس است که در آن بخش‌هایی منتخب از برنامههای رسانهها به صورت مستند برای استفاده مخاطبین ارائه گردیده است .
مستند بودن ارجاعات جام نیوز، این سایت را تبدیل به یکی از پربازدیدترین سایتهای خبری نموده است.
رصد و پوشش آخرین اخبار شبکه‌های
رادیویی و تلویزیونی بی بی سی، صدای آمریکا، سی ان ان، یورو نیوز، سیمای آزادی، شبکه پارس، شبکه اندیشه،شبکه کومله، رادیو فردا، رادیو اسرائیل،رادیو زمانه، الجزیره، فرانسه 24، راشا تودی، من و تو، فا کس نیوز، فارسی وان و همچنین مطبوعات، سایتهای خبر وخبرگزاری‌های رویترز، الجزیره،نیویروک تایمز، هاآرتص، القدس العربی،الشرق الاوسط، دویچه وله، وزارت خارجه اسراییل، جرس، روزآنلاین،بالاترین،کلمه، سحام نیوز، یورونیوز و آسوشیتدپرس توسط جام نیوز صورت میگیرد.
«جهان نیوز» حدودا از نیمه دهه 80 به عنوان یک پایگاه خبری اصولگرا شروع به فعالیت کرده است .
جهت گیریهای سیاسی جهان نیوز شفاف بوده و بر مخاطبان آن پوشیده نیست. مشی اصولگرایانه و فاصله متمایز با اصلاح طلبان و منتقد دولت احمدی نژاد، امری است که در آن به راحتی قابل تشخیص است.
جهان نیوز متعلق به زا کانی هست یا نیست؟
جهان نیوز
آدرس وب سایت http://www.jahannews.com/ سال تاسیس دهه هشتاد رتبه در سایت آلکسا 88
منابع مالی تبلیغات - جمعیت رهپویان مشی سیاسی اصولگرا
وابستگی یا تمایل سیاسی جمعیت رهپویان - جمعیت ایثارگران
عملکرد در فتنه 88 روشنگری سردبیر میثم تولایی
عناصر اثرگذار زا کانی، سیدنظام نادعلی، الدین مهدیان و موسوی
ترتیب رتبه بازدید در دیگر کشورها ایران، امارات، دانمارک، استرالیا و سوئیس اتفاقات خاص فیلترینگ به خاطر انتقاد از مرتضوی
شاید تیترهای گاه و بی گاه جهان نیوز در همراهی با مواضع سیاسی زا کانی، این ادعا را که جهان نیوز متعلق به علیرضا زا کانی، نماینده مردم تهران در مجلس و دبیرکل جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی است پررنگ میکند. البته زا کانی تعلق آن به جریانی که او در آن حضور دارد را تایید و تعلق شخصی آن را نفی کرده است:
«جهان، سایت بسیار خوبی است که برای جریان ماست و برای بنده نیست. مدیران سایت جهان نیوز، افراد معتقد و بصیر و برادران و خواهران خوب ما هستند، اما اینکه این سایت و اداره آن با بنده باشد،جفای بزرگی است در حق دوستان سایت و بنده، دوستان سایت مستقل تلاش میکنند».
بر همین اساس ا گر جهان نیوز را رسانه زا کانی ندانیم، می توان آن را به مانند هفته نامه پنجره رسانه جمعیت رهپویان دانست؛ جمعیتی که وی مسئولیت آن را بر عهده دارد.
سایت جهان نیوز، در تلاش برایدنبال کردن مشی معتدل و میانه در جمع سایتهای خبری کشور است .جهان ا گر چه از سوی بعضی دست اندرکاران سایتهای خبری به تندروی در تقابل با جریان انحرافی متهم میشود،اما هنوز هم مشی حمایت همراه با انتقاد را در برابر کارکرد دولت دنبال میکند .
در ایام انتخابات ریاست جمهوری دهم،جهان نیوز به سمت احمدی نژاد کشش پیدا کرد و بعد از آن روزها و با پر رنگ تر شدن جریان انحرافی در دولت، نقدهای جهان نیوز به دولت پررنگ تر و تندتر شد. نقدهایی که گاه به تقابل جدی با دولتمردان نزدیک به جریان انحرافی نیز کشیده میشد. پیگیری ماجرای مدرک کردان، اتهامات اقتصادی مقامات ارشد دولت خصوصا در ماجرای پرونده فساد بزرگ بانکی و اختلاس بیمه، مکتب ایرانی و مواردی از این دست در کنار پرداختن به عملکرد و نقاط ضعف جریان انحرافی یکی از اصلیترین خطوط خبری جهان نیوز بوده و هست و به همین دلیل این پایگاه خبری همواره مورد حمله حامیان جریان انحرافی قرارمی گیرد.
مقابله با جریان فتنه 88 هم یکی از خطوط خبری تحلیلی پررنگی بود که در جهان نیوز در ایام فتنه پیگیری میشد و همین امر باعث شد که این وب سایت هم جزو سایتهای مورد غضب جریان ضد انقلاب قرار بگیرد.
جایگاه دانشگاه آزاد در جهان نیوز!
موضوع وقف دانشگاه آزاد که به یک خیزش عمومی در میان دانشجویان برای مطالبه عدالت از دستگاه قانون گذاری مجلس منجر شد، میتواند یکی از نقاط افتراق میان سایتهای اصولگرا و مدعیان اصولگرایی باشد.
زا کانی که در مجلس یکی از نفرات اصلی پیگیر تحقیق و تفحص در خصوص دانشگاه آزاد بود و چندین مصاحبه جنجالی از وی علیه دانشگاه آزاد منتشر شد، همین روند را نیز در سایت نزدیک به خود دنبال میکرد.
تقابل جهان نیوز با جاسبی، رئیس وقت دانشگاه آزاد؛ سعید مرتضوی،دادستان وقت تهران و رحیمی، معاون اول رئیس جمهور به دلیلی نزدیکی روابط با دو نفر قبلی از همان زمان آغاز شد. البته مرتضوی بعدها، هم در ماجرای کهریزک و هم ماجرای ورودش به دولت و تامین اجتماعی مورد اعتراض جهان نیوز قرار گرفت.
تقابل با مرتضوی در مقام دادستان و انتشار متن جوابیه زا کانی در افشای تخلفات دادستان تهران، باعث شد که مسئولان وقت سایت خبری جهان در تیرماه سال 1387، طعم فیلترینگ را نیز بچشند.
جهان نیوز و پنجره
یادداشت‌های جهان نیوز ا کثرا همان یادداشت‌های نشریه پنجره است که بیشتر به قلم زا کانی، فریدالدین حدادعادل و سید مرتضی فاطمی نوشته می‌ش ـود. نزدیکی فکری این سایت به سایت الف باعث شده است که یادداشت‌های تحلیلی یک دیگر را نیز پوشش بدهند هر چند تفاوت‌هایی در جهت گیریهای خبری آن دو وجود دارد. یکی از ضعف‌های جهان را میتوان پوشش بعضی از اخبار کم اهمیت در مورد بازیگران سینما و یا ورزشکاران عنوان کرد، هر چند که گاه خود جهان نیوزی‌ها در تحلیل‌های خود جدیترین انتقادات را به اوضاع بد فرهنگی در سینما و ورزش انجام میدهند.
انتخابات مجلس
جهان نیوز در ایام انتخابات مجلس نهم، به تبعیت از جمعیت رهپویان در راستای اهداف جبهه متحد اصولگرایان گام بر می‌داشت و همین امر باعث تقابلی جدی با سایت رجانیوز شده بود .هر چند بعد از انتخابات و در ماجرای انتخاب رئیس مجلس هر دوی این سایتها به همراه «الف» تلاشی هم سو را در جهت بر کرسی نشاندن حدادعادل انجام دادند که البته به نتیجه نرسید و «خبرآنلاینی»ها بیش از همه از آن اتفاق خوشحال شدند.
سردبیران جهان
نخستین سردبیر جهان نیوز «سیدنظام الدین موسوی» بود که بعدها مدیرمسئول روزنامه جوان و خبرگزاری فارس شد؛ بعد از وی نیز «پیام تیرانداز» سکان هدایت نوشتار در سایت جهان را به دست گرفت که هم ا کنون در خبرگزاری مهر مشغول فعالیت است .
«علیرضا نادعلی» و «میثم تولایی» نیز از دیگر افرادی بودند که در سمت سردبیری جهان نیوز قرار گرفته اند.
خبرآنلاین
آدرس وب سایت http://www.khabaronline.ir/ سال تاسیس 1387 رتبه در سایت آلکسا 24 منابع مالی تبلیغات مشی سیاسی اصولگرا
وابستگی یا تمایل سیاسی علی لاریجانی عملکرد در فتنه 88 غیر شفاف مدیر مسئول علیرضا معزی
سردبیر محمد مهاجری و کیوان کثیریان عناصر اثرگذار حسین انتظامی
ترتیب رتبه بازدید در دیگر کشورها ایران، نروژ، سوئیس، مالزی و سوئد اتفاقات خاص نشر مقاله جنجالی حسین علایی
«خبرآنلاین» به صاحب امتیازی حسین واحدی پور و مدیرمسئولی رضا مقدسی، آذر ماه سال 1387 منتشر شد. در حال حاضر علیرضا معزی، مدیر مسئول و حسین انتظامی، رئیس شورای راهبردی خبر آنلاین هستند.
حسین انتظامی و سایر اعضای شورای راهبردی این سایت که دارای سابقه کار مطبوعاتی هستند، از پایه گذاران روزنامه جام جم)متعلق به صدا و سیما( در دوران ریاست لاریجانی بر این سازمان بودند.
آنها زمانی این روزنامه را ترک کردند که عزت الله ضرغامی به دنبال خداحافظی لاریجانی از رسانه ملی، به ریاست صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران منصوب شد. انتظامی آنقدر مورد اعتماد لاریجانی بود که بعد از انتصاب وی به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی، همراه وی شده تا در سمت سخنگوی این شورا انجام وظیفه کند.
چندی بعد انتظامی و تیم همکار وی به پرتیراژترین روزنامه آن زمان کشور یعنی همشهری نقل مکان کردند تا جایگزین زائری شوند و تغییرات گستردهای را رقم بزنند. پس از مدیریت دو ساله انتظامی بر همشهری، اختلافات بوجود آمده بین قالیباف و انتظامی که همچنان تلاش داشت به جریانات سیاسی قبلی خود وفادار بماند باعث شد تا قالیباف پساز انتخاب مجدد خود به عنوان شهردارتهران چهره‌ای نزدیک تر به خود یعنی علی اصغر محکی که از مدیران وی در نیروی انتظامی به شمار می‌آمد را در همشهری جایگزین انتظامی کند.
کنار گذاشته شدن انتظامی از روزنامه همشهری همزمان با ریاست لاریجانی بر مجلس هشتم بود. در حالی که گمانه زنی‌ها از وی به عنوان یکی از مدیران لاریجانی در مجلس حکایت داشت، اما انتظامی و تیم همراه وی ترجیح دادند پس از همشهری، فعالیت خود برای جریان متبوع شان را در قالب رسانه پیگیری کنند.
خط مشی خبرآنلاین
کارکرد خبرآنلاین در مورد اخبار مرتبط با سیاست گاهی تشابهات فراوانی با گروههای اصلاح طلب پیدا میکند. در مورد خط دنبال کردن اخبار فرهنگی در این سایت نیز میتوان به تشابه میان خبرآنلاین و بعضی از نشریات مجموعه همشهری اشاره کرد.
از جمله اقدامات هماهنگ با جریان اصلاحات را میتوان نشر مقاله جنجالی حسین علایی عنوان کرد که در روزنامه اطلاعات در 19 دی ماه 1390 چاپ شده و موج گستردهای از انتقادات را روانه مدیران خبر آنلاین کرده بود.
البته تلاش برای حرکت بدون جنجال و استفاده از تیترهایحرفه‌ای برای اخبارحاشیه ساز، از جمله خصوصیات اخبار منتشر شده توسط این سایت است.
آنچه خبرآنلاینی‌ها میگویند
خبرآنلاین تنها سایت خبری کشور است که به صورت آشکار خود و اعضای هیئت تحریریه‌‌اش را با ذکر نام معرفی میکند . در صفحه‌ای که به این منظور در سایت قرار گرفته آمده است:
«خبرآنلاین به عنوان نسخه الکترونیکی روزنامه «خبر »که پیش از نسخه چاپی آن در اختیار مخاطبان قرار گرفته، آخرین تحلیلها و گزارش‌ها از مهمترین اتفاقات روز ایران و جهان را به صورت آنلاین در اختیار مخاطبان خود قرار میدهد .
خبرآنلاینی‌ها خود را اینگونه معرفی میکنند: «این مجموعه رسانهای خود را در امر اطلاع رسانی مستقل میداند و در چارچوب قوانین نظام جمهوری اسلامی و تعهد به آرمان‌های انقلاب اسلامی و امام راحل و شهیدان انقلاب،از درغلتیدن به تمایلات حزبی و جناحیپرهیز می‌دارد.»
ادعای بی طرفی خبرآنلاین و عدم وابستگی به علی لاریجانی زمانی مورد تشکیک قرار میگیرد که با یک رصد کوتاه این سایت مخصوصا در مناقشات میان مجلس و دولت و یا لاریجانی به عنوان ریاست مجلس با احمدی نژاد به عنوان رئیس دولت، میتوان متوجه شد که «خبرآنلاین» ضمن ورود فعال و در عین حال چراغ خاموش، تلاش کرده است هم از جناح سیاسی مورد نظرش دفاع کند تا جنبه محافظه کارانه کار خود حفظ کرده باشد و هم می‌کوشد تا وجهه جذاب سایت خود را نیز در برابر چشمان مخاطب تغییر ندهد.
به هر حال نمیتوان این قضیه را پنهان کرد؛ همان طوری که «تابنا ک »بیشتر اخبار پیرامون جلسات و موضع گیریهای محسن رضایی را پوشش میدهد، «الف» این کار را برای توکلی،«جهان نیوز» برای زا کانی و جمعیت
رهپویان، «فردا» برای قالیباف و شهرداری و «رجانیوز» برای جبهه پایداری میکند،«خبرآنلاین» هم دقیقا همان کار را برای علی لاریجانی انجام میدهد.
به هر حال در حالی که در محافل رسانهای و سیاسی، روزنامه خبر و سایت این روزنامه به عنوان رسانههای منتسب به علی لاریجانی قلمداد میشوند، روابط عمومی مجلس شورای اسلامی انتساب سایت خبری «خبرآنلاین» به علی لاریجانی، رئیس مجلس را تکذیب کرده است.
«خبر»ی که منتشر، تعطیل، منتشر و تعطیل شد!
همانگونه که اشاره شد، اخبار منتشر شده در «خبرآنلاین» به صورت روزنامه‌ای با عنوان خبر نیز منتشر میشد،اما این روزنامه در سال 1390 متوقف و مشکلات مالی به عنوان دلیل تعطیلی آن عنوان شد.
البته تعطیلی این روزنامه یک بار دیگر نیز اتفاق افتاده بود، آنهم در بازه زمانی آذرماه 1388 تا اردیبهشت 1389؛ در آن زمان هم عنوان شد که روزنامه خبر به دلیل مشکلات مالی و سختی‌های کار انتشار، متوقف شده است.
شیوه کار خبرآنلاینکافه خبر یکی از قسمتهای پربینندهاین سایت است که از شخصیت‌هایمختلف فکری، فرهنگی، سیاسی و ... دعوت کرده و به مصاحبه با آنها میپردازد.
دعوت از چهرههای هنری مخصوصا بازیگران یکی از ویژگیهای این سایت و تمایزش با دیگر سایتهای خبری هم ردیف خود است.
اضافه نمودن زبان عربی و انگلیسی و اینفوگرافیک از جمله اقدامات برای جذاب نمودن سایت خبرآنلاین است .
خبرآنلاین تنها سایت خبری نیز می‌باشدکه تعداد کاربران آنلاین خود را نمایش میدهد.
بخش‌های صوتی و تصویری خبرآنلاین هم یکی از فعال‌ترین قسمتهای سایت آنهاست.
طنزهای تند سیاسی خبرآنلاین در دوره‌ای توسط شهرام شکیبا نوشته میشد، خصوصیت اصلی آن قلم تند نقدی بود که گاه از دایره اخلاق مخصوصا در مورد رئیس جمهور خارج میشد.در سال 1383 یعنی تقریبا یک سال قبل از روی کار آمدن محمود احمدی نژاد به عنوان رئیس جمهور و تشکیل دولت نهم، سه دانشجو به نامهای صالحی،نیلی و روزی طلب اقدام به تاسیس یک سایت خبری به نام «رجانیوز »کردند .
سایت رجانیوز از پربازدیدترین سایتهای خبری کشور است که دارای مالکیت خصوصی و مشی اصولگرایانه در دفاع از آرما نها و ارزش‌ها امام )ره( و انقلاب اسلامی است. در بخشی از خط مشی این سایت آمده است:
رجانیوز
آدرس وب سایت http://www.rajanews.com/ سال تاسیس 1383 رتبه در سایت آلکسا 94
منابع مالی تبلیغات و جبهه پایداری مشی سیاسی اصولگرا
وابستگی یا تمایل سیاسی جبهه پایداری انقلاب اسلامی عملکرد در فتنه 88 روشنگری مدیرمسئول میثم نیلی سردبیر احسان صالحی
عناصر اثرگذار احسان صالحی، روزی طلب و محمد تهرانی ترتیب رتبهی بازدید در دیگر کشورها تاجیکستان، ایران، سویس، مالزی و سوئد اتفاقات خاص بازداشت میثم نیلی در پی شکایت لاریجانی
«اما ا کنون رجانیوز آمده است تا با تلاش در جهت تخلق به صداقت و انصاف و صد البته نهراسیدن از نعره‌هایکانون‌های فساد و زیاده خواهی، ایده و آرمان انقلابی ملت را در عرصه اطلاع رسانی محقق کند و با کمک مؤثر به توزیع عادلانه اطلاعات مورد نیاز برای تصمیم گیری آ گاهانه مردم، گامی به سوی عدالت رسانهای بردارد تا چنین نباشد که خبرهای مورد نیاز مردم در گردونه گران قیمت خبررسانی ناعادلانه گم شود و کسانی که امیدوارانه در انتظار شنیدن و دیدن آثار تحول ناشی از حماسه 3 تیر 84 هستند را محروم نماید».
از آنجایی که رجانیوز سعی کرده است در مواجهه با فتنه گران و جریانهای ضد انقلاب مماشات نکند، از اصلیترین سایتهایی است که مورد حمله وتخریب سایتهای ضدانقلابی همچون بالاترین قرار میگیرد.
برگ برنده‌ای با عنوان «فعالیتهای داوطلبانه» یکی از امتیازات رجانیوز است که رشد بدون دغدغه این سایت را فراهم آورده است. فعالیت داوطلبانه تعدادی از نویسندگان این سایت؛ اتفاقی است که در کمتر سایت خبری رخ میدهد و این مسئله از آنجایی قابل اهمیت است که سبب شده تا نویسندگان رجانیوز به دامنه هیئت تحریره آن محدود نشود و همه افرادی که دارای قلم هستند و دغدغه‌های مشابه رجانیوز را دارند،بتوانند به سهم خود نقشی در هدایت این سایت پرمخاطب و تاثیرگذار داشته باشند.
در رجانیوز در مناظره فتنه تاریخی 1388میان محمود احمدی نژاد و میرحسین موسوی،میرحسین زبان به شکوه از فعالیت رجانیوز به عنوان یکی از حامیان احمدی نژاد گشود، اما نام بردن از رجانیوز در میان مناظره‌ای که هر لحظه‌‌اش برای هر یک از نامزدها حکم کیمیا را داشت، عمق اثرگذاری این سایت را را نشان می‌داد.
رجانیوز و دولت
آنچه که از مشاهده مطالب و ادعای دست اندرکاران این سایت برمی آید، حمایت منتقدانه از دولت در کنار حمایت از دولت‌های نهم و دهم است. خط انتقاد از دولت و بیان نقاط ضعف‌های احتمالی نیز در دستور کار
گردانندگان و نویسندگان سایت رجا قرار داشته است، گرچه جایی پررنگ و جایی کم رنگ می‌شده است. رجانیوز پشتوانه تئوریک خود را مباحث علامه مصباح معرفی میکند و معمولا جزو سایتهایی است که صحبتهای ایشان را پوشش خبری میدهند. بر همین اساس رویارویی با جریان انحرافی در دولت و سعی در جدا دانستن جریان خدمت در دولت با انحراف، یکی از دستور کارهای رجانیوز بوده است، هر چند اوایل غلظت انتقادات رجانیوز به جریان انحرافی در دولت کم رنگ تر از دیگر سایتهای اصولگرای هم رده‌ی خود بود، ولی بعد از جریاناتی همچون برکناری مصلحی از وزارت اطلاعات بصورت کاملا پررنگ و جدی خود را نشان داد.
رجانیوز در آن ماجرا در مورد نقش جریان انحرافی در دولت گفته بود:
«جریان خطرناک و نفوذی در دولت برای دستیابی به اهداف سیاسی و تحتالشعاع قرار دادن ضعف‌های خود بهدنبال ایجاد دوگانههای انحرافی است و علیرغم ابلاغ دستور رهبر انقلاب مبنی بر ابقای وزیر اطلاعات با توهم پرا کنی در مورد منشأ خبر مخالفت رهبری با کناره گیری مصلحی تلاش میکند،گسل‌های جدیدی در روابط دولت و سایر نهادهای قانونی نظام ایجاد کند».
و البته این انتقادات به مذاق جریان انحرافی در دولت هم خوش نیامد تا آنجا که در مواردی اخبار رجانیوز هم از سوی دفتر رئیس جمهور تکذیب میشد؛ به مانند خبر استقبال رئیس جمهور از محا کمه معاون اول خود که در اطلاعیه رسمی دفتر وی و با نام بردن از سایت رجانیوز اصل خبر تکذیب شد.
در ماجرای چاپ ویژنامه «خاتون »توسط روزنامه ایران هم که رجانیوز به انتقاد از آن پرداخته بود، روزنامهی ایران با متهم کردن رجانیوز به تحریف،آن را هتا ک و کینه توز لقب داد.
رجانیوز و دیگر اصولگرایان
در انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسلامی، سایت رجانیوز تبدیل به اصلیترین شبکه خبری جبهه پایداری در فضای سایبر شد. موضع گیریهای صریح حمایتی از پایداری در کنار نقد جبهه متحد، فضای تقابل جدی ایرا میان این سایت و دیگر سایتهای اصولگرای رقیب رجانیوز پدید آورد .رجانیوز در طول مدت فعالیت خود چندین بار وارد مناظرات مکتوب غیر مستقیم با سایتهای «الف»، «جهان نیوز»، «فردا» و ... شد.
وحدت بر سر اشترا کات
در عین حالی که سایتهایی چون «رجا نیوز»، «الف»، «جهان نیوز» و .. در فضای خبری و حتی در فضای جهت گیریهای سیاسی در حال رقابت با هم هستند، ولی هر از چند گاهی بر سر اصولی واحد فعالیتهای مشترکی
انجام میدهند که میتوان به بیانیه این سایتها در خصوص محکومیت قرآن سوزی و نامه به عزت الله ضرغامی و درخواست مناظره با وی در مورد عملکردش بعد از جنجال برنامه «هفت »فریدون جیرانی اشاره کرد.
جدایی از آنکه شاید بتوان گفت بسیاری از اخباری که این سایتها نقل میکنند، مشترک است؛ برای مثالمعمولا این سایتها جلسات اخلاقی حاج اقا مجتبی تهرانی را به طور هم زمان پوشش میدهند، بیشتر اختلاف آنها در نوع تحلیل آنهاست.
حضور در «شورای هماهنگی فعالان سایبری انقلاب اسلامی» در کنار سایت جهان نیوز نیز از جمله اقدامات مشترک این سایت با دیگر فعالان فضای مجازی میباشد.
تحریم نمایشگاه مطبوعات با همراهی سایتهای «الف»، «عصر ایران»، «تابنا ک»، «جهان نیوز» و «فردا» در اعتراض به عملکرد مسئولان نمایشگاه، یکی دیگر از فعالیتهای مشترک رجانیوز بوده است.
بازداشت مدیر مسئول رجانیوز
میثم نیلی در پی شکایت علی لاریجانی از 50 خبر سایت رجانیوز بازداشت شد که وا کنش‌های فراوانی را در بین فعالان رسانهای به دنبال داشت که البته پیگیری احمد توکلی برای آزادی وی که به شکلی در سایت رقیب آنها یعنی «الف» حضور دارد از دیگر وا کنش‌ها، بیشتر رسانهای شد.
خط خبری تحلیلی رجا نیوز
رصد اخبار مربوط به جریان فتنه و کارگزاران، نقد تحولات فرهنگی کشور مخصوصا سینما و تلویزیون و معرفی چهرههای جوان جبهه انقلاب از جمله سرخط‌هایی که رجا نیوز در سیر خبری خود پیگیری میکند.
حمایت از نویسندگان جوان
رجانیوز نخستین سایتی بود که برای حمایت از وبلا گ‌های موثر دست به کار شد و لینک تارنماهای ارزشی را در صفحه اصلی خود گذاشت تا بر شمار بازدیدکنندگان آنها بیفزاید که این ابتکار با استقبال گسترده فعالان ارزشی در فضای سایبر روبرو شد و یک چرخه تولید محتوا را در وب فارسی ایجاد کرد.
«عصر ایران» از سال 1384 بعنوان یک سایت خبری مشغول به کار اطلاع رسانی و خبر میباشد و کوشیده علاوه بر پوشش اخبار سیاسی، به ارائه اخبار فرهنگی و اجتماعی نیز بپردازد و با ایجاد بخش‌هایی نظیر سرویس عکس و نمایش عکسهای گونا گون و زیبا و بخش طنز و کاریکاتور به نوعی موجبات سرگرمی کاربران خود را فراهم سازد که البته این فضا در بخش «عصرایران ۲» نمود بیشتری دارد .
عصر ایران
آدرس وب سایت http://www.asriran.com/ سال تاسیس 1384 رتبه در سایت آلکسا 27 منابع مالی آ گهی
مشی سیاسی اصولگرای متمایل به اصلاح طلب، منتقد دولت وابستگی یا تمایل سیاسی نامشخص
عملکرد در فتنه 88 غیر شفاف مدیر مسئول جعفر محمدی سردبیر جعفر محمدی
ترتیب رتبهی بازدید در دیگر ک شورها ایران، افغانستان، سویس، مالزی و هلند
اتفاقات خاص فیلترینگ در بر 86- سر نام مناقشه با خلیج رسانه فارسهای عربی
مسئولیت سردبیری این سایت را جعفر محمدی، خبرنگار سابق سایت بازتاب )سایت نزدیک به محسن رضایی که توقیف شد و اغلب تحریریه آن بهسایت تابنا ک پیوستند(، برعهده دارد.حواشی سیاسی عصر ایران
عصر ایران تمایل زیادی دارد که خط مشی خود را اصولگرایی معرفی کند،اما هر از چند گاهی نیروها و نهادهای انقلابی از گزند تیترهای تند این سایت در امان نمیمانند؛ تیترهای گزنده‌ای که گاه به خروج از دایره انصاف گرایش دارد که البته این اخبار حاشیه‌ای و بعضا جنجال ساز، گاه با برخوردهای قضایی با مسئولان این رسانه سایبری نیز همراه بوده است.
عصر ایران 14اسفند سال 1386 به دلیل پوشش خبری جهت دهی شده مصاحبه آیت الله خرازی، دبیرکل حزب الله طعم فیلترینگ را چشید و دی ماه سال 1387 نیز مدعی العموم علیه سایت عصر ایران به دلیل توهین به رئیس جمهور اعلام جرم کرد.
اعتراض تهیه کننده برنامههای سخنرانی استاد رحیم پور ازغدی نسبت به تحریف سخنان ایشان در عصر ایران که باعث شده بود خبر تحریف شده آن سایت، بهانه‌ای را برای حمله سایتهای خارجی و ضد انقلاب علیه رحیم پور ازغدی بدهد هم از جمله حواشی عصر ایران در سالهای گذشته است.
رسایی در وب سایت شخصی خود در مورد عصر ایران مینویسد: «سایت عصر ایران از مدتها قبل با قرار دادن تحلیلها و اخبار جهت دار به شکل غیر مستقیم به تقویت جریان اصلاحات اقدام میکند».
نظرات کوچک زاده، نماینده تهران در مجلس هم در مورد عصر ایران جالب است: «روش سایت عصر ایران این است که هر روز مطلبی را به دروغ نقل می کند یا میسازد و سپس در باب آن مثنوی هفتاد من کاغذ می‌سراید تا عوام خوانندۀ سایت را به این نتیجه برساند که چه نشسته اید؟ مملکت نابود شده و در دست عدهای ریا کارِ دزدِ است که انحراف جنسی هم دارند! متأسفانه وزارت ارشاد اسلامی هم در مقابل این سایتهای هتا ک سکوت کرده و عکس العملی نشان نمی‌دهد، اما این سکوت متأسفانه به بیشتر شدن گستاخی و بی شرمی گردانندگان این سایت منجر شده و هر روز دهانشان را برای هتا کی‌های جدیدتر بازتر میکنند.
این وب سایت دروغ پرداز در بخشی از ادعاهای خود نوشته است:
چند روز پیش نیز خبرگزاری مهر خبر داد که به ناشری گیر دادهاند که باید بیت در آغوش گرفتن جسد خسرو توسط
شیرین سانسور شود! و این در حالی است که در ۹ قرنی که از سروده شدن این منظومه توسط نظامی گنجوی می‌گذرد،هیچ کس از این بیت تحریک و منحرف نشده بود!
اما به خبرگزاری مهر که مراجعه می کنیم، می بینیم این خبر از اساس دروغ بوده است. در توضیحی که وزارت ارشاد منتشر کرده، آشکار شده است که یک ناشر آثار کودک و نوجوان، اصرار داشته که در یک کتاب مصور اقتباسی از خسرو و شیرین برای کودکان، بخشهائی مانند شراب خوری، حتماً وجود داشته باشد. وقتی با مخالفت وزارت ارشاد مواجه شده، مصاحبهای با خبرگزاری مهر انجام میدهد و مدعی میشود که در جمهوری اسلامی، خسرو و شیرین را سانسور میکند!»تبلیغات در عصر ایران
این سایت از جمله سایتهای پربیننده خبری است و پس از تابنا ک دومین رتبه جذب آ گهی سایتهای خبری - تحلیلی را دارد، اما این پربیننده بودن و جذب آ گهی خود قصه‌ای دارد؛ نکته جالب در باب جذب آ گهی تبلیغاتی در سایت خبری تحلیلی عصر ایران این است که با وجود انتقادهای تند و تیز عصر ایران از دولت، شاهد جذب بیشترین آ گهی این سایت از بخش دولتی هستیم! نکته مهم آن است که آ گهی‌های تجاری یک رسانه از این جهت اهمیت دارد که همواره رگ حیاتی رسانهها از جنبه اقتصادی هستند که معمولا این آ گهی‌ها با روابط خاص در اختیار رسانهها قرار میگیرند .
عصر ایران عربی
یکی از نقاط قوت این سایت تحلیلی خبری، وجود بخش‌های مختلف بلاخص بخش عربی میباشد. مطالب بخش عربی عصر ایران همواره به صورت جدی از جانب روزنامهها و جراید معتبر الکترونیکی عربی همچون، جریدة الرای،الشرق الاوسط، بی بی سی عربی، العراق للجمیع، محیط، العربیه، النهار الکویتیة،القبس، الحیاة، الیومالسابع، الاتحاد،مباشر و ... پیگیری و بازنشر میشود.
فعال بودن قسمت عربی عصرایران باعث شده است که رقابتی جدی و تقابلی بین عصر ایران و رسانههای عربی منطقه شکل بگیرد. از جمله این
کشمکش‌های رسانهای میتوان به حمله همه جانبه روزنامههای کویتی و تعدادی از نمایندگان پارلمان، وکلا و نویسندگان این کشور کوچک علیه عصرایران اشاره کرد که در پی اصرار آنان بر واژه جعلی خلیج عربی، عصرایران پیشنهاد برگزاری یک مناظره علمی را مطرح کرد و عنوان داشت که این آمادگی را دارد که ا گر در مناظره نام «خ ل‌ی ج ع ر ب ی» ثابت شد، تسلیم واقعیتهای تاریخی شود و از این پس این واژه را به کار برد، ولی ا گر حقانیت تاریخی «خلیج فارس» ثابت شد، آنها هم این قدر جرأت و مردانگی داشته باشند که از این پس از نام واقعی «خلیج فارس» استفاده کنند.
دفاع از حق ایران در مورد جزایر سه گانه و پوشش خبری حمله عربستان به شیعیان الحوثی یمن باعث شد که عصر ایران در بعضی از کشورهای عربی از جمله عربستان فیلتر شود.
البته نکته ظریف آنکه عصر ایران نباید در دفاع خود از حقوق ایران، در دام نقشه امرای عرب بر دو قطبی کردن عرب و عجم بیافتد؛ همان عاملی که رسانههای عربی بارها در جوابیه‌های خود بر آن تا کید میکنند، مانند این مقاله روزنامه الوطن کویت در جواب عصر ایران: «ایرانی‌ها روز سقوط تخت و عرش کسری و ورود عرب‌ها به کاخ سفید و خاموش کردن آتش مقدس و قدم زدن عرب‌ها در تالارهای ایوان وکاخ‌های سلطنتی و نابود کردن ارتش ایران و کشتن بزرگان آن را فراموش نخواهند کرد... ایرانی‌ها این وقایع و رویدادها را تا روز قیامت فراموش نخواهند کرد و ما هم آنها را فراموش نخواهیم کرد، بلکه آنها را با تمام افتخار و عزت یادآوری میکنیم این در باره گذشته است».
عصر ایران 2
طراحی بخش «عصر ایران2» را میتوان از نوآوری‌های فنی و محتوایی این سایت دانست .
در عصر ایران 2 مطالبی از جمله خواندنی‌ها، دیدنی‌ها، فیلم، فناوری اطلاعات، داستان کوتاه و روانشناسی در اختیار مخاطب قرار داده میشود.
یکی از دلایل پربیننده بودن سایت خبری تحلیلی عصر ایران نسبت به سایتهای دیگر استفاده این سایت از برخی خبرهای هنری و عامه پسند است؛ مطالبی که سایر سایتهای خبری و تحلیلی کلاس یک برای حفظ «شخصیت رسانه ای» خود کمتر از آنها استفاده میکردند.سایت عصر ایران در طراحی جدید پوسته خود سعی کرده است این مطالب عامه پسند را به عصر ایران2 منتقل کند تا از زردی این سایت کاسته شود و از طرفی مخاطب عامه پسند آن ریزش نکند. افزودن بخش خبری ورزشی نیز از دیگر تغییرات این رسانه در طول سالهای گذشته بوده است .
سایتهای پرشماری در فضای اینترنت هم راستا با اهداف جریانهای نزدیک به قالیباف، شهردار تهران فعالیت میکنند،ا گرچه ممکن است ماهیت و عملکردی متفاوت داشته باشد اما اهداف یکسانی را دنبال میکنند. حضور پر تعداد این سایتها و رسانههای هم سو با شهردار تهران، از واقعیتهای انکارناپذیر و البته سوال برانگیز است؛ مبنی بر چرایی چگونگی این حضور پر رنگ رسانهای است ؟ سایت خبری فردا پربازدیدترین سایت از مجموعه سایتهای منتسب به قالیباف است.
فردانیوز
آدرس وب سایت http://www.fardanews.com/ سال تاسیس 1384 رتبه در سایت آلکسا 99 منابع مالی تبلیغات مشی سیاسی اصولگرا
وابستگی یا تمایل سیاسی محمد باقر قالیباف
عملکرد در فتنه 88 عدم روند و موضع گیری روشنگری صریحدر در طول ابتدا زمان و اصلاح
مدیر مسئول مجید رفیعی سردبیر مجید رفیعی عناصر اثرگذار مرتضی طلایی
ترتیب رتبه بازدید در دیگرکشورها ایران- سویس- آلمان- آمریکا- کانادا
سایت فردا نیوز اصلیترین سایت خبری نزدیک به قالیباف است. محسن ماندگاری از سردبیران جام جم و علی شکوهی از مؤسسان هفته نامه ارزش‌ها و رادیو گفت و گو دو چهره اصول گرایی‌اند که پایگاه خبری تحلیلی فردا از سال 1384 حدود دو سالی با آنها رشد کرد. از نکات قابل تامل در مورد شکوهی آنکه وی زمانی که در بازتاب بود قبل از انتخابات ریاست جمهوری نهم، در مطلبی در مورد ورود قالیباف به عرصه انتخابات او را فاقد مشخصه رجل سیاسی دانسته بود ولی طولی نکشید که هم او در فردا به عنوان سردبیر برای قالیباف مطلب می‌نوشت .
فردانیوز در خرداد 1386 با سردبیری مجید رفیعی، دانشجوی دانشگاه امام صادق)ع( و مدیر مسئولی و یادداشت‌های مرتضی طلایی، مسیر جدیدی را دنبال کرد که تا کنون هم ادامه دارد. طلایی در سال 88 از فردا جدا شد و رفیعی مدیرمسئولی را نیز بر عهده گرفت.
مجید رفیعی در مصاحبه با نشریه پنجره در مورد ارتباط فردانیوز با شخصیتهای سیاسی میگوید: «طبعا هیچ رسانهای نمی‌تواند بهطور مطلق به جایی یا شخصیتی وابسته نباشد؛ از سوی دیگر،ا گر شخصیت یا یک طیف سیاسی هم برای ارتباط با مخاطبان خود، رسانهای داشته باشد یا آن را تأسیس کند، چیز بدی نیست، اما ما خودمان را در درجه اول رسانه اصولگرایان و خط انقلاب و نظام میدانیم و در درجه دوم اصراری هم نداریم که بگوییم ارتباطی با مجموعه آقای قالیباف نداریم».
رفیعی در همان مصاحبه رقبای رسانهای خود را هم معرفی میکند: «رقیب ما در عرصه سیاسی، سایت «رجانیوز» است که البته این رقابت به معنی دشمنی نیست و با خیلی از بچه‌های رجانیوز قبلا در دانشگاه امام صادق)ع( همکلاس یا همدوره بوده ایم، اما در عرصه جذب مخاطب رسانه‌هایی که نوآوری داشتهاند مثل «الف» را رقیب خود میدانیم».
سردبیر فردا معتقد است که فردا اولین سایتی بوده است که نشریات محلی و وبلا گ‌ها و حتی پیامک‌ها را به عرصه خبری سایتها وارد کرده است و همچنین از نظر حضور در شبکه‌های اجتماعی مثل «فیس بوک» و «تویتر» و «فرندفید» هم جزو اولین‌ها بوده است.
پربازدیدترین اخبار فردا در طول فعالیتش اخبار مربوط به اعلام نتایج انتخابات در انتخابات مجلس هشتم و انتخابات ریاست جمهوری دوره دهم بوده است.
خط مشی فردا
پوشش دیدگاه‌ها، اخبار و عملکرد قالیباف
و شهرداری تهران در کنار نقد دولت در تمامی زمینه‌ها از جمله روندهای ثابت فردانیوز در طول این سال‌ها بوده است .انتقاد به دولت از سوی فردا قبل از جدی شدن تحرک‌های جریان انحرافی بود که بروز آن خود باعث بیشتر شدن تنش رسانه منتسب به شهردار با رسانههای منتسب به دولت شد.
این تقابل در موضوعات اختلافی مشترک بین دولت و شهرداری بسیار بیشتر نمود پیدا کرده است مانند مشکلات مالی مترو تهران، سیلی که باعث شد یکی از خطوط مترو را آب ببرد و میراث فرهنگی موجود در مناطق قدیم تهران که عرصه تقابل
