مدیریت استراتژیک در قالب یک تیم رقابتی همواره سعی میکند که با تقویت سیستم ارتباطات و روابط متقابل بین مدیران و کار کنان در سطوح مختلف سازمانی نقش خود را به نحو احسن ایفا کند. یک مدیریت استراتژیک خوب به ترکیب قضاوتهای شهودی و تجزیه و تحلیلهای علمی میپردازد چرا که مدیریت استراتژیک یک علم محض نیست و قضاوتهای شهودی بسیار در آن نقش دارند . البته نباید فراموش کرد که رونق و بقای بسیاری از سازمانهای موفق امروزی به سبب وجود مدیرانی نخبه، باهوش و الهام بخش است.
ابزار اصلی در تصمیم گیری استراتژیک، مدیریت بر پایه اطلاعات و به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در امور سازمان و ارائه خدمات استراتژی، تغییر فناوری و افزایش قدرت به کار گیری فناوری است.
استراتژی: لازم است که مفهوم استراتژی را از فرایند شکل گیری آن کاملا تفکیک کنیم. منظور از مفهوم استراتژی، محتوا و ماهیت آن است در حالی که بحث درباره فرایند شکل گیری استراتژی به مراتب مشکل تر و ابهام انگیز تر است.
استراتژی یک مفهوم چند بعدی:
1. استراتژی به عنوان یک وسیله برای بیان اداره و عزم سازمان در قالب عبارات اهداف بلند مدت، برنامههای اجرایی و اولویتهای تخصیص منابع.
2. استراتژی به عنوان تبیین کننده منطقه رقابتی سازمان.
3. استراتژی به عنوان عکس العملی در برابر فرصتها و تهدیدات بیرونی و قوتها و ضعفهای درونی به منظور کسب برتری رقابتی پایدار.
4. استراتژی به عنوان راهی برای تبیین وظایف مدیریتی در سطوح مختلف بنگاه اهم از سطح سازمانی، سطح رشته کاری و سطح عملایتی.
5. استراتژی به عنوان یک الگوی منسجم، پیوسته و یکپارچه تصمیمات.
6. استراتژی به عنوان تبیین کننده کمکهای اقتصادی و غیر اقتصادی که سازمان در نظر دارد به ذی نفعان خود ارائه کند.
7. استراتژی به عنوان بیان کنندهی یت استراتژیک.
8. استراتژی به عنوان وسیلهای برای توسعه شایستگیهای محوری سازمان.
9. استراتژی به عنوان وسیلهای برای سرمایه گذاری در منابع ملموس و غیر ملموس جهت توسعه قابلیتها به منظور حصول اطمینان از وجود برتری مداوم.
مدیریت استراتژیک در قالبی یک تیم رقابتی همواره سعی میکند که با تقویت سیستم ارتباطات و روابط متقابل بین مدیران و کار کنان در سطوح مختلف سازمانی نقش خود را به نحو احسن ایفا کند.
یک مدیریت استراتژیک خوب به ترکیب قضاوتهای شهودی و تجزیه و تحلیلهای علمی میپردازد چرا که مدیریت استراتژیک یک علم محض نیست و قضاوتهای شهودی بسیار در آن نقش دارند . البته نباید فراموش کرد که رونق و بقای بسیاری از سازمانهای موفق امروزی به سبب وجود مدیرانی نخبه، باهوش و الهام بخش است.
تفکرتحلیلی و تفکرشهودی مکمل یکدیگرند.
استراتژیستها: افرادی هستند که مسئول موفقیت یا شکست بنگاه تجاری میباشد . استراتژیستها در سازمانهای مختلف عناوین شغلی مختلفی دارند مانند مدیر عامل، رئیس، مالک، رئیس هیئت مدیره، مدیر اجرایی، رئیس دانشگاه، کار آفرین و. . . .
استراتژیستها سه وسیله اصلی بر عهده دارند که عبارتند از ایجاد یک مسیر برای تغیر، ایجاد حس تعهد و احساس مالکیت به سازمان یا بنگاه تجاری و ایجاد توازن بین ثبات و نو اوری
سه اصل مدیریتی فراگیر که با مدیریت استراتژیک ارتباط دارند، عبارتند از:
1. اشخاص مهم بزرگترین سرمایههای موسسه هستند.
2. یکپارچگی استراتژی، ساختار، فرایندهای رشته کاری، عملکرد و فرهنگ
3. اهمیت همزیستی فرایندها و سیستمهای مدیریتی رسمی و غیر رسمی
موضوعات گفته شده در زیر از جمله مهمترین مقولاتی هستند که مدیران به هنگام گزینش فناوری مناسب با نیازهای سازمانهای شان با انها مواجه هستند:
. شناسایی فرصتهای به کار گیری فناوری اطلاعات و سیستمهای تحت وب برای ایجاد مزیت استراتژیکی
. چه کسی باید سیستمهای اطلاعات را بسازد، با آن کار کند و آن را تعمیر نماید؟
. به چه میزان فناوری اطلاعات در سازمان نیاز داریم؟
. اهمیت فناوری اطلاعات تا چه اندازهای است؟
. آیا وضعیت و نقش موجود فناوری اطلاعات در حال تغییر است؟
. جهانی سازی و رقابت جهانی و فناوری اطلاعات
. تاثیر فناوری اطلاعات و پیاده سازی آن در خلاقیت و موضوعات اجتماعی
. تغییر جهت حرکت سازمان به سمت اقتصاد دیجیتال
عصارهی فرآیند تدوین استراتژی ارزیابی سازمان برای تعیین اینکه آیا کارها درست انجام میشود یا خیر و مشخص نمودن شیوهای است که میتواند کار را به روشی اثر بخش انجام دهد، میباشد. بنگاهها باید مراقب باشند که اسیر استراتژی که خود تدوین کردهاند نشوند، حتی بهترین استراتژیها هم پس از گذشت زمان، منسوخ و قدیمی میشوند. مدیران برای آنکه دچار چنین خطایی نشوند و استراتژیهای پیشین را همواره تایید نکنند باید مرتباً آنها را ارزیابی کنند. استراتژیک و اهداف بلند مدت سازمان باید صورتی آگاهانه تدوین و هماهنگ گردند. اگر سازمانی مسیری مشخص و معین نداشته باشد و اگر استراتژیها منسجم نباشند و از ما در استراتژیهای بنگاه پیروی نکنند به سرعت روبه نابودی خواهند رفت. هنگامی که سازمان نداند به کجا میرود، معمولا به جایی خواهد رسید که هیچ گاه خواهان آن نبوده است. بنگاهها و سازمانها باید به شیوهای آگاهانه ایجاد شده و هدفها و استراتژیهای خود را به شیوهای آشکار به آگاهی دیگران برسانند .
در این فصل به طور بسیار خلاصه دربارهی اصول، مفاهیم و ابزارهای نوین تدوین استراتژی بحث کردیم البته باید گفت که ابزارهایی مانند ماتریس تهدیدات، فرصتها، نقاط قوت و ضعف ماتریس ارزیابی موقعیت و اقدام استراتژیک، ماتریس گروه مشاورین بستن، ماتریس داخلی و خارجی و ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی هنوز هم در جوامع و بین سازمانها بسیار بسیار رایج هستند و میتوانند سبب بهبود کیفیت تصمیمات استراتژیک کردند ولی پیشنهاد میشود که هیچ گاه از آنها به گونهای که منجر به انتخاب استراتژی شود، استفاده نشود. به هنگام تدوین و گزینش استراتژیها باید به جنبههای رفتاری، فرهنگی و سیاسی آنها هم توجه نمود و مدیریت باید به همه عوامل دخیل در این امر اهمیت استراتژیک در مرحله تدوین استراتژی پایان نمییابد، بپردازد.
چرا که اصول مدیریت بازرگانی و ابزارهای مهمی که در اجرای استراتژی و ارزیابی آن مورد استفاده قرار میگیرد و رای هدف و محدودهی این کتاب است. همواره به یاد داشته باشیم که مدیریت استراتژیک نباید به صورت یک ساز و کار دیوان سالاری درآید که پیوسته خود را تایید کند و تداوم یابد. بلکه باید یک فرآیند یادگیری و درون نگر باشد که مدیران و کارکنان سازمان را با مسائل استراتژیک و گزینههای قابل اجرایا راه حلهای امکان پذیر آشنا سازد. مدیریت استراتژیک نباید آیین تشریفات و نمایش گونه یا بیش از اندازه رسمی و یا بیش از حد اقل پیش بینی یا دقیق باشد. گفتار باید مورد تایید اعداد و ارقام قرار گیرد و نه اینکه اعداد و ارام مورد تایید گفتار قرار گیرند.
راه اندازی یک بنگاه کسب و کار در اقتصاد دیجیتال به مفهوم بکار گیری سیستمهای تحت وب در اینترنت و سایر شبکههای الکترونیکی جهت انجام برخی از اشکال تجارت الکترونیک است.
منظور از اقتصاد دیجیتالی، اقتصادی است که بر پایه فناوریهای دیجیتال مثل شبکههای ارتباطاتی دیجیتالی(اینترنت، اینترنتو شبکههای ارزش افزوده)کامپیوتر، نرم افزارو سایر فناوریهای اطلاعاتی استوار است. گاهی اوقات به اقتصاد دیجیتالی، اقتصاد اینترنت و یا اقتصاد جدید و یا اقتصاد وب نیز گفته میشود.
محیط کسب و کار شامل عوامل مختلفی چون عوامل اجتماعی، فنی، قانونی، اقتصادی، فیزیکی و سیاسی است لذا هر گونه تغییر قابل ملاحضهای در این عوامل فشاری بر سازمان وارد میسازد. این عوامل شامل: فشارهای بازار-فشارهای فناوری-فشارهای اجتماع و جامعه -مدیریت استراتژیک-سیستمهای استراتژیک-تمرکز بر مشتری-بهبود مداوم-بازسازی ساختار-بومی سازی و تامین خواست مشتری-اتحادهای تجاری-تجارت الکترونیک.
قابلیتهای عمده سیستم اطلاعات عبارتند از:
1. اجرای باسرعت در محاسبات و عملیات اجرایی با سرعت بالا و در حجم وسیع.
2. برقراری ارتباطات با سرعت، صحیح و ارزان قیمت.
3. ذخیره حجم وسیع اطلاعات با قابلیت دسترسی سریع و آسان در کمترین فضای ممکن.
4. دسترسی سریع و آسان به اطلاعات جهانی.
5. امکان برقراری ارتباط و همکاری در هر کجا و هر زمان.
6. افزایش کارایی و اثر بخشی افراد و گروههای کاری در یک یا چند منطقه.
7. مکانیزه سازی فرایندهای بنگاههای کسب و کار.
8. تسهیل تفسیر حجم وسیع دادهها .
9. تسهیل تجارت جهانی.
10. امکان برقراری ارتباطات بی سیم در پشتیبانی از برنامههای کاربردی منحصر به فرد در اقصی نقاط جهان.
11. صرفه جویی در هزینه و زمان.
جهان به سمت اقتصاد دیجیتال در حرکت است که در آینده به عنوان انقلابی در سازمان اجتماع و اقتصاد مطرح خواهد شد. این انقلاب سبب مکانیزه نمودن فرآیندهای کسب و کار از طریق به کارگیری اینترنت، اینترانتها و اکسترانت شده که افراد و سازمانها را به هم متصل میسازد.
خصوصیت اصلی اقتصاد دیجیتال در حالت عام توسعه روزافزون کاربرد فناوری اطلاعات و در حالت خاص اینترنت است که سبب ایجاد مدلهای نوین کسب و کار شده که به نوبه خود سبب کاهش هزینهها و افزایش کیفیت و خدمات مشتری و سرعت گشته است.
شرکتها غالباً سعی میکنند که به سمت تجارت الکترونیک گام بردارند و سیستمهای اطلاعات قبلی خود را به انواع تحت وب تغییر دهند.
فشارهای مختلف بازار، فناوری و اجتماع و جامعه سازمانهای مدرن را احاطه کرده است که با کمک فناوری اطلاعات سازمان میتواند پاسخهای متناسب را در شرایط بحرانی برای آنها تامین نماید.
پاسخهای سازمانی عبارتند از سیستمهای اطلاعات استراتژیک، تجارت الکترونیک، همکاریهای تجاری که در تمامی اینها. . . . . نقش بسیار مهم را ایفا مینماید.
امروزه اکثر سازمانها برای موفقیت خود به سمت تامین خواست مشتری و مشتری گرایی متمرکز شدهاند و چهرهی عملیاتی خود را با استفاده از روشهای نوین. . . . . . . . . . . مثل تجارت الکترونیک، رضایت مشتری. . . . . . . . . . . و همکاریهای تجاری تغییر داده اند.
یک سیستم اطلاعات با توجه به نیاز خاص اطلاعات را جمع آوری، پردازش و توزیع مینماید. یک سیستم مبتنی بر کامپیوتر از کامپیوتر در انجام کلیه امور خود استفاده مینماید. منظور از فناوری اطلاعات شبکه سیستمهای اطلاعات یک سازمان است که دلیل عمدهی تغییر در سازمانهای امروزی میباشد.
مطالعه و یادگیری . . . . امروز به یکی از علوم حیاتی تبدیل شده است چرا که نقش . . . . . . . . هر روز از روز پیش در سازمان وسیع تر شده و وابستگیها به . . . . . . . با گذشت زمان بیشتر میگردد و فرصتهای شغلی مرتبط با . . . . . . . . . . . . . با درآمدی بالا هر روز بیشتر میشود.
در فصل گذشته به تعریف سیستم اطلاعات (is)به عنوان ابزاری جهت جمع اوری، پردازش و ذخیره و بازار یابی، تحلیل و توزیع اطلاعات در موارد و اهداف خاص پرداختیم.
در این بخش به دسته بندی سیستمهای اطلاعاتی از نظر نقطه نظر سطوح سازمانی و نوع کاری که ارائه میکنند، میپردازیم و موضوع را با بیان سیر تکامل سیستمهای اطلاعاتی ادامه میدهیم.
سازمانها خود از بخشها، قسمتها، ادارات، واحدهای کاری تشکیل شدهاند که در سطوح سلسله مراتبی خاصی سازماندهی گشته اند. به عنوان مثال، بسیاری از سازمانها بخشهای عملیاتی مثل تولید، حسابداری دارند که به مدیریت بخش گذارش دهی میکند که وی به نوبه خود به سرپرست بخش گزارش میدهد و سر پرستان بخش به روسای بخشها گزارش میدهند. با وجودی که امروز، بسیاری از سازمانها ساختار مسطح را برای خود برگزیدهاند ولی ساختار سلسله مراتبی هنوز در بسیاری از سازمانها پا بر جاست.
زیر ساخت سیستم اطلاعات شامل تجهیزات فیزیکی، خدمات و مدیریتی است که تمامی منابع کامپیوتری به اشتراک گذاشته شده در سازمان را پشتیبانی مینماید. پنج عنصر اصلی در زیر ساخت عبارتند از :
1. سخت افزار کامپیوتری
2. نرم افزار
3. تجهیزات شبکه و ارتباطات
4. بانکهای اطلاعاتی
5. پرسنل مدیریت اطلاعات
سیستمهای اطلاعاتی را میتوان بر اساس سلسله مراتب سازمانی یا بر اساس طبیعت کاری که برای آن طراحی شده است، تقسیم بندی نمود. سیستمهای اطلاعات درون سازمانی دو یا چند سازمان را به هم متصل میکند و نقش اساسی در تجارت الکترونیک دارد.
. . . . . هستهی تراکنشهای سازمانی تکراری مثل خرید، پرداخت و غیره را تشکیل میدهد و از دادههای جمع آوری شده توسط آن در پشتیبانی سایر سیستمها استفاده میشود. مهمترین سیستمهای اطلاعاتی عملیاتی در یک سازمان حسابداری، مالی، تولید و عملیات و منابع انسانی و بازاریابی میباشند.
منظور از سیستم اطلاعات مدیریت بخشی است که به مدیریت سیستمهای اطلاعات در سازمان میپردازد.
مهمترین سیستمهای پشتیبان. . . . . . . عبارتند از:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . و شبکههای عصبی هوشمند.
فعالیتها و تصمیمات مدیریتی و تناسب سه دسته عملیاتی، تاکتیکی و استراتژیک تقسیم بندی میشوند. معماری اطلاعات سبب بروز مفهوم اصلی ایجاد زیر ساخت اطلاعات و برنامههای کاربردی شده است و نیازمندیهای اطلاعاتی مرتبط با منابع اطلاعات را به تصویر میکشد. منظور از ساختار اطلاعات، چگونگی به اشتراک گذاشتن منابع و اتصالات و عملیات و مدیریت آنهاست.
سیستمهای موروثی سیستمهای قدیمی هستند که هستهی اصلی سیستم را. . . . . . . . . . . . . . . تشکیل میدهد و سیستمهای تحت وب به آن دسته از برنامههای کاربردی و یا خدمات اطلاق میشود که در سرور مستقر هستند و با استفاده از مرورگر وب و کار با پروتکلهای اینترنت قابل دسترسی هستند. منابع اطلاعات بسیار اهمیت دارند و باید به درستی توسط. . . . . . . . . . . و کاربران نهایی مدیریت و هدایت شود.
امروزه نقش. . . . . . . . . در حال تغییر است و بیشتر به سمت شکل و شمایل مدیریتی پیش میرود و روز به روز بر اهمیت آن نیز افزوده میگردد.
موضوعات مدیریتی مرتبط با مدیریت استراتژیک فصل:
. حرکت و انتقال به سمت تجارت الکترونیک
. حرکت از سمت سیستمهای موروثی به سمت اینترانتها پورتالها همکاری وسیستمهای همکاری و سیستمهای تحت وب.
. چکونگی برخورد با روند برونسپاری امور
. به چه زیر ساختاری نیاز داریم و تا چه حدی
. نقش ISD و کاربران نهایی
. موضوعات اخلاقی در رابطه با ISD و مدیریت فناوری اطلاعات
در سال 1997یک حسابدار سوئدی که بعدها به عنوان یکی از بنیان گذاران علم مدیریت دانش معرفی شد، با پرسنلی بزرگ رو به رو گردید . دفاتر حسابداری(ارزش دفتری)یکی از شعبههای معروف سازمانی که او در آنجا کار میکرد، تنها یک کرون سوئد ارزش را نشان میداد. در حالی که ارزش واقعی سازمان به مراتب بیش از اینها بود. در این زمان بود که وی متوجه شد که ترازنامه مالی شرکت، تنها ارزش دارایی فیزیکی آن را که شامل چند میز و ماشین تحریر بود، نمایش میدهد، در حالی که ارزش واقعی سازمان به شایستگیهای کارکنان سازمان و چیزی که جمع کارکنان سازمان را به عنوان یک فکر و مغز جمعی تشکیل میدهند، وابسته است. او و سایرین این یافته را به نام سرمایه معنوی و دارایی نا ملموس معرفی کرده وان را در کنار داراییهای ملموس قرار دادند
دانش و دانائی با اطلاعات و داده متفاوت است. دانش اطلاعات فراگیر، مرتبط و قابل تعقیب است که طبیعی پویا دارد. دانش آشکار و ظهوری بیشتر عینی، عقلایی و فنی است. در حالی که دانش ضمنی ساختار نیافته و چسبنده است و معمولا در دامنهی دانش عینی قرار گرفته و تجربهی فرآیند یادگیری است، این دانش به شدت شخصی است و فرموله نمودن آن مشکل است.
مدیریت دانش فرآیندی است که به سازمان در شنسایی، گزینش، سازماندهی و انتشار و انتقال اطلاعات مهم در سازمان یاری میرساند. لازمه اجرای آن تغییرات عمده در سازمان و فرهنگ سازمان و ایجاد اشتیاق به تسهیم دانش در سطوح مختلف سازمان است. یک مدل مدیریت دانش از گامهای زیر در چرخهی ایجاد آن تشکیل شده است:ظهور، کسب، پالایش، ذخیره سازی، مدیریت و انتشار دانش.
مدیریت دانش راهی موثر برای سازمان در مدیریت سرمایههای معنوی آن است. دو روش برای ایجاد وجود دارد که عباتنداز روش فرآیندی وروش تجربی.
در مدیریت دانش، مدلهای متنوعی توسط خبرگان فن ارائه شده است از جمله مدل نانوکا و تاکوچی، مدل بک من، مدل مک الروی، مدل بکوتیز و ویلیامز و مدل هیسنیگ. لازمه مدیریت سیستم مدیریت دانش تلاشی سخت و بی شائبه است. مثل هر فناوری اطلاعات دیگر لازمه ی این که شروع، اجرا و پیاده سازی و توسعه است. موضوعات مدیریتی، افراد و فرهنگ باید دقیقا بررسی شوند تا یک سیستم مدیریت دانش موفق شود.
یک سیستم مدیریت دانش کلاً بر اساس سه فناوری ارتباطات، همیاری و تشریک مساعی و ذخیره سازی و انبار استوار میشود. انواع دیگر فناوریهای دخیل در سیستم مدیریت دانش اینترنت، اینترنتها، انبارهای داده، ابزارهای داده، ابزارهای پشتیبان و تصمیم، گروه افزارها و غیره میباشند. سیستمهای مدیریت دانش را میتوان خرید با در شرکت و با کمک قابلیتهای درونی شرکت تولید نمود. لازمهی مدیریت دانش موقف همکاری مدیران، سازندگان، کارکنان و کاربران آن است.
در جهان امروز اتخاذ تصمیم در مباحث پیچیده بدون استفاده از کامپیوتر عملاً ناممکن شده است. فناوری اطلاعات به مدیران در اتخاذ تصمیمات بهتر و سریع تر کمک میکند. فرآیند تصمیم گیری چهار فاز:آگاهی، طراحی، انتخاب و اجرا دارد. روشی است که میتواند سبب بهبود اثر بخشی تصمیم گیری، کاهش نیاز به آموزش، بهبود مدیریت کنترل، تسهیل ارتباطات و کاهش هزینه گردد. اغلب با مسائلی که فاقد ساختارند، سروکار دارند. اجزای اصلی بانک اطلاعاتی و مدیریت آن، پایگاه مدل و مدیریت آن روابط کاربر مناسب است.های سازمانی سیستمهایی هستند که در بنگاه اقتصادی مورد نظر کاربران زیادی دارند . سیتم هوشمند عبارتی است که توصیف کننده انواع برنامههای کاربردی تجاری هوش مصنوعی است. خبرنگاران فن معتقدند که هوش مصنوعی به دنبال مطالعهی فرایندهای تکراری فکری انسان و انجام آنها توسط کامپیوتر هستند. پس از واقعه تروریستی 11 سپتامبر هوش مصنوعی و به کار گیری آن بر علیه تروریسم از اهمیت فوق العادهای برخوردار شد. سیستمهای پشتیبان مدیران اجرایی از تصمیمات مدیران ارشد اجرایی پشتیبانی مینمایند. هدف اولیه از هوش مصنوعی ایجاد کامپیوترهایی بوده که بتوانند کارها را هوشمندانه انجام دهند. خصوصیت عمده پردازش نمادی آن است که به جای الگوریتم از مشهودات استفاده میکند. کاربرد اصلی هوش مصنوعی در سیستمهای خبره پردازش زبان طبیعی، درک گفتار، روباتیک، بینایی کامپیوتر، شبکههای عصبی و منطق فازی است. فناوری سیستم خبره سعی در انتقال دانش فرد خبره و منابع اسنادی به کامپیوتر است تا آن دانش را در اختیار افراد غیر خبره برای اهداف حل مسائل مشکل قرار دهد. عناصر اصلی پایگاه دانش، موتور استنتاج و روابط کار و تخته سیاه(فضای کار)وزیر سیستمهای توضیحی است.
موضوعات مدیریتی مرتبط با مدیریت استراتژیک فصل
. مزایای نا ملموس سیستمهای خبره
. امنیت
. خرید یا اجاره برنامهی کاربردی DSS
. پذیرش DSS در فرهنگ موجود سازمان
. تعهد اخلاقی سازنده DSSصحت ساخت DSS
یک راه برای تحلیل تاثیر استراتژیک سیستمهای اطلاعات سنجش تاثیر آن بر یک یا چند تا از 5 نیروی ارائه شده در مدل نیروهای پورتر است . فرضا اگر بخواهیم تاثیر استراتژیک اینترنت در صنعت را ببینیم، در سال 2001پورترروشهای تاثیر گذاری اینترنت بر رقابت را با توجه به 5فاکتور این گونه بیان نموده است:
1. تهدید ورودیهای جدید
2. قدرت چانه زنی عرضه کنندگان
3. قدرت چانه زنی مشتریان(خریداران)
4. تهدید کالاها و خدمات جایگزین
5. شدت هم چشمی در صنعت
سیستمهای اطلاعات از استراتژیهای رقابتی حمایت میکنند. از مدل زنجیره ارزش پورتر برای شناخت نواحی که در آنها ایجاد مزیت رقابتی میکند، استفاده میشود. رهبر هزینهها، تمایز و تمرکز سه استراتژی عمومی معرفی شده توسط پورتر است که ایجاد مزیت رقابتی مینماید، امروزه تعداد این استراتژیها بسیار زیاد است که البته همه توسط حمایت میشوند.
اینترنت ماهیت رقابت و روابط سنتی بین مشتریان و عرضه کنندگان و بنگاهها و صنعت را تغییر داده است.
دیدگاه میتنی بر منابع در یک سازمان در شناسایی منابع مبتنی بر و قابلیتهایی که در ایجاد و حفظ مزیت رقابتی موثرند، کمک مینماید.
کسب مزیت رقابت و پایداری آن بسیار مشکل است و علت آن هم ماهیت نوآور پیشرفتهای تکنولوژیکی است.
روشهای برنامه ریزی در طی زمان تکامل یافتهاند به شکلی که امروزه مباحثی مثل برنامه ریزی الکترونیکی در این زمینه مطرح است.
چهار مرحله مدل برنامه ریزی عبارتند از : برنامه ریزی استراتژیک، تحلیل نیاز سنجی، تخصیص منابع و برنامه ریزی پروژه.
انواع استراتژی:
1. استراتژی رهبری هزینهها
2. استراتژیهای تمایز
3. استراتژیهای متمرکز بر گروه خاصی از مشتریان
4. استراتژی رشد
5. استراتژی مشارکت
6. استراتژی نو اوری
7. استراتژی ایجاد موانع ورود
برای برنامه ریزی باید به تحلیل اطلاعات مورد نیاز سازمان بپردازیم. برای این کار روشهای بسیاری وجود دارد.
همسوسازی برنامههای فناوری اطلاعات و برنامههای کسب و کار سبب اولویت بندی پروژههای IS مطابق با اهداف و استراتژیهای سازمان میگردد.
معماری فنٌاوری اطلاعات متمرکز با توزیع شده است که در صورت توزیعی بودن آن اغلب از مدل معماری سرویس دهنده/ سرویس گیرنده استفاده میشود .
فناوری اطلاعات تاثیرات شگرفی روی افراد، سازمانها و جوامع داشته است که بعضاً مثبت یا منفی بوده است. جهانی سازی و ارتباطات سبب تغییر راهها و روشهایی شده که سابقاً افراد و سازمانها عمل میکردهاند. امروزه امکان انجام کار در هر زمان و در هر نقطه از دنیا میسر گردیده که سبب افزایش اثر بخشی سازمانها شده است. ساختار سازمانی، محتوای شغلی و ماهیت نظارت و مدیریت هم تحت تاثیر این محیط جدید قرار گرفته است.
ماشین و سیستمهای اطلاعات میتوانند جانشین نیروی کار انسانی شوند که تاثیر زیادی روی افراد و سازمانها میگذارد و در سطح اقتصاد کلان نیز تاثیرات فراوانی داشته است. روباتیک و سیستمهای تصمیم یار و سایر قابلیتهای فنّاوری اطلاعات سبب بهبود کیفیت زندگی افراد بشر گردیده است ولی در عین حال سبب کم رنگ شدن ارتباطات چهره به چهره در جوامع گردیده که باعث بروز تاثیراتی در نحوهی ارتباطات داخلی افراد و سایر جوانب کیفیتی زندگی نیز شده است. فنّاوری اطلاعات سیستمهای ارزش سنتی را با تاکید بر اهمیت موضوعاتی مثل امنیت، حفظ حریم خصوصی، آزادی گفتار در کنار احترام معنوی و استفادهی عادلانه از این سیستمها به چالش کشیده است.
مسئله ایجاد هماهنگی در حوزهی استراتژی اطلاعات همیشه و به غلط به عنوان ضرورتی برای ایجاد هماهنگی میان فنّاوری اطلاعات با استراتژی کلان قلمداد گردیده است. مدارک و شواهد جدید نشان میدهد که حوزهی کلان، تجاری و اطلاعاتی همیشه باید با یکدیگر و بر اساس یافتههای حاصل از تجزیه و تحلیل نیازهای اطلاعاتی هماهنگ شوند. فرآیند هماهنگی استراتژیک با تجزیه و تحلیل نیازهای اطلاعاتی بنگاه آغاز میشود. سپس باید ارتباط بین این فرآیند با حوزههای فناوری اطلاعات و تجاری داخل و خارج سازمان بررسی شود. برای تجزیه و تحلیل فناوری اطلاعات، شبکه استراتژیک ابزار مناسبی محسوب میشود. فرآیند هماهنگی باید مستمر باشد و دائماً حوزه تجاری و فناوری اطلاعات را با استراتژی کلان بنگاه هماهنگ سازد . ابزارها و روشهای اجرای این فرآیند به مطالعات و تحقیقات مشارکتی وابسته است.
در جنگ امنیت رایانهای عمدتا تصور بر آن است که افرادی که درون شرکت کار میکنند در جبهه بنگاه هستند و خطر حقیقی از جانب کسانی است که بیرونی هستند و جزء بنگاه نیستند ولی گزارشهای حاکی از آن است که بزرگترین تهدیدهای امنیتی از جانب افراد درون بنگاه است. البته منظور از درونی و بیرونی بودن مفهوم منطقی و نه فیزیکی است.
نکته اصلی این است که دادهها، شبکه، زیر ساخت سیستم و بنگاه تجاری همه و همه در خطر است و وظیفه کلیدی مدیر فناوری اطلاعات کنترل این مخاطرات و مدیریت آنهاست. هیچ وقت نمیتوان این تهدیدات را از بین برد ولی میتوان آنها را کاهش داد. دیوارهی آتش، همانطور که از نامش پیداست یک مانع امنیتی است که ترکیبی از نرم افزار و سخت افزار است. نرم افزاری که بر روی دستگاه دیواره آتش اجرا میشود باید نرم افزار خاصی باشد و مختص فعالیتهای یک دیواره آتش طراحی شده باشد.
جنبه قابل توجه در مورد پیکر بندی یک دیواره آتش این است که باید دو کارت شبکه داشته باشد زیرا دیواره آتش جریان اطلاعات بین دو شبکه را کنترل میکند و لذا دارای دو وجه است: وجه خصوصی و وجه عمومی و به دلیل این ارتباط دو گانه است که دیواره آتش باید دارای دو کارت شبکه باشد. بیشتر دیوارههای آتش طوری پیکر بندی شدهاند که به انواع محدودی از مسیلهای داده به شبکه اجازه ورود میدهد و از طرفی دیواره آتش میتواند به گونهای پیکر بندی شود که اجازه انجام فعالیتهایی که باعث اشغال شدن شبکه میشود را ندهد.
رویارویی با تجاوز امنیتی: هنگامی که نفوذ به لایه امنیتی صورت گرفت باید سریع به آن واکنش نشان داده شود. اول از همه باید بدانیم که چگونه مشکوک به نفوذ شده ایم. نفوذ ممکن است بسیار شدید باشد، مثل تغیرات غیر مجاز صفحات یا از کار افتادن سرویس دهنده و. . . .
هنگامی که به لایه امنیتی نفوذی صورت میگیرد باید اقدامات زیر صورت گیرد:
. تعویض رمز
. پایین آوردن محیط شبکه و راه اندازی مجدد ان
. تماس با مسئولین امر
. مراقبت از اوضاع و احوال
. هوشیاری
وقتی یک نفوذ را در شبکه کاوش میکند، باید تمام رویدادها را به صورت مرتب ثبت نمایید. این شرح رویدادها باید تا حد ممکن همراه با جزئیات و میتوان از آن برای مقایسه با مستندات حملات قبلی استفاده نمود. ترمیم خسارت مانند بیمه شدن در مقابل حوادث است. با کمک آن برای بدترین اوضاع برنامه ریزی میشود. خسارات مرتبط با فناوری اطلاعات ممکن است در هر شکل و اندازهای رخ دهد. محیطهای فناوری اطلاعات مملو از راهکارها و فناوریهایی است که با مشکلات و کمبودها سرو کار دارد، لذا به عنوان مدیر فناوری باید به گونهای برنامه ریزی کنید بتونید سرویسهای خود را سریع به حالت اولیه باز گردانید. تمام حوادث به یک اندازه ایجاد خسارت نمیکند لذا در طرح ریزی برای سطوح مختلف خسارت باید چاره اندیشی کرد.
1. turban. leidner. mclean. wetherbe,informastion technology for management, 5th ed,wiley2006
2. huber. G. ,the necessary nature of future firms,sage publication,2004
3. afuah,A. , and C. L. tucci,internet business models and strategies,2th ed. , mc graw hill. 2003.
4. buckler,G. ,knowledgemanagement,universفناوری اطلاعات y of pفناوری اطلاعات tsburg,2004.
5. boar,B. H. ,the art of strategicplanning for information technology,2 nd ed. wiley,2002.
6. turban,E. ,D. king,and J. K. lee,Electronic commerce 2006,prentice hall, 2006
7. arnoldoc. hax, nicolass. may luf,the strategy concept and process,prentice hall,2004
8. www. km. com