شیوهی پانزده مرحلهای حفظ قرآن کریم، شیوهای تجربه شده، کاملاً کاربردی و ساختهی ذهن نویسنده است که گروههای مختلف ِسنی، با بهکار بردن آن موفق به حفظ آسان و قاعدهمند سورههای قرآن شدهاند. شما نیز – در صورت بهکار بردن درست و کامل آن- خواهید توانست قرآن کریم را بسته به وقتی که روزانه به حفظ آن اختصاص میدهید و بسته به توان ذهنی، در 6 ماه تا 2 سال حفظ کنید. این شیوه فقط به حفظ قرآن اختصاص ندارد و با بهکار بردن آن میتوانید هر گونه متنی را حفظ کنید.
داشتههای این شیوهنامه نخستین بار در کتاب «شیوهی سهگانهی حفظ قرآن کریم» بهچاپ رسید، که نویسنده پس از بازنگری، قصد چاپ آن را با نام «شیوهی پانزده مرحلهای حفظ قرآن کریم» دارد. در آن کتاب دانستنیهای بیشتری دربارهی حفظ قرآن خواهید آموخت؛ ازجمله:
(1) شیوهی حفظ نوشتههای غیرقرآنی (مانند نهجالبلاغه، دعاها، دیوانهای شعر و...)
(2) نکات مؤثر بر حفظ آسان و پایدار.
(3) حفظ آیههای همانند.
(4) حفظ شمارهی آیهها.
(5) دانستنیهای دیگر.
چنانچه بهرهای از این شیوه بردید، اگر فاتحهای برای درگذشتگانم بفرستید، از شما سپاسگزار خواهم شد.
جمشید سرمستانی
مرداد 1389
1- شیوهی حفظ آیههای کوچک
منظور از آیهی «کوچک»، آیهای است که بتوان با یک بار روخوانی، یک بار آن را بدون نگاه کردن به قرآن خواند. این آیهها معمولاً کمتر از نصف سطر هستند؛ مانند سورههای جزء سیام قرآن کریم و بسیاری از سورههای جزء بیست و نهم.
هرگاه آیهی مورد نظر «کوچک» باشد، یک بار آن را بهدقت و درست میخوانیم و سپس بدون آنکه به آیه نگاه کنیم، 3 بار آن را تکرار میکنیم.
آگاهی: در هریک از مراحلی که پس از این خواهد آمد، اگر پس از 3 بار خواندن، آیه یا آیهها را حفظ نکردید (یعنی متوجه شدید که نمیتوانید آنها را بدون نگاه کردن به قرآن درست بخوانید)، آیهها را آنقدر بخوانید تا بتوانید آنها را بدون نگاه کردن به قرآن، درست، روان و بیغلط بخوانید.
2- شیوهی حفظ آیههای بزرگ
منظور از آیهی بزرگ آیهای است که بیشتر از نصف سطر باشد؛چه آن آیه یک سطر باشد، چه مانند آیهی 282 سورهی بقره 15 سطر (یک صفحه) باشد.
اگر آیهی مورد نظر، بزرگ باشد (مانند آیهی ٢٨۴ سورهی بقره که در پی آمده است)، آن را یک سوره فرض کنید؛ سپس آن را به بخشهایی بهاندازهی نصف سطر یا کمتر تقسیم کنید. از این پس، به هریک از این بخشها با نام «آیت» اشاره میکنیم:....
سپس شیوهی زیر را برای حفظ آن بهکار ببرید:
(1) آیت یکم را یک بار بهدقت و درست، از رو بخوانید.
(2) آن را 3 بار بدون نگاه کردن به قرآن بخوانید.
(3) آیتهای دوم و سوم را نیز مانند آیت یکم حفظ کنید (یعنی بند 1 و2 را برای حفظ آنها تکرار کنید).
(4)پس از حفظ 3 آیت، آیتهای 1 تا 3 را 3 بار از حفظ تکرار کنید.
(5)آیتهای 4 و5 و 6 را نیز درست مانند آیتهای 1 تا 3 حفظ کنید (یعنی بندهای 1 تا 3 را برای حفظ آنها تکرار کنید).
(6) آیتهای 7 و 8 و 9 و10 را نیز مانند آیتهای 1 تا 3 و 4 تا 6 حفظ کنید.
(7) پس از حفظ جداگانهی آیتهای 1 تا 3، 4 تا 6 و 7 تا 10؛ آیتهای 1 تا 10 را 3 بار از حفظ تکرار کنید.
(8) آیتهای 11 تا 20 را نیز درست مانند آیتهای 1 تا 10 حفظ و تکرار کنید (یعنی بندهای 1 تا 7 را دوباره برای حفظ این 10 آیت بهکار ببرید).
(9) آیتهای 21 تا 30 را نیز مانند آیتهای 1 تا 10 و 11 تا 20 حفظ و تکرار کنید.
(10) آیتهای 1 تا 30 را 3 بار تکرار کنید.
آگاهی: روشن است که برای حفظ آیههای کوچکتر نیز که قابل تقسیم به 30 آیت نیستند، در هرجا که آیه بهپایان رسید، باید همهی آیه را از آغاز تا پایان، بدون نگاه کردن به قرآن،3 بار تکرار کنید.
اکنون که با پیوند دادن «آیتها» شیوهی حفظ «آیه»(های کوچک و بزرگ) را آموختهاید، باید آیههای دیگر را نیز حفظ کرده و آنها را بههم پیوند دهید تا یک «سوره» را حفظ کنید.
3-شیوهی حفظ سوره
(1) آیهی یکم را با شیوههای پیشگفته حفظ کنید.
(2) آیههای دوم و سوم را نیز مانند آیهی یکم حفظ کنید.
(3) پس از حفظ 3 آیه، آیههای 1 تا 3 را 3 بار از حفظ تکرار کنید.
(4) آیههای 4 و5 و 6 را نیز درست مانند آیههای 1 تا 3 حفظ کنید (یعنی بندهای 1 تا 3 را برای حفظ آنها تکرار کنید).
(5) آیههای 7 و 8 و 9 و10 را نیز مانند آیههای 1 تا 3 و 4 تا 6 حفظ کنید.
(6) پس از حفظ جداگانهی آیههای 1 تا 3، 4 تا 6 و 7 تا 10؛ آیههای 1 تا 10 را 3 بار از حفظ تکرار کنید.
(7) آیههای 11 تا 20 را نیز درست مانند آیههای 1 تا 10 حفظ و تکرار کنید (یعنی بندهای 1 تا 6 را دوباره برای حفظ این 10 آیه بهکار ببرید).
(8) آیههای 21 تا 30 را نیز مانند آیههای 1 تا 10 و 11 تا 20 حفظ و تکرار کنید.
(9) آیههای 1 تا 30 را 3 بار تکرار کنید.
(10) آیههای 31 تا 60 را مانند آیههای 1 تا 30 حفظ و تکرار کنید (یعنی بندهای 1 تا 9 را برای حفظ این 30 آیه نیز بهکار ببرید).
(11) آیههای 61 تا 90 را نیز درست مانند آیههای 1 تا 30 و 31 تا 60 حفظ و تکرار کنید.
(12) آیههای 1 تا 90 را 3 بار تکرار کنید.
(13) آیههای 91 تا 180 را نیز مانند آیههای 1 تا 90 حفظ و تکرار کنید (یعنی بندهای 1 تا 12 را برای حفظ آنها بهکار ببرید).
(14) آیههای 181 تا 270 را هم مانند آیههای 1تا 90 و 91 تا 180 حفظ کنید.
(15) آیههای 271 تا 286 (16 آیهی باقیمانده از سورهی بقره) را با بهکار بردن بندهای 1 تا 7 حفظ و تکرار کنید.
حفظ سوره در هریک از مرحلههای پانزدهگانهی پیش که بهپایان رسید، سوره را (و در این مورد آیههای 1 تا 286 سورهی بقره را) 3 بار تکرار کنید.