داروهای ضد التهاب، به دو دسته تقسیم میشوند: داروهای استروئیدی یا کورتیکوستروئیدی و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی
اگر در حین راه رفتن پای خود را روی تخته‌ای بگذارید که میخی در داخل آن است و میخی وارد پای شما شود. قاعدتا میخ را از پای خود خارج می‌کنید. در ساعت اول فقط درد حس می‌کنید اما پس از چند ساعت متوجه می‌شوید که در جایی که میخ وارد بدن شده است، علاوه بر درد، قرمزی و تورم حس می‌کنید این قرمزی و درد و تورم را التهاب می‌گویند. بدن ما از سلول تشکیل شده است در واقع سلولها مانند آجرهایی است که بدن ما را تشکیل می‌دهد. در مثال فوق میخ وقتی که وارد پای ما میشود هزاران سلول را خراب میکند، وقتی سلولها پاره میشوند. از جدار سلولهای پاره موادی ترشح میشود که باعث جذب گلبولهای سفید از سراسر بدن به منطقه آسیب دیده میشود. در واقع گلبولهای سفید سربازان دفاعی بدن هستند که بلافاصله در محلی که مورد تعرض قرار گرفته است وارد میشوند تا از بدن دفاع کنند و منطقه را از وجود سلولهای مرده و مواد سمی پاک شود تا بدن آماده ترمیم بافتها شود. در مثال فوق میکروب‌هایی که توسط میخ وارد پای ما شده است و نیز سلولهای خراب و مرده توسط گلبولهای سفید خورده میشود. گلبولهای سفید وقتی وارد میشوند باید در آب شناور باشد. بنابراین مقداری آب هم از داخل رگ‌ها وارد بافت صدمه خورده میشود و همین باعث تورم آن ناحیه میشود. علاوه بر این جریان خون نیز افزایش پیدا میکند تا بتوانند گلبولهای زیادی وارد منطقه صدمه دیده بشوند. به همین جهت است که محلی که دچار ضایعه شده است، قرمز و گرم میشود. بنابراین التهاب واکنش طبیعی بدن در برابر هر نوع خرابی سلول است. این خرابی ممکن است در اثر پارگی دیسک باشد یا در اثر پاره شدن یک رگ یا هر عامل دیگری مانند سکته قلبی یا تصادف باشد. به همین جهت است که وقتی کسی تصادف میکند و هنوز دردی ندارد، مردم عادی می‌گویند که هنوز گرم است و معمولاً از فردای آن روز درد بیمار شروع میشود. این به دلیل این است که پس از هر ضایعه مدتی طول می‌کشد تا التهاب به وجود بیاید. در همه این موارد پدیده التهاب وجود می‌آید که چهار علامت دارد که شامل درد و تورم و قرمزی و گرمی است.
وقتی سلولها پاره میشوند، آنزیمی در دیواره سلول فعال میشود که فسفوکیناز نام دارد. این آنزیم باعث تبدیل اسید آراشیدونیک به پروستاسیکلین و سپس پروستاسیکلین به پروستاگلاندین تبدیل میشود. کار تبدیل پروستاسیکلین به پروستاگلاندین توسط یک آنزیم به نام سیکلواکسیژناز انجام میشود. پروستاگلاندین‌ها باعث جذب گلبولهای سفید میشوند، بنابراین اگر ما بتوانیم جلوی تشکیل شدن پروستاگلاندین‌ها را بگیریم، قاعدتاً جلوی التهاب را می‌توانیم بگیریم. همانطور که در زیست شناسی خوانده اید کارهای بدن توسط آنزیم‌ها انجام میشود، بنابراین برای انجام پیشگیری از التهاب باید یکی از دو آنزیم فسفوکیناز یا سیکلواکسیژناز را از کار بیندازیم و در اصطلاح علمی مهار کنیم. داروهای ضد التهاب در واقع این آنزیم‌ها را مهار می‌کنند. قویترین داروی ضد التهابی است که تاکنون بشر ساخته است، داروهای کورتونی است یا استروئیدی است. این داروها شامل پردنیزولون، متیل پردنیزولون، دگزامتازون و بتامتازون هستند داروهای ضد التهاب کورتونی یا استروئیدی، آنزیم فسفو کیناز را مهار می‌کنند. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند دیکلوفناک، بروفن،پیروکسیکام، ملوکسیکام، ناپروکسن تولمتین، آنزیم سیکلواکسیژناز را مهار می کنند. هر چه داروی ضد التهاب ما قوی تر باشد و هر چه زودتر آنها را شروع کنیم، نتیجه بهتری میگیریم.
داروهای مسکن در واقع همان داروهای ضد التهاب هستند. این داروها اگر به صورت گاه گاه مصرف شوند به آنها مسکن می‌گویند. مثلا اگر هر موقع شما سر درد دارید یا کمر درد دارید یک قرص دیکلوفناک مصرف کنید، آنرا مسکن می‌گویند. اما اگر همین دارو را برای مدت دو هفته مصرف کنید اثرات ضد التهاب خواهد داشت. به عبارت دیگر هر داروی ضد التهابی مسکن هم باشد. بسیاری از مردم هنگامی که کمردرد یا درد سیاتیک دارند، از مصرف این داروها خودداری می‌کنند و می‌گویند که این داروها مسکن هستند و علائم بیماری ما را می‌پوشانند و بیماری ما بدتر میشود. در صورتی که این تفکر درست نیست. در طب هنگامی از داروی ضد التهاب یا مسکن استفاده نمی‌کنیم که، بیمار نیاز به یک عمل اورژانس داشته باشد. مثلاً بیماری که دچار آپاندیسیت است و اگر به جای عمل کردن داروی ضد التهاب یا مسکن بدهیم، قاعدتاً باعث پاره شدن آپاندیسیت و ایجاد چرک در فضای داخل شکم وی می‌شویم. ولی در مورد کمردرد یا درد عصب سیاتیک ( یا در اصطلاح عامه مردم درد رگ سیاتیک به این شکل نیست) مصرف داروها ضد التهاب توصیه میشود. بعضی از افراد می‌گویند ما درد را تحمل می‌کنیم و دارو مصرف نمی‌کنیم که این هم فکر خوبی نیست.
شامل پردنیزولون، دگزامتازون، متیل پردنیزولون، تریامسینولون، بتامتازون هستند. داروهای ضد التهاب استروئیدی در واقع قویترین داروهای ضد التهاب هستند. این داروها هم به صورت خوراکی تجویز میشوند و هم به صورت تزریق عضلانی و یا در داخل سرم ریخته میشوند و در داخل ورید تزریق میشوند. که هرکدام کاربرد خاص خود را دارد. اولین بار که انسان این داروها را ساخت، در واقع در پزشکی معجزه‌ای رخ داد و بسیاری از بیماری‌ها درمان شدند. اما با افزایش مصرف این گونه داروها به تدریج عوارض آنها ظاهر شد. همانطور که این داروها قویترین داروهای ضد التهاب هستند، اما بیشترین عوارض را نیز دارند، به همین جهت در موارد خاصی از این داروها استفاده می‌کنیم.لازم به ذکر است که این داروها به صورت موضعی نیز به کار می‌روند و می‌توان آنها را در داخل کانال نخاعی و یا در داخل مفاصل مانند مفصل زانو، مفصل شانه، تزریق کرد.
وقتی که سلولی در اثر هر بیماری صدمه می‌خورد و جدار آن پاره میشود، دو آنزیم بلافاصله فعال میشوند.
پروستاگلاندین باعث فراخوان گلبولهای سفید و ایجاد التهاب میشود. داروهای ضد التهاب استروئیدی یا کورتونی آنزیم فسفوکیناز را مهار می‌کنند. تمام کارهای بدن ما با مهار کردن یا فعال کردن آنزیم‌ها انجام می‌گیرد. قاعدتاً آنزیم فسفوکیناز مهار شد شود، پروستاگلاندین‌ها هم به وجود نمی‌آیند. هدف از داروی ضد التهاب استروئیدی جلوگیری از تشکیل پروستاگلاندین در محل ضایعه است. اما هنوز دارویی درست نشده است که جلو ساخته شدن پروستاگلاندین را در محل ضایعه را بگیرد. و به همین جهت پروستاگلاندین در اعضای دیگر بدن مانند معده و کلیه هم کم میشود. در واقع پروستاگلاندین‌ها اعضای بدن ما را محافظت می‌کنند. به همین جهت است که این داروها در دراز مدت ممکن است عوارضی داشته باشد مانند عوارض گوارشی زیرا معده ما توسط پروستاگلاندین‌ها حمایت میشود. اگر پروستاگلاندین در معده ما کم شود باعث بیماری گوارشی میشود. همینطور پروستاگلاندین در کلیه ما باعث جلوگیری از فشار خون میشود. به همین جهت است که یکی از عوارض این داروها بالابردن فشارخون است. از عوارض دیگر داروهای ضد التهاب استروئیدی یا کورتونی، در صورتی که دراز مدت مصرف شوند، پوکی استخوان و افزایش اشتها و افزایش وزن است.
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی در اصطلاح عامه مردم داروهای مسکن نامیده میشوند. این داروها مانند دیکلوفناک، بروفن، ناپروکسن، پیروکسیکام، ملوکسیکام است. هنوز هم بشر به دنبال قویترین ماده دارویی ضد التهاب غیر استروئیدی است. بنابراین کارخانجات داروسازی در صدد ساختن داروهای جدید با قدرت ضد التهابی بیشتر و عوارض کمتر هستند. اولین داروی ضد التهاب غیر استروئیدی که ساخته شد آسپرین بود. اولین مدرکی که در دست است مربوط به بقراط حکیم است که در ۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح یعنی در حدود ۲۶۰۰ سال پیش نوشت که استفاده از برگ و یا تنه درخت بید موجب کاهش درد و تب میشود. این مطلب در تمام نوشته‌های پزشکان قدیم وجود داشت و اکثر اطباء قدیم برای درد و تب از برگ یا تنه درخت بید استفاده می‌کردند و آن را می‌جوشانند و به بیمار می‌دادند و یا در مواردی که بیمار درد کمر و دست و پا داشت آن را روی عضو دردناک قرار می‌دادند و این رویه هزاران سال ادامه داشت.
کلمه آسپرین از کلمه Spirea گرفته شده است که از گیاهی به نام اسپیره از خانواده رز است.
امروزه مکانیسم کاهش درد و التهاب توسط اسپیره کشف و داروهایی مانند دیکلوفناک، بروفن، سلکسیب، استامینوفن، پیروکسیکام، ناپروکسن، تولمتین از این خانواده هستند. آسپرین علاوه بر خاصیت ضد التهاب، باعث کاهش حملات قلبی خصوصاً در مردها و سکته مغزی در زن‌ها میشود امروزه در حدود یک سوم افراد بالغ دنیا و حدود چهار پنجم افرادی که دچار بیماری قلبی هستند آسپرین را به طور روزانه مصرف می‌کنند.
با پاره شدن دیسک یا فشار به ریشه عصبی در اثر تنگی کانال نخاعی جدار سلولها صدمه می‌خورد و آنزیم فسفوکیناز و سپس سیکلواکسیژناز فعال میشوند و پروستاگلاندین‌ها ساخته میشود و باعث ایجاد التهاب میشود داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی که در اصطلاح عامه مردم مسکن نامیده میشود، آنزیم سیکلواکسیژناز را مهار می‌کنند و باعث جلوگیری از پیدایش التهاب میشود.
داروهای ضد التهاب کمر هم همان داروهایی است که در هر جایی که درد و التهاب وجود دارد بکار می‌رود. این داروها را در اصطلاح عامه مسکن می‌گویند. باید توجه داشت که برای تمام دردهای عصبی عضلانی و استخوانی این داروها تجویز میشوند. اینطور نیست که برای زانو یک ضد التهاب خاصی و برای کمر درد آیا درد عصب سیاتیک که در اصطلاح عامیانه درد رگ سیاتیک نامیده میشود، داروی ضد التهاب دیگری تجویز شود.
این داروها عبارتند از :
دیکلوفناک سدیم Diclofenac - Na
دیکلوفناک پتاسیم Diclofenac - K
اتو دولاک Etodolac
خانواده پروفن‌ها شامل فنوپروفن Fenoprofen
ایبوپروفن Ibopeofen
فلوربی پروفن Flurbiprofen
ایندومتاسین indomethacin
مکلوفنامات Meclefenamat
ملوکسیکام Meloxicam
پیروکسیکام Piroxicam
مفنامیک اسید Mefenamic Acid
نابومتون Nmbumeton
ناپروکسن Naproxen
اکساپروزین Oxaprozin
پیروکسیکام Piroxicam
سولینداک Sulindac
تولمتین Tolmetin
آستامینوفن tylenol
سلکسیب Celexib
داروهایی که توسط کارخانه‌های مختلف ساخته میشوند با اینکه از لحظه مواد اولیه یکی هستند. ولی ممکن است داروی یک کارخانه خاص فرآوری بهتری شده باشد و اثر بیشتری داشته باشد. برای این کار مثالی می‌زنیم مثلاً چند نوع کارخانه پنیرسازی وجود دارد که ماده اولیه آنها یکی است ولی یکی از پنیر‌ها خوشمزه تر و بهتر از دیگری است و به تدریج محصول آن کارخانه برند میشود. مشهور‌ترین و پرفروش‌ترین داروهای ضد التهاب که در بازار موجود است عبارتند از Celebrex ( سلکسیب )، Tylenol ( آستامینوفن )، Voltaren (دیکلوفناک سدیم )، Advil ( بروفن )، Aleve ( ناپروکسن )، Felden ( پیروکسیکام)، Cataflam ( دیکلوفناک پتاسیم) Clinoril ( سولینداک )، Mobic ( ملوکسیکام)
از ضدالتهاب‌های طبیعی می‌توان برای درمان عفونت‌های اداری، بیماری‌های تنفسی، مشکلات دستگاه گوارش و مفاصل و غیره استفاده کرد. در واقع می‌توان به جای مصرف آسپرین و یا کورتیزون‌ها به این گیاهان طبیعی اعتماد کرد.
دانه‌ی زیره‌ی سیاه
گیاه زیره‌ی سیاه در مشرق زمین و اروپای مرکزی کشت میشود به خاطر این که دانه‌های آن یک آنتی‌هیستامین طبیعی است. در فروشگاه‌های ارائه کننده محصولات ارگانیک و همچنین عطاری‌ها می‌توانید دانه‌ی زیره‌ی سیاه را خریداری کنید. می‌توانید از این دانه‌ها برای درمان مشکلات مجاری تنفسی مانند تب یونجه، حساسیت به گرد و غبار، آسم آلرژیک و همچنین برای بهبود مشکلاتی مانند صرع و میگرن استفاده کرد.
روش مصرف
هر روز سه مرتبه 10 تا 30 تنتور زیره‌ی سیاه را در آب حل و میل کنید.
موم عسل
موم عسل خواص ضدالتهابی، ضدمیکروبی، التیام بخشی و آنتی‌اکسیدانی دارد. می‌توان از موم برای رفع مشکلات مجاری تنفسی (مانند زکام، سینوزیت، عفونت گوش، ورم حلق، ورم نای)، مشکلات لوله‌ی گوارش (ورم لثه، آفت، دندان درد، التهاب روده) مشکلات مجاری ادرار (ورم مثانه، پروستاتیت، اورتریت) مشکلات پوستی (دمل، آبسه، سوختگی، زخم، اگزما، کهیر) استفاده کرد.
روش مصرف
روزانه سه مرتبه بین غذا یک گرم موم بجویید. این کار را به مدت یک هفته انجام دهید. پماد موم عسل را نیز هر روز 3 تا 4 مرتبه روی نقاط آسیب دیده‌ی پوست بمالید.
برگ‌های ریحان
می‌توان از برگ‌های ریحان به عنوان یک داروی ضدالتهابی استفاده کرد. برگ‌های ریحان حاوی ترکیباتی است که فعالیت عوامل التهاب‌زا را متوقف یا مهار میکند. برگ‌های ریحان برای درمان مشکلات لوله‌ی گوارش (ورم معده، سوزش معده، التهاب روده)، مشکلات مجاری ادرار (ورم مثانه، پروستاتیت)، مشکلات مفاصل (آرتریت، تاندینیت) مفید است.
روش مصرف
3 تا 4 برگ تازه‌ی ریحان را به مدت 10 دقیقه در یک فنجان آب گرم بجوشانید و میل کنید. توجه داشته باشید که برگ‌های خشک شده‌ی ریحان خواص خود را از دست می‌دهند.
دم‌کرده برگ انگورفرنگی سیاه
برگ‌های انگور فرنگی
انگور فرنگی یک گیاه ضد التهاب است به خاطر این که باعث میشود بدن هورمون‌های ضدالتهابی ترشح کند. این هورمون‌ها به خانواده‌ی کورتیزون تعلق دارند. از قرن‌ها پیش اطبا برای تسکین و درمان روماتیسم از برگ‌های انگور فرنگی استفاده کرده‌اند. برگ‌های انگور فرنگی در درمان مشکلات مجاری تنفسی (تب یونجه، حساسیت به گرد و غبار، آسم آلرژیک)، مشکلات مجاری ادرار، التهاب‌های عمومی بدن و غیره موثر است.
روش مصرف
هر روز سه مرتبه قبل از غذا 30 تا 50 قطره تنتور انگور فرنگی را در آب حل کرده و میل کنید. دم نوش این گیاه برای درمان روماتیسم و مجاری ادراری مفید است. برای این کار 10 گرم برگ خشک شده‌ی انگور فرنگی را در 2.5 دسی لیتر آب جوش به مدت 15 دقیقه بجوشانید. هر روز دو تا 3 فنجان از این جوشانده را میل کنید.
افشره‌ی خوراکی (روغن گیاهی) اسطوخودوس
اسطوخودوس خواص بی‌شماری دارد. این گیاه خواص ضدالتهابی قوی دارد. می‌توان از این گیاه برای درمان مشکلات پوستی (آکنه، سوختگی، آفتاب‌زدگی، ترک، نیش حشرات، کهیر و غیره)، مشکلات مجاری تنفسی (برونشیت، آسم، سرفه و غیره)، مشکلات گوارشی (اسهال) و دردهای عضلانی، مفاصل، دندان درد، ورم گوش، ورم مثانه و غیره استفاده کرد.
روش مصرف
می‌توانید روزانه 3 مرتبه 3 تا 5 قطره افشره‌ی خوراکی را با مقداری عسل مخلوط کرده و میل کنید. برای رفع مشکلات پوستی و مصرف خارجی می‌توانید روزانه 3 مرتبه، 1 تا 15 قطره افشره‌ی خوراکی را روی پوست مالیده و به آرامی ماساژ دهید تا وارد بافت‌های پوستی شود. همچنین می‌توانید برای رفع دردهای عضلانی 15 تا 20 قطره را در آب وان بریزید.
زردچوبه
پودر زردچوبه
ریشه‌ی زردچوبه خواص ضدالتهابی فوق‌العاده‌ای دارد. نتایج پژوهش‌ها نشان داده است زردچوبه به اندازه‌ی داروهای ضدآرتریت موثر است. پودر زردچوبه برای درمان مشکلات دستگاه گوارشی (ورم معده، روده‌ی تحریک پذیر، کولیت و غیره)، دردهای مفاصل (روماتیسم، آرتریت، آرتروز)، مشکلات پوستی (اگزما، قرمزی پوست و ورم انگشت‌ها و غیره) موثر است.
روش مصرف
برای هر فنجان آب 1 تا 1.5 گرم پودر زردچوبه ریخته و به مدت 10 دقیقه بجوشانید. هر روز یک تا سه فنجان از این جوشانده میل کنید. می‌توانید روزانه دو تا سه مرتبه به اندازه‌ی 5 تا 20 قطره تنتور را در آب ریخته و میل کنید. برای مصرف خارجی می‌توانید از پودر زردچوبه کمپرس درست کرده و روی پوست بگذارید.
اکالیپتوس لیمویی
اکالیپتوس یک گیاه استرالیایی است و ترکیبات لیمویی موجود در برگ شاخه‌های قدیمی به این گیاه خواص ضدالتهابی و مسکنی می‌دهد. این گیاه برای درمان مشکلات مفاصل (آرتروز، نقرس و غیره)، سیاتیک، زونا، مشکلات عضلانی، مشکلات عروقی، مشکلات پوستی مانند اگزما، قارچ‌های پوستی، نیش حشرات و غیره موثر است.
روش مصرف
روزانه سه مرتبه، سه تا پنج قطره افشره‌ی خوراکی اکالیپتوس لیمویی را در مقدار کمی عسل حل کرده و میل کنید. برای درمان مشکلات پوستی 10 قطره از این افشره‌ی خوراکی را با یک قاشق چای‌خوری روغن آفتابگردان مخلوط کرده و روی نقاط پوستی مورد نظر بمالید. روزانه سه تا چهار مرتبه این کار را تکرار کنید تا مشکل برطرف شود. مدت زمان استفاده از این روش حداکثر 21 روز است.
موم عسل خواص ضدالتهابی، ضدمیکروبی، التیام بخشی و آنتی‌اکسیدانی دارد
امگا 3ها
امگا 3ها ضدالتهاب‌های طبیعی هستند. برای همین اگر از مشکل التهاب‌های مزمن مانند درد مفاصل رنج می‌برید می‌توانید به این اسیدهای چرب اعتماد کنید. متأسفانه بدن ما نمی‌تواند امگا 3 تولید کند و برای همین باید آنها را از طریق مصرف مواد غذایی جذب کنیم.
منابع امگا 3ها
دانه‌ی کتان، کلزا، گردو، جوانه‌ی گندم، سویا، شاهدانه، ماهی‌های چرب مانند ماهی آزاد، ماهی ماکرو، ماهی کولی و ماهی ساردین حاوی اسیدهای چرب امگا 3 هستند.
یک رژیم غذایی ضدالتهاب
پروتئین‌ها: ماهی‌های چرب، تخم مرغ، حبوبات
گلوسیدها: برنج کامل، پاستاهای تهیه شده از آرد کامل، سیب زمینی
چربی‌ها: روغن کلزا و روغن دانه‌ی کتان، بادام، گردو، دانه‌ی کتان
سبزیجات: همه‌ی سبزیجات به خصوص سبزیجات برگ دار
میوه: همه‌ی میوه به دلخواه خودتان.
