از میان منابع معتبر خارجی در زمینه رویکرد آموزشی و پژوهشی موسوم به «میان رشته ای»، سلسله رسالات یا مقالاتی که انجمن کالجها و دانشگاههای آمریکا (AAC&U) در قالب کتاب منتشر ساخته است میتواند برای علاقهمندان مفید باشد.
عنوان کلی برگزیده شده برای سری اول از کتابهای مذکور نظام دانشگاهی در حال تحول (academy in transition) است. این سری کتابها را پژوهشگران سرشناسی به رشتۀ تحریر درآورده و در آن با اشاره به وضعیت آموزش در مراکز آکادمیک، چشمانداز تغییرات آموزشی و پژوهشی در آغاز هزاره سوم را ترسیم نمودهاند.
عناوین سری اول به ترتیب زیر است:
فهم معاصر از آموزش آزاد (گری اشنایدر و رابرت شوئنبرگ، 1998)
نقشه مطالعات میانرشتهای (جولی تامپسون کلاین، 1999)
آموزش عمومی: دستور کار متغیر (جری گاف، 1999)
جهانی کردن علم ( گرانت کورنل و ایو استودارد، 1999)
کتاب حاضر ترجمه عنوان دوم از مجموعه فوق است که توسط «منصور متین» ترجمه و منتشر گردیده است.
فهرست مطالب
توضیحات مترجم
در بارۀ این سری از آثار
تقدیر و تشکر
مقدمه
بخش اول : نقشه برداری
1. رشتههای علمی
2. حوزههای میانرشتهای
3. آموزش عمومی
بخش دوم : واکنش به پدیده میان رشتگی
1. ارزیابی
2. تغییر در موسسه و راهکارهای حمایتی
3. میانرشتهای کردن نظام دانشگاهی
ادبیات و منابع اولیه برای پردیسها و کالجها
واژهنامه فارسی- انگلیسی
این کتاب به عنوان مجلد شماره 4 از میان 9 عنوان کتابهای موسوم به سری «دانش ترکیبی» ترجمه یا تالیف منصور متین منتشر گردیده است.
نویسنده ابتدا چارچوبی نظری برای شناخت خاستگاههای تفکر میانرشتهای، رویکردهای تلفیقی و نگاه کلگرایانۀ تحقیقات جدید ارائه کرده است که تقریباً چکیده سه کتاب اول سری «دانش ترکیبی» است.
سپس، به معرفی منابع مکتوب اعم از کتابها، مقالات و مجلات (به زبانهای فارسی و لاتین) مرتبط با میان رشتگی میپردازد.
در ادامه پایگاههای اطلاعرسانی، پژوهشکدهها، دانشگاهها، انجمنها، و مراکز تحقیق ایرانی و بین المللی (در دو قسمت جداگانۀ فارسی و لاتین) مرتبط با میان رشتگی معرفی شده اند.
توضیحاتی نیز در رابطه با مهارتهای جستجوی اطلاعات، تعامل گروهی در تحقیق، و انتخاب موضوعات آمده است.
فهرست مطالب
مقدمه
بخش اول: مبانی و منبع شناسی
فصل اول:مبانی رویکرد میانرشتهای
1. جهتگیری کلگرایانۀ نهاد علم
2. از تقلیلگرایی تا کلگرایی
3. از پیچیدگی تا تفکر سیستمی
4. توسعه و آموزشهای کلگرایانه
فصل دوم:منبعشناسی فارسی
1. کلگرایی، کلنگری و مباحث توسعه
2. مباحث سیستمی و پیچیدگی
3. کتابها و مجلات میانرشتهای
4. مقالاتی برای آشنایی با میانرشتگی
5. در موضوعات مختلف میانرشتهای
فصل سوم:منبعشناسی لاتین
1. کلگرایی و کلنگری
2. پیچیدگی و تفکر سیستمی
3. میانرشتگی و فرارشتگی
بخش دوم: میان رشتگی در عمل
فصل چهارم:جستجو در پایگاههای داخلی
1. کلیدواژههایی برای تحقیق میانرشتهای
2. مراکز تحقیق دانشگاهی و انجمنهای علمی
3. جستجوی توأمان اطلاعات علمی و دینی
فصل پنجم:جستجو در پایگاههای بینالمللی
1. مراکز مطالعاتی و آموزشی میانرشتهای
2. موسسات توسعهای، زیستمحیطی و فرهنگی
3. انجمنها و مراکز تحقیق سیستمی
4. مراکز تحقیق دینی و معنوی
فصل ششم:چگونه مقالۀ میانرشتهای بنویسیم؟
1. انتخاب مضامین یا مسائل
2. تفاوت مطالعات و تحقیقات
3. تعامل با محیط و ردّگیری مسائل
4. مسئله محوری و قواعد آن
5. معماری تلفیق در مرحلۀ نگارش
فصل هفتم:مهارتهای میانرشتهای
1. جستجوی اطلاعات میانرشتهای
2. نقش زبان در تحقیق میانرشتهای
3. جستجوی میدانی میانرشتهای
4. زمینهها و استعداد کار گروهی
ضمایم
این کتاب شماره 7 از مجموعه 9 جلدی است که تحت عنوان سری «دانش ترکیبی» توسط منصور متین تالیف یا ترجمه گردیده است.
با مطرح شدن رویکرد موسوم به «میانرشتهای» در محیطهای آموزشی و پژوهشی، اساتید و دانشجویان و محققان علاقهمند به این رویکرد سوالاتی در باره چند و چون آموزش میانرشتهای، تأسیس دورهها و برنامههای دانشگاهی میانرشتهای، تدوین درسنامههای متناسب با آموزش میانرشتهای، محتوای واحدهای درسی بینرشتهای و غیره دارند. در این راستا، اساتید و صاحبنظران این مبحث سرمشقهایی از برنامهها و شیوههای تدریس میانرشتهای ارائه کردهاند که در مراکز آکادمیک به کار بسته میشود. کتاب حاضر شامل چند رساله، مقاله و اقلامی از ادبیات مربوطه است که - به زعم مترجم- پاسخهایی مختصر و مفید برای سوالات مورد اشاره فوق دارد.
بخش اول کتاب حاضر ترجمه رسالهای از خانم جولی تامپسون کلاین است که توسط انجمن کالجها و دانشگاههای آمریکا (AAC&U) منتشر شده است:
Klein, Julie. Thompson (1999). Mapping interdisciplinary studies. Washington, D.C.: AACU.
بخش دوم باز هم شامل مقالهای از جولی کلاین است که قبل از نگارش رساله مزبور در قالب کتابی با مولف همکار (ویلیام دوتی) به چاپ رسیده است. این مقاله گستره اطلاعات میانرشتهای و شیوههای استخراج اطلاعات در رویکرد جدید آموزشی و پژوهشی را به ما میشناساند.
Klein, Julie T. (1994). Finding Interdisciplinary knowledge and information. In: Klein & William (eds.) (1994). Interdisciplinary Studies Today. San Francisco: Jossey.Bass.
بخش سوم کتاب نیز مقاله بلندی ازهاریت رابلز از دانشگاه کالیفرنیاست . وی نیز ساختار دروس و برنامههای میانرشتهای، نحوۀ برکزاری و استفاده دانشجویان از آن، و چگونگی ارزیابیاش را تشریح میکند.
Robles, Harriett J. (1998). Interdisciplinary Courses and Programs: Pedagogy and Practice. California Community College.
همچنین، با توجه به اشاراتی که در بخشهای دوم و سوم راجع به سرمشقها و درسنامهها آمده است، و همچنین نیاز دانشجویان و مدرسان کشور ما به چنین سرمشقهایی، نمونههایی از درسنامهها و دستورالعمل تدوین آن هم ضمیمه کتاب شده است.
فهرست مطالب
توضیحات مترجم
بخش اول: ترسیم نقشه مطالعات میان رشتهای (جولی تامپسون کلاین)
مقدمه
1. رشتههای علمی
2. حوزههای میانرشتهای
3. آموزش عمومی
4. ارزیابی
5. تغییر در موسسه و راهکارهای حمایتی
6. میانرشتهای کردن نظام دانشگاهی
بخش دوم: جستجوی دانش و اطلاعات میان شته ای(جولی تامپسون کلاین)
مقدمه
1. شروع کار در زمینه (IDS)
2. یافتن برنامهها و درسنامههای نمونه
3. میانرشتهپژوهی
4. حوزههای تحقیق میانرشتهای
بخش سوم: دروس وبرنامههای میان رشته ای(هاربت رابلز)
مقدمه
1. مجموعه اصطلاحات
2. پژوهش رشتهای و تدوین برنامه درسی در آموزش عالی آمریکا
3. مسائل میان رشتگی
4. تغییر در برنامه درسی
5. طراحی دروس و برنامههای میان رشته ای
6. مدیریت و اجرای برنامههای میان رشته ای
7. مطالعات میان رشتهای در کالجهای کالیفرنیا
8. یادگیری مسئله محور
نتیجهگیری
ضمیمه 1 : راهنمای تهیه درس نامه میان رشته ای
ضمیمه 2 : نمونه درس نامه میان رشته ای
واژه نامه