فناوری اطلاعات و ارتباطات برای توسعه
گذشته از وابستگی آن به فناوری، ICT4D همچنین نیازمند درک درستی از توسعه جامعه، فقر، کشاورزی، بهداشت و آموزش پایه نیز می‌باشد. این موضوع، ICT4D را در دسته فناوری‌های مناسب قرار می‌دهد و اگر به صورت آزادانه به اشتراک گذاشته شود، یک فناوری مناسبِ منبع باز قلمداد می‌شود.[۱]
ICT4D همچنین اشاره دارد به کمک رسانی به مردم محروم در هر نقطه از جهان، که معمولاً این کمک‌ها به برنامه‌ها و نرم‌افزارهای کابردی در کشورهای در حال توسعه مربوط می‌شوند. دغدغه ICT4D بکارگیری مستقیم رویکردهای فناوری اطلاعات به منظور کاهش فقر می‌باشد. فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌تواند از طریق بهره مند کردن مستقیم مردم محروم و یا به صورت غیر مستقیم از طریق کمک به سازمانهای امدادرسانی، سازمانهای مردم نهاد، دولت‌ها ویا مشاغل به منظور بهبود شرایط اجتماعی-اقتصادی، به کار گرفته شود.
ICT4D یک حوزه پژوهشی میان رشته ای در میان کنفرانس‌ها، کارگاه‌های آموزشی و نشریات است.[۲][۳][۴] این امر تاحدی به خاطر نیاز به نتایج و نشانه‌های معتبر علمی است که بتوانند اثربخش بودن پروژه‌های فعلی را اندازه بگیرند.[۵] همچنین، این حوزه پژوهشی، یک انجمن غیررسمی از محققین فنی و علوم اجتماعی که در کنفرانس‌های سالانه ICT4D گرد هم می‌آیند را ساماندهی کرده است.[۶]
پس زمینه نظری
مبحث ICT4D به یک مکتب فکری وسیعتری باز می‌گردد که پیشنهاد استفاده از فناوری برای توسعه را مطرح می‌کند. پایه‌های نظری آن را می‌توان در نظریه تکامل اجتماعی-اقتصادی شومپیترین جستجو کرد[۷]، که عبارت است از یک فرایند پی در پی از تحولات خلاقانه که منجر به نوسازی شیوه عمل در کلیت جامعه شامل حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی آن می‌شود.[۸]
موتور محرک این فشار پی در پی برای تحول خلاقانه، تغییرات فناوری است.[۹][۱۰] در حالی که فناوری اصلی در اولین انقلاب صنعتی (1770-1850) مکانیزاسیون با نیروی آب بود، موج کوندراتیف دوم (1850-1900) بوسیله فناوری نیروی بخار پدیدار شد، نسل سوم (1900-1940) توسط برق رسانی سازمانهای صنعتی و اجتماعی شناخته شد، نسل چهارم با موتوریزه شدن و بسیج خودکار جامعه (1940-1970)، و آخرین آنها با دیجیتالی شدن سیستم‌های اجتماعی.[۷]
تاریخچه
استفاده بین‌المللی از ارتباطات برای بالندگی توسعه موضوع جدیدی نیست. اصطلاح پژوهش ارتباطات توسعه در سالهای دهه 60 و 70 میلادی، پایه و مبنای اکثر برنامه‌ها و موسسات کنونی توسعه در حوزه ICT4D شد. "ویلبر اسکرام"، "نورا سی کبرال" و "اِوِرِت راجرز"، از چهره‌های آکادمیک تاثیرگذار در این حوزه بودند.
در دوران معاصر، ICT4D به سه دوره زمانی تقسیم بندی می‌شود:[۱۱]
- ICT4D 0.0: از اواسط دهه 50 تا اواخر دهه 90. این دوران قبل از ساخت واژه " ICT4D" بود و بیشتر تمرکز بر ارتباطات توسعه، رایانش / پردازش رایانه‌ای داده‌ها برای نرم‌افزارهای تبادلات داخلی در دولت‌ها و شرکتهای بزرگِ بخش خصوصی در کشورهای توسعه‌یافته بود.
- ICT4D 1.0: از اواخر دهه 90 تا اواخر دهه 2000. ظهور همزمان، اهداف توسعه هزاره و موج بزرگ استفاده از اینترنت در کشورهای صنعتی، باعث رشد سریع سرمایه گذاری در زیرساختهای ICT و برنامه‌ها و پروژه‌های ICT در کشورهای توسعه یافته شد. در جوامع فقیر، تله سنترها، پرکاربرد‌ترین نمونه فناوری اطلاعات و ارتباطات برای توسعه در بخشهای بهداشت، آموزش و کشاورزی قلمداد می‌شدند. بعدها، تله سنترها برخی خدمات آنلاین و بعضاً خدمات آنلاین دولتی نیز ارائه می‌دادند.
- ICT4D 2.0: از اواخر دهه 2000 به بعد. بین فاز 1.0 و 2.0 مرز مشخصی وجود ندارد اما پیشنهادات حرکت از تله سنترها به سمت تلفن‌های همراه در این فاز شروع شد. در این دوره، دغدغه‌های کمتری نسبت به آمادگی الکترونیکی وجود دارد و علاقه‌مندی بیشتری نسبت به تاثیرگذاری فناوری اطلاعات و ارتباطات بر توسعه دیده می‌شود. بعلاوه، به ملت‌های کمتر مرفه بیشتر به عنوان تولید کنندگان و نوآوران حوزه این فناوری نگاه می‌شود، تا اینکه به عنوان مصرف کننده صرف.
با تکامل ICT، به همان اندزه ICT4D هم تکامل می‌یابد. اخیراً پیشنهاد شده که کلان داده‌ها می‌توانند به عنوان یکی از ابزاری مهم برای توسعه به کار گرفته شوند که در اینصورت یک تکامل طبیعی برای ICT4D به نمایش گذاشته خواهد شد.[۱۲]
چارچوب ارزش‌ها
در مدل اینفورماتیزاسیون که توسط Kuo ارائه شده است و به عنوان یکی از شاخص‌های اندازه گیری در ICT4D محسوب می‌شود، سه بُعد زیرساخت، اقتصاد و مردم برای اینفورماتیزاسیون پیشنهاد می‌شود.
سه مورد ذکر شده بیشتر در کشورهای توسعه یافته صدق می‌کند. بنابراین Alexander Flor -که خود از یک کشور در حال توسعه است (فیلیپین)- بُعد چهارمی را به نام ارزش‌ها برای اینفورماتیزاسیون پیشنهاد می‌دهد.[۱۳]
این بُعد می‌تواند بوسیله دولت‌ها و از "طریق تعیین اولویتها"، "میزان یارانه‌ها" و "میزان کنترل فساد اداری"، عملیاتی گردد. برابری، ادغام، مشارکت، توسعه داخلی و همگرایی برخی از مزایای بُعد ارزش‌ها محسوب می‌شوند.[۱۴]
دسترسی و استفاده از ICT
ICT برای جنبه‌های مختلف توسعه
ICT برای اقلیم، آب و هوا و فعالیت‌های واکنش اضطراری
ICT برای افراد معلول
برنامه‌های ICT:
مرکز توسعه آموزش الکترونیک استونی با همراهی پریموس
رویکرد اتحاد و یکپارچگی اروپا برای کمک به یادگیری مادام العمر (EU4ALL)
طرح Ceibal
Leren en werken met autisme (یادگیری و کار کردن با درخودماندگی)
فناوری‌های روز برای کودکان با نیازمندیهای ویژه (EvTech)
Discapnet
ICT برای آموزش و پرورش
ICT برای امرار معاش
ICT برای کشاورزی
ICT4D برای بخشهای دیگر
دولت الکترونیک
تجارت الکترونیک
یادگیری الکترونیکی
سلامت الکترونیکی
استخدام الکترونیکی
محیط زیست الکترونیکی
کشاورزی الکترونیکی
علم الکترونیکی
امنیت الکترونیکی
گزارش دهی، پروژه‌ها و پیگیری
ICT4D و فناوری تلفن همراه
فناوری تلفن همراه در آموزش و پرورش
خرید از طریق تلفن همراه
تلفن همراه و فرصت‌های توسعه
کارآفرینی و کاریابی
دسترسی آسان به اطلاعات
ناکارآمدهای بازار
جایگزین حمل و نقل
امداد رسانی
آموزش و بهداشت
سرمایه اجتماعی و انسجام اجتماعی
مثال: Zidisha
مثال: Esoko
مثال: انیمیشن‌های علمی بدون مرز
فرصت‌ها
زنان و ICT4D
هوش مصنوعی برای توسعه
بودجه ICT4D
پروژه‌ها
تجزیه و تحلیل‌ها
مشکلات
درس‌های آموخته شده
توسعه پایدار و مقیاس پذیری
ارزیابی تاثیرات در ICT4D
انتقادات / چالش‌ها
ICT و ردپای کربن آن
ICT و نئولیبرالیسمِ آموزش و پرورش
مطالعات موردی کشورها و مناطق
ICT4D در فیلیپین
آموزش الکترونیکی
eSkwela
e-PinoyFARMS
SETUP (برنامه به روز رسانی شرکت کوچک فناوری)
OCEI (محتوای کدباز در طرح آموزش)
iSchool WebBoard
PhEdNet
PhEdNet Farmers’ School-on-the-Air (FSA)
Jakenpoy.com
e-Extension
سلامت الکترونیکی
دولت الکترونیک
پروژه در سراسر کشور ارزیابی عملیاتی از خطرات (پروژه NOAH) =====