رسانه‌های روسیه به رسانه‌های گروهی و مستقر در روسیه اطلاق می‌گردد. رسانه‌های روسیه متنوع هستند و شامل طیف وسیعی از رسانه‌های چاپی، تلویزیون، مجلات و روزنامه‌ها که توسط هر دو بخش دولتی و خصوصی اداره می‌شوند که اشتراک و سایر درآمدهای فروش به تبلیغات بستگی دارد. قانون اساسی روسیه آزادی بیان را تضمین میکند. سیستم رسانهای روسیه به عنوان یک کشور در حال گذار رو به تغییر می‌باشد.
بیش از ۸۳۰۰۰ رسانه فعال و رسمی ثبت شده در روسیه وجود دارند که اطلاعات خود را به ۱۰۲ زبان پخش میکنند. تقسیم‌بندی رسانه‌های به این شکل می‌باشد: مجلات ۳۷٪. روزنامه‌ها ۲۸٪. رسانه‌های آنلاین ۱۱٪. تلویزیون ۱۰٪. رادیو ۷٪ و آژانس‌های خبری ۲٪. رسانه‌های چاپی که دو سوم کل رسانه‌ها را تشکیل می‌دهند بیشترین درصد را به خود اختصاص داده‌اند.[۱][۲] رسانه‌ها باید مجوز پخش اطلاعات را به دست بیاورند و در حال حاضر ۶۳ درصد رسانه‌ها در داخل کشور، ۳۵ درصد در خارج از کشور و ۱۵ درصد در حوزه کشورهای مستقل همسود (CIS) برنامه‌های خود را پخش میکنند.[۱]
سه کانال تلویزیونی سراسری وجود دارد که در سراسر کشور پخش می‌شوند و سایر کانال‌ها، کانال‌های محلی و منطقه‌ای می‌باشند. روزنامه‌های محلی دومین انتخاب محبوب هستند، در حالی که اینترنت در مقام سوم است. در تمام حوزه‌های رسانهای، ترکیبی از مالکیت خصوصی و دولتی وجود دارد. سه کانال تلویزیونی سراسری کشور به خاطر عدم رعایت بیطرفی مورد انتقاد مردم می‌باشند.
سازمان گزارشگران بدون مرز که هر سال ارزیابی و رتبه‌بندی آزادی مطبوعات کشورها را بر اساس شاخص آزادی رسانه تهیه و منتشر میکند، در سال ۲۰۱۶، روسیه را در رتبه ۱۴۷ از ۱۷۹ کشور قرار داده‌است.[۳] انجمن خانه آزادی نیز رتبه‌بندی مشابهی را انتشار داده و در آن روسیه از ۱۹۷ کشور در رتبه ۱۷۶ قرار گرفته‌است.[۴]
روسیه جزو ۱۰ کشور بزرگ از لحاظ تعداد روزنامه نگاران کشته شده می‌باشد.[۵]
چکیده: در طول دوران جنگ سرد، علاوه بر رقابت تسلیحاتی و ایدئولوژیک میان آمریکا و شوروی که توام با موازنه قوای مبتنی بر بلوک بندی‌های آن دوره بود، ایالات متحده توانست با بهره مندی از برتری در تولیدات فرهنگی به ویژه در قالب سینمای‌هالیوود، قدرت نرم خود را از طریق جنگ رسانهای و بازنمایی فرهنگی پیش ببرد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، رفته رفته تمرکز جنگ رسانهای آمریکا از کمونیسم به اسلام و خاورمیانه تغییر جهت داد. این روند پس از وقوع حوادث یازده سپتامبر تشدید گردید و موجی از محصولات فرهنگی با محتوای اسلام هراسی تولید شدند. اما همزمان با بسط دوباره نفوذ روسیه در بعضی از نقاط جهان و شکل گیری موازنه‌های جدید قدرت که پاره‌ای از صاحب نظران از آن تعبیر به جنگ سرد نوین میکنند، به نظر می‌رسد جنگ رسانهای آمریکا علیه این کشور مجدداً در حال فعال شدن است. پرسش اصلی این مقاله آن است که آیا تحولات در روابط آمریکا با روسیه بر سیاست گذاری رسانهای ایالات متحده علیه روسیه تاثیرگذار بوده است؟ نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در واکنش به توفیقات روسیه در نقاط استراتژیک جهان؛ اهداف سیاست گذاری رسانهای آمریکا پس از یک دوره تمرکز بر اسلام هراسی و بازنمایی علیه مسلمانان، در حال چرخش به سوی روسیه هراسی است. روش تحقیق در این مقاله بر پایه روش تفسیری و مقایسه‌ای می‌باشد.
در سال ۲۰۰۷ رسانه‌هایی که روسها برای کسب اخبار از آن استفاده می‌کردند عبارت بود از: تلویزیون ملی حدود ۹۰ درصد، نشریات ملی حدود ۳۰ درصد، رادیوی ملی، نشریات محلی و تلویزیونهای محلی حدود ۲۵ درصد، اینترنت حدود ۱۰ درصد، و ماهواره کمتر از ۵ درصد.
گروه جنگ نرم مشرق- پایگاه موسسه ایراس، به نقل دکتر مهدی سنایی، سفیر ایران در روسیه آورده است:
شاخص کلیدی نظام رسانهای روسیه نقش اصلی تلویزیون در مقایسه با دیگر رسانه‌های ارتباط جمعی است. تا پایان سال ۱۹۹۵ میلادی، 98/8 درصد خانواده‌های روسی به تلویزیون دسترسی داشتند. در سال ۲۰۰۷ رسانه‌هایی که روسها برای کسب اخبار از آن استفاده می‌کردند عبارت بود از: تلویزیون ملی حدود ۹۰ درصد، نشریات ملی حدود ۳۰ درصد، رادیوی ملی، نشریات محلی و تلویزیونهای محلی حدود ۲۵ درصد، اینترنت حدود ۱۰ درصد، و ماهواره کمتر از ۵ درصد.
ترکیب دولت و کانال‌های تلویزیون خصوصی، جایگاه نه چندان قوی روزنامه‌ها (که البته شامل جایگاه قوی روزنامه‌های محلی در مقایسه با ملی است)، تکثر روزنامه‌ها در سطوح ملی و منطقه‌ای، جایگاه قوی نشریات،پسترش فضای مجازی و استفاده از اینترنت و سطح پایین درآمدهای تبلیغاتی روزنامه‌ها و نشریات از دیگر شاخص‌های نظام رسانهای روسیه محسوب می‌شود. "وی جی تی آر کی هلدینگ"؛ شرکت رادیو و تلویزیون دولتی روسیه است که در سال ۱۹۹۰ تاسیس شد و در سال ۱۹۹۸ در شکل فعلی آن تجمیع شد. این گروه سه کانال ملی تلویزیون یعنی روسیه ۱، روسیه ۲ و روسیه K، کانال جوانان و بی‌بی‌گون و ۸۹ شبکه تلویزیونی و ایستگاه رادیوی منطقه‌ای را اداره میکند.
در دوره پساشوروی شمار کانال‌های ملی، منطقه‌ای و خارجی و نیز محتوای برنامه‌ها در مقایسه با دوره شوروی عوض شد. تلویزیون در دوره شوروی وقت زیادی از برنامه‌ها را به فرهنگ، امور روزمره، اقتصاد و مباحثه اختصاص می‌داد، ولی اکنون این جایگاه به برنامه‌های سرگرمی و مجموعه‌های تلویزیونی اختصاص یافته. نکته دیگر آن است که در دوره شوروی بخش بزرگی از برنامه‌های خارجی تلویزیون از کشورهای سوسیالیست و اروپای شرقی وارد می‌شد، اما امروزه (همانند بسیاری دیگر از نقاط جهان) بخش عمده‌ای از برنامه‌های خارجی متعلق به ایالات متحده آمریکا و بریتانیا هستند. مثلا تقریبا ۵۰ درصد فیلم‌هایی که در اواخر دهه ۱۹۹۰ و اوایل دهه ۲۰۰۰ در شبکه‌های تلویزیونی روسیه به نمایش درآمد، روسی و یا متعلق به دوره شوروی بود و بیش از یک سوم (حدود ۳۳ درصد) آنها نیز آمریکایی بود.
مهم‌ترین شبکه‌های تلویزیونی دولتی روسیه عبارتند از:
۱- «کانال ۱» بزرگ‌‌ترین شبکه تلویزیونی دولتی که بیشتر مناطق روسیه را پوشش می دهد و معمولا محبوب‌‌ترین کانال تلویزیونی در روسیه است.
۲- «راسیا» شبکه تلویزیونی بزرگ دولتی که برای بیشتر روسیه برنامه پخش میکند و اغلب دومین شبکه محبوب در روسیه است. سرویس بین‌الملل این شبکه «آر تی آر پلانتا» نام دارد.
۳- «راشا تودی» شبکه خبری انگلیسی زبان دولتی که از طریق ماهواره برای آمریکا و سایر کشورها برنامه پخش میکند.
۴- «وستی تی وی» شبکه خبری ۲۴ ساعته دولتی که در سال ۲۰۰۶ توسط شرکت دولتی پخش رادیو و تلویزیون روسیه (VGTRK) تاسیس شد و شبکه «راسیا» را نیز تحت مالکیت دارد.
۵- «کولتورا» شبکه تلویزیونی دولتی با جهت‌گیری پخش برنامه‌های فرهنگی و آموزشی.
از دهه ۲۰۰۰ میلادی استفاده از تلویزیونهای کابلی در روسیه باب شد و در سالهای اخیر رشد زیادی کرد. در دهه ۲۰۱۰ اپراتورها شبکه‌های خود را به DVB-C ارتقا دادند و خدمات جدیدی مثل VOD را اضافه کردند. ضمن اینکه در روسیه تلویزیونهای خصوصی نیز می‌توانند فعالیت کنند.
برخی از مهم‌ترین تلویزیونهای خصوصی روسیه عبارتند از:
۱- «ان تی وی» شبکه تلویزیونی تحت مالکیت گازپروم که معمولا سومین کانال محبوب در روسیه است. سرویس بین‌المللی این شبکه «ان تی وی میر» نام دارد.
۲- «رن تی وی» شبکه تلویزیونی متعلق به گروه «نشنال مدیا».
۳- «اس تی اس» شبکه سرگرمی به مالکیت «گروه مدرن تایمز» سوئد و «گروه آلفای» روسیه.
۴- «تی ان تی» شبکه سرگرمی به مالکیت گازپروم.
۵- «کانال ۵» شبکه تلویزیونی سن پترزبورگ.
سایر رسانه‌ها
در دوره شوروی رادیو نقش مهمی در جامعه داشت و هنوز هم بسیاری از افراد؛ مخصوصا افراد مسن تر از آن در زندگی روزانه استفاده میکنند. اما محبوبیت تلویزیون را ندارد. اگرچه ۷۵ درصد روسها مرتب به رادیو گوش می‌دهند و مثلا «اکو ماسکوی» (رادیویی تحت مالکیت گازپروم) شنوندگان زیادی در مسکو دارد، ولی خارج از مسکو تنها یک درصد روسها به آن گوش می‌دهند. شهروندان روسیه بیشتر اطلاعات سیاسی خود را از تلویزیون می‌گیرند. در سالهای بعد از فروپاشی شوروی بسیاری از رادیوهای روسیه خصوصی شده‌اند. اما «رادیو روسیه» به عنوان یکی گسترده‌ترین شبکه‌ها، «صدای روسیه» و «رادیو مایاک» همچنان دولتی هستند. بیشتر کانال‌های رادیویی جدید بر مبنای پخش موسیقی هستند.
مهم‌ترین شبکه‌های رادیویی دولتی روسیه عبارتند از:
۱- «رادیو مایاک» رادیوی دولتی با محوریت اخبار و پخش موسیقی
۲- «رادیو روسیه» رادیوی دولتی؛ بخشی از شرکت رسانهای دولتی VGTRK
۳- «صدای روسیه» رادیوی دولتی که به پخش اخبار و اطلاعات فرهنگی به زبان انگلیسی و سایر زبانها می‌پردازد.
خبرگزاریهای روسیه
خبرگزاریهای روسیه مانند روزنامه‌های این کشور سابقه طولانی دارند. «ایتارتاس» خبرگزاری اصلی دولت است که در سال ۱۹۰۴ تاسیس شد. دومین خبرگزاری مهم دولتی روسیه «ریانووستی» است. این خبرگزاری از سال ۱۹۹۱ تحت این عنوان ایجاد شد و از دسامبر ۲۰۱۳ نیز با فرمان پوتین با سرویس بین‌المللی رادیو «صدای روسیه» ادغام شد و «خبرگزاری بین‌المللی راشا تودی» را تشکیل دادند. به غیر از این دو، خبرگزاری اینترفاکس نیز یکی از خبرگزاریهای مهم روسیه است که تحت مالکیت خصوصی قرار دارد.
روسیه از نظر تعداد عناوین روزنامه‌ها و نشریات در سطح بالایی قرار دارد. اما همین تعداد عنوان از نظر تیراژ در سطح بسیار پایینی قرار دارند. با فروپاشی شوروی و کم شدن کمکهای دولتی به مطبوعات از سال ۱۹۹۲ قیمت نشریات به شدت بالا رفت و در مقابل، تیراژهای چند میلیونی روزنامه‌ها و هفته‌نامه‌ها کاسته شد. روزنامه‌های دولتی مانند راسیسکایا گازتا و راسیسکیه وستی توانستند تا حدودی خود را سرپا نگه دارند. اما بیشتر روزنامه‌های پر طرفدار به حالت سر در گم و با آینده‌ای مبهم باقی ماندند و بین سالهای ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۸ تیراژ آنها از ۳۸ میلیون به ۵/۷ میلیون سقوط کرد. بیش از هر چیز کاهش تیراژ روزنامه‌های مرکزی باعث این افت شدید شد. چون ساکنان شهرستان‌ها کمتر به رویدادهای مرکز علاقه نشان می‌دادند و مسائل محلی برایشان اهمیت بیشتری داشت. یکی از ویژگی‌های مهم نشریات و روزنامه‌های روسیه محلی بودن آنهاست و این به فواصل جغرافیایی زیاد و پراکندگی جمعیت در روسیه بستگی دارد.
مهم‌ترین روزنامه‌ها و نشریات روسیه
در میان نشریات روسیه بسیاری از آنها که از زمان شوروی ماندند، ناچار برای ادامه حیات تغییر محتوا دادند. بسیاری از نشریات ادبی و سیاسی- فرهنگی دوره شوروی مثل «نووی میر»، «اکتیابر» و «ایناسترانایا لیتراتورا» - اگرچه با تیراژ زیر ۱۰۰۰۰ نسخه ـ در کتابخانه‌ها باقی ماندند. نشریاتی مثل «نووایه ورمیا» که به مسائل روزمره زمان شوروی می‌پرداختند نیز باقی ماندند، ولی مجبور شدند با انواع مشابه جدید رقابت کنند. یکی از اولین نشریات جدید مسائل روزمره که در سال ۱۹۹۶ با همکاری «نیوزویک» آمریکا تاسیس شد، «ایتوگی» نام دارد. روزنامه کامرسانت هم در سال ۱۹۹۷ انتشار نشریات «ولست» و «دنگی» را آغاز کرد. در بازار رسانه‌های روسیه مجلات مربوط به زنان و علایق عمومی بیشتر بین‌المللی شده‌اند.
در زیر به برخی از مهم‌ترین روزنامه‌ها و نشریات روسیه اشاره می‌شود:
۱- «نزاویسیمایا گازتا» روزنامه با محتوای سیاسی چاپ مسکو
۲- «ایزوستیا» روزنامه‌ای با تیراژ بالا و تحت مالکیت گازپروم
۳- «کامرسانت» روزنامه اقتصادی؛ که دو مجله هفتگی نیز با عنوان «کامرسانت دنگی» و «کامرسانت ولست» منتشر میکند.
۴- «پارلامنتسکایا گازتا» روزنامه رسمی مجمع فدرال روسیه (شورای فدراسیون و دومای دولتی) که در سال ۱۹۹۸ تاسیس شد.
۵- «پراودا» روزنامه چپگرا که توسط حزب کمونیست روسیه تاسیس شد.
۶- «راسیسکایا گازتا» روزنامه رسمی دولت که منتشر کننده اسناد دولتی است.
۷- «وچرنایا ماسکوا» روزنامه عصر مسکو
۸- «آرگومنتی‌ای فاکتی» هفته‌نامه عمومی پرفروش در حوزه سیاسی- اقتصادی و اجتماعی
۹- «مسکو تایمز» نشریه انگلیسی‌زبان به مالکیت شرکت فنلاندی اینترنشنال مدیا و اغلب منتقد دولت.
در روسیه هم مثل سایر نقاط جهان در دهه اخیر اینترنت شروع به گسترش کرد و هزینه‌های پایین تهیه سرویس‌های اینترنتی نیز اهمیت آنها را افزایش داد. هسته اصلی اینترنت در روسیه توسط رسانه‌های سنتی شکل گرفت که از سال ۱۹۹۴ شروع به عرضه نسخه اینترنتی کردند. سرویس‌های خبری و اطلاعاتی بسیاری وجود دارند که تنها بر روی اینترنت قرار می‌گیرند؛ مثل «لنتا. رو» و «گازتا. رو». میزان استفاده از اینترنت در روسیه هم مانند بسیاری از کشورهای جهان بستگی به سن، جایگاه حرفه‌ای، وضع درآمد و تحصیلات افراد دارد. در حال حاضر بسیاری از روزنامه‌ها، نشریات، وزارتخانه‌ها و نهادهای دولتی و خصوصی روسیه پایگاه‌های اینترنتی مختص خود را دارند. حداقل ۵/۶ درصد از کل وب سایتهای جهان به شبکه روسی Runet تعلق دارند و لایو ژورنال (ЖЖ) و VK دو شبکه اجتماعی مهم روسیه هستند که VK در ژانویه ۲۰۱۴ حداقل ۲۳۹ میلیون حساب کاربری داشته است.
مالکیت: خارجی یا ملی؟
مساله مالکیت در رسانه‌های روسیه بسیار پیچیده است. قانون رسانه‌های جمعی مصوب سال ۱۹۹۱ فعالیت رسانه‌ها در روسیه را تنظیم میکند. اکثریت احزاب سیاسی اصلی روسیه مخالف دخالت خارجی در تلویزیون این کشور هستند و در ژوئیه ۲۰۰۱ لایحه محدود کردن مالکیت خارجی تا حد ۹/۴۹ درصد از هر کانال تلویزیونی که برای نیمی از مناطق روسیه و یا بیشتر برنامه پخش میکنند توسط دوما تصویب شد. در مورد سایر رسانه‌ها اوضاع متفاوت است. بعد از فروپاشی شوروی اکثر آنها توسط روزنامه‌نگاران خصوصی شدند. اما دوباره در جستجوی منابع مالی تحت مالکیت بانکها، شرکتهای خصوصی و دولت قرار گرفتند.
یکی از مشکلات رسانه‌های روسیه این است که تحت مالکیت انواعی از شرکتهای مرکزی هستند که سهام چند شرکت را دارند و تنها بر روی رسانه‌ها متمرکز نیستند. بازار رسانهای روسیه به سرمایه‌گذاری شرکتهای خارجی هم تمایل زیادی نشان داده و مجلات هم بیشتر بر اساس نمونه‌های خارجی تهیه می‌شوند. در میان روزنامه‌هایی که با سرمایه خارجی اداره می‌شوند این موارد قرار دارد: دلاووی پترزبورگ که «سوئدیش بونیر» مالک آن است، «ودموستی» که توسط فایننشال تایمز و وال استریت ژورنال عرضه می‌شود و برخی مجلات به زبان انگلیسی؛ از جمله «پروفایل» که توسط شرکت «ایندیپندنت مدیا» منتشر می‌شود.
در نشست گسترش همکاری‌های رسانهای ایران و روسیه چه گذشت؟
معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در سومین نشست کمیته همکاری‌های رسانهای ایران و روسیه، با انتقاد از گسترش تروریسم رسانهای علیه مردم ایران گفت: جریان رسانه با پول کشوری، در کشور دیگری علیه مردم آن دیگر تلاش میکند تا آنها را تضعیف کند.
گزارش ایسنا، در این نشست وبیناری که از ظهر روز سه‌شنبه (۱۵ مهرماه) تلاش شد تا زمینه‌های همکاری و هم‌افزایی در حوزه رسانه میان دو کشور در راستای تقویت مناسبات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دو طرف فراهم شود.
همچنین در جریان این برنامه، صورت جلسه نشست مقدماتی سومین اجلاس کمیته همکاری‌های رسانه‌های ایران و روسیه به منظور گسترش و توسعه همکاری و تعامل در حوزه رسانه بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه و بر مبنای قوانین و مقررات دو کشور توسط محمد خدادی (معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی) و آلکسی کنستانتینویچ ولین (معاون وزیر توسعه دیجیتالی، مخابرات و ارتباطات عمومی فدراسیون روسیه) به امضا رسید.
در این نشست همچنین توافقات دو طرف در نشست‌های قبلی کمیته و زمینه‌های همکاری‌های آتی مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
محمد خُدادی، معاون امور مطبوعاتی و اطلاعرسانی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در ابتدای این نشست با اشاره به اشتراکات تاریخی دو کشور، با تاکید بر اینکه ایران و روسیه همواره بیشترین اشتراکات و کمترین اختلافات را با یکدیگر دارند، خاطرنشان کرد: حتی نوع مواجهه با تهدیداتی چون افراطی‌گری، تحریم و رفتار دوگانه غرب به ویژه آمریکا درخصوص هر دو کشور مشابه است.
به گفته معاون مطبوعاتی، نقش رسانه‌ها هر روز بیشتر از گذشته می‌شود و رسانه‌ها تاثیر بسیاری در شناخت مردم از جریان‌ها دارند. رسانه‌ها نقش موثری را در نزدیکی ملت‌ها با یکدیگر و حتی امنیت جمعی ایفا میکنند. متاسفانه رسانه‌های جریان سلطه بر طبل جنگ میکوبند. جریان افراطی گری را پوشش و حتی تقویت میکند و حقوق انسانی ملت‌ها را نادیده می‌گیرد.
خدادی افزود: متاسفانه امروز باید از واژه جدیدی به نام تروریسم رسانهای علیه مردم ایران نام ببریم. رسانه با پول کشوری، در کشور دیگری علیه مردم آن کشور دیگر تلاش میکند تا آنها را تضعیف کند. البته قدرت مردم برتر از هر جریانی است و نمی‌توان آن را خاموش کرد چون حق همواره با مردم است.
او در بخشی دیگر از سخنانش از گسترش همکاری بیشتر بین ایران و روسیه در شرایطی که ایران تحت تحریمهای ظالمانه قرار گرفته خبر داد وخطاب به خبرنگاران آزاداندیش گفت: مردم ایران در حالی با کرونا دسته و پنجه نرم میکنند که تحت تحریمهای ظالمانه هستند. امروز داروهای بیماران صعب العلاج گروگان آمریکا است.
معاون مطبوعاتی ضمن اظهار امیدواری از تقویت همکاری‌های رسانهای دو کشور در آینده و ابراز خوشحالی از حضور کاظم جلالی به‌عنوان سفیر کشورمان در روسیه، از اهتمام سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) و سایر رسانه‌های کشور در توسعه همکاری‌های دوجانبه، چندجانبه و منطقه‌ای و بین‌المللی برای استقرار و تحکیم امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی و مقابله با هر آنچه که بر خلاف منافع عمومی کشورها است، قدردانی کرد.
معاون مطبوعاتی در پایان نشست نیز ضمن جمع‌بندی مباحث مطرح شده، از پیگیری موارد طرح شده در این نشست تا حصول نتیجه خبر داد و با اشاره به اینکه هدف دو کشور از توسعه همکاری‌های رسانهای مشترک است، گفت: واقعیت این است که هم‌اکنون، روزهای سختی بر مردم می‌گذرد و مردم دنیا با شرایط پیچیده‌ای روبرو هستند بنابراین لازم است برای کاهش نگرانی‌ها، بیش از هر زمان دیگری در کنار یکدیگر باشیم.
همچنین الکسی ولین، معاون وزارت توسعه دیجیتال، مخابرات و ارتباطات جمعی روسیه هم طی سخنانی با اشاره به تحریمهای بین‌المللی به ویژه در زمینه دارو گفت: ما مخالف این هستیم که تحریم بین‌المللی اجازه ندهد که دارو وارد ایران شود، بهخصوص که کاهش آسیب‌های ویروس کرونا نیازمند داروهای جدید است.
معاون وزارت توسعه دیجیتال، مخابرات و ارتباطات جمعی روسیه همچنین با اشاره به تنش‌های اخیر ارمنستان و جمهوری آذربایجان در منطقه در موضوع قره‌باغ گفت: رسانه‌های ما خیلی درباره جنگ قره‌باغ می‌نویسند اما طرف روسی و ایرانی دنبال هدف واحدی برای برقراری صلح پایدار در این منطقه است.
ولین با اشاره به اینکه طبق آماری که بر اساس بررسی رسانه‌های روسی داشته و رسانه‌های جمعی این کشور صدها و هزاران مقاله درباره ایران می‌نویسند و منتشر میکنند، گفت: موضوع روابط ایران و روسیه برای رسانه‌های جمعی ما خیلی مهم است.
او با اشاره به اینکه در جایگاه سوم اهمیت، موضوع همکاری رسانه‌های جمعی دو کشور در زمینه دفاعی و امنیتی است، خبر داد: پروژه شبکه تلویزیونی «ستاره» در روسیه به زودی راه‌اندازی می‌شود که می‌خواهد یک رشته برنامه برای همکاری دفاعی و تکنولوژی ایران و روسیه تولید کند و این موضوع بسیار مهم و قابل توجهی است.
ولین در ادامه به مشکلاتی در بخش رسانهای اشاره کرد و گفت: ما فهمیدیم از ماه مارس سال میلادی دسترسی به خبرگزاری اسپوتنیک در ایران مسدود شده است. در همین زمینه چندبار به ارگان‌های ذیربط ایران مراجعه شده اما جواب مستقیمی دریافت نکرده‌اند. خواهش می‌کنم در حل این مسأله همکاری کنید. تاکید کنم که سایت خبری اسپوتنیک درباره موضوعات خاورمیانه و ایران و مذاکرات ایران با کشورهای اروپایی فعال است و از طرفی حمایت قاطع از ادامه همکاری با دوستان ایرانی دارد.
معاون وزیر مخابرات، توسعه دیجیتال و ارتباطات جمعی فدراسیون روسیه در ادامه، با اشاره به اینکه رسانه‌های ایرانی از اخبار راشاتودی و اسپوتنیک استفاده میکنند، گفت: ما خیلی خوشحال هستیم که برنامه‌های روسیه امروز در ایران مورد ضرورت است و به کار طرف ایرانی می‌آید.
ولین در ادامه با اشاره به اینکه طرف روسی تا امروز پنجاه هزار یورو به ایران پرداخته اما تا الان این تعهد مالی از طرف ایرانی پرداخت نشده است، گفت: ما کاملاً می‌فهمیم که مشکلاتی در بخش حواله‌های نقدی برای ایران وجود دارد اما شما می‌توانید آن را به محصول و ارائه برنامه تبدیل کنید. ما اعتقاد داریم که با حسن‌نیت بین دو طرف، این مسأله به نفع هر دو می‌تواند حل شود.
او در ادامه خبر داد: همچنان می‌خواهم بگویم روسیه می‌خواهد یک فیلم درباره ایران بسازد که تاثیر مثبت و خوبی در جهان برای ایران داشته باشد اما متاسفانه تا حالا مجوز لازم برای این کار از طرف ایران داده نشده است. ایران دوست و همکار خوب ما بوده و خواهد بود. به همین دلیل این همکاری دوجانبه رسانهای برای هر دو طرف مهم به نظر می‌رسد.
ولین همچنین از وجود زمینه‌هایی برای همکاری رسانهای دو کشور در چهارچوب برنامه‌های آموزشی اسپوتنیک و راشاتودی خبر داد و گفت: اواخر ماه اکتبر در آستراخان روسیه یک فروم با حضور کشورهای منطقه برگزار می‌شود که از ایران هم برای شرکت در آن دعوت می‌کنیم.
در بخش دیگری از این نشست، علی متقیان، مدیرعامل خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) که از جمله سخنران بود، با اشاره به ایام اربعین حسینی، یادآور شد: در این ایام میلیون‌ها عاشق در یک راهپیمایی مردمی پیام قیام امام حسین علیه السلام را به جهانیان اطلاعرسانی میکنند، اما امسال به دلیل شیوع ویروس منحوس کرونا از وسعت این مراسم کاسته شده، اما پیام آن همیشه جاویدان است.
این مدیر رسانه در ادامه اظهار کرد: برگزاری سومین نشست کمیته همکاری‌های رسانهای جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه امری مبارک است که باید آن را مرهون و ماحصل پیگیری رسانهای دو طرف و بیانگر عزم و جدیت آنها در حصول، به نتیجه مطلوب دانست که همانا ارتقای جایگاه رسانهای دو کشور در عرصه بین‌الملل و در عصر ارتباطات است. مسلما آنچه چنین همکاری‌ای را به جلسه سوم رسانده، راهکارهای مطلوب ارائه شده در جلسات پیشین و لزوم پیگیری آنهاست که می‌تواند راهگشا بوده و هدف از برگزاری چنین نشست‌هایی را معنا بخشد.
علی متقیان یادآور شد: خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) به عنوان اولین خبرگزاری غیررسمی ایران و اولین خبرگزاری‌ای که پس از انقلاب اسلامی، در بستر نوین اطلاعرسانی؛ یعنی «اینترنت» پا به عرصه گذاشت، همواره سعی داشته است تا جایگاه و مفهوم رسانه را در عصر و جهانی که اینترنت و ماهواره آن را به هم نزدیک کرده، باز تعریف کند و اهمیت آن را به عنوان یکی از اصلی‌ترین ابزارهای معرفت عمومی در جهان کوچک شده، اعتلا بخشد.
مدیرعامل ایسنا خاطرنشان کرد: به کارگیری دانشجویان، به عنوان قشر فرهیخته و مطالبه‌گر جامعه، این امکان را برای ایسنا فراهم آورده است تا ضمن تامین نیاز جامعه به «دانستن»، با حداقل امکانات، اما با نیروی انسانی جوان، آگاه و به‌روز، که سرمایه اصلی هر سازمانی است، نقش پررنگ و اثربخشی در سپهر رسانهای ایران و جهان داشته باشد.
او در ادامه صحبتهایش بیان کرد: انتقال تجربه ایسنا و الگوبرداری از ساختار عملکردی آن، می‌تواند نمونه‌ای مثالزدنی باشد از آنچه در کشور ما به وقوع پیوسته و قابل تکرار در کشورهای دیگر از جمله جمهوری فدراتیو روسیه؛ که این امر در قالب همکاری رسانهای و تفاهم‌نامه‌ای که ما با خبرگزاری اسپوتنیک به امضا رسانده‌ایم، قابل تبیین است.
او در ادامه سخنان خود برای ارتقای همکاری دوجانبه رسانهای میان جمهوری اسلامی ایران و روسیه پیشنهادهایی را ارائه داد و اظهار کرد: تولید محتوا و خبر با در نظر گرفتن منافع دو طرف در منطقه خاورمیانه و جهان همپوشانی رسانهای دوسویه‌ای را می‌طلبد. ایران و روسیه به عنوان دو شریک رسانهای می‌توانند کاستی‌ها و غیبت‌های رسانهای طرف مقابل را جبران کنند که لازمه آن، تهیه تفاهم‌نامه‌های مشترکی است که به امضای طرفین برسد.
متقیان افزود: می‌توان با شکلدهی به مفهوم «خبرنگار مشترک بین‌رسانه‌ای»، افرادی را آموزش داد تا همزمان خبرنگار دو رسانه باشند (به طور مثال ایسنا و اسپوتنیک). لازمه چنین کاری آشنایی با اولویت‌های دوسویه و نیازهای مخاطبان دو طرف است تا به این ترتیب همپوشانی و هم‌افزایی رسانهای تقویت شود. درصورت انجام این مهم، مراودات رسانهای و خبری از طریق لینک‌های مستقیمی که بین منابع رسانهای دو کشور ایجاد می‌شود، همکاری رسانهای را معنا می‌بخشد.
او شناساندن و معرفی قابلیت‌های هر طرف به طرف مقابل را از دیگر راهکارهای افزایش همکاری‌های رسانهای برشمرد و گفت: در این زمینه باید رسانه‌های دو کشور در زمینه اصلی فعالیت خود، برای طرف مقابل معرفی شوند، تا در مواقع لزوم این رسانه‌ها بتوانند آنچه را که از طرف مقابل نیاز دارد، تامین کنند. همچنین شناساندن فرهنگ و ادبیات هر کشور برای طرف مقابل می‌تواند به افزایش همکاری‌ها کمک کند. در مبحث داخلی کشورها همکاری رسانهای، امری است که بایستی به آشنا کردن مردم دو کشور با یکدیگر منتج شود. این مهم هم تنها از طریق همکاری طرفین در تمام زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، ورزشی و ... با شناساندن فرهنگ و ادبیات هر کشور برای طرف مقابل، امکانپذیر است که خوشبختانه با اهتمام ادیبان کشورمان کارهای شاخص و سترگی از ادبیات روسیه به فارسی منتقل شده است. اما در طرف مقابل برای شناسایی ظرفیت‌های ادبی کشورمان، به مردم روسیه جای کار بسیاری وجود دارد که همکاری رسانهای دو طرف می‌تواند به چنین مجرایی منتهی شود؛ که لازمه آن ایجاد و تقویت کرسی زبان فارسی در دانشگاه‌های روسیه به منظور آموزش زبان فارسی در این کشور و بالعکس است. ضرورتی که مطالبه اصلی همکاری رسانهای دو طرف خواهد بود.
به گزارش ایسنا، کاظم جلالی، سفیر ایران در روسیه نیز در سخنانی گفت: دیپلماسی رسمی بدون دیپلماسی عمومی و رسانهای کار مهمی انجام نمی‌دهد و ایران و روسیه مواضع مشترکی در مبارزه با یکجانبه گرایی، افراط گرایی و اشغال‌گرایی دارند.
او یادآور شد: روابط سیاسی مستحکمی بین تهران و مسکو شکل گرفته اما باید روابط اقتصادی و فرهنگی هم تقویت شود. در زمینه فرهنگی هنوز شناخت کامل بین دو ملت شکل نگرفته و نیاز به کار دارد. البته برای ایجاد شناخت متقابل بین دو ملت نقش رسانه‌ها مهم است و رسانه جایگاه ویژه‌ای دارد.
همچنین سعید خطیب‌زاده (سخنگوی وزارت خارجه)، پیمان جبلی (معاون برون‌مرزی سازمان صدا و سیما)، محمدحسن حبیب‌اله (معاون دیپلماسی رسانهای وزارت امور خارجه)، محمدرضا نوروزپور (مدیرعامل خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا))، علیرضا بختیاری، (مدیرمسئول روزنامه دنیای اقتصاد)، مسعود حیدری (مدیرعامل خبرگزاری ایلنا) و عظیم امیدی (مدیرکل بین‌الملل خبرگزاری تسنیم)، از جمله سخنرانان ایرانی حاضر در نشست بودند.
اما به دلیل طولانی شدن زمان نشست، سخنرانی مدیر مسئول روزنامه دنیای اقتصاد، مدیرعامل خبرگزاری ایلنا و مدیرکل بین‌الملل خبرگزاری تسنیم به نشست‌های آتی موکول شد.
همچنین از طرف روسیه پتر فئودوروف (معاون رئیس و مدیر کل روابط بین‌الملل صدا و سیمای دولتی روسیه)، الکسی پوشکوف (مدیرکل همکاری‌های بین‌المللی آژانس خبری روسیه)، الکسی نیکولوف (معاون اول سردبیر و مدیر شبکه راشاتودی)، النا چرتکووا (رئیس اداره ارتباط با سازمانهای بین‌المللی اداره کل ارتباطات بین‌الملل خبرگزاری تاس)، ایوان زاخاروف (معاون اداره زبان‌های خارجه آژانس خبری روسیه)، پاول نگوئیتسا (مدیرکل روزنامه راسیسکایا گازتا)، داریا خوبووا (نماینده نماینده شبکه اول تلویزیون روسیه) و آندری یاشلاوسکی (عضو هیئت مدیره تحریریه و رئیس بخش بین‌الملل روزنامه ماسکوفسکی کامسامولتس) از مرکز مسکو به‌طور آنلاین سخنرانی کردند.
دومین نشست کمیته همکاری‌های رسانهای ایران و روسیه آذرماه سال گذشته با حضور سفیر ایران در فدراسیون روسیه، معاونان وزیران فرهنگ و ارتباطات و تنی چند از نمایندگان برخی از رسانه‌های دو کشور در مسکو برگزار شد و در آن نشست مراحل توافقنامه همکاری رسانهای در قالب کمیته رسانهای ایران و روسیه میان «محمد خدادی» و «الکسی کنستانتینویچ ولین» معاونان وزیران فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران و توسعه دیجیتالی، مخابرات و ارتباطات جمعی روسیه مورد بررسی قرار گرفت.
شفقنا رسانه– دومین نشست کمیته همکاری‌های رسانهای ایران و روسیه در روزهای ۱۸ و ۱۹ آذر ماه به میزبانی وزارت مخابرات، توسعه دیجیتال و ارتباطات جمعی روسیه و به ریاست آلکسی وولین معاون وزارت مخابرات، توسعه دیجیتال و ارتباطات جمعی روسیه و محمد خدادی معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران در شهر مسکو برگزار شد.
به گزارش شفقنا رسانه، زمینه‌های همکاری و هم افزایی در حوزه رسانه بین دو کشور ایران و روسیه در راستای تقویت مناسبات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نیز پیگیری توافقات و تفاهمات اولین دور گفتگوهای سال گذشته از موضوعات مورد بحث در این نشست بود.
در این سفر علیرضا شیروی مدیرکل رسانه‌های خارجی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مهدی شفیعی معاون خبرگزاری ایرنا و مدیرعامل موسسه مطبوعاتی ایران، پیمان جبلی معاون برون مرزی سازمان صدا وسیما، مجید قلی‌زاده مدیرمسئول خبرگزاری تسنیم، محمدعلی نادعلی زاده مدیرمسئول پایگاه خبری جماران، مهران کرمی مدیرمسئول روزنامه همشهری، فرشاد مهدی پور صاحب امتیاز و مدیرمسئول روزنامه صبح نو، مهدی رحمانیان مدیرمسئول روزنامه شرق، علیرضا بختیاری مدیر مسئول روزنامه دنیای اقتصاد و مسعود حیدری مدیرعامل خبرگزاری ایلنا، محمد خدادی معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را همراهی کردند.
در این سفر جهت آشنایی با تجربیات روسیه از مراکز رسانهای این کشور بازدید به عمل آمد و با صاحب نظران و اندیشمندان روسیه در این زمینه به گفتگو پرداختند. همچنین شرکت در همایش ایران‌شناسان روس از دیگر برنامه‌های این هیئت رسانهای در روسیه بود. ضمن اینکه هیات رسانهای ایران از برج رادیو و تلویزیون مسکو، شبکه راشاتودی و شبکه تلویزیونی زویزدا (ستاره سرخ) وابسته به وزارت دفاع روسیه دیدار کرد.
لازم به ذکر است براساس گزارش جماران، دو کشور در این مدت در عرصه‌های مهمی همچون اقتصادی و بازرگانی، انرژی و حوزه‌های علوم و فناوری‌های پیشرفته و روابط بین دانشگاهی و انسانی ساختار همکاری‌های خود را گسترش داده اند.
ضرورت گسترش همکاری‌ها در عرصه‌های خصوصی و نهادهای جامعه مدنی
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی iran.ru مهدی سنایی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در فدراسیون روسیه که در این نشست حضور داشت با اشاره به روابط بین ایران و روسیه گفت: روابط دولتی بین دو کشور در سطح خوبی قرار دارند، اما لزوم حضور گسترده تر سازمانهای غیر دولتی دو کشور بیش از پیش احساس می‌شود.
او انجام بخش اعظمی از همکاری‌ها و توافقنامه‌ها در سطح دولتی و بین نهادهای دولتی را یکی از مشکلات موجود در روابط بین تهران و مسکو دانست و تاکید کرد: دو کشور باید همکاری‌های خود را در عرصه‌های خصوصی و نهادهای جامعه مدنی گسترش دهند. من امیدوارم توافقاتی که در کمیته همکاری رسانهای بین ایران و روسیه حاصل شده اند، موجب ارتقای آگاهی و درک ملت‌های دو کشور گردند.
همکاری ایران و روسیه در مسیر منافع امنیتی دو کشور به حساب می‌آید
به گزارش خبرگزاری ایرنا، محمد خدادی، معاون امور مطبوعاتی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که در راس هیات بلند پایه رسانهای ایران به روسیه سفر کرده است، گفت: ایران و روسیه دو کشوری هستند که منافع مشترک بسیاری دارند ضمن اینکه در موضوعات امنیتی هم با یکدیگر مشارکت دارند و هم در بحث‌های اقتصادی به دلیل همسایگی فرصت‌های بی شماری در برابر دو کشور قرار گرفته است با این وجود به دلیل نبود اطلاعات کافی، امکان انتخاب بجا و به هنگام و استفاده از فرصت‌های گوناگون سرمایه گذاری آنچنان که باید فراهم نشده است.
او خاطر نشان کرد: در خصوص گردش اطلاعات و مقابله با اخبار جعلی هم گفت وگوهای مفصلی صورت گرفت ضمن اینکه بحثی هم در خصوص آموزش مشترک داشتیم تا بتوانیم مهارت رسانهای خود را در مدل‌های مختلف توسعه دهیم و هم افزایی ظرفیت داشته باشیم.
به گزارش روزنامه راسیسکایا گازتا، خدادی در این نشست تاکید کرد: که ما در منطقه خود شاهد جنگ اطلاعاتی تحمیلی هستیم. همکاری بین رسانه‌های ایران و روسیه، زمینه‌ای را برای توسعه همکاری دو کشور و متعاقبا تامین امنیت ما فراهم می‌آورد. ایران و روسیه باید نه تنها در فرمت دو جانبه همکاری کنند بلکه باید سایر کشورهای خاورمیانه را به همکاری جلب نمایند.
تعامل و همکاری ۱۰ استان از روسیه و ایران در حوزه فرهنگ
به گزارش ایرنا، خدادی با اشاره به حساس بودن منطقه و روبرو بودن با مولفه‌های متون و پیچیده از جمله جنگ رسانهای داعش، گفت: جنگ رسانهای داعش خیلی قوی تر از جنگ زمینی این گروه تروریستی است چرا که حامیان آن همچنان به حمایت‌های خود از این گروه ادامه می‌دهند.
به گفته وی، رسانه‌های ایران و روسیه امروز با سه فضای رقابتی، تقابلی و تخریبی مواجه هستند از این رو همکاری آنها یک انتخاب نیست بلکه شرایطی است که بستر منافع مشترک دو کشور را فراهم میکند و می‌توان آن را در مسیر منافع امنیتی دو کشور هم به حساب آورد. چراکه جریان رسانهای غرب تلاش میکند نخست دست به رقابت با رسانه‌های ما بزند تا تاثیرگذاری بیشتری بر افکار عمومی کشورهای ما داشته باشد.
او گفت: زمانی که رسانه‌های غربی احساس میکنند از رقابت با رسانه‌های روسیه و ایران جامانده اند، تلاش میکنند جریان رقابت رسانهای را به صحنه تقابل رسانهای تبدیل کنند. به همین دلیل رسانه‌های غربی تلاش میکنند دست به روسیه زدایی در نزد افکار ایرانیان و ایران زدایی در نزد مردم روسیه بزنند و وقتی که می‌بینند در این مسیر نیز به موفقیت دست نیافته‌اند به تولید اخبار جعلی و تخریب دو کشور روی می‌آورند.
خدادی پیشنهاد کرد: از هر کشور ۱۰ استان به صورت نمونه وارد همکاری مستقیم با استان‌های یکدیگر شوند و به همکاری فرهنگی در حوزه‌های مختلف همچون سینما و تئاتر بپردازند.
امیدواریم پیشنهاد آقای خدادی در کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور به تصویب برسد
پاول استفانوف، معاون وزیر فرهنگ روسیه هم ضمن اعلام آمادگی روسیه جهت توسعه همکاری در حوزه رسانه و فرهنگ با ایران گفت: ما از همکاری‌های دوجانبه در جشنواره‌های مشترک و همایش‌های بین‌المللی با ایرانی‌ها نه تنها استقبال می‌کنیم بلکه خواهان توسعه روزافزون آن هستیم.
او همچنین تشویق هنرمندان دو کشور و کمک به چاپ کتاب و ترویج کتابخوانی و برقراری ارتباط میان استان‌های دو کشور را از جمله اهداف روسیه خواند و تاکید کرد: باید ارتباط مستقیم میان شرکتهای سینمایی دو کشور برقرار شود تا مردم ایران و روسیه شاهد تولید فیلم‌های مشترک میان سینماگران دو کشور باشند.
استفانوف پیشنهاد خدادی مبنی بر برنامه ریزی ماهانه برای اجرای برنامه‌های فرهنگی و تعامل ۱۰ استان دو کشور را بسیار خوب و مورد پذیرش مسکو خواند و اظهار داشت: ما در همین رابطه به زودی ۱۰ استان و گروه‌های هنری مربوطه را به طرف ایرانی معرفی خواهیم کرد و امیدواریم این پیشنهاد در کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور نیز به تصویب برسد تا بندی لازم در توسعه همکاری دو کشور شود.
دو کشور قربانیان اصلی اخبار دروغین یا جعلی هستند
الکسی کنستانتینویچ ولین، معاون وزیر توسعه دیجیتالی، مخابرات و ارتباطات جمعی روسیه هم با بیان اینکه امروز بسیاری از کشورها خواهان پیوستن به همکاری‌های رسانهای ایران و روسیه هستند، گفت: دو کشور قربانیان اصلی اخبار دروغین یا جعلی هستند که از روی کینه توزی علیه مسکو و تهران منتشر می‌شوند. به همین دلیل امروز شبکه راشاتودی روسیه برنامه ویژه‌ای دارد تا در آن برای مخاطبان اخبار دروغین را از اخبار درست تمیز کند.
به گفته او، رسانه‌های دو کشور علاقه‌مند به توسعه و گسترش روابط هستند و تمایل دارند به تبادل اطلاعات میان خبرگزاری‌ها، روزنامه‌ها و رادیو و تلویزیون برای پوشش مناسب تحولات داخلی دو کشور و همچنین رخدادهای بین‌المللی بپردازند.
او تولید مشترک میان رسانه‌های روسیه و ایران را عرصه دیگری از همکاری عنوان کرد و در این زمینه اظهار داشت: شبکه تلویزیونی ستاره روسیه آماده است با رسانه‌های ایرانی دست به تولید مشترک در حوزه نظامی، تسلیحاتی و نیروهای مسلح بزند.
به گزارش روزنامه راسیسکایا گازتا، وولین گفت: ما با کمال میل خبرنگاران رسانه‌های ایران را در برنامه‌های Sputnic Proو Russia Today می‌پذیریم تا کار با کانتنت دیجیتالی را آموزش ببینند. مبارزه با خبرهای جعلی باید حوزه جداگانه‌ای باشد که امروز متاسفانه روسیه و ایران قربانی آنها هستند.
او همکاری در خصوص رویکرد دو کشور درباره اینترنت و نیز کمک به نمایندگان رسانه‌های دو کشور در خاک یکدیگر و دادن اطلاعات اولیه یا خام به آنان را از دیگر توافقات دو طرف ذکر کرد.
امیدوارم به زودی شاهد ایجاد سایت‌ها و زیرسایت‌هایی به زبان‌های فارسی و روسی باشیم
به گزارش ایرنا مجید قلی زاده، مدیرعامل خبرگزاری تسنیم هم در این سفر گفت: در جهان امروز بیش از هر زمانی ایجاد اتحادیه رسانهای میان ایران و روسیه احساس می‌شود و ایجاد چنین اتحادیه‌ای در عصر پسا سلطه ضروری است. دو کشور امروز ارتباطات خوبی در زمینه راهبردی با هم دارند اما می‌توان زمینه‌های همکاری را به حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، گردشگری و مخصوصا رسانه گسترش داد. امروز تمامی اندیشمندان جهان به دنبال این هستند و به این نتیجه رسیده‌اند که جهان در حال گذار و رفتن به عصر «پسا سلطه» است.
او تاکید کرد: رسانه‌ها می‌توانند کمک بزرگی در بوجود آمدن عصر پسا سلطه کنند چرا که از سویی ارتباط مستقیمی با بدنه مردم دارند و واقعیت‌های جامعه را بهتر درک میکنند و از سوی دیگر به خاطر داشتن افراد عمدتاً فرهیخته می‌توانند مباشران و مشاوران خوبی برای مسئولان دو کشور در عصر پساسلطه باشند.
او با بیان اینکه ارتباطات ایران و روسیه چه در سطح مردمی و چه مسئولان به دلیل کسب شناخت دو طرف از طریق رسانه‌های غربی، تحت تحمیل قدرت زبانی و رسانهای غرب بوده است، گفت: معتقدم که یکی از دستاوردهای مهم این سفر با توجه به عزمی که در بین مسئولان و رسانه‌های دو کشور وجود دارد می‌تواند این باشد که ما بزودی شاهد ایجاد سایت‌ها و زیرسایت‌هایی به زبان‌های فارسی و روسی باشیم.
ایران و روسیه از یک عدم شناخت متقابل رنج می‌برند
پیمان جبلی، معاون امور برون مرزی رئیس سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران هم در این باره گفت: ایران و روسیه از یک عدم شناخت متقابل رنج می‌برند به طوری که رسانه‌های دو طرف از وضعیت کشور مقابل خود اطلاع و آگاهی دقیقی ندارند و افکار عمومی دو کشور هم نسبت به واقعیت‌های کشور مقابل آشنایی جدی ندارند با اینکه دو کشور مهم، بزرگ و قدرتمند و دارای ارزش راهبردی هستیم اما در این سطح هنوز افکار عمومی دو کشور آماده ورود به مرحله جدید نشده‌اند و شاید این مسئولیت جدی بر عهده رسانه‌هاست که این آمادگی را بوجود آورند.
او تاکید کرد: آشنایی متقابل رسانه‌های ایران و روسیه، قطعاً می‌تواند به نفع گسترش روابط و تعمیق ارتباطات بین مسئولان و ملت‌های دو کشور باشد چرا که رسانه‌ها سازنده افکار عمومی هستند و می‌توانند مشوق دولت‌ها و ملت‌ها برای گسترش روابط باشند.
جبلی ادامه داد: ما در معاونت برون مرزی صدا و سیما از مدت‌ها پیش ارتباطات خود را با رسانه‌های روسی بویژه رادیو و تلویون روسیه و شبکه بین المللی راشاتودی برقرار کرده ایم و تفاهمات خوبی هم در زمینه‌های مختلف داشتیم و برنامه‌های مشترکی هم توسط دو طرف دنبال شده است. این سفر هم فرصتی شد برای ما که بتوانیم تفاهمات قبلی را با همتای روسی خود دنبال کنیم ضمن اینکه امیدواریم نشست‌های بعدی در صحنه رسانهای کشور پربارتر باشد تا بتوانیم به خوبی از این فرصت استفاده کنیم.
باید دیپلماسی رسانهای را فعال کنیم تا تسهیل کننده دیپلماسی رسمی دو کشور باشد
مهدی رحمانیان، مدیر مسئول روزنامه شرق هم با اشاره به این مسئله که در دنیای امروز بحثی تحت عنوان دیپلماسی عمومی راه افتاده و یکی از شعبات آن دیپلماسی رسانهای است، گفت: این سفر نیز در همین راستا صورت گرفته است و تلاش می‌شود با برقراری ارتباط با رسانه‌های روسی در واقع دیپلماسی رسانهای فعال شود تا تسهیل کننده دیپلماسی رسمی دو کشور باشد.
این هم اندیشی‌ها می‌تواند به رشد روابط دو کشور کمک کند
فرشاد مهدی پور، مدیر مسئول صبح نو هم در این باره گفت: اگرچه روابط ایران و روسیه در حوزه سیاسی نسبتا قوی و پرقدرت است با این حال در حوزه‌های دیگر مانند فرهنگی، اقتصادی و حتی رسانهای ضعیف تر هستیم. حال آنکه برگزاری نشست‌های هم اندیشی و تبادل اندیشه میان مسئولان رسانهای دو کشور می‌تواند به رشد روابط کمک بکند.
او تاکید کرد: آنچه مهم است اینکه ما، روسیه، چین، سوریه، عراق، لبنان و رسانه‌های سایر کشورها که در مجموعه رسانه‌هایی که آلترناتیو جریان اصلی رسانه محسوب می‌شویم نیاز به ایجاد کمپین‌ها، نهادها و حتی واحدهایی داریم که بتواند در کنار یکدیگر عملیات رسانهای مقابل جنگ روانی و رسانهای گسترده غرب را به دست بگیرد.
مهدی پور مشکل تفاوت زبانی را یکی از موانع خواند و گفت: تمامی کشورهای یاد شده زبان خاص خود را دارند و تنها در صورت برطرف کردن این مشکل در زمان کوتاه می‌توان شاهد همگرایی آنها در حوزه تولید، انتشار و توزیع گسترده پیام بود.
سهم اندک تولید محتوای رسانه‌های ایران در جریان رسانهای جهان
محمد علی نادعلی زاده، مدیر مسئول جماران هم در این سفر گفت: ما چه به عنوان رسانه‌های جمهوری اسلامی ایران و چه بعنوان رسانه‌های شرقی، هنوز نتوانسته ایم سهم تولید محتوایی که باید را در جریان رسانهای جهان داشته باشیم.
اینگونه سفرها باعث می‌شود تا صاحبنظران رسانهای دو کشور به درکی مشترک با یکدیگر برسند تا تولید محتوای بهتری داشته باشیم و بتوانیم سهم خود را از جریان یکسویه اطلاعات بهتر از گذشته بدست آوریم.
به همکاری در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی و هنری در کنار همکاری‌های رسانهای توجه شود
مهدی شفیعی، مدیرعامل روزنامه ایران هم با بیان اینکه در این سفر مذاکرات خوبی با رسانه‌های شاخص روسیه صورت گرفت، تاکید کرد: ایرنا از دیرباز رابطه خوبی با رسانه‌های روسی داشته است و مشخصاً با تاس، اسپوتنیک تفاهمنامه‌هایی را از دیرباز داریم.
او ادامه داد: در مذاکراتی که با مسئولان این دو خبرگزاری داشتم، بیشتر پیگیر بندهای توافقاتی بودیم که در دو سال اخیر میان ایرنا و آنها منعقد شده است و در همین راستا قرار است بزودی شاهد برگزاری دوره‌های آموزشی و نمایشگاه عکاسی با مشارکت رسانه‌های مطرح روسیه در ایران باشیم. ما بدنبال همکاری‌های بیشتر با همتایان روس خود در ماه‌های آتی هستیم.
شفیعی در این نشست همچنین پیشنهاد داد تا رسانه‌های دو کشور به همکاری در حوزه‌های فرهنگی، گردشگری، اجتماعی و هنری در کنار همکاری‌های رسانهای در حوزه‌های سیاسی و امنیتی توجه کنند چرا که هر دو کشور دارای ظرفیت‌های زیادی در این زمینه هستند.
گسترش همکاری رسانهای برای مقابله با یکجانبه گرایی غرب
پیمان جبلی، معاون برون مرزی سازمان صداوسیما هم گفت: مواجهه با یکجانبه‌گرایی که در غرب به ویژه به رهبری آمریکا بوجود آمده است و تلاش دارد قوانین و معیارهای بین‌المللی را قربانی خواسته‌های خودخواهانه خود کند امروز یکی از معضلات پیش روی رسانه‌های دو کشور است.
او تاکید کرد: رسانه‌ها قطعا یکی از ابزار آمریکا برای تداوم سیاست‌های یکجانبه این کشور در عرصه بین‌المللی هستند و ما به عنوان دو کشور که با مشکلی مشابه روبرو هستیم تمایل داریم همکاری رسانهای خود را با یکدیگر برای مقابله با یکجانبه گرایی گسترش دهیم.
رسانه‌ها افکار عمومی را آماده تحولات میکنند
علیرضا بختیاری، مدیر مسئول روزنامه دنیای اقتصاد هم با اشاره به مباحث مطرح شده و توجه به شرایط امروز دو کشور گفت: ما با تحریم‌هایی مواجه هستیم که اقتصاد کشورمان را تحت فشار قرار داده است و امروز باید راه‌هایی مقابله با آنها از طریق رسانه‌ها را پیدا کنیم بر همین اساس در جلساتی که با روسها داشتیم در خصوص افزایش تراز تجاری بین ایران و روسیه بحث و گفت و گو کردیم تا به این پرسش پاسخ دهیم که رسانه‌های دو کشور تا چه اندازه می‌توانند در افزایش تراز تجاری دو کشور نقش آفرینی کنند.
او ادامه داد: معتقدم برقراری ارتباط میان مدیران رسانه‌های دو کشور می‌تواند شرایط همکاری دو کشور را بیش از پیش تسهیل کند چرا که این رسانه‌ها هستند که افکار عمومی را آماده تحولات میکنند و آنچه امروز قضاوت مردم ما را از روسیه شکل داده نتیجه ۲۰۰ سال تاریخی است که بین دو کشور اتفاق افتاده است بنابراین اگر بنا باشد روسیه کمکی به ایران در این شرایط بکند حتما باید این اطلاع رسانی و آماده سازی افکار عمومی در خصوص اتفاقاتی که در روسیه رخ داده است، از سوی رسانه‌ها صورت بگیرد.
